aurk
ibid
eaHABEko azterketak (B2 eta C1) egiteko aukera urrian A1 A2 eta B1 euskaltegian bertan
Klaseak 260 euroKlaseak eta bazkaria 353 euroKlaseak eta mantenu osoa 447 euro
0900-1330 1515-1930
Uztaila1 ikastaroa 3tik 14ra biak barne
2 ikastaroa 17tik 28ra biak barne Abuztua1 ikastaroa uztailaren 31tik
abuztuaren 11ra biak barne2 ikastaroa 15etik 26ra biak barneIraila1ikastaroa 4tik 15era biak barne2ikastaroa 18tik 29ra biak barne
EUSKARA BIZI
43 Udakoeuskalikastaroak
HABEko AZTERKETA
PREZIOAK
ORDUTEGIA
EGUTEGIA
xakearen historia a2 4
nor da B1 6
haristizaBal Baserria Baserri eskola B2 12
zuk zergatik ez B2 15
lazkaoko iBilBideak B2 17
ruBen anton ldquomusika ezinBestekoa da niretzatrdquo B2 21
gure euskara maitea c1 24
mikel azpiroz ldquoaireportuan Beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo c1 26
sandra enjuntori elkarrizketa c1 28
zeinu -hizkuntzaren inguruko hainBat mito c1 30
goierriko karitasen proiektua Baratzea a1 31
errezetak B1 32
orain urte Batzuk 1989an 34
MAIZPIDE ALDIZKARIA Lege gordailua SS-029204Parte hartzaileak MAIZPIDE euskaltegiko ikasle eta irakasleakLaguntzaileak KUTXABANK GERRIKO liburu-denda MAIZPIDE euskaltegiaAzala IOSUNE ARRONIZInprimategia Antza Komunikazio Grafikoa (Lasarte-Oria)Diseinua eta maketazioa Antza Komunikazio Grafikoa (Lasarte-Oria)
aurk
ibid
ea
Xakearen jatorria aspaldikoa da Hori erakusten dute antzinako zibilizazio askoren aztarnek herri eta kultura askotan izan zela halakorik edota antzeko jokorik alegia Indian eta Egipton baziren xakearen antzeko taula jokoak Guztietan gailentzen zena eta konplexuena xakea zen eta horrexek biziraun du mendeetan baita mundu osora zabaldu ere
Ez dakite oso ondo nondik datorren joko hau baina esaten da 1200 bat urte dituela eta Indian hasi zirela xakearen moduko joko batean umlChaturangauml izenekoan jokatzen
VIII mendean arabiarrek iberiar penintsula konkistatu zutenean euren xakea ere ekarri zuten bertara eta gaur egun oraindik ere jokatzen den xakea asmatu zuten arau batzuk aldatuta Euskal Herrira ere iritsi zen arabiarren xakea Denboraren poderioz ordea arauak aldatzen joan ziren orain dauden arauetara iritsi arte Errenazimendu garaian ezarri zituzten lehen arauak
XV mendean Europatik Ameriketarako jauzia egin zuen konkistatzaile espainiarren eskutik
1924 urtean Parisen Federation Internationale des Echecs (FIDE) sortu zen eta 175 estatukide ditu Munduko bigarren kirol fede-razioa da FIFAren ondoren azken horrek 180 kide baititu
Bukatzeko esango dugu xakearen lehenengo erreferentzia modernoa Francesch Vicenten idazlan batean aurkitu dezakegula uml Libre dels jochs partis dels shacs en nombre de 100uml izenekoan Liburu hori Valentzian inprimatu eta argitaratu zen XV mendean
XAKEAREN HISTORIA
4
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Kaixo Julia Noiz hasi zinen xakean jokatzenDonostiara iritsi eta gero duela zortzi urte
Non ikasi zenuenDonostian ikasi nuen xake talde batean
Nola Donostian Guk Errusian xakea txikitatik ikasten dela pentsatzen genuen ez da horrelaBai posible da eskolaz kanpoko ekintza izan ohi da ez da derrigorrezko irakasgaia ordea Joan nahi baduzu joan ahal zara
Donostian non jokatzen duzueDonostian xake elkarte bat dago eta bertan xake txapelketa egiten dugu eta klaseak ere badauzkagu
Zenbat jendek ikasten du xakeanGutxi gorabehera 300 pertsonak baina jen-de gehiago etortzen da
Zenbat emakume daudeNeska gazte asko dago
Errusian ere horrela daBai berdina da gutxi gorabehera
Beti jokatu nahi izan duzu xakeanBai xakea beti gustatu izan zait baina denbora luzea behar duzu hori egite-ko
Zein hasiera gustatzen zaizu gehienHasiera azkarrak gustatzen zaizkit
Zein da zure mugimendu kuttunenaA hori sekretua da ezin da esan
Zein kolorerekin gustatzen zaizu joka-tzeaZuriarekin noski lehena hasteko au-kera ematen duelako
Normalean zenbat egunetan jokatzen duzuLehen astean hiru edo lautan bai-na orain ez da posible ez baitaukat astirik
Bukatzeko nola ikusten duzu Euskal Herrian xakearen etorkizunaOparoa espero dut
JULIA VyDASHENKO MAIZPIDEN DAGOEN ERRUSIARRA DA ETA XAKE MUNDUKO BERE ABENTURA KONTATU DIGU
Badakizu Xakea amaigabea da 2 mugimendu egin ondoren
72084 jokaldi desberdin egin ditzakezu hiruga-rren mugimenduan 9 milioi jokaldi laugarrenean 288 bilioi Imajinatu zein zaila den Oso azkarra izan behar duzu xakean ondo jokatzeko
middot Lehenengo xake taula lauki txuri-belzduna 1090 urtean agertu zen Europan
middot ldquoChek materdquo hitza persiar ldquoShat Matrdquo esalditik dator eta ldquoErrege hila dardquo adierazi nahi du
middot Kasparov xake jokalari ospetsuena orain politikoa da eta oposizioan dago
middot Ray Charlesek souleko erregeak 1965 urtean ika-si zuen xakean jokatzen heroinaren adizioagatik ospitaleratua eta atxilotua izan ondoren Kartzelan bertan xakean jokatzen ikasi eta drogak utzi zituen
middot Judit Polgar izan zen nazioarteko irakasle titulua irabazi zuen lehenengo emakumea 11 urte zituen eta Kasparov baino gazteagoa zen 15 urterekin ira-kasle bikaina zen
middot Deep Thought Nazioarteko ordenagailu programa baten izena zen eta Maisu handi bati irabazi zion lehenengo aldiz 1988 urtean Kalifornian
5
Erreportajea Elkarrizketa Xakearen historia
A2
5
bull1bull Lasarten jaio zen 1936an Sei hilabete zituenean
aita gerran hil zitzaion
bull 1958an Unibertsitatera joan zen zuzenbidea ikastera Valladoliden ikasi zuen Baina hark ez zuen abokatua izan nahi zinema-zuzendaria baizik horregatik Madrilera joan zen zinema-zuzendaria izateko
bull Bere lehen lana film labur bat izan zen ldquoLeccioacuten de Arterdquo deitzen zen
bull Film horrekin Urrezko Maskorra irabazi zuen Donostiako Zinemaldian
bull Telebistan ere lan egin zuen eta arrakasta handia lortu zuen
bull Bere telesail ezagunenak ldquoVerano Azulrdquo eta ldquoFarmacia de Guardiardquo dira
bull Nahiz eta telebistan lan egin film asko ere egin zituen
bull Bere film ospetsuenak ldquoLa Guerra de Papaacuterdquo ldquoLa Cabinardquo eta ldquo4ordf Plantardquo dira
bull Sari asko irabazi ditu
NOR DA
LAZKAO TXIKI PIO BAROJA JORGE OTEIZA FERNANDO LLORENTE MATT DAMON TOTI MARTINEZ DE LEZEA ANTONIO MERCERO JULIAN GAIARRE AMANCIO ORTEGA CONCHA JENERALA
Biografiak landu ditugu B1 taldekook eta joko moduan biografia bana prestatu eta besteek asmatu egin behar zuten zein zen pertsonaia Batzuk beste batzuk baino gehiago kostatu zitzaigun asmatzea Ea zuk ere irakurle asmatzen duzun zein den zein
Hona hemen pertsonaiak multzoan behean euren testua dutela
6
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
bull 2009an bere semeek plazaratu zuten elkarrizketa batean adierazi zuten aita gaixo zegoela Alzheimerra zuela
bull 2010ean Zinemako Akademiakoek omenaldi beroa eskaini zioten eta Ohorezko Goya eman zioten
bull Haren semeek aitaren lana jarraitzen dute Zinema-zuzendari dira
2bull Pertsonaia hau
oso ospetsua da 1985eko otsailaren 26an Nafarroan jaio zen Hala ere nahiz eta Nafarroan jaio izan Errioxakoa ere bada bere haurtzaroa Rincoacuten de Soton pasatu zuelako Izan ere hor jaio zen bere aita eta herri horretan bizi da bere familia
bull Bi senide dauzka Aitzabel eta Chus Aitzabelek berak baino hamabi urte gehiago ditu Chusek ordea hamabost urte gehiago ditu berak baino Chus bere anaia ez ezik bere ordezkaria ere bada
bull Txikitatik oso ona zen futbolean Bere herrian ez zegoen futbol-talderik ere Nafarroko talde batean hasi zen jokatzen CF Funesen Hamaika urterekin Bilboko Athletic Cluben sartu zen baina ezin zen joan entrenamenduetara Errioxan bizi zelako Horregatik Bizkaira joan zen bere familiarekin Hamalau urtetik hogei urtera arte ikasle-egoitza batean bizi izan zen beste jokalari batzuekin
bull Bere taldean urte asko pasatu eta gero Italian jokatu zuen Juventus taldean Gero Sevilla Futbol Clubean jokatu zuen Orain dela denbora gutxitik Ingalaterran jokatzen ari da Swansea City AFCn
3bull Pertsonaia hau Gasteizen jaio zen 1949anbull XX mendeko idazlea da
bull Euskaraz eta gaztelaniaz idazten dubull Historiako nobelak Erdi Arokoak
idazten ditubull Bere lanetan Erdi Aroko
Europaren eta Euskal Herriaren historia erakusten ditu eta tradizioak ere baibull Nahiz eta idazle bezala ezagutu itzultzailea telebistako-gidoilaria eta ldquoKukubiltxordquo
antzerki taldeko sortzailea dabull Hark eta bere bikoteak sortu
zuten rdquoKukubiltxordquo kale-antzerki taldea
bull Gipuzkoako Goierrin urtebete pasatu zuen euskara ikasten
bull Frantzian Ingalaterran eta Alemanian bizi izan zenbull Nahiz eta Araban jaio Bizkaian bizi dabull 1983 eta 1984 bitartean Eusko Jaurlaritzaren
Hezkuntza departamentuarekin lan egin zuenbull 1986tik 1992 arte EITBrako lan egin zuen haurren
eta gazteen programak euskaraz idazten eta zuzentzen
bull Lanak ezizen batekin sinatzen ditubull Ezizenagatik ezagutzen dabull Ezkonduta dago eta bi seme-alaba ditubull Gurasoak denboran aurreratuak ziren bull Gurasoek Frantziara Ingalaterrara eta Alemaniara
bidali zuten ikastera Han tituluak atera zituen eta tituluek erraztu zioten itzultzaile lana egitea
bull Jose Migel Barandiaran inspirazio-iturria izan zen
7
IgarkizunakNor da
B1
7
4bull 1970eko urriaren zortzian jaio zen
Massachusetts-en AEBetan Bere aitak balore-burtsan lan egin zuen eta ama irakaslea izan zen Zortzi urterekin antzezten hasi zen Literaturan lizentziatu ondoren antzerkia ikasi zuen
bull Lehen aldiz 1988an agertu zen zineman Nahiz eta hasieran lan txikiak egin 1997an arrakasta lortu zuen ldquoGood will huntingrdquo filmarekin Film horretan aktorea ez ezik gidoilari lana ere egin zuen Ben Affleckekin batera Film horrekin Oscarra irabazi zuen nahiz eta beste batzuetan ere proposatu Inoiz ez du irabazi aktore onenarena bai ordea gidoilariarena Zuzendari ospetsuenekin lan egin du aktore ona baino hobea baita
bull Uste dut munduko aktorerik onena dela 2007an ldquoPeoplerdquo aldizkarian munduko gizonik sexyena aukeratu zuten Film ospetsu asko egin ditu adibidez ldquoOceanacutesrdquo ldquoThe Bourne Identityrdquo ldquoInflitradosrdquo ldquoInvictusrdquohellip Egin duen azken filma Oscarrerako proposatu dute Film horretan produktorea izan da Bere izena ldquoManchester by the seardquo da Ezkonduta dago eta hiru seme-alaba ditu
5bull Nire herrian pertsonaia ospetsurik ez dago herri
txikia da bostehun biztanle bakarrik dauzka
bull Baina gertaera garrantzitsua izan zela uste dut
bull 1874ko ekainean Abartzuzako bataila gertatu zen Espainiako armadak karlisten kontra eraso egin zuen
bull Espainiako armadak Lizarra lortu nahi izan zuen
bull 50000 soldadurekin gure pertsonaia Abartzuzako herrira zuzendu zen
bull Karlista zen herria konkistatu zuten eta armada liberaleko ofizial batek herriari su eman zion
bull Herriko gizonak gudan zeuden herritik hurbil rdquoLarranburardquo deitutako lekuan horregatik umeek eta emakumeek mendira (Urbasara) ihes egin zuten
bull Gure Pertsonaiak agindu zuen eraso egiteko karlistei eta Abartzuzako bataila hasi zen
bull Karlistak 15000 soldadu ziren
bull Karlistek armada liberala garaitu zuten eta gure pertsonaia karlistek zauritu zuten eta Abartzuzako etxe batean hil zen
bull Oraindik logela ohea eta abar gordetzen dute etxe horretan
bull Denbora gutxian liberalek Lizarra konkistatu zuten
bull Orain bi urtez behin Abartzuzan gudua antzezlan batean ospatzen da
bull Oroitzapenezko monumentua guda honetan zauritu zen lekuan dago
bull Espainian XIX mendeko estrategarik garrantzitsuena izan zen
bull ldquo MARQUES DEL DUEROrdquo izendatu zuten Argentinan jaio zen eta 66 urte zituen hil zenean
8
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
8
6bull Erronkarin 1844ko urtarrilean jaio zen Oso familia
apalekoa zen hiru anai-arrebetan gazteena
bull 13 urterekin artzain hasi zen eta mendian bizi izan zen
bull Urte batzuk geroago Iruntildeeko kinkilleria batean lan egin zuen eta gero Ilunberrin eta Iruntildeean errementari
bull Bere lanean beti kantatzen aritzen zen eta lagun batzuek Orfeoacuten Pamplonesera eraman zuten
bull Joaquiacuten Mayak ahotsa probatu zion eta lehen tenor bezala jarri zuen eta bakarlari
bull Hilarioacuten Eslavak entzun zuen eta Madrilgo Kontserbatoriora bekarekin bidali zuen
bull Denbora pasa eta gero Foru Diputazioaren laguntzarekin eta beste laguntza gehiagorekin Italiara joan zen ikastera
bull Milanera iritsi zen 25 urterekin eta berehala lortu zuen arrakasta
bull Milango La Scalan ldquoUna furtiva laacutegrimardquo kantatu aurretik ohar bat pasatu zioten bere ama hil zela esanez Arrakasta handia izan zuen sentimendu handiz kantatu baitzuen
bull Gero Madrilen San Petesburgon Moskun Vienan Parisen Londresen Amerikan eta mundu osoan izan zuen arrakasta
bull Erronkariko haran osoan euskaraz hitz egiten zuten garai hartan eta berak ere euskaraz hitz egin eta idazten zuen erronkarieraz Bere museoan izebari euskaraz idatzitako gutun bat gordetzen da
bull Iparragirreren zortzikoak abestea asko gustatzen zitzaion ldquoGernikako Arbolardquo batez ere
bull Oso eskuzabala zen Eskolak eta pilotalekua oparitu zizkion bere herriari
bull Jaurrietako herri osoa erre zenean Donostian kontzertua eman zuen Pablo Sarasaterekin hura berreraikitzen laguntzeko
bull 1890eko urtarrilean hil zen 46 urterekin
bull Mariano Benllurek egin zuen bere mausoleoa Zoragarria da
bull Kontatuko elezaharren arabera proposamena egin zion
Benllureri ldquoZu lehenengo hiltzen bazara nik kantatuko dut zure
hiletan baina ni lehenago hiltzen banaiz zuk egingo duzu nire mausoleoa
7bullLazkaon 1926ko irailaren
15ean eta Lazkaomendi auzoan Abalintildee baserrian jaio zen
bull Eskolan zortzi urterekin hasi zen eta oso azkar ikasi zuen irakurtzen eta idazten
bull Bederatzi urterekin bere lehenengo bertsoa egin zuen
bull Umea zenean Espainiako Gerra Zibila ezagutu zuen eta soldaduska egitera Afrikara joan behar izan zuen bi urterako
bull Beti mutilzaharra izan zen
bull Lazkaoko bertsolari handiena izan zen
bull Hirurogeita hamasei urterekin Donostian hil zen 1993 ko apirilaren 3an
9
IgarkizunakNor da
B1
9
8bull 1908an Orion jaio zen familia aberats batean
Txikitan oso beldurtia eta tristea zen
bull 1914 eta 1920 artean Donostiako eta Lekarozko kaputxinoetan ikasi zuen Garai horretan bere nortasuna erabat aldatu zen Hiztuna eta kanporakoi bihurtu zen Boxeo eta antzerki munduan ere ibili zen Orduan hasi zen gazteekin harreman artistikoa izaten
bull 1927an Madrilera joan zen ikastera Arkitektura ikasi nahi zuen baina medikuntza hasi zuen Hirugarren kurtsoan utzi zuen Arte eta Lanbide eskolan izena emateko
bull Madrilen bizi izan zen bitartean ideia ezkertiarren alde agertu zen eta bere euskal identitatea ere handitu egin zen
bull 1928an familiako negozioak porrot egin zuen eta aita eta anaia Argentinara joan ziren Berak amaren eta bost anai-arreba txikien ardura hartu zuen Oso gaizki pasatu zuen garai hartan
bull Bere lehenengo eskulturek garaiko artista ospetsuen eragina dute Pablo Picasorena adibidez
bull Hogeita hamarreko hamarkadan Donostiako giro artistikoan sartu zen eta 1931n sari bat irabazi zuen
bull 1935ean Hego Amerikara bidaiatu zuen Han 15 urte egon zen eta bitartean gauza asko egin zituen
bull 1938an bere bizitzako maitearekin ezkondu zen
bull Berrogeiko hamarkadan eskulturetan zuloak jartzen hasi zen Eta gero espazioaren eta bolumenaren ideia esploratzen jarraitu zuen Bizitza artistikoan zehar hori izan zuen kezka nagusia
bull 1948an Euskal Herrira itzuli zen eta Bilbora joan zen bizitzera Ez zitzaion batere gustatu Bilboko giro artistikoa
bull 1950ean Arantzazuko elizaren aurrealdea egiteko mandatua lortu zuen Baina arazo asko sortu zitzaizkion elizarekin eta proiektua geldi egon zen 1968ra arte
bull Horretaz aparte arrakasta handia zeukan nazio artean eta 1957an Sao Paulon eskultura sari bat irabazi zuen
bull Hirurogeiko hamarkadan hasi zen olerki eta saiakera idazten Bai eta abangoardiako talde batzuk bultzatzen ere
bull 1988an Bilbon oso erakusketa handia antolatu zuten bere jarduera artistikoari buruz
bull Laurogeita hamarreko hamarkadan asaldatzaile kultural bezala jarraitu zuen
bull 1992an erabaki zuen bere artelana Nafarroako Gobernuari ematea baldintza batekin fundazioa sortu behar zuten egintza zabaltzeko
bull 2003an Altzuzan inauguratu zuten museoa Baina egun gutxi batzuk lehenago hil zen 94 urte zeuzkan
10
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
9bull Euskal nobelagilea Donostiako Okendo kalean
jaio zen 1872ko abenduaren 28an
bull Aita Serafin meatze-ingeniaria zen eta kultur gizona zen Ama Carmen Nessi zen Nobelagile honek hiru anai-arreba zituen Dario Ricardo eta Carmen
bull 1879an familia guztia Madrilera joan zen Han medikuntza ikasi zuen eta sendagile lan egin zuen oso denbora gutxi Familiaren okindegian lan egiteko medikuntza utzi zuen Han ere denbora gutxian lan egin zuen
bull ldquo98ko belaunaldiardquo izenekoaren parte izan zen batez ere Benito Perez Galdosekin Unamunorekin eta Azorinekin erlazionatzen zen
bull Gizon bakarti eta ezkorra zen Esan daiteke Idazle nekaezina bere lana ugaria desberdina eta aberatsa izan zela garai hartarako
bull Bere lehen nobela ldquoVidas sombriacuteasrdquo 1900an idatzi zuen ldquoTierra Vascardquo izena duen trilogiaren parte da Trilogia horretan ldquoEl mayorazgo de Labraz (1903)rdquo eta ldquoZalacain el aventurerordquo ere sartzen dira
bull ldquoLa lucha por la vidardquo trilogiarekin berriz Espainiatik kanpora lortu zuen fama
bull Saiakera batzuk ere idatzi zituen ldquoRecuerdos juventud idolatria (1917)rdquo ldquoLas horas solitarias (1918)rdquo eta ldquoCaverna del humorista(1919)rdquo entsaio horiek Joseacute Ortega y Gassetenek asko goraipatu zituen
bull 1912an Berako ldquoItzeardquo etxea erosi zuen eta udak bertan pasatzen zituen Etxetzar ederra da Itzea nahiz eta balio handiena bere barnean egon 30000 liburu baino gehiago daude liburutegian ilobak bilduta
bull 1955eko udan bere azken egonaldia egin zuen Berako etxean
bull 1956ko urriaren 30ean Madrilen hil zen 83 urte zituela
10bull Leonen jaio zen 1936ko martxoaren 28an
bull Gaztea zela kamiseta banatzaile hasi zen lan egiten gero hiriko mertzeria batean lan egin zuen
bull 1963an negozio bat ireki zuen GOA izenekoa
bull 1975ean lehenengo denda ireki zuen beste hiri batean
bull 2009 urtearen bukaeran gurutze handiena eman zion Gobernuak
bull Bi aldiz ezkondu da eta hiru seme-alaba dauzka bi neska eta mutil bat eta lau biloba ere bai
bull Momentu honetan Espainian enpresa batzuk dauzka eta beste negozio batzuk ere bai Espainiatik kanpo
bull Nahiz eta ikasketarik ez daukan oso azkarra eta langilea da
bull Oso aberatsa den arren lanean jarraitzen du
bull Gizarteko obra asko egiten du
ERANTZUNAK
1- Antonio Mercero 2- Fernando Llorente 3- Toti Martinez de Lezea 4- Matt Damon 5- Concha jenerala 6- Julian Gaiarre 7- Lazkao Txiki 8- Jorge Oteiza 9- Pio Baroja 10- Amancio Ortega
11
IgarkizunakNor da
B1
11
Haristizabal baserria baserri eskola
Haristizabal baserria natur eskola da eta Itsason dago Xabier Aki-zu eta Marilu Gardoki dira jabeak eta nekazaritza biologikoa lantzen dute Xabier Arrasaten jaio zen eta gerora bere lagunekin proiektu berri bat gauzatu nahian hasi zen baserrian lan egin eta baserriak emandakotik bizi nahi zuten Aurrerago bizitzak banatu egin zituen baina Marilu eta biak 1979an Haristizabal izeneko baserrira joan ziren bizitzera Beren asmoak betetzeko asmoz eta baserriaren etor-kizunari begira dibertsifikazioaren eta ekologiaren bidetik jo zuten Xabierrek beti ez du lan egin Haristizabal baserrian bakarrik duela urte batzuk bere autoa oso zaharra zenean beste bat erosteko diru-rik ez zeukatenez kanpoan lan egin behar izan zuen Orain baserriak emandakotik bizi dira eta beste hainbat jardueraren artean bisita gi-datuak eskaintzen dituzte
12
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
HARISTIZABAL BASERRIAREN HISTORIA Haristizabal baserrira etorri zirenean beraiek egin behar izan zituzten berrikuntzak eta beharrezko alda-ketak Urterik urte sagarrondo nahiz bestelako fruta arbolak landatu zituzten Horrela baserriak gaur egun bizi ikaragarria du baina garai batean bere eginkizuna ere bazuen Izan ere XVI mendean ekonomia balea-ren gantzaren inguruan murgilduta zegoen gaur egun petrolioa gure artean bezala Garai hartan gure arran-tzaleak oso urruti joaten ziren hain zuzen ere Terra-nova aldera Bidaia luze horietan arrantzaleek itsasoan denbora luzea pasatzen zuten eta arazoak sortzen ziren C bitamina faltagatik C bitamina faltaren ondorioz es-korbuto izeneko gaitza sortzen zen eta Horregatik eta horretarako jaio zen Haristizabal baserria Hau da sagar-doa egiteko eta ondoren arrantzaleen horniketarako sagardoa C bitamina kontserbatzeko modurik egokie-na baitzen Beraz aurretik esan bezala sagardo ekoiz-pena zela eta baserriak egitura berezia dauka bertan goiko solairuan sagardoa ekoizteko prentsa egiteko zu-tabeak baserriaren egitura egiteko erabili baitziren Orduan sagarra zapaltzean bere zukua goiko pisutik behekora erortzen zen era berean kupelak betez Kupelak gurdi gainean egoten ziren eta baserriak gurdi horiek igarotzeko pasabide be-rezia zeukan eta gaur egun ere badauka
BASERRI ESKOLA Euskal Herriko gaitasuna eta geroa hiz-kuntza dira Euskal Herriko hizkuntza da gure hizkuntza Europako hizkuntza zaharrena Oso garran-tzitsua da gure hizkuntza historia kultura ohiturak eta gastronomia mantentzea Eta euskaldunon esen-tzia mantentzeko denon artean zaindu beharko dugu Horretarako beharrezkoa da gure sustraiak zabaltzea munduko hiriek eta jendeak ezagutzeko Helburu ho-rrekin bizirik dirau Haristizabalek Ogigintza eta fru-tagintza ekologikoa lantzen dute bertan Eskoletako umeentzat euskaltegikoentzat edota nahi duenaren-tzat zuzendutako ikastaroak eskaintzen dituzte beren
lanaren berri emateaz gain beren bizitzeko filosofiaren berri ere ematen dute
ogigintza ikastaroan ikasleak ogia egiteko proze-suan parte hartzen du eta egun osoko ekintza izaten da Bertan ogi ekologikoak dituen sekretu guztiak erakus-ten dituzte Horretarako ogiaren historia gogoratu eta bere garrantzia azpimarratzen dute Amaieran eginda-ko ogi eta pasta goxoak etxera eramaten dira
Frutagintza ikastaroan berriz sagar mota desber-dinak ikusi eta dastatzeaz gain marmelada nola egiten den ere ikasten da eta nork bere marmelada potetxoa eramaten du etxera Horretaz gain baserri inguruko fru-ta arbolak (2acute5 Ha sagar udareak kiwiak aranak) ikus-teko aukera ere izaten da Ekintza hori egun erdikoa da Gu B2 mailako ikasleok frutagintza ikastarora joan gi-nen eta bertan sagar marmelada egiteko pausoak ikasi genituen
Sagar marmelada egiteko errezeta Haristizabalen 40 sagar mota desberdin
daude eta guk ezagutu genituenak Jo-nagold Nafar Gorria Nafar Horia Erre-
ge Nafarra eta Errege Beltza izan ziren Gure prozesurako Errezil sagarra au-keratu genuen Izan gogoan guk ika-sitakoa eta marmelada goxoa egingo
duzu
Lehenengo eta behin zenbat kilo sagar di-tugun jakin behar dugu ondoren azukre kanti-
tate zehatza botatzeko Berez fruta adina azukre izaten da proportzioa baina gozotasun aldetik nahikoa dela irudituz gero proportzioak 23 fruta eta 13 azukre edo-ta panela (azukre naturala) erabili daiteke
osagaiakbull 23 Errezil sagarbull 13 panela (azukre naturala)bull Laranja eta kiwiren batbull Ur pixka bat
13
ErreportajeaHaristizabal Baserria
B2
13
prestaketaGuk sagarrak azal eta guzti erabili genituen txortenak eta zanpatuak kendu eta hazi eta guzti Baina amaie-ran behin egosi eta gero azalak eta gogortasunak ken-tzeko rdquotxinoardquo erabili genuen edo bestela egosten jarri aurretik sagarrei azala eta pepitak kentzea gomenda-tzen da Kiwiei azala ere bai noski Laranja zukua edota laranja osorik ere bota daiteke Aipatutako guztia sutan jarri aurretik azukrea bota ondoren ordubetean-edo lasai utz dezakegu horrela sagarrak bere ura botako du eta ez da beharrezkoa izango urik gehitzea Presaka ibiliz gero egosten jarritakoan lehor samar dagoela iku-siz gero bota ur pixka bat Egosten ordu erdiz edota 45 minutuz eduki probatu eta dastatu erretzen eta itsas-ten utzi gabe Horrela marmelada natural bezain gozoa edukiko dugu jateko
ETA ETORKIZUNEAN Naturak orain arte gu zaindu gaitu baina hemendik aurrera guk zaindu beharko dugu eta asko Gero eta arazo gehiago dago eta klima aldaketarekin ere arazo gehiago sortzen ari dira Orduan hemendik aurrera gi-zakiaren lan berezia lurra zaintzea izango da planeta zaintzea Horregatik gizarte osoak ikasi behar du natura ezagutzen Ezagutzen ez badugu edozein elikagai jatea berdin zaigu berdin zaigu bere jatorria edo osagaiak Horiek baloratzen hasi behar dugu lehen ez ziren balo-ratzen bazeudelako duzuna ez baituzu baloratzen Xa-biren ustez globalizazioak ondorio ldquopolitakrdquo ditu baina dena bere neurrian Ondo dago bai ekonomiarentzat bai kulturarentzat
Baina bertakoa jaten ez badugu gure nortasuna oina-rria galtzeko arriskua daukagu
14
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
14
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
xakearen historia a2 4
nor da B1 6
haristizaBal Baserria Baserri eskola B2 12
zuk zergatik ez B2 15
lazkaoko iBilBideak B2 17
ruBen anton ldquomusika ezinBestekoa da niretzatrdquo B2 21
gure euskara maitea c1 24
mikel azpiroz ldquoaireportuan Beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo c1 26
sandra enjuntori elkarrizketa c1 28
zeinu -hizkuntzaren inguruko hainBat mito c1 30
goierriko karitasen proiektua Baratzea a1 31
errezetak B1 32
orain urte Batzuk 1989an 34
MAIZPIDE ALDIZKARIA Lege gordailua SS-029204Parte hartzaileak MAIZPIDE euskaltegiko ikasle eta irakasleakLaguntzaileak KUTXABANK GERRIKO liburu-denda MAIZPIDE euskaltegiaAzala IOSUNE ARRONIZInprimategia Antza Komunikazio Grafikoa (Lasarte-Oria)Diseinua eta maketazioa Antza Komunikazio Grafikoa (Lasarte-Oria)
aurk
ibid
ea
Xakearen jatorria aspaldikoa da Hori erakusten dute antzinako zibilizazio askoren aztarnek herri eta kultura askotan izan zela halakorik edota antzeko jokorik alegia Indian eta Egipton baziren xakearen antzeko taula jokoak Guztietan gailentzen zena eta konplexuena xakea zen eta horrexek biziraun du mendeetan baita mundu osora zabaldu ere
Ez dakite oso ondo nondik datorren joko hau baina esaten da 1200 bat urte dituela eta Indian hasi zirela xakearen moduko joko batean umlChaturangauml izenekoan jokatzen
VIII mendean arabiarrek iberiar penintsula konkistatu zutenean euren xakea ere ekarri zuten bertara eta gaur egun oraindik ere jokatzen den xakea asmatu zuten arau batzuk aldatuta Euskal Herrira ere iritsi zen arabiarren xakea Denboraren poderioz ordea arauak aldatzen joan ziren orain dauden arauetara iritsi arte Errenazimendu garaian ezarri zituzten lehen arauak
XV mendean Europatik Ameriketarako jauzia egin zuen konkistatzaile espainiarren eskutik
1924 urtean Parisen Federation Internationale des Echecs (FIDE) sortu zen eta 175 estatukide ditu Munduko bigarren kirol fede-razioa da FIFAren ondoren azken horrek 180 kide baititu
Bukatzeko esango dugu xakearen lehenengo erreferentzia modernoa Francesch Vicenten idazlan batean aurkitu dezakegula uml Libre dels jochs partis dels shacs en nombre de 100uml izenekoan Liburu hori Valentzian inprimatu eta argitaratu zen XV mendean
XAKEAREN HISTORIA
4
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Kaixo Julia Noiz hasi zinen xakean jokatzenDonostiara iritsi eta gero duela zortzi urte
Non ikasi zenuenDonostian ikasi nuen xake talde batean
Nola Donostian Guk Errusian xakea txikitatik ikasten dela pentsatzen genuen ez da horrelaBai posible da eskolaz kanpoko ekintza izan ohi da ez da derrigorrezko irakasgaia ordea Joan nahi baduzu joan ahal zara
Donostian non jokatzen duzueDonostian xake elkarte bat dago eta bertan xake txapelketa egiten dugu eta klaseak ere badauzkagu
Zenbat jendek ikasten du xakeanGutxi gorabehera 300 pertsonak baina jen-de gehiago etortzen da
Zenbat emakume daudeNeska gazte asko dago
Errusian ere horrela daBai berdina da gutxi gorabehera
Beti jokatu nahi izan duzu xakeanBai xakea beti gustatu izan zait baina denbora luzea behar duzu hori egite-ko
Zein hasiera gustatzen zaizu gehienHasiera azkarrak gustatzen zaizkit
Zein da zure mugimendu kuttunenaA hori sekretua da ezin da esan
Zein kolorerekin gustatzen zaizu joka-tzeaZuriarekin noski lehena hasteko au-kera ematen duelako
Normalean zenbat egunetan jokatzen duzuLehen astean hiru edo lautan bai-na orain ez da posible ez baitaukat astirik
Bukatzeko nola ikusten duzu Euskal Herrian xakearen etorkizunaOparoa espero dut
JULIA VyDASHENKO MAIZPIDEN DAGOEN ERRUSIARRA DA ETA XAKE MUNDUKO BERE ABENTURA KONTATU DIGU
Badakizu Xakea amaigabea da 2 mugimendu egin ondoren
72084 jokaldi desberdin egin ditzakezu hiruga-rren mugimenduan 9 milioi jokaldi laugarrenean 288 bilioi Imajinatu zein zaila den Oso azkarra izan behar duzu xakean ondo jokatzeko
middot Lehenengo xake taula lauki txuri-belzduna 1090 urtean agertu zen Europan
middot ldquoChek materdquo hitza persiar ldquoShat Matrdquo esalditik dator eta ldquoErrege hila dardquo adierazi nahi du
middot Kasparov xake jokalari ospetsuena orain politikoa da eta oposizioan dago
middot Ray Charlesek souleko erregeak 1965 urtean ika-si zuen xakean jokatzen heroinaren adizioagatik ospitaleratua eta atxilotua izan ondoren Kartzelan bertan xakean jokatzen ikasi eta drogak utzi zituen
middot Judit Polgar izan zen nazioarteko irakasle titulua irabazi zuen lehenengo emakumea 11 urte zituen eta Kasparov baino gazteagoa zen 15 urterekin ira-kasle bikaina zen
middot Deep Thought Nazioarteko ordenagailu programa baten izena zen eta Maisu handi bati irabazi zion lehenengo aldiz 1988 urtean Kalifornian
5
Erreportajea Elkarrizketa Xakearen historia
A2
5
bull1bull Lasarten jaio zen 1936an Sei hilabete zituenean
aita gerran hil zitzaion
bull 1958an Unibertsitatera joan zen zuzenbidea ikastera Valladoliden ikasi zuen Baina hark ez zuen abokatua izan nahi zinema-zuzendaria baizik horregatik Madrilera joan zen zinema-zuzendaria izateko
bull Bere lehen lana film labur bat izan zen ldquoLeccioacuten de Arterdquo deitzen zen
bull Film horrekin Urrezko Maskorra irabazi zuen Donostiako Zinemaldian
bull Telebistan ere lan egin zuen eta arrakasta handia lortu zuen
bull Bere telesail ezagunenak ldquoVerano Azulrdquo eta ldquoFarmacia de Guardiardquo dira
bull Nahiz eta telebistan lan egin film asko ere egin zituen
bull Bere film ospetsuenak ldquoLa Guerra de Papaacuterdquo ldquoLa Cabinardquo eta ldquo4ordf Plantardquo dira
bull Sari asko irabazi ditu
NOR DA
LAZKAO TXIKI PIO BAROJA JORGE OTEIZA FERNANDO LLORENTE MATT DAMON TOTI MARTINEZ DE LEZEA ANTONIO MERCERO JULIAN GAIARRE AMANCIO ORTEGA CONCHA JENERALA
Biografiak landu ditugu B1 taldekook eta joko moduan biografia bana prestatu eta besteek asmatu egin behar zuten zein zen pertsonaia Batzuk beste batzuk baino gehiago kostatu zitzaigun asmatzea Ea zuk ere irakurle asmatzen duzun zein den zein
Hona hemen pertsonaiak multzoan behean euren testua dutela
6
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
bull 2009an bere semeek plazaratu zuten elkarrizketa batean adierazi zuten aita gaixo zegoela Alzheimerra zuela
bull 2010ean Zinemako Akademiakoek omenaldi beroa eskaini zioten eta Ohorezko Goya eman zioten
bull Haren semeek aitaren lana jarraitzen dute Zinema-zuzendari dira
2bull Pertsonaia hau
oso ospetsua da 1985eko otsailaren 26an Nafarroan jaio zen Hala ere nahiz eta Nafarroan jaio izan Errioxakoa ere bada bere haurtzaroa Rincoacuten de Soton pasatu zuelako Izan ere hor jaio zen bere aita eta herri horretan bizi da bere familia
bull Bi senide dauzka Aitzabel eta Chus Aitzabelek berak baino hamabi urte gehiago ditu Chusek ordea hamabost urte gehiago ditu berak baino Chus bere anaia ez ezik bere ordezkaria ere bada
bull Txikitatik oso ona zen futbolean Bere herrian ez zegoen futbol-talderik ere Nafarroko talde batean hasi zen jokatzen CF Funesen Hamaika urterekin Bilboko Athletic Cluben sartu zen baina ezin zen joan entrenamenduetara Errioxan bizi zelako Horregatik Bizkaira joan zen bere familiarekin Hamalau urtetik hogei urtera arte ikasle-egoitza batean bizi izan zen beste jokalari batzuekin
bull Bere taldean urte asko pasatu eta gero Italian jokatu zuen Juventus taldean Gero Sevilla Futbol Clubean jokatu zuen Orain dela denbora gutxitik Ingalaterran jokatzen ari da Swansea City AFCn
3bull Pertsonaia hau Gasteizen jaio zen 1949anbull XX mendeko idazlea da
bull Euskaraz eta gaztelaniaz idazten dubull Historiako nobelak Erdi Arokoak
idazten ditubull Bere lanetan Erdi Aroko
Europaren eta Euskal Herriaren historia erakusten ditu eta tradizioak ere baibull Nahiz eta idazle bezala ezagutu itzultzailea telebistako-gidoilaria eta ldquoKukubiltxordquo
antzerki taldeko sortzailea dabull Hark eta bere bikoteak sortu
zuten rdquoKukubiltxordquo kale-antzerki taldea
bull Gipuzkoako Goierrin urtebete pasatu zuen euskara ikasten
bull Frantzian Ingalaterran eta Alemanian bizi izan zenbull Nahiz eta Araban jaio Bizkaian bizi dabull 1983 eta 1984 bitartean Eusko Jaurlaritzaren
Hezkuntza departamentuarekin lan egin zuenbull 1986tik 1992 arte EITBrako lan egin zuen haurren
eta gazteen programak euskaraz idazten eta zuzentzen
bull Lanak ezizen batekin sinatzen ditubull Ezizenagatik ezagutzen dabull Ezkonduta dago eta bi seme-alaba ditubull Gurasoak denboran aurreratuak ziren bull Gurasoek Frantziara Ingalaterrara eta Alemaniara
bidali zuten ikastera Han tituluak atera zituen eta tituluek erraztu zioten itzultzaile lana egitea
bull Jose Migel Barandiaran inspirazio-iturria izan zen
7
IgarkizunakNor da
B1
7
4bull 1970eko urriaren zortzian jaio zen
Massachusetts-en AEBetan Bere aitak balore-burtsan lan egin zuen eta ama irakaslea izan zen Zortzi urterekin antzezten hasi zen Literaturan lizentziatu ondoren antzerkia ikasi zuen
bull Lehen aldiz 1988an agertu zen zineman Nahiz eta hasieran lan txikiak egin 1997an arrakasta lortu zuen ldquoGood will huntingrdquo filmarekin Film horretan aktorea ez ezik gidoilari lana ere egin zuen Ben Affleckekin batera Film horrekin Oscarra irabazi zuen nahiz eta beste batzuetan ere proposatu Inoiz ez du irabazi aktore onenarena bai ordea gidoilariarena Zuzendari ospetsuenekin lan egin du aktore ona baino hobea baita
bull Uste dut munduko aktorerik onena dela 2007an ldquoPeoplerdquo aldizkarian munduko gizonik sexyena aukeratu zuten Film ospetsu asko egin ditu adibidez ldquoOceanacutesrdquo ldquoThe Bourne Identityrdquo ldquoInflitradosrdquo ldquoInvictusrdquohellip Egin duen azken filma Oscarrerako proposatu dute Film horretan produktorea izan da Bere izena ldquoManchester by the seardquo da Ezkonduta dago eta hiru seme-alaba ditu
5bull Nire herrian pertsonaia ospetsurik ez dago herri
txikia da bostehun biztanle bakarrik dauzka
bull Baina gertaera garrantzitsua izan zela uste dut
bull 1874ko ekainean Abartzuzako bataila gertatu zen Espainiako armadak karlisten kontra eraso egin zuen
bull Espainiako armadak Lizarra lortu nahi izan zuen
bull 50000 soldadurekin gure pertsonaia Abartzuzako herrira zuzendu zen
bull Karlista zen herria konkistatu zuten eta armada liberaleko ofizial batek herriari su eman zion
bull Herriko gizonak gudan zeuden herritik hurbil rdquoLarranburardquo deitutako lekuan horregatik umeek eta emakumeek mendira (Urbasara) ihes egin zuten
bull Gure Pertsonaiak agindu zuen eraso egiteko karlistei eta Abartzuzako bataila hasi zen
bull Karlistak 15000 soldadu ziren
bull Karlistek armada liberala garaitu zuten eta gure pertsonaia karlistek zauritu zuten eta Abartzuzako etxe batean hil zen
bull Oraindik logela ohea eta abar gordetzen dute etxe horretan
bull Denbora gutxian liberalek Lizarra konkistatu zuten
bull Orain bi urtez behin Abartzuzan gudua antzezlan batean ospatzen da
bull Oroitzapenezko monumentua guda honetan zauritu zen lekuan dago
bull Espainian XIX mendeko estrategarik garrantzitsuena izan zen
bull ldquo MARQUES DEL DUEROrdquo izendatu zuten Argentinan jaio zen eta 66 urte zituen hil zenean
8
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
8
6bull Erronkarin 1844ko urtarrilean jaio zen Oso familia
apalekoa zen hiru anai-arrebetan gazteena
bull 13 urterekin artzain hasi zen eta mendian bizi izan zen
bull Urte batzuk geroago Iruntildeeko kinkilleria batean lan egin zuen eta gero Ilunberrin eta Iruntildeean errementari
bull Bere lanean beti kantatzen aritzen zen eta lagun batzuek Orfeoacuten Pamplonesera eraman zuten
bull Joaquiacuten Mayak ahotsa probatu zion eta lehen tenor bezala jarri zuen eta bakarlari
bull Hilarioacuten Eslavak entzun zuen eta Madrilgo Kontserbatoriora bekarekin bidali zuen
bull Denbora pasa eta gero Foru Diputazioaren laguntzarekin eta beste laguntza gehiagorekin Italiara joan zen ikastera
bull Milanera iritsi zen 25 urterekin eta berehala lortu zuen arrakasta
bull Milango La Scalan ldquoUna furtiva laacutegrimardquo kantatu aurretik ohar bat pasatu zioten bere ama hil zela esanez Arrakasta handia izan zuen sentimendu handiz kantatu baitzuen
bull Gero Madrilen San Petesburgon Moskun Vienan Parisen Londresen Amerikan eta mundu osoan izan zuen arrakasta
bull Erronkariko haran osoan euskaraz hitz egiten zuten garai hartan eta berak ere euskaraz hitz egin eta idazten zuen erronkarieraz Bere museoan izebari euskaraz idatzitako gutun bat gordetzen da
bull Iparragirreren zortzikoak abestea asko gustatzen zitzaion ldquoGernikako Arbolardquo batez ere
bull Oso eskuzabala zen Eskolak eta pilotalekua oparitu zizkion bere herriari
bull Jaurrietako herri osoa erre zenean Donostian kontzertua eman zuen Pablo Sarasaterekin hura berreraikitzen laguntzeko
bull 1890eko urtarrilean hil zen 46 urterekin
bull Mariano Benllurek egin zuen bere mausoleoa Zoragarria da
bull Kontatuko elezaharren arabera proposamena egin zion
Benllureri ldquoZu lehenengo hiltzen bazara nik kantatuko dut zure
hiletan baina ni lehenago hiltzen banaiz zuk egingo duzu nire mausoleoa
7bullLazkaon 1926ko irailaren
15ean eta Lazkaomendi auzoan Abalintildee baserrian jaio zen
bull Eskolan zortzi urterekin hasi zen eta oso azkar ikasi zuen irakurtzen eta idazten
bull Bederatzi urterekin bere lehenengo bertsoa egin zuen
bull Umea zenean Espainiako Gerra Zibila ezagutu zuen eta soldaduska egitera Afrikara joan behar izan zuen bi urterako
bull Beti mutilzaharra izan zen
bull Lazkaoko bertsolari handiena izan zen
bull Hirurogeita hamasei urterekin Donostian hil zen 1993 ko apirilaren 3an
9
IgarkizunakNor da
B1
9
8bull 1908an Orion jaio zen familia aberats batean
Txikitan oso beldurtia eta tristea zen
bull 1914 eta 1920 artean Donostiako eta Lekarozko kaputxinoetan ikasi zuen Garai horretan bere nortasuna erabat aldatu zen Hiztuna eta kanporakoi bihurtu zen Boxeo eta antzerki munduan ere ibili zen Orduan hasi zen gazteekin harreman artistikoa izaten
bull 1927an Madrilera joan zen ikastera Arkitektura ikasi nahi zuen baina medikuntza hasi zuen Hirugarren kurtsoan utzi zuen Arte eta Lanbide eskolan izena emateko
bull Madrilen bizi izan zen bitartean ideia ezkertiarren alde agertu zen eta bere euskal identitatea ere handitu egin zen
bull 1928an familiako negozioak porrot egin zuen eta aita eta anaia Argentinara joan ziren Berak amaren eta bost anai-arreba txikien ardura hartu zuen Oso gaizki pasatu zuen garai hartan
bull Bere lehenengo eskulturek garaiko artista ospetsuen eragina dute Pablo Picasorena adibidez
bull Hogeita hamarreko hamarkadan Donostiako giro artistikoan sartu zen eta 1931n sari bat irabazi zuen
bull 1935ean Hego Amerikara bidaiatu zuen Han 15 urte egon zen eta bitartean gauza asko egin zituen
bull 1938an bere bizitzako maitearekin ezkondu zen
bull Berrogeiko hamarkadan eskulturetan zuloak jartzen hasi zen Eta gero espazioaren eta bolumenaren ideia esploratzen jarraitu zuen Bizitza artistikoan zehar hori izan zuen kezka nagusia
bull 1948an Euskal Herrira itzuli zen eta Bilbora joan zen bizitzera Ez zitzaion batere gustatu Bilboko giro artistikoa
bull 1950ean Arantzazuko elizaren aurrealdea egiteko mandatua lortu zuen Baina arazo asko sortu zitzaizkion elizarekin eta proiektua geldi egon zen 1968ra arte
bull Horretaz aparte arrakasta handia zeukan nazio artean eta 1957an Sao Paulon eskultura sari bat irabazi zuen
bull Hirurogeiko hamarkadan hasi zen olerki eta saiakera idazten Bai eta abangoardiako talde batzuk bultzatzen ere
bull 1988an Bilbon oso erakusketa handia antolatu zuten bere jarduera artistikoari buruz
bull Laurogeita hamarreko hamarkadan asaldatzaile kultural bezala jarraitu zuen
bull 1992an erabaki zuen bere artelana Nafarroako Gobernuari ematea baldintza batekin fundazioa sortu behar zuten egintza zabaltzeko
bull 2003an Altzuzan inauguratu zuten museoa Baina egun gutxi batzuk lehenago hil zen 94 urte zeuzkan
10
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
9bull Euskal nobelagilea Donostiako Okendo kalean
jaio zen 1872ko abenduaren 28an
bull Aita Serafin meatze-ingeniaria zen eta kultur gizona zen Ama Carmen Nessi zen Nobelagile honek hiru anai-arreba zituen Dario Ricardo eta Carmen
bull 1879an familia guztia Madrilera joan zen Han medikuntza ikasi zuen eta sendagile lan egin zuen oso denbora gutxi Familiaren okindegian lan egiteko medikuntza utzi zuen Han ere denbora gutxian lan egin zuen
bull ldquo98ko belaunaldiardquo izenekoaren parte izan zen batez ere Benito Perez Galdosekin Unamunorekin eta Azorinekin erlazionatzen zen
bull Gizon bakarti eta ezkorra zen Esan daiteke Idazle nekaezina bere lana ugaria desberdina eta aberatsa izan zela garai hartarako
bull Bere lehen nobela ldquoVidas sombriacuteasrdquo 1900an idatzi zuen ldquoTierra Vascardquo izena duen trilogiaren parte da Trilogia horretan ldquoEl mayorazgo de Labraz (1903)rdquo eta ldquoZalacain el aventurerordquo ere sartzen dira
bull ldquoLa lucha por la vidardquo trilogiarekin berriz Espainiatik kanpora lortu zuen fama
bull Saiakera batzuk ere idatzi zituen ldquoRecuerdos juventud idolatria (1917)rdquo ldquoLas horas solitarias (1918)rdquo eta ldquoCaverna del humorista(1919)rdquo entsaio horiek Joseacute Ortega y Gassetenek asko goraipatu zituen
bull 1912an Berako ldquoItzeardquo etxea erosi zuen eta udak bertan pasatzen zituen Etxetzar ederra da Itzea nahiz eta balio handiena bere barnean egon 30000 liburu baino gehiago daude liburutegian ilobak bilduta
bull 1955eko udan bere azken egonaldia egin zuen Berako etxean
bull 1956ko urriaren 30ean Madrilen hil zen 83 urte zituela
10bull Leonen jaio zen 1936ko martxoaren 28an
bull Gaztea zela kamiseta banatzaile hasi zen lan egiten gero hiriko mertzeria batean lan egin zuen
bull 1963an negozio bat ireki zuen GOA izenekoa
bull 1975ean lehenengo denda ireki zuen beste hiri batean
bull 2009 urtearen bukaeran gurutze handiena eman zion Gobernuak
bull Bi aldiz ezkondu da eta hiru seme-alaba dauzka bi neska eta mutil bat eta lau biloba ere bai
bull Momentu honetan Espainian enpresa batzuk dauzka eta beste negozio batzuk ere bai Espainiatik kanpo
bull Nahiz eta ikasketarik ez daukan oso azkarra eta langilea da
bull Oso aberatsa den arren lanean jarraitzen du
bull Gizarteko obra asko egiten du
ERANTZUNAK
1- Antonio Mercero 2- Fernando Llorente 3- Toti Martinez de Lezea 4- Matt Damon 5- Concha jenerala 6- Julian Gaiarre 7- Lazkao Txiki 8- Jorge Oteiza 9- Pio Baroja 10- Amancio Ortega
11
IgarkizunakNor da
B1
11
Haristizabal baserria baserri eskola
Haristizabal baserria natur eskola da eta Itsason dago Xabier Aki-zu eta Marilu Gardoki dira jabeak eta nekazaritza biologikoa lantzen dute Xabier Arrasaten jaio zen eta gerora bere lagunekin proiektu berri bat gauzatu nahian hasi zen baserrian lan egin eta baserriak emandakotik bizi nahi zuten Aurrerago bizitzak banatu egin zituen baina Marilu eta biak 1979an Haristizabal izeneko baserrira joan ziren bizitzera Beren asmoak betetzeko asmoz eta baserriaren etor-kizunari begira dibertsifikazioaren eta ekologiaren bidetik jo zuten Xabierrek beti ez du lan egin Haristizabal baserrian bakarrik duela urte batzuk bere autoa oso zaharra zenean beste bat erosteko diru-rik ez zeukatenez kanpoan lan egin behar izan zuen Orain baserriak emandakotik bizi dira eta beste hainbat jardueraren artean bisita gi-datuak eskaintzen dituzte
12
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
HARISTIZABAL BASERRIAREN HISTORIA Haristizabal baserrira etorri zirenean beraiek egin behar izan zituzten berrikuntzak eta beharrezko alda-ketak Urterik urte sagarrondo nahiz bestelako fruta arbolak landatu zituzten Horrela baserriak gaur egun bizi ikaragarria du baina garai batean bere eginkizuna ere bazuen Izan ere XVI mendean ekonomia balea-ren gantzaren inguruan murgilduta zegoen gaur egun petrolioa gure artean bezala Garai hartan gure arran-tzaleak oso urruti joaten ziren hain zuzen ere Terra-nova aldera Bidaia luze horietan arrantzaleek itsasoan denbora luzea pasatzen zuten eta arazoak sortzen ziren C bitamina faltagatik C bitamina faltaren ondorioz es-korbuto izeneko gaitza sortzen zen eta Horregatik eta horretarako jaio zen Haristizabal baserria Hau da sagar-doa egiteko eta ondoren arrantzaleen horniketarako sagardoa C bitamina kontserbatzeko modurik egokie-na baitzen Beraz aurretik esan bezala sagardo ekoiz-pena zela eta baserriak egitura berezia dauka bertan goiko solairuan sagardoa ekoizteko prentsa egiteko zu-tabeak baserriaren egitura egiteko erabili baitziren Orduan sagarra zapaltzean bere zukua goiko pisutik behekora erortzen zen era berean kupelak betez Kupelak gurdi gainean egoten ziren eta baserriak gurdi horiek igarotzeko pasabide be-rezia zeukan eta gaur egun ere badauka
BASERRI ESKOLA Euskal Herriko gaitasuna eta geroa hiz-kuntza dira Euskal Herriko hizkuntza da gure hizkuntza Europako hizkuntza zaharrena Oso garran-tzitsua da gure hizkuntza historia kultura ohiturak eta gastronomia mantentzea Eta euskaldunon esen-tzia mantentzeko denon artean zaindu beharko dugu Horretarako beharrezkoa da gure sustraiak zabaltzea munduko hiriek eta jendeak ezagutzeko Helburu ho-rrekin bizirik dirau Haristizabalek Ogigintza eta fru-tagintza ekologikoa lantzen dute bertan Eskoletako umeentzat euskaltegikoentzat edota nahi duenaren-tzat zuzendutako ikastaroak eskaintzen dituzte beren
lanaren berri emateaz gain beren bizitzeko filosofiaren berri ere ematen dute
ogigintza ikastaroan ikasleak ogia egiteko proze-suan parte hartzen du eta egun osoko ekintza izaten da Bertan ogi ekologikoak dituen sekretu guztiak erakus-ten dituzte Horretarako ogiaren historia gogoratu eta bere garrantzia azpimarratzen dute Amaieran eginda-ko ogi eta pasta goxoak etxera eramaten dira
Frutagintza ikastaroan berriz sagar mota desber-dinak ikusi eta dastatzeaz gain marmelada nola egiten den ere ikasten da eta nork bere marmelada potetxoa eramaten du etxera Horretaz gain baserri inguruko fru-ta arbolak (2acute5 Ha sagar udareak kiwiak aranak) ikus-teko aukera ere izaten da Ekintza hori egun erdikoa da Gu B2 mailako ikasleok frutagintza ikastarora joan gi-nen eta bertan sagar marmelada egiteko pausoak ikasi genituen
Sagar marmelada egiteko errezeta Haristizabalen 40 sagar mota desberdin
daude eta guk ezagutu genituenak Jo-nagold Nafar Gorria Nafar Horia Erre-
ge Nafarra eta Errege Beltza izan ziren Gure prozesurako Errezil sagarra au-keratu genuen Izan gogoan guk ika-sitakoa eta marmelada goxoa egingo
duzu
Lehenengo eta behin zenbat kilo sagar di-tugun jakin behar dugu ondoren azukre kanti-
tate zehatza botatzeko Berez fruta adina azukre izaten da proportzioa baina gozotasun aldetik nahikoa dela irudituz gero proportzioak 23 fruta eta 13 azukre edo-ta panela (azukre naturala) erabili daiteke
osagaiakbull 23 Errezil sagarbull 13 panela (azukre naturala)bull Laranja eta kiwiren batbull Ur pixka bat
13
ErreportajeaHaristizabal Baserria
B2
13
prestaketaGuk sagarrak azal eta guzti erabili genituen txortenak eta zanpatuak kendu eta hazi eta guzti Baina amaie-ran behin egosi eta gero azalak eta gogortasunak ken-tzeko rdquotxinoardquo erabili genuen edo bestela egosten jarri aurretik sagarrei azala eta pepitak kentzea gomenda-tzen da Kiwiei azala ere bai noski Laranja zukua edota laranja osorik ere bota daiteke Aipatutako guztia sutan jarri aurretik azukrea bota ondoren ordubetean-edo lasai utz dezakegu horrela sagarrak bere ura botako du eta ez da beharrezkoa izango urik gehitzea Presaka ibiliz gero egosten jarritakoan lehor samar dagoela iku-siz gero bota ur pixka bat Egosten ordu erdiz edota 45 minutuz eduki probatu eta dastatu erretzen eta itsas-ten utzi gabe Horrela marmelada natural bezain gozoa edukiko dugu jateko
ETA ETORKIZUNEAN Naturak orain arte gu zaindu gaitu baina hemendik aurrera guk zaindu beharko dugu eta asko Gero eta arazo gehiago dago eta klima aldaketarekin ere arazo gehiago sortzen ari dira Orduan hemendik aurrera gi-zakiaren lan berezia lurra zaintzea izango da planeta zaintzea Horregatik gizarte osoak ikasi behar du natura ezagutzen Ezagutzen ez badugu edozein elikagai jatea berdin zaigu berdin zaigu bere jatorria edo osagaiak Horiek baloratzen hasi behar dugu lehen ez ziren balo-ratzen bazeudelako duzuna ez baituzu baloratzen Xa-biren ustez globalizazioak ondorio ldquopolitakrdquo ditu baina dena bere neurrian Ondo dago bai ekonomiarentzat bai kulturarentzat
Baina bertakoa jaten ez badugu gure nortasuna oina-rria galtzeko arriskua daukagu
14
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
14
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Xakearen jatorria aspaldikoa da Hori erakusten dute antzinako zibilizazio askoren aztarnek herri eta kultura askotan izan zela halakorik edota antzeko jokorik alegia Indian eta Egipton baziren xakearen antzeko taula jokoak Guztietan gailentzen zena eta konplexuena xakea zen eta horrexek biziraun du mendeetan baita mundu osora zabaldu ere
Ez dakite oso ondo nondik datorren joko hau baina esaten da 1200 bat urte dituela eta Indian hasi zirela xakearen moduko joko batean umlChaturangauml izenekoan jokatzen
VIII mendean arabiarrek iberiar penintsula konkistatu zutenean euren xakea ere ekarri zuten bertara eta gaur egun oraindik ere jokatzen den xakea asmatu zuten arau batzuk aldatuta Euskal Herrira ere iritsi zen arabiarren xakea Denboraren poderioz ordea arauak aldatzen joan ziren orain dauden arauetara iritsi arte Errenazimendu garaian ezarri zituzten lehen arauak
XV mendean Europatik Ameriketarako jauzia egin zuen konkistatzaile espainiarren eskutik
1924 urtean Parisen Federation Internationale des Echecs (FIDE) sortu zen eta 175 estatukide ditu Munduko bigarren kirol fede-razioa da FIFAren ondoren azken horrek 180 kide baititu
Bukatzeko esango dugu xakearen lehenengo erreferentzia modernoa Francesch Vicenten idazlan batean aurkitu dezakegula uml Libre dels jochs partis dels shacs en nombre de 100uml izenekoan Liburu hori Valentzian inprimatu eta argitaratu zen XV mendean
XAKEAREN HISTORIA
4
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Kaixo Julia Noiz hasi zinen xakean jokatzenDonostiara iritsi eta gero duela zortzi urte
Non ikasi zenuenDonostian ikasi nuen xake talde batean
Nola Donostian Guk Errusian xakea txikitatik ikasten dela pentsatzen genuen ez da horrelaBai posible da eskolaz kanpoko ekintza izan ohi da ez da derrigorrezko irakasgaia ordea Joan nahi baduzu joan ahal zara
Donostian non jokatzen duzueDonostian xake elkarte bat dago eta bertan xake txapelketa egiten dugu eta klaseak ere badauzkagu
Zenbat jendek ikasten du xakeanGutxi gorabehera 300 pertsonak baina jen-de gehiago etortzen da
Zenbat emakume daudeNeska gazte asko dago
Errusian ere horrela daBai berdina da gutxi gorabehera
Beti jokatu nahi izan duzu xakeanBai xakea beti gustatu izan zait baina denbora luzea behar duzu hori egite-ko
Zein hasiera gustatzen zaizu gehienHasiera azkarrak gustatzen zaizkit
Zein da zure mugimendu kuttunenaA hori sekretua da ezin da esan
Zein kolorerekin gustatzen zaizu joka-tzeaZuriarekin noski lehena hasteko au-kera ematen duelako
Normalean zenbat egunetan jokatzen duzuLehen astean hiru edo lautan bai-na orain ez da posible ez baitaukat astirik
Bukatzeko nola ikusten duzu Euskal Herrian xakearen etorkizunaOparoa espero dut
JULIA VyDASHENKO MAIZPIDEN DAGOEN ERRUSIARRA DA ETA XAKE MUNDUKO BERE ABENTURA KONTATU DIGU
Badakizu Xakea amaigabea da 2 mugimendu egin ondoren
72084 jokaldi desberdin egin ditzakezu hiruga-rren mugimenduan 9 milioi jokaldi laugarrenean 288 bilioi Imajinatu zein zaila den Oso azkarra izan behar duzu xakean ondo jokatzeko
middot Lehenengo xake taula lauki txuri-belzduna 1090 urtean agertu zen Europan
middot ldquoChek materdquo hitza persiar ldquoShat Matrdquo esalditik dator eta ldquoErrege hila dardquo adierazi nahi du
middot Kasparov xake jokalari ospetsuena orain politikoa da eta oposizioan dago
middot Ray Charlesek souleko erregeak 1965 urtean ika-si zuen xakean jokatzen heroinaren adizioagatik ospitaleratua eta atxilotua izan ondoren Kartzelan bertan xakean jokatzen ikasi eta drogak utzi zituen
middot Judit Polgar izan zen nazioarteko irakasle titulua irabazi zuen lehenengo emakumea 11 urte zituen eta Kasparov baino gazteagoa zen 15 urterekin ira-kasle bikaina zen
middot Deep Thought Nazioarteko ordenagailu programa baten izena zen eta Maisu handi bati irabazi zion lehenengo aldiz 1988 urtean Kalifornian
5
Erreportajea Elkarrizketa Xakearen historia
A2
5
bull1bull Lasarten jaio zen 1936an Sei hilabete zituenean
aita gerran hil zitzaion
bull 1958an Unibertsitatera joan zen zuzenbidea ikastera Valladoliden ikasi zuen Baina hark ez zuen abokatua izan nahi zinema-zuzendaria baizik horregatik Madrilera joan zen zinema-zuzendaria izateko
bull Bere lehen lana film labur bat izan zen ldquoLeccioacuten de Arterdquo deitzen zen
bull Film horrekin Urrezko Maskorra irabazi zuen Donostiako Zinemaldian
bull Telebistan ere lan egin zuen eta arrakasta handia lortu zuen
bull Bere telesail ezagunenak ldquoVerano Azulrdquo eta ldquoFarmacia de Guardiardquo dira
bull Nahiz eta telebistan lan egin film asko ere egin zituen
bull Bere film ospetsuenak ldquoLa Guerra de Papaacuterdquo ldquoLa Cabinardquo eta ldquo4ordf Plantardquo dira
bull Sari asko irabazi ditu
NOR DA
LAZKAO TXIKI PIO BAROJA JORGE OTEIZA FERNANDO LLORENTE MATT DAMON TOTI MARTINEZ DE LEZEA ANTONIO MERCERO JULIAN GAIARRE AMANCIO ORTEGA CONCHA JENERALA
Biografiak landu ditugu B1 taldekook eta joko moduan biografia bana prestatu eta besteek asmatu egin behar zuten zein zen pertsonaia Batzuk beste batzuk baino gehiago kostatu zitzaigun asmatzea Ea zuk ere irakurle asmatzen duzun zein den zein
Hona hemen pertsonaiak multzoan behean euren testua dutela
6
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
bull 2009an bere semeek plazaratu zuten elkarrizketa batean adierazi zuten aita gaixo zegoela Alzheimerra zuela
bull 2010ean Zinemako Akademiakoek omenaldi beroa eskaini zioten eta Ohorezko Goya eman zioten
bull Haren semeek aitaren lana jarraitzen dute Zinema-zuzendari dira
2bull Pertsonaia hau
oso ospetsua da 1985eko otsailaren 26an Nafarroan jaio zen Hala ere nahiz eta Nafarroan jaio izan Errioxakoa ere bada bere haurtzaroa Rincoacuten de Soton pasatu zuelako Izan ere hor jaio zen bere aita eta herri horretan bizi da bere familia
bull Bi senide dauzka Aitzabel eta Chus Aitzabelek berak baino hamabi urte gehiago ditu Chusek ordea hamabost urte gehiago ditu berak baino Chus bere anaia ez ezik bere ordezkaria ere bada
bull Txikitatik oso ona zen futbolean Bere herrian ez zegoen futbol-talderik ere Nafarroko talde batean hasi zen jokatzen CF Funesen Hamaika urterekin Bilboko Athletic Cluben sartu zen baina ezin zen joan entrenamenduetara Errioxan bizi zelako Horregatik Bizkaira joan zen bere familiarekin Hamalau urtetik hogei urtera arte ikasle-egoitza batean bizi izan zen beste jokalari batzuekin
bull Bere taldean urte asko pasatu eta gero Italian jokatu zuen Juventus taldean Gero Sevilla Futbol Clubean jokatu zuen Orain dela denbora gutxitik Ingalaterran jokatzen ari da Swansea City AFCn
3bull Pertsonaia hau Gasteizen jaio zen 1949anbull XX mendeko idazlea da
bull Euskaraz eta gaztelaniaz idazten dubull Historiako nobelak Erdi Arokoak
idazten ditubull Bere lanetan Erdi Aroko
Europaren eta Euskal Herriaren historia erakusten ditu eta tradizioak ere baibull Nahiz eta idazle bezala ezagutu itzultzailea telebistako-gidoilaria eta ldquoKukubiltxordquo
antzerki taldeko sortzailea dabull Hark eta bere bikoteak sortu
zuten rdquoKukubiltxordquo kale-antzerki taldea
bull Gipuzkoako Goierrin urtebete pasatu zuen euskara ikasten
bull Frantzian Ingalaterran eta Alemanian bizi izan zenbull Nahiz eta Araban jaio Bizkaian bizi dabull 1983 eta 1984 bitartean Eusko Jaurlaritzaren
Hezkuntza departamentuarekin lan egin zuenbull 1986tik 1992 arte EITBrako lan egin zuen haurren
eta gazteen programak euskaraz idazten eta zuzentzen
bull Lanak ezizen batekin sinatzen ditubull Ezizenagatik ezagutzen dabull Ezkonduta dago eta bi seme-alaba ditubull Gurasoak denboran aurreratuak ziren bull Gurasoek Frantziara Ingalaterrara eta Alemaniara
bidali zuten ikastera Han tituluak atera zituen eta tituluek erraztu zioten itzultzaile lana egitea
bull Jose Migel Barandiaran inspirazio-iturria izan zen
7
IgarkizunakNor da
B1
7
4bull 1970eko urriaren zortzian jaio zen
Massachusetts-en AEBetan Bere aitak balore-burtsan lan egin zuen eta ama irakaslea izan zen Zortzi urterekin antzezten hasi zen Literaturan lizentziatu ondoren antzerkia ikasi zuen
bull Lehen aldiz 1988an agertu zen zineman Nahiz eta hasieran lan txikiak egin 1997an arrakasta lortu zuen ldquoGood will huntingrdquo filmarekin Film horretan aktorea ez ezik gidoilari lana ere egin zuen Ben Affleckekin batera Film horrekin Oscarra irabazi zuen nahiz eta beste batzuetan ere proposatu Inoiz ez du irabazi aktore onenarena bai ordea gidoilariarena Zuzendari ospetsuenekin lan egin du aktore ona baino hobea baita
bull Uste dut munduko aktorerik onena dela 2007an ldquoPeoplerdquo aldizkarian munduko gizonik sexyena aukeratu zuten Film ospetsu asko egin ditu adibidez ldquoOceanacutesrdquo ldquoThe Bourne Identityrdquo ldquoInflitradosrdquo ldquoInvictusrdquohellip Egin duen azken filma Oscarrerako proposatu dute Film horretan produktorea izan da Bere izena ldquoManchester by the seardquo da Ezkonduta dago eta hiru seme-alaba ditu
5bull Nire herrian pertsonaia ospetsurik ez dago herri
txikia da bostehun biztanle bakarrik dauzka
bull Baina gertaera garrantzitsua izan zela uste dut
bull 1874ko ekainean Abartzuzako bataila gertatu zen Espainiako armadak karlisten kontra eraso egin zuen
bull Espainiako armadak Lizarra lortu nahi izan zuen
bull 50000 soldadurekin gure pertsonaia Abartzuzako herrira zuzendu zen
bull Karlista zen herria konkistatu zuten eta armada liberaleko ofizial batek herriari su eman zion
bull Herriko gizonak gudan zeuden herritik hurbil rdquoLarranburardquo deitutako lekuan horregatik umeek eta emakumeek mendira (Urbasara) ihes egin zuten
bull Gure Pertsonaiak agindu zuen eraso egiteko karlistei eta Abartzuzako bataila hasi zen
bull Karlistak 15000 soldadu ziren
bull Karlistek armada liberala garaitu zuten eta gure pertsonaia karlistek zauritu zuten eta Abartzuzako etxe batean hil zen
bull Oraindik logela ohea eta abar gordetzen dute etxe horretan
bull Denbora gutxian liberalek Lizarra konkistatu zuten
bull Orain bi urtez behin Abartzuzan gudua antzezlan batean ospatzen da
bull Oroitzapenezko monumentua guda honetan zauritu zen lekuan dago
bull Espainian XIX mendeko estrategarik garrantzitsuena izan zen
bull ldquo MARQUES DEL DUEROrdquo izendatu zuten Argentinan jaio zen eta 66 urte zituen hil zenean
8
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
8
6bull Erronkarin 1844ko urtarrilean jaio zen Oso familia
apalekoa zen hiru anai-arrebetan gazteena
bull 13 urterekin artzain hasi zen eta mendian bizi izan zen
bull Urte batzuk geroago Iruntildeeko kinkilleria batean lan egin zuen eta gero Ilunberrin eta Iruntildeean errementari
bull Bere lanean beti kantatzen aritzen zen eta lagun batzuek Orfeoacuten Pamplonesera eraman zuten
bull Joaquiacuten Mayak ahotsa probatu zion eta lehen tenor bezala jarri zuen eta bakarlari
bull Hilarioacuten Eslavak entzun zuen eta Madrilgo Kontserbatoriora bekarekin bidali zuen
bull Denbora pasa eta gero Foru Diputazioaren laguntzarekin eta beste laguntza gehiagorekin Italiara joan zen ikastera
bull Milanera iritsi zen 25 urterekin eta berehala lortu zuen arrakasta
bull Milango La Scalan ldquoUna furtiva laacutegrimardquo kantatu aurretik ohar bat pasatu zioten bere ama hil zela esanez Arrakasta handia izan zuen sentimendu handiz kantatu baitzuen
bull Gero Madrilen San Petesburgon Moskun Vienan Parisen Londresen Amerikan eta mundu osoan izan zuen arrakasta
bull Erronkariko haran osoan euskaraz hitz egiten zuten garai hartan eta berak ere euskaraz hitz egin eta idazten zuen erronkarieraz Bere museoan izebari euskaraz idatzitako gutun bat gordetzen da
bull Iparragirreren zortzikoak abestea asko gustatzen zitzaion ldquoGernikako Arbolardquo batez ere
bull Oso eskuzabala zen Eskolak eta pilotalekua oparitu zizkion bere herriari
bull Jaurrietako herri osoa erre zenean Donostian kontzertua eman zuen Pablo Sarasaterekin hura berreraikitzen laguntzeko
bull 1890eko urtarrilean hil zen 46 urterekin
bull Mariano Benllurek egin zuen bere mausoleoa Zoragarria da
bull Kontatuko elezaharren arabera proposamena egin zion
Benllureri ldquoZu lehenengo hiltzen bazara nik kantatuko dut zure
hiletan baina ni lehenago hiltzen banaiz zuk egingo duzu nire mausoleoa
7bullLazkaon 1926ko irailaren
15ean eta Lazkaomendi auzoan Abalintildee baserrian jaio zen
bull Eskolan zortzi urterekin hasi zen eta oso azkar ikasi zuen irakurtzen eta idazten
bull Bederatzi urterekin bere lehenengo bertsoa egin zuen
bull Umea zenean Espainiako Gerra Zibila ezagutu zuen eta soldaduska egitera Afrikara joan behar izan zuen bi urterako
bull Beti mutilzaharra izan zen
bull Lazkaoko bertsolari handiena izan zen
bull Hirurogeita hamasei urterekin Donostian hil zen 1993 ko apirilaren 3an
9
IgarkizunakNor da
B1
9
8bull 1908an Orion jaio zen familia aberats batean
Txikitan oso beldurtia eta tristea zen
bull 1914 eta 1920 artean Donostiako eta Lekarozko kaputxinoetan ikasi zuen Garai horretan bere nortasuna erabat aldatu zen Hiztuna eta kanporakoi bihurtu zen Boxeo eta antzerki munduan ere ibili zen Orduan hasi zen gazteekin harreman artistikoa izaten
bull 1927an Madrilera joan zen ikastera Arkitektura ikasi nahi zuen baina medikuntza hasi zuen Hirugarren kurtsoan utzi zuen Arte eta Lanbide eskolan izena emateko
bull Madrilen bizi izan zen bitartean ideia ezkertiarren alde agertu zen eta bere euskal identitatea ere handitu egin zen
bull 1928an familiako negozioak porrot egin zuen eta aita eta anaia Argentinara joan ziren Berak amaren eta bost anai-arreba txikien ardura hartu zuen Oso gaizki pasatu zuen garai hartan
bull Bere lehenengo eskulturek garaiko artista ospetsuen eragina dute Pablo Picasorena adibidez
bull Hogeita hamarreko hamarkadan Donostiako giro artistikoan sartu zen eta 1931n sari bat irabazi zuen
bull 1935ean Hego Amerikara bidaiatu zuen Han 15 urte egon zen eta bitartean gauza asko egin zituen
bull 1938an bere bizitzako maitearekin ezkondu zen
bull Berrogeiko hamarkadan eskulturetan zuloak jartzen hasi zen Eta gero espazioaren eta bolumenaren ideia esploratzen jarraitu zuen Bizitza artistikoan zehar hori izan zuen kezka nagusia
bull 1948an Euskal Herrira itzuli zen eta Bilbora joan zen bizitzera Ez zitzaion batere gustatu Bilboko giro artistikoa
bull 1950ean Arantzazuko elizaren aurrealdea egiteko mandatua lortu zuen Baina arazo asko sortu zitzaizkion elizarekin eta proiektua geldi egon zen 1968ra arte
bull Horretaz aparte arrakasta handia zeukan nazio artean eta 1957an Sao Paulon eskultura sari bat irabazi zuen
bull Hirurogeiko hamarkadan hasi zen olerki eta saiakera idazten Bai eta abangoardiako talde batzuk bultzatzen ere
bull 1988an Bilbon oso erakusketa handia antolatu zuten bere jarduera artistikoari buruz
bull Laurogeita hamarreko hamarkadan asaldatzaile kultural bezala jarraitu zuen
bull 1992an erabaki zuen bere artelana Nafarroako Gobernuari ematea baldintza batekin fundazioa sortu behar zuten egintza zabaltzeko
bull 2003an Altzuzan inauguratu zuten museoa Baina egun gutxi batzuk lehenago hil zen 94 urte zeuzkan
10
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
9bull Euskal nobelagilea Donostiako Okendo kalean
jaio zen 1872ko abenduaren 28an
bull Aita Serafin meatze-ingeniaria zen eta kultur gizona zen Ama Carmen Nessi zen Nobelagile honek hiru anai-arreba zituen Dario Ricardo eta Carmen
bull 1879an familia guztia Madrilera joan zen Han medikuntza ikasi zuen eta sendagile lan egin zuen oso denbora gutxi Familiaren okindegian lan egiteko medikuntza utzi zuen Han ere denbora gutxian lan egin zuen
bull ldquo98ko belaunaldiardquo izenekoaren parte izan zen batez ere Benito Perez Galdosekin Unamunorekin eta Azorinekin erlazionatzen zen
bull Gizon bakarti eta ezkorra zen Esan daiteke Idazle nekaezina bere lana ugaria desberdina eta aberatsa izan zela garai hartarako
bull Bere lehen nobela ldquoVidas sombriacuteasrdquo 1900an idatzi zuen ldquoTierra Vascardquo izena duen trilogiaren parte da Trilogia horretan ldquoEl mayorazgo de Labraz (1903)rdquo eta ldquoZalacain el aventurerordquo ere sartzen dira
bull ldquoLa lucha por la vidardquo trilogiarekin berriz Espainiatik kanpora lortu zuen fama
bull Saiakera batzuk ere idatzi zituen ldquoRecuerdos juventud idolatria (1917)rdquo ldquoLas horas solitarias (1918)rdquo eta ldquoCaverna del humorista(1919)rdquo entsaio horiek Joseacute Ortega y Gassetenek asko goraipatu zituen
bull 1912an Berako ldquoItzeardquo etxea erosi zuen eta udak bertan pasatzen zituen Etxetzar ederra da Itzea nahiz eta balio handiena bere barnean egon 30000 liburu baino gehiago daude liburutegian ilobak bilduta
bull 1955eko udan bere azken egonaldia egin zuen Berako etxean
bull 1956ko urriaren 30ean Madrilen hil zen 83 urte zituela
10bull Leonen jaio zen 1936ko martxoaren 28an
bull Gaztea zela kamiseta banatzaile hasi zen lan egiten gero hiriko mertzeria batean lan egin zuen
bull 1963an negozio bat ireki zuen GOA izenekoa
bull 1975ean lehenengo denda ireki zuen beste hiri batean
bull 2009 urtearen bukaeran gurutze handiena eman zion Gobernuak
bull Bi aldiz ezkondu da eta hiru seme-alaba dauzka bi neska eta mutil bat eta lau biloba ere bai
bull Momentu honetan Espainian enpresa batzuk dauzka eta beste negozio batzuk ere bai Espainiatik kanpo
bull Nahiz eta ikasketarik ez daukan oso azkarra eta langilea da
bull Oso aberatsa den arren lanean jarraitzen du
bull Gizarteko obra asko egiten du
ERANTZUNAK
1- Antonio Mercero 2- Fernando Llorente 3- Toti Martinez de Lezea 4- Matt Damon 5- Concha jenerala 6- Julian Gaiarre 7- Lazkao Txiki 8- Jorge Oteiza 9- Pio Baroja 10- Amancio Ortega
11
IgarkizunakNor da
B1
11
Haristizabal baserria baserri eskola
Haristizabal baserria natur eskola da eta Itsason dago Xabier Aki-zu eta Marilu Gardoki dira jabeak eta nekazaritza biologikoa lantzen dute Xabier Arrasaten jaio zen eta gerora bere lagunekin proiektu berri bat gauzatu nahian hasi zen baserrian lan egin eta baserriak emandakotik bizi nahi zuten Aurrerago bizitzak banatu egin zituen baina Marilu eta biak 1979an Haristizabal izeneko baserrira joan ziren bizitzera Beren asmoak betetzeko asmoz eta baserriaren etor-kizunari begira dibertsifikazioaren eta ekologiaren bidetik jo zuten Xabierrek beti ez du lan egin Haristizabal baserrian bakarrik duela urte batzuk bere autoa oso zaharra zenean beste bat erosteko diru-rik ez zeukatenez kanpoan lan egin behar izan zuen Orain baserriak emandakotik bizi dira eta beste hainbat jardueraren artean bisita gi-datuak eskaintzen dituzte
12
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
HARISTIZABAL BASERRIAREN HISTORIA Haristizabal baserrira etorri zirenean beraiek egin behar izan zituzten berrikuntzak eta beharrezko alda-ketak Urterik urte sagarrondo nahiz bestelako fruta arbolak landatu zituzten Horrela baserriak gaur egun bizi ikaragarria du baina garai batean bere eginkizuna ere bazuen Izan ere XVI mendean ekonomia balea-ren gantzaren inguruan murgilduta zegoen gaur egun petrolioa gure artean bezala Garai hartan gure arran-tzaleak oso urruti joaten ziren hain zuzen ere Terra-nova aldera Bidaia luze horietan arrantzaleek itsasoan denbora luzea pasatzen zuten eta arazoak sortzen ziren C bitamina faltagatik C bitamina faltaren ondorioz es-korbuto izeneko gaitza sortzen zen eta Horregatik eta horretarako jaio zen Haristizabal baserria Hau da sagar-doa egiteko eta ondoren arrantzaleen horniketarako sagardoa C bitamina kontserbatzeko modurik egokie-na baitzen Beraz aurretik esan bezala sagardo ekoiz-pena zela eta baserriak egitura berezia dauka bertan goiko solairuan sagardoa ekoizteko prentsa egiteko zu-tabeak baserriaren egitura egiteko erabili baitziren Orduan sagarra zapaltzean bere zukua goiko pisutik behekora erortzen zen era berean kupelak betez Kupelak gurdi gainean egoten ziren eta baserriak gurdi horiek igarotzeko pasabide be-rezia zeukan eta gaur egun ere badauka
BASERRI ESKOLA Euskal Herriko gaitasuna eta geroa hiz-kuntza dira Euskal Herriko hizkuntza da gure hizkuntza Europako hizkuntza zaharrena Oso garran-tzitsua da gure hizkuntza historia kultura ohiturak eta gastronomia mantentzea Eta euskaldunon esen-tzia mantentzeko denon artean zaindu beharko dugu Horretarako beharrezkoa da gure sustraiak zabaltzea munduko hiriek eta jendeak ezagutzeko Helburu ho-rrekin bizirik dirau Haristizabalek Ogigintza eta fru-tagintza ekologikoa lantzen dute bertan Eskoletako umeentzat euskaltegikoentzat edota nahi duenaren-tzat zuzendutako ikastaroak eskaintzen dituzte beren
lanaren berri emateaz gain beren bizitzeko filosofiaren berri ere ematen dute
ogigintza ikastaroan ikasleak ogia egiteko proze-suan parte hartzen du eta egun osoko ekintza izaten da Bertan ogi ekologikoak dituen sekretu guztiak erakus-ten dituzte Horretarako ogiaren historia gogoratu eta bere garrantzia azpimarratzen dute Amaieran eginda-ko ogi eta pasta goxoak etxera eramaten dira
Frutagintza ikastaroan berriz sagar mota desber-dinak ikusi eta dastatzeaz gain marmelada nola egiten den ere ikasten da eta nork bere marmelada potetxoa eramaten du etxera Horretaz gain baserri inguruko fru-ta arbolak (2acute5 Ha sagar udareak kiwiak aranak) ikus-teko aukera ere izaten da Ekintza hori egun erdikoa da Gu B2 mailako ikasleok frutagintza ikastarora joan gi-nen eta bertan sagar marmelada egiteko pausoak ikasi genituen
Sagar marmelada egiteko errezeta Haristizabalen 40 sagar mota desberdin
daude eta guk ezagutu genituenak Jo-nagold Nafar Gorria Nafar Horia Erre-
ge Nafarra eta Errege Beltza izan ziren Gure prozesurako Errezil sagarra au-keratu genuen Izan gogoan guk ika-sitakoa eta marmelada goxoa egingo
duzu
Lehenengo eta behin zenbat kilo sagar di-tugun jakin behar dugu ondoren azukre kanti-
tate zehatza botatzeko Berez fruta adina azukre izaten da proportzioa baina gozotasun aldetik nahikoa dela irudituz gero proportzioak 23 fruta eta 13 azukre edo-ta panela (azukre naturala) erabili daiteke
osagaiakbull 23 Errezil sagarbull 13 panela (azukre naturala)bull Laranja eta kiwiren batbull Ur pixka bat
13
ErreportajeaHaristizabal Baserria
B2
13
prestaketaGuk sagarrak azal eta guzti erabili genituen txortenak eta zanpatuak kendu eta hazi eta guzti Baina amaie-ran behin egosi eta gero azalak eta gogortasunak ken-tzeko rdquotxinoardquo erabili genuen edo bestela egosten jarri aurretik sagarrei azala eta pepitak kentzea gomenda-tzen da Kiwiei azala ere bai noski Laranja zukua edota laranja osorik ere bota daiteke Aipatutako guztia sutan jarri aurretik azukrea bota ondoren ordubetean-edo lasai utz dezakegu horrela sagarrak bere ura botako du eta ez da beharrezkoa izango urik gehitzea Presaka ibiliz gero egosten jarritakoan lehor samar dagoela iku-siz gero bota ur pixka bat Egosten ordu erdiz edota 45 minutuz eduki probatu eta dastatu erretzen eta itsas-ten utzi gabe Horrela marmelada natural bezain gozoa edukiko dugu jateko
ETA ETORKIZUNEAN Naturak orain arte gu zaindu gaitu baina hemendik aurrera guk zaindu beharko dugu eta asko Gero eta arazo gehiago dago eta klima aldaketarekin ere arazo gehiago sortzen ari dira Orduan hemendik aurrera gi-zakiaren lan berezia lurra zaintzea izango da planeta zaintzea Horregatik gizarte osoak ikasi behar du natura ezagutzen Ezagutzen ez badugu edozein elikagai jatea berdin zaigu berdin zaigu bere jatorria edo osagaiak Horiek baloratzen hasi behar dugu lehen ez ziren balo-ratzen bazeudelako duzuna ez baituzu baloratzen Xa-biren ustez globalizazioak ondorio ldquopolitakrdquo ditu baina dena bere neurrian Ondo dago bai ekonomiarentzat bai kulturarentzat
Baina bertakoa jaten ez badugu gure nortasuna oina-rria galtzeko arriskua daukagu
14
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
14
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Kaixo Julia Noiz hasi zinen xakean jokatzenDonostiara iritsi eta gero duela zortzi urte
Non ikasi zenuenDonostian ikasi nuen xake talde batean
Nola Donostian Guk Errusian xakea txikitatik ikasten dela pentsatzen genuen ez da horrelaBai posible da eskolaz kanpoko ekintza izan ohi da ez da derrigorrezko irakasgaia ordea Joan nahi baduzu joan ahal zara
Donostian non jokatzen duzueDonostian xake elkarte bat dago eta bertan xake txapelketa egiten dugu eta klaseak ere badauzkagu
Zenbat jendek ikasten du xakeanGutxi gorabehera 300 pertsonak baina jen-de gehiago etortzen da
Zenbat emakume daudeNeska gazte asko dago
Errusian ere horrela daBai berdina da gutxi gorabehera
Beti jokatu nahi izan duzu xakeanBai xakea beti gustatu izan zait baina denbora luzea behar duzu hori egite-ko
Zein hasiera gustatzen zaizu gehienHasiera azkarrak gustatzen zaizkit
Zein da zure mugimendu kuttunenaA hori sekretua da ezin da esan
Zein kolorerekin gustatzen zaizu joka-tzeaZuriarekin noski lehena hasteko au-kera ematen duelako
Normalean zenbat egunetan jokatzen duzuLehen astean hiru edo lautan bai-na orain ez da posible ez baitaukat astirik
Bukatzeko nola ikusten duzu Euskal Herrian xakearen etorkizunaOparoa espero dut
JULIA VyDASHENKO MAIZPIDEN DAGOEN ERRUSIARRA DA ETA XAKE MUNDUKO BERE ABENTURA KONTATU DIGU
Badakizu Xakea amaigabea da 2 mugimendu egin ondoren
72084 jokaldi desberdin egin ditzakezu hiruga-rren mugimenduan 9 milioi jokaldi laugarrenean 288 bilioi Imajinatu zein zaila den Oso azkarra izan behar duzu xakean ondo jokatzeko
middot Lehenengo xake taula lauki txuri-belzduna 1090 urtean agertu zen Europan
middot ldquoChek materdquo hitza persiar ldquoShat Matrdquo esalditik dator eta ldquoErrege hila dardquo adierazi nahi du
middot Kasparov xake jokalari ospetsuena orain politikoa da eta oposizioan dago
middot Ray Charlesek souleko erregeak 1965 urtean ika-si zuen xakean jokatzen heroinaren adizioagatik ospitaleratua eta atxilotua izan ondoren Kartzelan bertan xakean jokatzen ikasi eta drogak utzi zituen
middot Judit Polgar izan zen nazioarteko irakasle titulua irabazi zuen lehenengo emakumea 11 urte zituen eta Kasparov baino gazteagoa zen 15 urterekin ira-kasle bikaina zen
middot Deep Thought Nazioarteko ordenagailu programa baten izena zen eta Maisu handi bati irabazi zion lehenengo aldiz 1988 urtean Kalifornian
5
Erreportajea Elkarrizketa Xakearen historia
A2
5
bull1bull Lasarten jaio zen 1936an Sei hilabete zituenean
aita gerran hil zitzaion
bull 1958an Unibertsitatera joan zen zuzenbidea ikastera Valladoliden ikasi zuen Baina hark ez zuen abokatua izan nahi zinema-zuzendaria baizik horregatik Madrilera joan zen zinema-zuzendaria izateko
bull Bere lehen lana film labur bat izan zen ldquoLeccioacuten de Arterdquo deitzen zen
bull Film horrekin Urrezko Maskorra irabazi zuen Donostiako Zinemaldian
bull Telebistan ere lan egin zuen eta arrakasta handia lortu zuen
bull Bere telesail ezagunenak ldquoVerano Azulrdquo eta ldquoFarmacia de Guardiardquo dira
bull Nahiz eta telebistan lan egin film asko ere egin zituen
bull Bere film ospetsuenak ldquoLa Guerra de Papaacuterdquo ldquoLa Cabinardquo eta ldquo4ordf Plantardquo dira
bull Sari asko irabazi ditu
NOR DA
LAZKAO TXIKI PIO BAROJA JORGE OTEIZA FERNANDO LLORENTE MATT DAMON TOTI MARTINEZ DE LEZEA ANTONIO MERCERO JULIAN GAIARRE AMANCIO ORTEGA CONCHA JENERALA
Biografiak landu ditugu B1 taldekook eta joko moduan biografia bana prestatu eta besteek asmatu egin behar zuten zein zen pertsonaia Batzuk beste batzuk baino gehiago kostatu zitzaigun asmatzea Ea zuk ere irakurle asmatzen duzun zein den zein
Hona hemen pertsonaiak multzoan behean euren testua dutela
6
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
bull 2009an bere semeek plazaratu zuten elkarrizketa batean adierazi zuten aita gaixo zegoela Alzheimerra zuela
bull 2010ean Zinemako Akademiakoek omenaldi beroa eskaini zioten eta Ohorezko Goya eman zioten
bull Haren semeek aitaren lana jarraitzen dute Zinema-zuzendari dira
2bull Pertsonaia hau
oso ospetsua da 1985eko otsailaren 26an Nafarroan jaio zen Hala ere nahiz eta Nafarroan jaio izan Errioxakoa ere bada bere haurtzaroa Rincoacuten de Soton pasatu zuelako Izan ere hor jaio zen bere aita eta herri horretan bizi da bere familia
bull Bi senide dauzka Aitzabel eta Chus Aitzabelek berak baino hamabi urte gehiago ditu Chusek ordea hamabost urte gehiago ditu berak baino Chus bere anaia ez ezik bere ordezkaria ere bada
bull Txikitatik oso ona zen futbolean Bere herrian ez zegoen futbol-talderik ere Nafarroko talde batean hasi zen jokatzen CF Funesen Hamaika urterekin Bilboko Athletic Cluben sartu zen baina ezin zen joan entrenamenduetara Errioxan bizi zelako Horregatik Bizkaira joan zen bere familiarekin Hamalau urtetik hogei urtera arte ikasle-egoitza batean bizi izan zen beste jokalari batzuekin
bull Bere taldean urte asko pasatu eta gero Italian jokatu zuen Juventus taldean Gero Sevilla Futbol Clubean jokatu zuen Orain dela denbora gutxitik Ingalaterran jokatzen ari da Swansea City AFCn
3bull Pertsonaia hau Gasteizen jaio zen 1949anbull XX mendeko idazlea da
bull Euskaraz eta gaztelaniaz idazten dubull Historiako nobelak Erdi Arokoak
idazten ditubull Bere lanetan Erdi Aroko
Europaren eta Euskal Herriaren historia erakusten ditu eta tradizioak ere baibull Nahiz eta idazle bezala ezagutu itzultzailea telebistako-gidoilaria eta ldquoKukubiltxordquo
antzerki taldeko sortzailea dabull Hark eta bere bikoteak sortu
zuten rdquoKukubiltxordquo kale-antzerki taldea
bull Gipuzkoako Goierrin urtebete pasatu zuen euskara ikasten
bull Frantzian Ingalaterran eta Alemanian bizi izan zenbull Nahiz eta Araban jaio Bizkaian bizi dabull 1983 eta 1984 bitartean Eusko Jaurlaritzaren
Hezkuntza departamentuarekin lan egin zuenbull 1986tik 1992 arte EITBrako lan egin zuen haurren
eta gazteen programak euskaraz idazten eta zuzentzen
bull Lanak ezizen batekin sinatzen ditubull Ezizenagatik ezagutzen dabull Ezkonduta dago eta bi seme-alaba ditubull Gurasoak denboran aurreratuak ziren bull Gurasoek Frantziara Ingalaterrara eta Alemaniara
bidali zuten ikastera Han tituluak atera zituen eta tituluek erraztu zioten itzultzaile lana egitea
bull Jose Migel Barandiaran inspirazio-iturria izan zen
7
IgarkizunakNor da
B1
7
4bull 1970eko urriaren zortzian jaio zen
Massachusetts-en AEBetan Bere aitak balore-burtsan lan egin zuen eta ama irakaslea izan zen Zortzi urterekin antzezten hasi zen Literaturan lizentziatu ondoren antzerkia ikasi zuen
bull Lehen aldiz 1988an agertu zen zineman Nahiz eta hasieran lan txikiak egin 1997an arrakasta lortu zuen ldquoGood will huntingrdquo filmarekin Film horretan aktorea ez ezik gidoilari lana ere egin zuen Ben Affleckekin batera Film horrekin Oscarra irabazi zuen nahiz eta beste batzuetan ere proposatu Inoiz ez du irabazi aktore onenarena bai ordea gidoilariarena Zuzendari ospetsuenekin lan egin du aktore ona baino hobea baita
bull Uste dut munduko aktorerik onena dela 2007an ldquoPeoplerdquo aldizkarian munduko gizonik sexyena aukeratu zuten Film ospetsu asko egin ditu adibidez ldquoOceanacutesrdquo ldquoThe Bourne Identityrdquo ldquoInflitradosrdquo ldquoInvictusrdquohellip Egin duen azken filma Oscarrerako proposatu dute Film horretan produktorea izan da Bere izena ldquoManchester by the seardquo da Ezkonduta dago eta hiru seme-alaba ditu
5bull Nire herrian pertsonaia ospetsurik ez dago herri
txikia da bostehun biztanle bakarrik dauzka
bull Baina gertaera garrantzitsua izan zela uste dut
bull 1874ko ekainean Abartzuzako bataila gertatu zen Espainiako armadak karlisten kontra eraso egin zuen
bull Espainiako armadak Lizarra lortu nahi izan zuen
bull 50000 soldadurekin gure pertsonaia Abartzuzako herrira zuzendu zen
bull Karlista zen herria konkistatu zuten eta armada liberaleko ofizial batek herriari su eman zion
bull Herriko gizonak gudan zeuden herritik hurbil rdquoLarranburardquo deitutako lekuan horregatik umeek eta emakumeek mendira (Urbasara) ihes egin zuten
bull Gure Pertsonaiak agindu zuen eraso egiteko karlistei eta Abartzuzako bataila hasi zen
bull Karlistak 15000 soldadu ziren
bull Karlistek armada liberala garaitu zuten eta gure pertsonaia karlistek zauritu zuten eta Abartzuzako etxe batean hil zen
bull Oraindik logela ohea eta abar gordetzen dute etxe horretan
bull Denbora gutxian liberalek Lizarra konkistatu zuten
bull Orain bi urtez behin Abartzuzan gudua antzezlan batean ospatzen da
bull Oroitzapenezko monumentua guda honetan zauritu zen lekuan dago
bull Espainian XIX mendeko estrategarik garrantzitsuena izan zen
bull ldquo MARQUES DEL DUEROrdquo izendatu zuten Argentinan jaio zen eta 66 urte zituen hil zenean
8
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
8
6bull Erronkarin 1844ko urtarrilean jaio zen Oso familia
apalekoa zen hiru anai-arrebetan gazteena
bull 13 urterekin artzain hasi zen eta mendian bizi izan zen
bull Urte batzuk geroago Iruntildeeko kinkilleria batean lan egin zuen eta gero Ilunberrin eta Iruntildeean errementari
bull Bere lanean beti kantatzen aritzen zen eta lagun batzuek Orfeoacuten Pamplonesera eraman zuten
bull Joaquiacuten Mayak ahotsa probatu zion eta lehen tenor bezala jarri zuen eta bakarlari
bull Hilarioacuten Eslavak entzun zuen eta Madrilgo Kontserbatoriora bekarekin bidali zuen
bull Denbora pasa eta gero Foru Diputazioaren laguntzarekin eta beste laguntza gehiagorekin Italiara joan zen ikastera
bull Milanera iritsi zen 25 urterekin eta berehala lortu zuen arrakasta
bull Milango La Scalan ldquoUna furtiva laacutegrimardquo kantatu aurretik ohar bat pasatu zioten bere ama hil zela esanez Arrakasta handia izan zuen sentimendu handiz kantatu baitzuen
bull Gero Madrilen San Petesburgon Moskun Vienan Parisen Londresen Amerikan eta mundu osoan izan zuen arrakasta
bull Erronkariko haran osoan euskaraz hitz egiten zuten garai hartan eta berak ere euskaraz hitz egin eta idazten zuen erronkarieraz Bere museoan izebari euskaraz idatzitako gutun bat gordetzen da
bull Iparragirreren zortzikoak abestea asko gustatzen zitzaion ldquoGernikako Arbolardquo batez ere
bull Oso eskuzabala zen Eskolak eta pilotalekua oparitu zizkion bere herriari
bull Jaurrietako herri osoa erre zenean Donostian kontzertua eman zuen Pablo Sarasaterekin hura berreraikitzen laguntzeko
bull 1890eko urtarrilean hil zen 46 urterekin
bull Mariano Benllurek egin zuen bere mausoleoa Zoragarria da
bull Kontatuko elezaharren arabera proposamena egin zion
Benllureri ldquoZu lehenengo hiltzen bazara nik kantatuko dut zure
hiletan baina ni lehenago hiltzen banaiz zuk egingo duzu nire mausoleoa
7bullLazkaon 1926ko irailaren
15ean eta Lazkaomendi auzoan Abalintildee baserrian jaio zen
bull Eskolan zortzi urterekin hasi zen eta oso azkar ikasi zuen irakurtzen eta idazten
bull Bederatzi urterekin bere lehenengo bertsoa egin zuen
bull Umea zenean Espainiako Gerra Zibila ezagutu zuen eta soldaduska egitera Afrikara joan behar izan zuen bi urterako
bull Beti mutilzaharra izan zen
bull Lazkaoko bertsolari handiena izan zen
bull Hirurogeita hamasei urterekin Donostian hil zen 1993 ko apirilaren 3an
9
IgarkizunakNor da
B1
9
8bull 1908an Orion jaio zen familia aberats batean
Txikitan oso beldurtia eta tristea zen
bull 1914 eta 1920 artean Donostiako eta Lekarozko kaputxinoetan ikasi zuen Garai horretan bere nortasuna erabat aldatu zen Hiztuna eta kanporakoi bihurtu zen Boxeo eta antzerki munduan ere ibili zen Orduan hasi zen gazteekin harreman artistikoa izaten
bull 1927an Madrilera joan zen ikastera Arkitektura ikasi nahi zuen baina medikuntza hasi zuen Hirugarren kurtsoan utzi zuen Arte eta Lanbide eskolan izena emateko
bull Madrilen bizi izan zen bitartean ideia ezkertiarren alde agertu zen eta bere euskal identitatea ere handitu egin zen
bull 1928an familiako negozioak porrot egin zuen eta aita eta anaia Argentinara joan ziren Berak amaren eta bost anai-arreba txikien ardura hartu zuen Oso gaizki pasatu zuen garai hartan
bull Bere lehenengo eskulturek garaiko artista ospetsuen eragina dute Pablo Picasorena adibidez
bull Hogeita hamarreko hamarkadan Donostiako giro artistikoan sartu zen eta 1931n sari bat irabazi zuen
bull 1935ean Hego Amerikara bidaiatu zuen Han 15 urte egon zen eta bitartean gauza asko egin zituen
bull 1938an bere bizitzako maitearekin ezkondu zen
bull Berrogeiko hamarkadan eskulturetan zuloak jartzen hasi zen Eta gero espazioaren eta bolumenaren ideia esploratzen jarraitu zuen Bizitza artistikoan zehar hori izan zuen kezka nagusia
bull 1948an Euskal Herrira itzuli zen eta Bilbora joan zen bizitzera Ez zitzaion batere gustatu Bilboko giro artistikoa
bull 1950ean Arantzazuko elizaren aurrealdea egiteko mandatua lortu zuen Baina arazo asko sortu zitzaizkion elizarekin eta proiektua geldi egon zen 1968ra arte
bull Horretaz aparte arrakasta handia zeukan nazio artean eta 1957an Sao Paulon eskultura sari bat irabazi zuen
bull Hirurogeiko hamarkadan hasi zen olerki eta saiakera idazten Bai eta abangoardiako talde batzuk bultzatzen ere
bull 1988an Bilbon oso erakusketa handia antolatu zuten bere jarduera artistikoari buruz
bull Laurogeita hamarreko hamarkadan asaldatzaile kultural bezala jarraitu zuen
bull 1992an erabaki zuen bere artelana Nafarroako Gobernuari ematea baldintza batekin fundazioa sortu behar zuten egintza zabaltzeko
bull 2003an Altzuzan inauguratu zuten museoa Baina egun gutxi batzuk lehenago hil zen 94 urte zeuzkan
10
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
9bull Euskal nobelagilea Donostiako Okendo kalean
jaio zen 1872ko abenduaren 28an
bull Aita Serafin meatze-ingeniaria zen eta kultur gizona zen Ama Carmen Nessi zen Nobelagile honek hiru anai-arreba zituen Dario Ricardo eta Carmen
bull 1879an familia guztia Madrilera joan zen Han medikuntza ikasi zuen eta sendagile lan egin zuen oso denbora gutxi Familiaren okindegian lan egiteko medikuntza utzi zuen Han ere denbora gutxian lan egin zuen
bull ldquo98ko belaunaldiardquo izenekoaren parte izan zen batez ere Benito Perez Galdosekin Unamunorekin eta Azorinekin erlazionatzen zen
bull Gizon bakarti eta ezkorra zen Esan daiteke Idazle nekaezina bere lana ugaria desberdina eta aberatsa izan zela garai hartarako
bull Bere lehen nobela ldquoVidas sombriacuteasrdquo 1900an idatzi zuen ldquoTierra Vascardquo izena duen trilogiaren parte da Trilogia horretan ldquoEl mayorazgo de Labraz (1903)rdquo eta ldquoZalacain el aventurerordquo ere sartzen dira
bull ldquoLa lucha por la vidardquo trilogiarekin berriz Espainiatik kanpora lortu zuen fama
bull Saiakera batzuk ere idatzi zituen ldquoRecuerdos juventud idolatria (1917)rdquo ldquoLas horas solitarias (1918)rdquo eta ldquoCaverna del humorista(1919)rdquo entsaio horiek Joseacute Ortega y Gassetenek asko goraipatu zituen
bull 1912an Berako ldquoItzeardquo etxea erosi zuen eta udak bertan pasatzen zituen Etxetzar ederra da Itzea nahiz eta balio handiena bere barnean egon 30000 liburu baino gehiago daude liburutegian ilobak bilduta
bull 1955eko udan bere azken egonaldia egin zuen Berako etxean
bull 1956ko urriaren 30ean Madrilen hil zen 83 urte zituela
10bull Leonen jaio zen 1936ko martxoaren 28an
bull Gaztea zela kamiseta banatzaile hasi zen lan egiten gero hiriko mertzeria batean lan egin zuen
bull 1963an negozio bat ireki zuen GOA izenekoa
bull 1975ean lehenengo denda ireki zuen beste hiri batean
bull 2009 urtearen bukaeran gurutze handiena eman zion Gobernuak
bull Bi aldiz ezkondu da eta hiru seme-alaba dauzka bi neska eta mutil bat eta lau biloba ere bai
bull Momentu honetan Espainian enpresa batzuk dauzka eta beste negozio batzuk ere bai Espainiatik kanpo
bull Nahiz eta ikasketarik ez daukan oso azkarra eta langilea da
bull Oso aberatsa den arren lanean jarraitzen du
bull Gizarteko obra asko egiten du
ERANTZUNAK
1- Antonio Mercero 2- Fernando Llorente 3- Toti Martinez de Lezea 4- Matt Damon 5- Concha jenerala 6- Julian Gaiarre 7- Lazkao Txiki 8- Jorge Oteiza 9- Pio Baroja 10- Amancio Ortega
11
IgarkizunakNor da
B1
11
Haristizabal baserria baserri eskola
Haristizabal baserria natur eskola da eta Itsason dago Xabier Aki-zu eta Marilu Gardoki dira jabeak eta nekazaritza biologikoa lantzen dute Xabier Arrasaten jaio zen eta gerora bere lagunekin proiektu berri bat gauzatu nahian hasi zen baserrian lan egin eta baserriak emandakotik bizi nahi zuten Aurrerago bizitzak banatu egin zituen baina Marilu eta biak 1979an Haristizabal izeneko baserrira joan ziren bizitzera Beren asmoak betetzeko asmoz eta baserriaren etor-kizunari begira dibertsifikazioaren eta ekologiaren bidetik jo zuten Xabierrek beti ez du lan egin Haristizabal baserrian bakarrik duela urte batzuk bere autoa oso zaharra zenean beste bat erosteko diru-rik ez zeukatenez kanpoan lan egin behar izan zuen Orain baserriak emandakotik bizi dira eta beste hainbat jardueraren artean bisita gi-datuak eskaintzen dituzte
12
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
HARISTIZABAL BASERRIAREN HISTORIA Haristizabal baserrira etorri zirenean beraiek egin behar izan zituzten berrikuntzak eta beharrezko alda-ketak Urterik urte sagarrondo nahiz bestelako fruta arbolak landatu zituzten Horrela baserriak gaur egun bizi ikaragarria du baina garai batean bere eginkizuna ere bazuen Izan ere XVI mendean ekonomia balea-ren gantzaren inguruan murgilduta zegoen gaur egun petrolioa gure artean bezala Garai hartan gure arran-tzaleak oso urruti joaten ziren hain zuzen ere Terra-nova aldera Bidaia luze horietan arrantzaleek itsasoan denbora luzea pasatzen zuten eta arazoak sortzen ziren C bitamina faltagatik C bitamina faltaren ondorioz es-korbuto izeneko gaitza sortzen zen eta Horregatik eta horretarako jaio zen Haristizabal baserria Hau da sagar-doa egiteko eta ondoren arrantzaleen horniketarako sagardoa C bitamina kontserbatzeko modurik egokie-na baitzen Beraz aurretik esan bezala sagardo ekoiz-pena zela eta baserriak egitura berezia dauka bertan goiko solairuan sagardoa ekoizteko prentsa egiteko zu-tabeak baserriaren egitura egiteko erabili baitziren Orduan sagarra zapaltzean bere zukua goiko pisutik behekora erortzen zen era berean kupelak betez Kupelak gurdi gainean egoten ziren eta baserriak gurdi horiek igarotzeko pasabide be-rezia zeukan eta gaur egun ere badauka
BASERRI ESKOLA Euskal Herriko gaitasuna eta geroa hiz-kuntza dira Euskal Herriko hizkuntza da gure hizkuntza Europako hizkuntza zaharrena Oso garran-tzitsua da gure hizkuntza historia kultura ohiturak eta gastronomia mantentzea Eta euskaldunon esen-tzia mantentzeko denon artean zaindu beharko dugu Horretarako beharrezkoa da gure sustraiak zabaltzea munduko hiriek eta jendeak ezagutzeko Helburu ho-rrekin bizirik dirau Haristizabalek Ogigintza eta fru-tagintza ekologikoa lantzen dute bertan Eskoletako umeentzat euskaltegikoentzat edota nahi duenaren-tzat zuzendutako ikastaroak eskaintzen dituzte beren
lanaren berri emateaz gain beren bizitzeko filosofiaren berri ere ematen dute
ogigintza ikastaroan ikasleak ogia egiteko proze-suan parte hartzen du eta egun osoko ekintza izaten da Bertan ogi ekologikoak dituen sekretu guztiak erakus-ten dituzte Horretarako ogiaren historia gogoratu eta bere garrantzia azpimarratzen dute Amaieran eginda-ko ogi eta pasta goxoak etxera eramaten dira
Frutagintza ikastaroan berriz sagar mota desber-dinak ikusi eta dastatzeaz gain marmelada nola egiten den ere ikasten da eta nork bere marmelada potetxoa eramaten du etxera Horretaz gain baserri inguruko fru-ta arbolak (2acute5 Ha sagar udareak kiwiak aranak) ikus-teko aukera ere izaten da Ekintza hori egun erdikoa da Gu B2 mailako ikasleok frutagintza ikastarora joan gi-nen eta bertan sagar marmelada egiteko pausoak ikasi genituen
Sagar marmelada egiteko errezeta Haristizabalen 40 sagar mota desberdin
daude eta guk ezagutu genituenak Jo-nagold Nafar Gorria Nafar Horia Erre-
ge Nafarra eta Errege Beltza izan ziren Gure prozesurako Errezil sagarra au-keratu genuen Izan gogoan guk ika-sitakoa eta marmelada goxoa egingo
duzu
Lehenengo eta behin zenbat kilo sagar di-tugun jakin behar dugu ondoren azukre kanti-
tate zehatza botatzeko Berez fruta adina azukre izaten da proportzioa baina gozotasun aldetik nahikoa dela irudituz gero proportzioak 23 fruta eta 13 azukre edo-ta panela (azukre naturala) erabili daiteke
osagaiakbull 23 Errezil sagarbull 13 panela (azukre naturala)bull Laranja eta kiwiren batbull Ur pixka bat
13
ErreportajeaHaristizabal Baserria
B2
13
prestaketaGuk sagarrak azal eta guzti erabili genituen txortenak eta zanpatuak kendu eta hazi eta guzti Baina amaie-ran behin egosi eta gero azalak eta gogortasunak ken-tzeko rdquotxinoardquo erabili genuen edo bestela egosten jarri aurretik sagarrei azala eta pepitak kentzea gomenda-tzen da Kiwiei azala ere bai noski Laranja zukua edota laranja osorik ere bota daiteke Aipatutako guztia sutan jarri aurretik azukrea bota ondoren ordubetean-edo lasai utz dezakegu horrela sagarrak bere ura botako du eta ez da beharrezkoa izango urik gehitzea Presaka ibiliz gero egosten jarritakoan lehor samar dagoela iku-siz gero bota ur pixka bat Egosten ordu erdiz edota 45 minutuz eduki probatu eta dastatu erretzen eta itsas-ten utzi gabe Horrela marmelada natural bezain gozoa edukiko dugu jateko
ETA ETORKIZUNEAN Naturak orain arte gu zaindu gaitu baina hemendik aurrera guk zaindu beharko dugu eta asko Gero eta arazo gehiago dago eta klima aldaketarekin ere arazo gehiago sortzen ari dira Orduan hemendik aurrera gi-zakiaren lan berezia lurra zaintzea izango da planeta zaintzea Horregatik gizarte osoak ikasi behar du natura ezagutzen Ezagutzen ez badugu edozein elikagai jatea berdin zaigu berdin zaigu bere jatorria edo osagaiak Horiek baloratzen hasi behar dugu lehen ez ziren balo-ratzen bazeudelako duzuna ez baituzu baloratzen Xa-biren ustez globalizazioak ondorio ldquopolitakrdquo ditu baina dena bere neurrian Ondo dago bai ekonomiarentzat bai kulturarentzat
Baina bertakoa jaten ez badugu gure nortasuna oina-rria galtzeko arriskua daukagu
14
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
14
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
bull1bull Lasarten jaio zen 1936an Sei hilabete zituenean
aita gerran hil zitzaion
bull 1958an Unibertsitatera joan zen zuzenbidea ikastera Valladoliden ikasi zuen Baina hark ez zuen abokatua izan nahi zinema-zuzendaria baizik horregatik Madrilera joan zen zinema-zuzendaria izateko
bull Bere lehen lana film labur bat izan zen ldquoLeccioacuten de Arterdquo deitzen zen
bull Film horrekin Urrezko Maskorra irabazi zuen Donostiako Zinemaldian
bull Telebistan ere lan egin zuen eta arrakasta handia lortu zuen
bull Bere telesail ezagunenak ldquoVerano Azulrdquo eta ldquoFarmacia de Guardiardquo dira
bull Nahiz eta telebistan lan egin film asko ere egin zituen
bull Bere film ospetsuenak ldquoLa Guerra de Papaacuterdquo ldquoLa Cabinardquo eta ldquo4ordf Plantardquo dira
bull Sari asko irabazi ditu
NOR DA
LAZKAO TXIKI PIO BAROJA JORGE OTEIZA FERNANDO LLORENTE MATT DAMON TOTI MARTINEZ DE LEZEA ANTONIO MERCERO JULIAN GAIARRE AMANCIO ORTEGA CONCHA JENERALA
Biografiak landu ditugu B1 taldekook eta joko moduan biografia bana prestatu eta besteek asmatu egin behar zuten zein zen pertsonaia Batzuk beste batzuk baino gehiago kostatu zitzaigun asmatzea Ea zuk ere irakurle asmatzen duzun zein den zein
Hona hemen pertsonaiak multzoan behean euren testua dutela
6
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
bull 2009an bere semeek plazaratu zuten elkarrizketa batean adierazi zuten aita gaixo zegoela Alzheimerra zuela
bull 2010ean Zinemako Akademiakoek omenaldi beroa eskaini zioten eta Ohorezko Goya eman zioten
bull Haren semeek aitaren lana jarraitzen dute Zinema-zuzendari dira
2bull Pertsonaia hau
oso ospetsua da 1985eko otsailaren 26an Nafarroan jaio zen Hala ere nahiz eta Nafarroan jaio izan Errioxakoa ere bada bere haurtzaroa Rincoacuten de Soton pasatu zuelako Izan ere hor jaio zen bere aita eta herri horretan bizi da bere familia
bull Bi senide dauzka Aitzabel eta Chus Aitzabelek berak baino hamabi urte gehiago ditu Chusek ordea hamabost urte gehiago ditu berak baino Chus bere anaia ez ezik bere ordezkaria ere bada
bull Txikitatik oso ona zen futbolean Bere herrian ez zegoen futbol-talderik ere Nafarroko talde batean hasi zen jokatzen CF Funesen Hamaika urterekin Bilboko Athletic Cluben sartu zen baina ezin zen joan entrenamenduetara Errioxan bizi zelako Horregatik Bizkaira joan zen bere familiarekin Hamalau urtetik hogei urtera arte ikasle-egoitza batean bizi izan zen beste jokalari batzuekin
bull Bere taldean urte asko pasatu eta gero Italian jokatu zuen Juventus taldean Gero Sevilla Futbol Clubean jokatu zuen Orain dela denbora gutxitik Ingalaterran jokatzen ari da Swansea City AFCn
3bull Pertsonaia hau Gasteizen jaio zen 1949anbull XX mendeko idazlea da
bull Euskaraz eta gaztelaniaz idazten dubull Historiako nobelak Erdi Arokoak
idazten ditubull Bere lanetan Erdi Aroko
Europaren eta Euskal Herriaren historia erakusten ditu eta tradizioak ere baibull Nahiz eta idazle bezala ezagutu itzultzailea telebistako-gidoilaria eta ldquoKukubiltxordquo
antzerki taldeko sortzailea dabull Hark eta bere bikoteak sortu
zuten rdquoKukubiltxordquo kale-antzerki taldea
bull Gipuzkoako Goierrin urtebete pasatu zuen euskara ikasten
bull Frantzian Ingalaterran eta Alemanian bizi izan zenbull Nahiz eta Araban jaio Bizkaian bizi dabull 1983 eta 1984 bitartean Eusko Jaurlaritzaren
Hezkuntza departamentuarekin lan egin zuenbull 1986tik 1992 arte EITBrako lan egin zuen haurren
eta gazteen programak euskaraz idazten eta zuzentzen
bull Lanak ezizen batekin sinatzen ditubull Ezizenagatik ezagutzen dabull Ezkonduta dago eta bi seme-alaba ditubull Gurasoak denboran aurreratuak ziren bull Gurasoek Frantziara Ingalaterrara eta Alemaniara
bidali zuten ikastera Han tituluak atera zituen eta tituluek erraztu zioten itzultzaile lana egitea
bull Jose Migel Barandiaran inspirazio-iturria izan zen
7
IgarkizunakNor da
B1
7
4bull 1970eko urriaren zortzian jaio zen
Massachusetts-en AEBetan Bere aitak balore-burtsan lan egin zuen eta ama irakaslea izan zen Zortzi urterekin antzezten hasi zen Literaturan lizentziatu ondoren antzerkia ikasi zuen
bull Lehen aldiz 1988an agertu zen zineman Nahiz eta hasieran lan txikiak egin 1997an arrakasta lortu zuen ldquoGood will huntingrdquo filmarekin Film horretan aktorea ez ezik gidoilari lana ere egin zuen Ben Affleckekin batera Film horrekin Oscarra irabazi zuen nahiz eta beste batzuetan ere proposatu Inoiz ez du irabazi aktore onenarena bai ordea gidoilariarena Zuzendari ospetsuenekin lan egin du aktore ona baino hobea baita
bull Uste dut munduko aktorerik onena dela 2007an ldquoPeoplerdquo aldizkarian munduko gizonik sexyena aukeratu zuten Film ospetsu asko egin ditu adibidez ldquoOceanacutesrdquo ldquoThe Bourne Identityrdquo ldquoInflitradosrdquo ldquoInvictusrdquohellip Egin duen azken filma Oscarrerako proposatu dute Film horretan produktorea izan da Bere izena ldquoManchester by the seardquo da Ezkonduta dago eta hiru seme-alaba ditu
5bull Nire herrian pertsonaia ospetsurik ez dago herri
txikia da bostehun biztanle bakarrik dauzka
bull Baina gertaera garrantzitsua izan zela uste dut
bull 1874ko ekainean Abartzuzako bataila gertatu zen Espainiako armadak karlisten kontra eraso egin zuen
bull Espainiako armadak Lizarra lortu nahi izan zuen
bull 50000 soldadurekin gure pertsonaia Abartzuzako herrira zuzendu zen
bull Karlista zen herria konkistatu zuten eta armada liberaleko ofizial batek herriari su eman zion
bull Herriko gizonak gudan zeuden herritik hurbil rdquoLarranburardquo deitutako lekuan horregatik umeek eta emakumeek mendira (Urbasara) ihes egin zuten
bull Gure Pertsonaiak agindu zuen eraso egiteko karlistei eta Abartzuzako bataila hasi zen
bull Karlistak 15000 soldadu ziren
bull Karlistek armada liberala garaitu zuten eta gure pertsonaia karlistek zauritu zuten eta Abartzuzako etxe batean hil zen
bull Oraindik logela ohea eta abar gordetzen dute etxe horretan
bull Denbora gutxian liberalek Lizarra konkistatu zuten
bull Orain bi urtez behin Abartzuzan gudua antzezlan batean ospatzen da
bull Oroitzapenezko monumentua guda honetan zauritu zen lekuan dago
bull Espainian XIX mendeko estrategarik garrantzitsuena izan zen
bull ldquo MARQUES DEL DUEROrdquo izendatu zuten Argentinan jaio zen eta 66 urte zituen hil zenean
8
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
8
6bull Erronkarin 1844ko urtarrilean jaio zen Oso familia
apalekoa zen hiru anai-arrebetan gazteena
bull 13 urterekin artzain hasi zen eta mendian bizi izan zen
bull Urte batzuk geroago Iruntildeeko kinkilleria batean lan egin zuen eta gero Ilunberrin eta Iruntildeean errementari
bull Bere lanean beti kantatzen aritzen zen eta lagun batzuek Orfeoacuten Pamplonesera eraman zuten
bull Joaquiacuten Mayak ahotsa probatu zion eta lehen tenor bezala jarri zuen eta bakarlari
bull Hilarioacuten Eslavak entzun zuen eta Madrilgo Kontserbatoriora bekarekin bidali zuen
bull Denbora pasa eta gero Foru Diputazioaren laguntzarekin eta beste laguntza gehiagorekin Italiara joan zen ikastera
bull Milanera iritsi zen 25 urterekin eta berehala lortu zuen arrakasta
bull Milango La Scalan ldquoUna furtiva laacutegrimardquo kantatu aurretik ohar bat pasatu zioten bere ama hil zela esanez Arrakasta handia izan zuen sentimendu handiz kantatu baitzuen
bull Gero Madrilen San Petesburgon Moskun Vienan Parisen Londresen Amerikan eta mundu osoan izan zuen arrakasta
bull Erronkariko haran osoan euskaraz hitz egiten zuten garai hartan eta berak ere euskaraz hitz egin eta idazten zuen erronkarieraz Bere museoan izebari euskaraz idatzitako gutun bat gordetzen da
bull Iparragirreren zortzikoak abestea asko gustatzen zitzaion ldquoGernikako Arbolardquo batez ere
bull Oso eskuzabala zen Eskolak eta pilotalekua oparitu zizkion bere herriari
bull Jaurrietako herri osoa erre zenean Donostian kontzertua eman zuen Pablo Sarasaterekin hura berreraikitzen laguntzeko
bull 1890eko urtarrilean hil zen 46 urterekin
bull Mariano Benllurek egin zuen bere mausoleoa Zoragarria da
bull Kontatuko elezaharren arabera proposamena egin zion
Benllureri ldquoZu lehenengo hiltzen bazara nik kantatuko dut zure
hiletan baina ni lehenago hiltzen banaiz zuk egingo duzu nire mausoleoa
7bullLazkaon 1926ko irailaren
15ean eta Lazkaomendi auzoan Abalintildee baserrian jaio zen
bull Eskolan zortzi urterekin hasi zen eta oso azkar ikasi zuen irakurtzen eta idazten
bull Bederatzi urterekin bere lehenengo bertsoa egin zuen
bull Umea zenean Espainiako Gerra Zibila ezagutu zuen eta soldaduska egitera Afrikara joan behar izan zuen bi urterako
bull Beti mutilzaharra izan zen
bull Lazkaoko bertsolari handiena izan zen
bull Hirurogeita hamasei urterekin Donostian hil zen 1993 ko apirilaren 3an
9
IgarkizunakNor da
B1
9
8bull 1908an Orion jaio zen familia aberats batean
Txikitan oso beldurtia eta tristea zen
bull 1914 eta 1920 artean Donostiako eta Lekarozko kaputxinoetan ikasi zuen Garai horretan bere nortasuna erabat aldatu zen Hiztuna eta kanporakoi bihurtu zen Boxeo eta antzerki munduan ere ibili zen Orduan hasi zen gazteekin harreman artistikoa izaten
bull 1927an Madrilera joan zen ikastera Arkitektura ikasi nahi zuen baina medikuntza hasi zuen Hirugarren kurtsoan utzi zuen Arte eta Lanbide eskolan izena emateko
bull Madrilen bizi izan zen bitartean ideia ezkertiarren alde agertu zen eta bere euskal identitatea ere handitu egin zen
bull 1928an familiako negozioak porrot egin zuen eta aita eta anaia Argentinara joan ziren Berak amaren eta bost anai-arreba txikien ardura hartu zuen Oso gaizki pasatu zuen garai hartan
bull Bere lehenengo eskulturek garaiko artista ospetsuen eragina dute Pablo Picasorena adibidez
bull Hogeita hamarreko hamarkadan Donostiako giro artistikoan sartu zen eta 1931n sari bat irabazi zuen
bull 1935ean Hego Amerikara bidaiatu zuen Han 15 urte egon zen eta bitartean gauza asko egin zituen
bull 1938an bere bizitzako maitearekin ezkondu zen
bull Berrogeiko hamarkadan eskulturetan zuloak jartzen hasi zen Eta gero espazioaren eta bolumenaren ideia esploratzen jarraitu zuen Bizitza artistikoan zehar hori izan zuen kezka nagusia
bull 1948an Euskal Herrira itzuli zen eta Bilbora joan zen bizitzera Ez zitzaion batere gustatu Bilboko giro artistikoa
bull 1950ean Arantzazuko elizaren aurrealdea egiteko mandatua lortu zuen Baina arazo asko sortu zitzaizkion elizarekin eta proiektua geldi egon zen 1968ra arte
bull Horretaz aparte arrakasta handia zeukan nazio artean eta 1957an Sao Paulon eskultura sari bat irabazi zuen
bull Hirurogeiko hamarkadan hasi zen olerki eta saiakera idazten Bai eta abangoardiako talde batzuk bultzatzen ere
bull 1988an Bilbon oso erakusketa handia antolatu zuten bere jarduera artistikoari buruz
bull Laurogeita hamarreko hamarkadan asaldatzaile kultural bezala jarraitu zuen
bull 1992an erabaki zuen bere artelana Nafarroako Gobernuari ematea baldintza batekin fundazioa sortu behar zuten egintza zabaltzeko
bull 2003an Altzuzan inauguratu zuten museoa Baina egun gutxi batzuk lehenago hil zen 94 urte zeuzkan
10
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
9bull Euskal nobelagilea Donostiako Okendo kalean
jaio zen 1872ko abenduaren 28an
bull Aita Serafin meatze-ingeniaria zen eta kultur gizona zen Ama Carmen Nessi zen Nobelagile honek hiru anai-arreba zituen Dario Ricardo eta Carmen
bull 1879an familia guztia Madrilera joan zen Han medikuntza ikasi zuen eta sendagile lan egin zuen oso denbora gutxi Familiaren okindegian lan egiteko medikuntza utzi zuen Han ere denbora gutxian lan egin zuen
bull ldquo98ko belaunaldiardquo izenekoaren parte izan zen batez ere Benito Perez Galdosekin Unamunorekin eta Azorinekin erlazionatzen zen
bull Gizon bakarti eta ezkorra zen Esan daiteke Idazle nekaezina bere lana ugaria desberdina eta aberatsa izan zela garai hartarako
bull Bere lehen nobela ldquoVidas sombriacuteasrdquo 1900an idatzi zuen ldquoTierra Vascardquo izena duen trilogiaren parte da Trilogia horretan ldquoEl mayorazgo de Labraz (1903)rdquo eta ldquoZalacain el aventurerordquo ere sartzen dira
bull ldquoLa lucha por la vidardquo trilogiarekin berriz Espainiatik kanpora lortu zuen fama
bull Saiakera batzuk ere idatzi zituen ldquoRecuerdos juventud idolatria (1917)rdquo ldquoLas horas solitarias (1918)rdquo eta ldquoCaverna del humorista(1919)rdquo entsaio horiek Joseacute Ortega y Gassetenek asko goraipatu zituen
bull 1912an Berako ldquoItzeardquo etxea erosi zuen eta udak bertan pasatzen zituen Etxetzar ederra da Itzea nahiz eta balio handiena bere barnean egon 30000 liburu baino gehiago daude liburutegian ilobak bilduta
bull 1955eko udan bere azken egonaldia egin zuen Berako etxean
bull 1956ko urriaren 30ean Madrilen hil zen 83 urte zituela
10bull Leonen jaio zen 1936ko martxoaren 28an
bull Gaztea zela kamiseta banatzaile hasi zen lan egiten gero hiriko mertzeria batean lan egin zuen
bull 1963an negozio bat ireki zuen GOA izenekoa
bull 1975ean lehenengo denda ireki zuen beste hiri batean
bull 2009 urtearen bukaeran gurutze handiena eman zion Gobernuak
bull Bi aldiz ezkondu da eta hiru seme-alaba dauzka bi neska eta mutil bat eta lau biloba ere bai
bull Momentu honetan Espainian enpresa batzuk dauzka eta beste negozio batzuk ere bai Espainiatik kanpo
bull Nahiz eta ikasketarik ez daukan oso azkarra eta langilea da
bull Oso aberatsa den arren lanean jarraitzen du
bull Gizarteko obra asko egiten du
ERANTZUNAK
1- Antonio Mercero 2- Fernando Llorente 3- Toti Martinez de Lezea 4- Matt Damon 5- Concha jenerala 6- Julian Gaiarre 7- Lazkao Txiki 8- Jorge Oteiza 9- Pio Baroja 10- Amancio Ortega
11
IgarkizunakNor da
B1
11
Haristizabal baserria baserri eskola
Haristizabal baserria natur eskola da eta Itsason dago Xabier Aki-zu eta Marilu Gardoki dira jabeak eta nekazaritza biologikoa lantzen dute Xabier Arrasaten jaio zen eta gerora bere lagunekin proiektu berri bat gauzatu nahian hasi zen baserrian lan egin eta baserriak emandakotik bizi nahi zuten Aurrerago bizitzak banatu egin zituen baina Marilu eta biak 1979an Haristizabal izeneko baserrira joan ziren bizitzera Beren asmoak betetzeko asmoz eta baserriaren etor-kizunari begira dibertsifikazioaren eta ekologiaren bidetik jo zuten Xabierrek beti ez du lan egin Haristizabal baserrian bakarrik duela urte batzuk bere autoa oso zaharra zenean beste bat erosteko diru-rik ez zeukatenez kanpoan lan egin behar izan zuen Orain baserriak emandakotik bizi dira eta beste hainbat jardueraren artean bisita gi-datuak eskaintzen dituzte
12
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
HARISTIZABAL BASERRIAREN HISTORIA Haristizabal baserrira etorri zirenean beraiek egin behar izan zituzten berrikuntzak eta beharrezko alda-ketak Urterik urte sagarrondo nahiz bestelako fruta arbolak landatu zituzten Horrela baserriak gaur egun bizi ikaragarria du baina garai batean bere eginkizuna ere bazuen Izan ere XVI mendean ekonomia balea-ren gantzaren inguruan murgilduta zegoen gaur egun petrolioa gure artean bezala Garai hartan gure arran-tzaleak oso urruti joaten ziren hain zuzen ere Terra-nova aldera Bidaia luze horietan arrantzaleek itsasoan denbora luzea pasatzen zuten eta arazoak sortzen ziren C bitamina faltagatik C bitamina faltaren ondorioz es-korbuto izeneko gaitza sortzen zen eta Horregatik eta horretarako jaio zen Haristizabal baserria Hau da sagar-doa egiteko eta ondoren arrantzaleen horniketarako sagardoa C bitamina kontserbatzeko modurik egokie-na baitzen Beraz aurretik esan bezala sagardo ekoiz-pena zela eta baserriak egitura berezia dauka bertan goiko solairuan sagardoa ekoizteko prentsa egiteko zu-tabeak baserriaren egitura egiteko erabili baitziren Orduan sagarra zapaltzean bere zukua goiko pisutik behekora erortzen zen era berean kupelak betez Kupelak gurdi gainean egoten ziren eta baserriak gurdi horiek igarotzeko pasabide be-rezia zeukan eta gaur egun ere badauka
BASERRI ESKOLA Euskal Herriko gaitasuna eta geroa hiz-kuntza dira Euskal Herriko hizkuntza da gure hizkuntza Europako hizkuntza zaharrena Oso garran-tzitsua da gure hizkuntza historia kultura ohiturak eta gastronomia mantentzea Eta euskaldunon esen-tzia mantentzeko denon artean zaindu beharko dugu Horretarako beharrezkoa da gure sustraiak zabaltzea munduko hiriek eta jendeak ezagutzeko Helburu ho-rrekin bizirik dirau Haristizabalek Ogigintza eta fru-tagintza ekologikoa lantzen dute bertan Eskoletako umeentzat euskaltegikoentzat edota nahi duenaren-tzat zuzendutako ikastaroak eskaintzen dituzte beren
lanaren berri emateaz gain beren bizitzeko filosofiaren berri ere ematen dute
ogigintza ikastaroan ikasleak ogia egiteko proze-suan parte hartzen du eta egun osoko ekintza izaten da Bertan ogi ekologikoak dituen sekretu guztiak erakus-ten dituzte Horretarako ogiaren historia gogoratu eta bere garrantzia azpimarratzen dute Amaieran eginda-ko ogi eta pasta goxoak etxera eramaten dira
Frutagintza ikastaroan berriz sagar mota desber-dinak ikusi eta dastatzeaz gain marmelada nola egiten den ere ikasten da eta nork bere marmelada potetxoa eramaten du etxera Horretaz gain baserri inguruko fru-ta arbolak (2acute5 Ha sagar udareak kiwiak aranak) ikus-teko aukera ere izaten da Ekintza hori egun erdikoa da Gu B2 mailako ikasleok frutagintza ikastarora joan gi-nen eta bertan sagar marmelada egiteko pausoak ikasi genituen
Sagar marmelada egiteko errezeta Haristizabalen 40 sagar mota desberdin
daude eta guk ezagutu genituenak Jo-nagold Nafar Gorria Nafar Horia Erre-
ge Nafarra eta Errege Beltza izan ziren Gure prozesurako Errezil sagarra au-keratu genuen Izan gogoan guk ika-sitakoa eta marmelada goxoa egingo
duzu
Lehenengo eta behin zenbat kilo sagar di-tugun jakin behar dugu ondoren azukre kanti-
tate zehatza botatzeko Berez fruta adina azukre izaten da proportzioa baina gozotasun aldetik nahikoa dela irudituz gero proportzioak 23 fruta eta 13 azukre edo-ta panela (azukre naturala) erabili daiteke
osagaiakbull 23 Errezil sagarbull 13 panela (azukre naturala)bull Laranja eta kiwiren batbull Ur pixka bat
13
ErreportajeaHaristizabal Baserria
B2
13
prestaketaGuk sagarrak azal eta guzti erabili genituen txortenak eta zanpatuak kendu eta hazi eta guzti Baina amaie-ran behin egosi eta gero azalak eta gogortasunak ken-tzeko rdquotxinoardquo erabili genuen edo bestela egosten jarri aurretik sagarrei azala eta pepitak kentzea gomenda-tzen da Kiwiei azala ere bai noski Laranja zukua edota laranja osorik ere bota daiteke Aipatutako guztia sutan jarri aurretik azukrea bota ondoren ordubetean-edo lasai utz dezakegu horrela sagarrak bere ura botako du eta ez da beharrezkoa izango urik gehitzea Presaka ibiliz gero egosten jarritakoan lehor samar dagoela iku-siz gero bota ur pixka bat Egosten ordu erdiz edota 45 minutuz eduki probatu eta dastatu erretzen eta itsas-ten utzi gabe Horrela marmelada natural bezain gozoa edukiko dugu jateko
ETA ETORKIZUNEAN Naturak orain arte gu zaindu gaitu baina hemendik aurrera guk zaindu beharko dugu eta asko Gero eta arazo gehiago dago eta klima aldaketarekin ere arazo gehiago sortzen ari dira Orduan hemendik aurrera gi-zakiaren lan berezia lurra zaintzea izango da planeta zaintzea Horregatik gizarte osoak ikasi behar du natura ezagutzen Ezagutzen ez badugu edozein elikagai jatea berdin zaigu berdin zaigu bere jatorria edo osagaiak Horiek baloratzen hasi behar dugu lehen ez ziren balo-ratzen bazeudelako duzuna ez baituzu baloratzen Xa-biren ustez globalizazioak ondorio ldquopolitakrdquo ditu baina dena bere neurrian Ondo dago bai ekonomiarentzat bai kulturarentzat
Baina bertakoa jaten ez badugu gure nortasuna oina-rria galtzeko arriskua daukagu
14
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
14
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
bull 2009an bere semeek plazaratu zuten elkarrizketa batean adierazi zuten aita gaixo zegoela Alzheimerra zuela
bull 2010ean Zinemako Akademiakoek omenaldi beroa eskaini zioten eta Ohorezko Goya eman zioten
bull Haren semeek aitaren lana jarraitzen dute Zinema-zuzendari dira
2bull Pertsonaia hau
oso ospetsua da 1985eko otsailaren 26an Nafarroan jaio zen Hala ere nahiz eta Nafarroan jaio izan Errioxakoa ere bada bere haurtzaroa Rincoacuten de Soton pasatu zuelako Izan ere hor jaio zen bere aita eta herri horretan bizi da bere familia
bull Bi senide dauzka Aitzabel eta Chus Aitzabelek berak baino hamabi urte gehiago ditu Chusek ordea hamabost urte gehiago ditu berak baino Chus bere anaia ez ezik bere ordezkaria ere bada
bull Txikitatik oso ona zen futbolean Bere herrian ez zegoen futbol-talderik ere Nafarroko talde batean hasi zen jokatzen CF Funesen Hamaika urterekin Bilboko Athletic Cluben sartu zen baina ezin zen joan entrenamenduetara Errioxan bizi zelako Horregatik Bizkaira joan zen bere familiarekin Hamalau urtetik hogei urtera arte ikasle-egoitza batean bizi izan zen beste jokalari batzuekin
bull Bere taldean urte asko pasatu eta gero Italian jokatu zuen Juventus taldean Gero Sevilla Futbol Clubean jokatu zuen Orain dela denbora gutxitik Ingalaterran jokatzen ari da Swansea City AFCn
3bull Pertsonaia hau Gasteizen jaio zen 1949anbull XX mendeko idazlea da
bull Euskaraz eta gaztelaniaz idazten dubull Historiako nobelak Erdi Arokoak
idazten ditubull Bere lanetan Erdi Aroko
Europaren eta Euskal Herriaren historia erakusten ditu eta tradizioak ere baibull Nahiz eta idazle bezala ezagutu itzultzailea telebistako-gidoilaria eta ldquoKukubiltxordquo
antzerki taldeko sortzailea dabull Hark eta bere bikoteak sortu
zuten rdquoKukubiltxordquo kale-antzerki taldea
bull Gipuzkoako Goierrin urtebete pasatu zuen euskara ikasten
bull Frantzian Ingalaterran eta Alemanian bizi izan zenbull Nahiz eta Araban jaio Bizkaian bizi dabull 1983 eta 1984 bitartean Eusko Jaurlaritzaren
Hezkuntza departamentuarekin lan egin zuenbull 1986tik 1992 arte EITBrako lan egin zuen haurren
eta gazteen programak euskaraz idazten eta zuzentzen
bull Lanak ezizen batekin sinatzen ditubull Ezizenagatik ezagutzen dabull Ezkonduta dago eta bi seme-alaba ditubull Gurasoak denboran aurreratuak ziren bull Gurasoek Frantziara Ingalaterrara eta Alemaniara
bidali zuten ikastera Han tituluak atera zituen eta tituluek erraztu zioten itzultzaile lana egitea
bull Jose Migel Barandiaran inspirazio-iturria izan zen
7
IgarkizunakNor da
B1
7
4bull 1970eko urriaren zortzian jaio zen
Massachusetts-en AEBetan Bere aitak balore-burtsan lan egin zuen eta ama irakaslea izan zen Zortzi urterekin antzezten hasi zen Literaturan lizentziatu ondoren antzerkia ikasi zuen
bull Lehen aldiz 1988an agertu zen zineman Nahiz eta hasieran lan txikiak egin 1997an arrakasta lortu zuen ldquoGood will huntingrdquo filmarekin Film horretan aktorea ez ezik gidoilari lana ere egin zuen Ben Affleckekin batera Film horrekin Oscarra irabazi zuen nahiz eta beste batzuetan ere proposatu Inoiz ez du irabazi aktore onenarena bai ordea gidoilariarena Zuzendari ospetsuenekin lan egin du aktore ona baino hobea baita
bull Uste dut munduko aktorerik onena dela 2007an ldquoPeoplerdquo aldizkarian munduko gizonik sexyena aukeratu zuten Film ospetsu asko egin ditu adibidez ldquoOceanacutesrdquo ldquoThe Bourne Identityrdquo ldquoInflitradosrdquo ldquoInvictusrdquohellip Egin duen azken filma Oscarrerako proposatu dute Film horretan produktorea izan da Bere izena ldquoManchester by the seardquo da Ezkonduta dago eta hiru seme-alaba ditu
5bull Nire herrian pertsonaia ospetsurik ez dago herri
txikia da bostehun biztanle bakarrik dauzka
bull Baina gertaera garrantzitsua izan zela uste dut
bull 1874ko ekainean Abartzuzako bataila gertatu zen Espainiako armadak karlisten kontra eraso egin zuen
bull Espainiako armadak Lizarra lortu nahi izan zuen
bull 50000 soldadurekin gure pertsonaia Abartzuzako herrira zuzendu zen
bull Karlista zen herria konkistatu zuten eta armada liberaleko ofizial batek herriari su eman zion
bull Herriko gizonak gudan zeuden herritik hurbil rdquoLarranburardquo deitutako lekuan horregatik umeek eta emakumeek mendira (Urbasara) ihes egin zuten
bull Gure Pertsonaiak agindu zuen eraso egiteko karlistei eta Abartzuzako bataila hasi zen
bull Karlistak 15000 soldadu ziren
bull Karlistek armada liberala garaitu zuten eta gure pertsonaia karlistek zauritu zuten eta Abartzuzako etxe batean hil zen
bull Oraindik logela ohea eta abar gordetzen dute etxe horretan
bull Denbora gutxian liberalek Lizarra konkistatu zuten
bull Orain bi urtez behin Abartzuzan gudua antzezlan batean ospatzen da
bull Oroitzapenezko monumentua guda honetan zauritu zen lekuan dago
bull Espainian XIX mendeko estrategarik garrantzitsuena izan zen
bull ldquo MARQUES DEL DUEROrdquo izendatu zuten Argentinan jaio zen eta 66 urte zituen hil zenean
8
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
8
6bull Erronkarin 1844ko urtarrilean jaio zen Oso familia
apalekoa zen hiru anai-arrebetan gazteena
bull 13 urterekin artzain hasi zen eta mendian bizi izan zen
bull Urte batzuk geroago Iruntildeeko kinkilleria batean lan egin zuen eta gero Ilunberrin eta Iruntildeean errementari
bull Bere lanean beti kantatzen aritzen zen eta lagun batzuek Orfeoacuten Pamplonesera eraman zuten
bull Joaquiacuten Mayak ahotsa probatu zion eta lehen tenor bezala jarri zuen eta bakarlari
bull Hilarioacuten Eslavak entzun zuen eta Madrilgo Kontserbatoriora bekarekin bidali zuen
bull Denbora pasa eta gero Foru Diputazioaren laguntzarekin eta beste laguntza gehiagorekin Italiara joan zen ikastera
bull Milanera iritsi zen 25 urterekin eta berehala lortu zuen arrakasta
bull Milango La Scalan ldquoUna furtiva laacutegrimardquo kantatu aurretik ohar bat pasatu zioten bere ama hil zela esanez Arrakasta handia izan zuen sentimendu handiz kantatu baitzuen
bull Gero Madrilen San Petesburgon Moskun Vienan Parisen Londresen Amerikan eta mundu osoan izan zuen arrakasta
bull Erronkariko haran osoan euskaraz hitz egiten zuten garai hartan eta berak ere euskaraz hitz egin eta idazten zuen erronkarieraz Bere museoan izebari euskaraz idatzitako gutun bat gordetzen da
bull Iparragirreren zortzikoak abestea asko gustatzen zitzaion ldquoGernikako Arbolardquo batez ere
bull Oso eskuzabala zen Eskolak eta pilotalekua oparitu zizkion bere herriari
bull Jaurrietako herri osoa erre zenean Donostian kontzertua eman zuen Pablo Sarasaterekin hura berreraikitzen laguntzeko
bull 1890eko urtarrilean hil zen 46 urterekin
bull Mariano Benllurek egin zuen bere mausoleoa Zoragarria da
bull Kontatuko elezaharren arabera proposamena egin zion
Benllureri ldquoZu lehenengo hiltzen bazara nik kantatuko dut zure
hiletan baina ni lehenago hiltzen banaiz zuk egingo duzu nire mausoleoa
7bullLazkaon 1926ko irailaren
15ean eta Lazkaomendi auzoan Abalintildee baserrian jaio zen
bull Eskolan zortzi urterekin hasi zen eta oso azkar ikasi zuen irakurtzen eta idazten
bull Bederatzi urterekin bere lehenengo bertsoa egin zuen
bull Umea zenean Espainiako Gerra Zibila ezagutu zuen eta soldaduska egitera Afrikara joan behar izan zuen bi urterako
bull Beti mutilzaharra izan zen
bull Lazkaoko bertsolari handiena izan zen
bull Hirurogeita hamasei urterekin Donostian hil zen 1993 ko apirilaren 3an
9
IgarkizunakNor da
B1
9
8bull 1908an Orion jaio zen familia aberats batean
Txikitan oso beldurtia eta tristea zen
bull 1914 eta 1920 artean Donostiako eta Lekarozko kaputxinoetan ikasi zuen Garai horretan bere nortasuna erabat aldatu zen Hiztuna eta kanporakoi bihurtu zen Boxeo eta antzerki munduan ere ibili zen Orduan hasi zen gazteekin harreman artistikoa izaten
bull 1927an Madrilera joan zen ikastera Arkitektura ikasi nahi zuen baina medikuntza hasi zuen Hirugarren kurtsoan utzi zuen Arte eta Lanbide eskolan izena emateko
bull Madrilen bizi izan zen bitartean ideia ezkertiarren alde agertu zen eta bere euskal identitatea ere handitu egin zen
bull 1928an familiako negozioak porrot egin zuen eta aita eta anaia Argentinara joan ziren Berak amaren eta bost anai-arreba txikien ardura hartu zuen Oso gaizki pasatu zuen garai hartan
bull Bere lehenengo eskulturek garaiko artista ospetsuen eragina dute Pablo Picasorena adibidez
bull Hogeita hamarreko hamarkadan Donostiako giro artistikoan sartu zen eta 1931n sari bat irabazi zuen
bull 1935ean Hego Amerikara bidaiatu zuen Han 15 urte egon zen eta bitartean gauza asko egin zituen
bull 1938an bere bizitzako maitearekin ezkondu zen
bull Berrogeiko hamarkadan eskulturetan zuloak jartzen hasi zen Eta gero espazioaren eta bolumenaren ideia esploratzen jarraitu zuen Bizitza artistikoan zehar hori izan zuen kezka nagusia
bull 1948an Euskal Herrira itzuli zen eta Bilbora joan zen bizitzera Ez zitzaion batere gustatu Bilboko giro artistikoa
bull 1950ean Arantzazuko elizaren aurrealdea egiteko mandatua lortu zuen Baina arazo asko sortu zitzaizkion elizarekin eta proiektua geldi egon zen 1968ra arte
bull Horretaz aparte arrakasta handia zeukan nazio artean eta 1957an Sao Paulon eskultura sari bat irabazi zuen
bull Hirurogeiko hamarkadan hasi zen olerki eta saiakera idazten Bai eta abangoardiako talde batzuk bultzatzen ere
bull 1988an Bilbon oso erakusketa handia antolatu zuten bere jarduera artistikoari buruz
bull Laurogeita hamarreko hamarkadan asaldatzaile kultural bezala jarraitu zuen
bull 1992an erabaki zuen bere artelana Nafarroako Gobernuari ematea baldintza batekin fundazioa sortu behar zuten egintza zabaltzeko
bull 2003an Altzuzan inauguratu zuten museoa Baina egun gutxi batzuk lehenago hil zen 94 urte zeuzkan
10
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
9bull Euskal nobelagilea Donostiako Okendo kalean
jaio zen 1872ko abenduaren 28an
bull Aita Serafin meatze-ingeniaria zen eta kultur gizona zen Ama Carmen Nessi zen Nobelagile honek hiru anai-arreba zituen Dario Ricardo eta Carmen
bull 1879an familia guztia Madrilera joan zen Han medikuntza ikasi zuen eta sendagile lan egin zuen oso denbora gutxi Familiaren okindegian lan egiteko medikuntza utzi zuen Han ere denbora gutxian lan egin zuen
bull ldquo98ko belaunaldiardquo izenekoaren parte izan zen batez ere Benito Perez Galdosekin Unamunorekin eta Azorinekin erlazionatzen zen
bull Gizon bakarti eta ezkorra zen Esan daiteke Idazle nekaezina bere lana ugaria desberdina eta aberatsa izan zela garai hartarako
bull Bere lehen nobela ldquoVidas sombriacuteasrdquo 1900an idatzi zuen ldquoTierra Vascardquo izena duen trilogiaren parte da Trilogia horretan ldquoEl mayorazgo de Labraz (1903)rdquo eta ldquoZalacain el aventurerordquo ere sartzen dira
bull ldquoLa lucha por la vidardquo trilogiarekin berriz Espainiatik kanpora lortu zuen fama
bull Saiakera batzuk ere idatzi zituen ldquoRecuerdos juventud idolatria (1917)rdquo ldquoLas horas solitarias (1918)rdquo eta ldquoCaverna del humorista(1919)rdquo entsaio horiek Joseacute Ortega y Gassetenek asko goraipatu zituen
bull 1912an Berako ldquoItzeardquo etxea erosi zuen eta udak bertan pasatzen zituen Etxetzar ederra da Itzea nahiz eta balio handiena bere barnean egon 30000 liburu baino gehiago daude liburutegian ilobak bilduta
bull 1955eko udan bere azken egonaldia egin zuen Berako etxean
bull 1956ko urriaren 30ean Madrilen hil zen 83 urte zituela
10bull Leonen jaio zen 1936ko martxoaren 28an
bull Gaztea zela kamiseta banatzaile hasi zen lan egiten gero hiriko mertzeria batean lan egin zuen
bull 1963an negozio bat ireki zuen GOA izenekoa
bull 1975ean lehenengo denda ireki zuen beste hiri batean
bull 2009 urtearen bukaeran gurutze handiena eman zion Gobernuak
bull Bi aldiz ezkondu da eta hiru seme-alaba dauzka bi neska eta mutil bat eta lau biloba ere bai
bull Momentu honetan Espainian enpresa batzuk dauzka eta beste negozio batzuk ere bai Espainiatik kanpo
bull Nahiz eta ikasketarik ez daukan oso azkarra eta langilea da
bull Oso aberatsa den arren lanean jarraitzen du
bull Gizarteko obra asko egiten du
ERANTZUNAK
1- Antonio Mercero 2- Fernando Llorente 3- Toti Martinez de Lezea 4- Matt Damon 5- Concha jenerala 6- Julian Gaiarre 7- Lazkao Txiki 8- Jorge Oteiza 9- Pio Baroja 10- Amancio Ortega
11
IgarkizunakNor da
B1
11
Haristizabal baserria baserri eskola
Haristizabal baserria natur eskola da eta Itsason dago Xabier Aki-zu eta Marilu Gardoki dira jabeak eta nekazaritza biologikoa lantzen dute Xabier Arrasaten jaio zen eta gerora bere lagunekin proiektu berri bat gauzatu nahian hasi zen baserrian lan egin eta baserriak emandakotik bizi nahi zuten Aurrerago bizitzak banatu egin zituen baina Marilu eta biak 1979an Haristizabal izeneko baserrira joan ziren bizitzera Beren asmoak betetzeko asmoz eta baserriaren etor-kizunari begira dibertsifikazioaren eta ekologiaren bidetik jo zuten Xabierrek beti ez du lan egin Haristizabal baserrian bakarrik duela urte batzuk bere autoa oso zaharra zenean beste bat erosteko diru-rik ez zeukatenez kanpoan lan egin behar izan zuen Orain baserriak emandakotik bizi dira eta beste hainbat jardueraren artean bisita gi-datuak eskaintzen dituzte
12
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
HARISTIZABAL BASERRIAREN HISTORIA Haristizabal baserrira etorri zirenean beraiek egin behar izan zituzten berrikuntzak eta beharrezko alda-ketak Urterik urte sagarrondo nahiz bestelako fruta arbolak landatu zituzten Horrela baserriak gaur egun bizi ikaragarria du baina garai batean bere eginkizuna ere bazuen Izan ere XVI mendean ekonomia balea-ren gantzaren inguruan murgilduta zegoen gaur egun petrolioa gure artean bezala Garai hartan gure arran-tzaleak oso urruti joaten ziren hain zuzen ere Terra-nova aldera Bidaia luze horietan arrantzaleek itsasoan denbora luzea pasatzen zuten eta arazoak sortzen ziren C bitamina faltagatik C bitamina faltaren ondorioz es-korbuto izeneko gaitza sortzen zen eta Horregatik eta horretarako jaio zen Haristizabal baserria Hau da sagar-doa egiteko eta ondoren arrantzaleen horniketarako sagardoa C bitamina kontserbatzeko modurik egokie-na baitzen Beraz aurretik esan bezala sagardo ekoiz-pena zela eta baserriak egitura berezia dauka bertan goiko solairuan sagardoa ekoizteko prentsa egiteko zu-tabeak baserriaren egitura egiteko erabili baitziren Orduan sagarra zapaltzean bere zukua goiko pisutik behekora erortzen zen era berean kupelak betez Kupelak gurdi gainean egoten ziren eta baserriak gurdi horiek igarotzeko pasabide be-rezia zeukan eta gaur egun ere badauka
BASERRI ESKOLA Euskal Herriko gaitasuna eta geroa hiz-kuntza dira Euskal Herriko hizkuntza da gure hizkuntza Europako hizkuntza zaharrena Oso garran-tzitsua da gure hizkuntza historia kultura ohiturak eta gastronomia mantentzea Eta euskaldunon esen-tzia mantentzeko denon artean zaindu beharko dugu Horretarako beharrezkoa da gure sustraiak zabaltzea munduko hiriek eta jendeak ezagutzeko Helburu ho-rrekin bizirik dirau Haristizabalek Ogigintza eta fru-tagintza ekologikoa lantzen dute bertan Eskoletako umeentzat euskaltegikoentzat edota nahi duenaren-tzat zuzendutako ikastaroak eskaintzen dituzte beren
lanaren berri emateaz gain beren bizitzeko filosofiaren berri ere ematen dute
ogigintza ikastaroan ikasleak ogia egiteko proze-suan parte hartzen du eta egun osoko ekintza izaten da Bertan ogi ekologikoak dituen sekretu guztiak erakus-ten dituzte Horretarako ogiaren historia gogoratu eta bere garrantzia azpimarratzen dute Amaieran eginda-ko ogi eta pasta goxoak etxera eramaten dira
Frutagintza ikastaroan berriz sagar mota desber-dinak ikusi eta dastatzeaz gain marmelada nola egiten den ere ikasten da eta nork bere marmelada potetxoa eramaten du etxera Horretaz gain baserri inguruko fru-ta arbolak (2acute5 Ha sagar udareak kiwiak aranak) ikus-teko aukera ere izaten da Ekintza hori egun erdikoa da Gu B2 mailako ikasleok frutagintza ikastarora joan gi-nen eta bertan sagar marmelada egiteko pausoak ikasi genituen
Sagar marmelada egiteko errezeta Haristizabalen 40 sagar mota desberdin
daude eta guk ezagutu genituenak Jo-nagold Nafar Gorria Nafar Horia Erre-
ge Nafarra eta Errege Beltza izan ziren Gure prozesurako Errezil sagarra au-keratu genuen Izan gogoan guk ika-sitakoa eta marmelada goxoa egingo
duzu
Lehenengo eta behin zenbat kilo sagar di-tugun jakin behar dugu ondoren azukre kanti-
tate zehatza botatzeko Berez fruta adina azukre izaten da proportzioa baina gozotasun aldetik nahikoa dela irudituz gero proportzioak 23 fruta eta 13 azukre edo-ta panela (azukre naturala) erabili daiteke
osagaiakbull 23 Errezil sagarbull 13 panela (azukre naturala)bull Laranja eta kiwiren batbull Ur pixka bat
13
ErreportajeaHaristizabal Baserria
B2
13
prestaketaGuk sagarrak azal eta guzti erabili genituen txortenak eta zanpatuak kendu eta hazi eta guzti Baina amaie-ran behin egosi eta gero azalak eta gogortasunak ken-tzeko rdquotxinoardquo erabili genuen edo bestela egosten jarri aurretik sagarrei azala eta pepitak kentzea gomenda-tzen da Kiwiei azala ere bai noski Laranja zukua edota laranja osorik ere bota daiteke Aipatutako guztia sutan jarri aurretik azukrea bota ondoren ordubetean-edo lasai utz dezakegu horrela sagarrak bere ura botako du eta ez da beharrezkoa izango urik gehitzea Presaka ibiliz gero egosten jarritakoan lehor samar dagoela iku-siz gero bota ur pixka bat Egosten ordu erdiz edota 45 minutuz eduki probatu eta dastatu erretzen eta itsas-ten utzi gabe Horrela marmelada natural bezain gozoa edukiko dugu jateko
ETA ETORKIZUNEAN Naturak orain arte gu zaindu gaitu baina hemendik aurrera guk zaindu beharko dugu eta asko Gero eta arazo gehiago dago eta klima aldaketarekin ere arazo gehiago sortzen ari dira Orduan hemendik aurrera gi-zakiaren lan berezia lurra zaintzea izango da planeta zaintzea Horregatik gizarte osoak ikasi behar du natura ezagutzen Ezagutzen ez badugu edozein elikagai jatea berdin zaigu berdin zaigu bere jatorria edo osagaiak Horiek baloratzen hasi behar dugu lehen ez ziren balo-ratzen bazeudelako duzuna ez baituzu baloratzen Xa-biren ustez globalizazioak ondorio ldquopolitakrdquo ditu baina dena bere neurrian Ondo dago bai ekonomiarentzat bai kulturarentzat
Baina bertakoa jaten ez badugu gure nortasuna oina-rria galtzeko arriskua daukagu
14
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
14
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
4bull 1970eko urriaren zortzian jaio zen
Massachusetts-en AEBetan Bere aitak balore-burtsan lan egin zuen eta ama irakaslea izan zen Zortzi urterekin antzezten hasi zen Literaturan lizentziatu ondoren antzerkia ikasi zuen
bull Lehen aldiz 1988an agertu zen zineman Nahiz eta hasieran lan txikiak egin 1997an arrakasta lortu zuen ldquoGood will huntingrdquo filmarekin Film horretan aktorea ez ezik gidoilari lana ere egin zuen Ben Affleckekin batera Film horrekin Oscarra irabazi zuen nahiz eta beste batzuetan ere proposatu Inoiz ez du irabazi aktore onenarena bai ordea gidoilariarena Zuzendari ospetsuenekin lan egin du aktore ona baino hobea baita
bull Uste dut munduko aktorerik onena dela 2007an ldquoPeoplerdquo aldizkarian munduko gizonik sexyena aukeratu zuten Film ospetsu asko egin ditu adibidez ldquoOceanacutesrdquo ldquoThe Bourne Identityrdquo ldquoInflitradosrdquo ldquoInvictusrdquohellip Egin duen azken filma Oscarrerako proposatu dute Film horretan produktorea izan da Bere izena ldquoManchester by the seardquo da Ezkonduta dago eta hiru seme-alaba ditu
5bull Nire herrian pertsonaia ospetsurik ez dago herri
txikia da bostehun biztanle bakarrik dauzka
bull Baina gertaera garrantzitsua izan zela uste dut
bull 1874ko ekainean Abartzuzako bataila gertatu zen Espainiako armadak karlisten kontra eraso egin zuen
bull Espainiako armadak Lizarra lortu nahi izan zuen
bull 50000 soldadurekin gure pertsonaia Abartzuzako herrira zuzendu zen
bull Karlista zen herria konkistatu zuten eta armada liberaleko ofizial batek herriari su eman zion
bull Herriko gizonak gudan zeuden herritik hurbil rdquoLarranburardquo deitutako lekuan horregatik umeek eta emakumeek mendira (Urbasara) ihes egin zuten
bull Gure Pertsonaiak agindu zuen eraso egiteko karlistei eta Abartzuzako bataila hasi zen
bull Karlistak 15000 soldadu ziren
bull Karlistek armada liberala garaitu zuten eta gure pertsonaia karlistek zauritu zuten eta Abartzuzako etxe batean hil zen
bull Oraindik logela ohea eta abar gordetzen dute etxe horretan
bull Denbora gutxian liberalek Lizarra konkistatu zuten
bull Orain bi urtez behin Abartzuzan gudua antzezlan batean ospatzen da
bull Oroitzapenezko monumentua guda honetan zauritu zen lekuan dago
bull Espainian XIX mendeko estrategarik garrantzitsuena izan zen
bull ldquo MARQUES DEL DUEROrdquo izendatu zuten Argentinan jaio zen eta 66 urte zituen hil zenean
8
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
8
6bull Erronkarin 1844ko urtarrilean jaio zen Oso familia
apalekoa zen hiru anai-arrebetan gazteena
bull 13 urterekin artzain hasi zen eta mendian bizi izan zen
bull Urte batzuk geroago Iruntildeeko kinkilleria batean lan egin zuen eta gero Ilunberrin eta Iruntildeean errementari
bull Bere lanean beti kantatzen aritzen zen eta lagun batzuek Orfeoacuten Pamplonesera eraman zuten
bull Joaquiacuten Mayak ahotsa probatu zion eta lehen tenor bezala jarri zuen eta bakarlari
bull Hilarioacuten Eslavak entzun zuen eta Madrilgo Kontserbatoriora bekarekin bidali zuen
bull Denbora pasa eta gero Foru Diputazioaren laguntzarekin eta beste laguntza gehiagorekin Italiara joan zen ikastera
bull Milanera iritsi zen 25 urterekin eta berehala lortu zuen arrakasta
bull Milango La Scalan ldquoUna furtiva laacutegrimardquo kantatu aurretik ohar bat pasatu zioten bere ama hil zela esanez Arrakasta handia izan zuen sentimendu handiz kantatu baitzuen
bull Gero Madrilen San Petesburgon Moskun Vienan Parisen Londresen Amerikan eta mundu osoan izan zuen arrakasta
bull Erronkariko haran osoan euskaraz hitz egiten zuten garai hartan eta berak ere euskaraz hitz egin eta idazten zuen erronkarieraz Bere museoan izebari euskaraz idatzitako gutun bat gordetzen da
bull Iparragirreren zortzikoak abestea asko gustatzen zitzaion ldquoGernikako Arbolardquo batez ere
bull Oso eskuzabala zen Eskolak eta pilotalekua oparitu zizkion bere herriari
bull Jaurrietako herri osoa erre zenean Donostian kontzertua eman zuen Pablo Sarasaterekin hura berreraikitzen laguntzeko
bull 1890eko urtarrilean hil zen 46 urterekin
bull Mariano Benllurek egin zuen bere mausoleoa Zoragarria da
bull Kontatuko elezaharren arabera proposamena egin zion
Benllureri ldquoZu lehenengo hiltzen bazara nik kantatuko dut zure
hiletan baina ni lehenago hiltzen banaiz zuk egingo duzu nire mausoleoa
7bullLazkaon 1926ko irailaren
15ean eta Lazkaomendi auzoan Abalintildee baserrian jaio zen
bull Eskolan zortzi urterekin hasi zen eta oso azkar ikasi zuen irakurtzen eta idazten
bull Bederatzi urterekin bere lehenengo bertsoa egin zuen
bull Umea zenean Espainiako Gerra Zibila ezagutu zuen eta soldaduska egitera Afrikara joan behar izan zuen bi urterako
bull Beti mutilzaharra izan zen
bull Lazkaoko bertsolari handiena izan zen
bull Hirurogeita hamasei urterekin Donostian hil zen 1993 ko apirilaren 3an
9
IgarkizunakNor da
B1
9
8bull 1908an Orion jaio zen familia aberats batean
Txikitan oso beldurtia eta tristea zen
bull 1914 eta 1920 artean Donostiako eta Lekarozko kaputxinoetan ikasi zuen Garai horretan bere nortasuna erabat aldatu zen Hiztuna eta kanporakoi bihurtu zen Boxeo eta antzerki munduan ere ibili zen Orduan hasi zen gazteekin harreman artistikoa izaten
bull 1927an Madrilera joan zen ikastera Arkitektura ikasi nahi zuen baina medikuntza hasi zuen Hirugarren kurtsoan utzi zuen Arte eta Lanbide eskolan izena emateko
bull Madrilen bizi izan zen bitartean ideia ezkertiarren alde agertu zen eta bere euskal identitatea ere handitu egin zen
bull 1928an familiako negozioak porrot egin zuen eta aita eta anaia Argentinara joan ziren Berak amaren eta bost anai-arreba txikien ardura hartu zuen Oso gaizki pasatu zuen garai hartan
bull Bere lehenengo eskulturek garaiko artista ospetsuen eragina dute Pablo Picasorena adibidez
bull Hogeita hamarreko hamarkadan Donostiako giro artistikoan sartu zen eta 1931n sari bat irabazi zuen
bull 1935ean Hego Amerikara bidaiatu zuen Han 15 urte egon zen eta bitartean gauza asko egin zituen
bull 1938an bere bizitzako maitearekin ezkondu zen
bull Berrogeiko hamarkadan eskulturetan zuloak jartzen hasi zen Eta gero espazioaren eta bolumenaren ideia esploratzen jarraitu zuen Bizitza artistikoan zehar hori izan zuen kezka nagusia
bull 1948an Euskal Herrira itzuli zen eta Bilbora joan zen bizitzera Ez zitzaion batere gustatu Bilboko giro artistikoa
bull 1950ean Arantzazuko elizaren aurrealdea egiteko mandatua lortu zuen Baina arazo asko sortu zitzaizkion elizarekin eta proiektua geldi egon zen 1968ra arte
bull Horretaz aparte arrakasta handia zeukan nazio artean eta 1957an Sao Paulon eskultura sari bat irabazi zuen
bull Hirurogeiko hamarkadan hasi zen olerki eta saiakera idazten Bai eta abangoardiako talde batzuk bultzatzen ere
bull 1988an Bilbon oso erakusketa handia antolatu zuten bere jarduera artistikoari buruz
bull Laurogeita hamarreko hamarkadan asaldatzaile kultural bezala jarraitu zuen
bull 1992an erabaki zuen bere artelana Nafarroako Gobernuari ematea baldintza batekin fundazioa sortu behar zuten egintza zabaltzeko
bull 2003an Altzuzan inauguratu zuten museoa Baina egun gutxi batzuk lehenago hil zen 94 urte zeuzkan
10
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
9bull Euskal nobelagilea Donostiako Okendo kalean
jaio zen 1872ko abenduaren 28an
bull Aita Serafin meatze-ingeniaria zen eta kultur gizona zen Ama Carmen Nessi zen Nobelagile honek hiru anai-arreba zituen Dario Ricardo eta Carmen
bull 1879an familia guztia Madrilera joan zen Han medikuntza ikasi zuen eta sendagile lan egin zuen oso denbora gutxi Familiaren okindegian lan egiteko medikuntza utzi zuen Han ere denbora gutxian lan egin zuen
bull ldquo98ko belaunaldiardquo izenekoaren parte izan zen batez ere Benito Perez Galdosekin Unamunorekin eta Azorinekin erlazionatzen zen
bull Gizon bakarti eta ezkorra zen Esan daiteke Idazle nekaezina bere lana ugaria desberdina eta aberatsa izan zela garai hartarako
bull Bere lehen nobela ldquoVidas sombriacuteasrdquo 1900an idatzi zuen ldquoTierra Vascardquo izena duen trilogiaren parte da Trilogia horretan ldquoEl mayorazgo de Labraz (1903)rdquo eta ldquoZalacain el aventurerordquo ere sartzen dira
bull ldquoLa lucha por la vidardquo trilogiarekin berriz Espainiatik kanpora lortu zuen fama
bull Saiakera batzuk ere idatzi zituen ldquoRecuerdos juventud idolatria (1917)rdquo ldquoLas horas solitarias (1918)rdquo eta ldquoCaverna del humorista(1919)rdquo entsaio horiek Joseacute Ortega y Gassetenek asko goraipatu zituen
bull 1912an Berako ldquoItzeardquo etxea erosi zuen eta udak bertan pasatzen zituen Etxetzar ederra da Itzea nahiz eta balio handiena bere barnean egon 30000 liburu baino gehiago daude liburutegian ilobak bilduta
bull 1955eko udan bere azken egonaldia egin zuen Berako etxean
bull 1956ko urriaren 30ean Madrilen hil zen 83 urte zituela
10bull Leonen jaio zen 1936ko martxoaren 28an
bull Gaztea zela kamiseta banatzaile hasi zen lan egiten gero hiriko mertzeria batean lan egin zuen
bull 1963an negozio bat ireki zuen GOA izenekoa
bull 1975ean lehenengo denda ireki zuen beste hiri batean
bull 2009 urtearen bukaeran gurutze handiena eman zion Gobernuak
bull Bi aldiz ezkondu da eta hiru seme-alaba dauzka bi neska eta mutil bat eta lau biloba ere bai
bull Momentu honetan Espainian enpresa batzuk dauzka eta beste negozio batzuk ere bai Espainiatik kanpo
bull Nahiz eta ikasketarik ez daukan oso azkarra eta langilea da
bull Oso aberatsa den arren lanean jarraitzen du
bull Gizarteko obra asko egiten du
ERANTZUNAK
1- Antonio Mercero 2- Fernando Llorente 3- Toti Martinez de Lezea 4- Matt Damon 5- Concha jenerala 6- Julian Gaiarre 7- Lazkao Txiki 8- Jorge Oteiza 9- Pio Baroja 10- Amancio Ortega
11
IgarkizunakNor da
B1
11
Haristizabal baserria baserri eskola
Haristizabal baserria natur eskola da eta Itsason dago Xabier Aki-zu eta Marilu Gardoki dira jabeak eta nekazaritza biologikoa lantzen dute Xabier Arrasaten jaio zen eta gerora bere lagunekin proiektu berri bat gauzatu nahian hasi zen baserrian lan egin eta baserriak emandakotik bizi nahi zuten Aurrerago bizitzak banatu egin zituen baina Marilu eta biak 1979an Haristizabal izeneko baserrira joan ziren bizitzera Beren asmoak betetzeko asmoz eta baserriaren etor-kizunari begira dibertsifikazioaren eta ekologiaren bidetik jo zuten Xabierrek beti ez du lan egin Haristizabal baserrian bakarrik duela urte batzuk bere autoa oso zaharra zenean beste bat erosteko diru-rik ez zeukatenez kanpoan lan egin behar izan zuen Orain baserriak emandakotik bizi dira eta beste hainbat jardueraren artean bisita gi-datuak eskaintzen dituzte
12
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
HARISTIZABAL BASERRIAREN HISTORIA Haristizabal baserrira etorri zirenean beraiek egin behar izan zituzten berrikuntzak eta beharrezko alda-ketak Urterik urte sagarrondo nahiz bestelako fruta arbolak landatu zituzten Horrela baserriak gaur egun bizi ikaragarria du baina garai batean bere eginkizuna ere bazuen Izan ere XVI mendean ekonomia balea-ren gantzaren inguruan murgilduta zegoen gaur egun petrolioa gure artean bezala Garai hartan gure arran-tzaleak oso urruti joaten ziren hain zuzen ere Terra-nova aldera Bidaia luze horietan arrantzaleek itsasoan denbora luzea pasatzen zuten eta arazoak sortzen ziren C bitamina faltagatik C bitamina faltaren ondorioz es-korbuto izeneko gaitza sortzen zen eta Horregatik eta horretarako jaio zen Haristizabal baserria Hau da sagar-doa egiteko eta ondoren arrantzaleen horniketarako sagardoa C bitamina kontserbatzeko modurik egokie-na baitzen Beraz aurretik esan bezala sagardo ekoiz-pena zela eta baserriak egitura berezia dauka bertan goiko solairuan sagardoa ekoizteko prentsa egiteko zu-tabeak baserriaren egitura egiteko erabili baitziren Orduan sagarra zapaltzean bere zukua goiko pisutik behekora erortzen zen era berean kupelak betez Kupelak gurdi gainean egoten ziren eta baserriak gurdi horiek igarotzeko pasabide be-rezia zeukan eta gaur egun ere badauka
BASERRI ESKOLA Euskal Herriko gaitasuna eta geroa hiz-kuntza dira Euskal Herriko hizkuntza da gure hizkuntza Europako hizkuntza zaharrena Oso garran-tzitsua da gure hizkuntza historia kultura ohiturak eta gastronomia mantentzea Eta euskaldunon esen-tzia mantentzeko denon artean zaindu beharko dugu Horretarako beharrezkoa da gure sustraiak zabaltzea munduko hiriek eta jendeak ezagutzeko Helburu ho-rrekin bizirik dirau Haristizabalek Ogigintza eta fru-tagintza ekologikoa lantzen dute bertan Eskoletako umeentzat euskaltegikoentzat edota nahi duenaren-tzat zuzendutako ikastaroak eskaintzen dituzte beren
lanaren berri emateaz gain beren bizitzeko filosofiaren berri ere ematen dute
ogigintza ikastaroan ikasleak ogia egiteko proze-suan parte hartzen du eta egun osoko ekintza izaten da Bertan ogi ekologikoak dituen sekretu guztiak erakus-ten dituzte Horretarako ogiaren historia gogoratu eta bere garrantzia azpimarratzen dute Amaieran eginda-ko ogi eta pasta goxoak etxera eramaten dira
Frutagintza ikastaroan berriz sagar mota desber-dinak ikusi eta dastatzeaz gain marmelada nola egiten den ere ikasten da eta nork bere marmelada potetxoa eramaten du etxera Horretaz gain baserri inguruko fru-ta arbolak (2acute5 Ha sagar udareak kiwiak aranak) ikus-teko aukera ere izaten da Ekintza hori egun erdikoa da Gu B2 mailako ikasleok frutagintza ikastarora joan gi-nen eta bertan sagar marmelada egiteko pausoak ikasi genituen
Sagar marmelada egiteko errezeta Haristizabalen 40 sagar mota desberdin
daude eta guk ezagutu genituenak Jo-nagold Nafar Gorria Nafar Horia Erre-
ge Nafarra eta Errege Beltza izan ziren Gure prozesurako Errezil sagarra au-keratu genuen Izan gogoan guk ika-sitakoa eta marmelada goxoa egingo
duzu
Lehenengo eta behin zenbat kilo sagar di-tugun jakin behar dugu ondoren azukre kanti-
tate zehatza botatzeko Berez fruta adina azukre izaten da proportzioa baina gozotasun aldetik nahikoa dela irudituz gero proportzioak 23 fruta eta 13 azukre edo-ta panela (azukre naturala) erabili daiteke
osagaiakbull 23 Errezil sagarbull 13 panela (azukre naturala)bull Laranja eta kiwiren batbull Ur pixka bat
13
ErreportajeaHaristizabal Baserria
B2
13
prestaketaGuk sagarrak azal eta guzti erabili genituen txortenak eta zanpatuak kendu eta hazi eta guzti Baina amaie-ran behin egosi eta gero azalak eta gogortasunak ken-tzeko rdquotxinoardquo erabili genuen edo bestela egosten jarri aurretik sagarrei azala eta pepitak kentzea gomenda-tzen da Kiwiei azala ere bai noski Laranja zukua edota laranja osorik ere bota daiteke Aipatutako guztia sutan jarri aurretik azukrea bota ondoren ordubetean-edo lasai utz dezakegu horrela sagarrak bere ura botako du eta ez da beharrezkoa izango urik gehitzea Presaka ibiliz gero egosten jarritakoan lehor samar dagoela iku-siz gero bota ur pixka bat Egosten ordu erdiz edota 45 minutuz eduki probatu eta dastatu erretzen eta itsas-ten utzi gabe Horrela marmelada natural bezain gozoa edukiko dugu jateko
ETA ETORKIZUNEAN Naturak orain arte gu zaindu gaitu baina hemendik aurrera guk zaindu beharko dugu eta asko Gero eta arazo gehiago dago eta klima aldaketarekin ere arazo gehiago sortzen ari dira Orduan hemendik aurrera gi-zakiaren lan berezia lurra zaintzea izango da planeta zaintzea Horregatik gizarte osoak ikasi behar du natura ezagutzen Ezagutzen ez badugu edozein elikagai jatea berdin zaigu berdin zaigu bere jatorria edo osagaiak Horiek baloratzen hasi behar dugu lehen ez ziren balo-ratzen bazeudelako duzuna ez baituzu baloratzen Xa-biren ustez globalizazioak ondorio ldquopolitakrdquo ditu baina dena bere neurrian Ondo dago bai ekonomiarentzat bai kulturarentzat
Baina bertakoa jaten ez badugu gure nortasuna oina-rria galtzeko arriskua daukagu
14
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
14
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
6bull Erronkarin 1844ko urtarrilean jaio zen Oso familia
apalekoa zen hiru anai-arrebetan gazteena
bull 13 urterekin artzain hasi zen eta mendian bizi izan zen
bull Urte batzuk geroago Iruntildeeko kinkilleria batean lan egin zuen eta gero Ilunberrin eta Iruntildeean errementari
bull Bere lanean beti kantatzen aritzen zen eta lagun batzuek Orfeoacuten Pamplonesera eraman zuten
bull Joaquiacuten Mayak ahotsa probatu zion eta lehen tenor bezala jarri zuen eta bakarlari
bull Hilarioacuten Eslavak entzun zuen eta Madrilgo Kontserbatoriora bekarekin bidali zuen
bull Denbora pasa eta gero Foru Diputazioaren laguntzarekin eta beste laguntza gehiagorekin Italiara joan zen ikastera
bull Milanera iritsi zen 25 urterekin eta berehala lortu zuen arrakasta
bull Milango La Scalan ldquoUna furtiva laacutegrimardquo kantatu aurretik ohar bat pasatu zioten bere ama hil zela esanez Arrakasta handia izan zuen sentimendu handiz kantatu baitzuen
bull Gero Madrilen San Petesburgon Moskun Vienan Parisen Londresen Amerikan eta mundu osoan izan zuen arrakasta
bull Erronkariko haran osoan euskaraz hitz egiten zuten garai hartan eta berak ere euskaraz hitz egin eta idazten zuen erronkarieraz Bere museoan izebari euskaraz idatzitako gutun bat gordetzen da
bull Iparragirreren zortzikoak abestea asko gustatzen zitzaion ldquoGernikako Arbolardquo batez ere
bull Oso eskuzabala zen Eskolak eta pilotalekua oparitu zizkion bere herriari
bull Jaurrietako herri osoa erre zenean Donostian kontzertua eman zuen Pablo Sarasaterekin hura berreraikitzen laguntzeko
bull 1890eko urtarrilean hil zen 46 urterekin
bull Mariano Benllurek egin zuen bere mausoleoa Zoragarria da
bull Kontatuko elezaharren arabera proposamena egin zion
Benllureri ldquoZu lehenengo hiltzen bazara nik kantatuko dut zure
hiletan baina ni lehenago hiltzen banaiz zuk egingo duzu nire mausoleoa
7bullLazkaon 1926ko irailaren
15ean eta Lazkaomendi auzoan Abalintildee baserrian jaio zen
bull Eskolan zortzi urterekin hasi zen eta oso azkar ikasi zuen irakurtzen eta idazten
bull Bederatzi urterekin bere lehenengo bertsoa egin zuen
bull Umea zenean Espainiako Gerra Zibila ezagutu zuen eta soldaduska egitera Afrikara joan behar izan zuen bi urterako
bull Beti mutilzaharra izan zen
bull Lazkaoko bertsolari handiena izan zen
bull Hirurogeita hamasei urterekin Donostian hil zen 1993 ko apirilaren 3an
9
IgarkizunakNor da
B1
9
8bull 1908an Orion jaio zen familia aberats batean
Txikitan oso beldurtia eta tristea zen
bull 1914 eta 1920 artean Donostiako eta Lekarozko kaputxinoetan ikasi zuen Garai horretan bere nortasuna erabat aldatu zen Hiztuna eta kanporakoi bihurtu zen Boxeo eta antzerki munduan ere ibili zen Orduan hasi zen gazteekin harreman artistikoa izaten
bull 1927an Madrilera joan zen ikastera Arkitektura ikasi nahi zuen baina medikuntza hasi zuen Hirugarren kurtsoan utzi zuen Arte eta Lanbide eskolan izena emateko
bull Madrilen bizi izan zen bitartean ideia ezkertiarren alde agertu zen eta bere euskal identitatea ere handitu egin zen
bull 1928an familiako negozioak porrot egin zuen eta aita eta anaia Argentinara joan ziren Berak amaren eta bost anai-arreba txikien ardura hartu zuen Oso gaizki pasatu zuen garai hartan
bull Bere lehenengo eskulturek garaiko artista ospetsuen eragina dute Pablo Picasorena adibidez
bull Hogeita hamarreko hamarkadan Donostiako giro artistikoan sartu zen eta 1931n sari bat irabazi zuen
bull 1935ean Hego Amerikara bidaiatu zuen Han 15 urte egon zen eta bitartean gauza asko egin zituen
bull 1938an bere bizitzako maitearekin ezkondu zen
bull Berrogeiko hamarkadan eskulturetan zuloak jartzen hasi zen Eta gero espazioaren eta bolumenaren ideia esploratzen jarraitu zuen Bizitza artistikoan zehar hori izan zuen kezka nagusia
bull 1948an Euskal Herrira itzuli zen eta Bilbora joan zen bizitzera Ez zitzaion batere gustatu Bilboko giro artistikoa
bull 1950ean Arantzazuko elizaren aurrealdea egiteko mandatua lortu zuen Baina arazo asko sortu zitzaizkion elizarekin eta proiektua geldi egon zen 1968ra arte
bull Horretaz aparte arrakasta handia zeukan nazio artean eta 1957an Sao Paulon eskultura sari bat irabazi zuen
bull Hirurogeiko hamarkadan hasi zen olerki eta saiakera idazten Bai eta abangoardiako talde batzuk bultzatzen ere
bull 1988an Bilbon oso erakusketa handia antolatu zuten bere jarduera artistikoari buruz
bull Laurogeita hamarreko hamarkadan asaldatzaile kultural bezala jarraitu zuen
bull 1992an erabaki zuen bere artelana Nafarroako Gobernuari ematea baldintza batekin fundazioa sortu behar zuten egintza zabaltzeko
bull 2003an Altzuzan inauguratu zuten museoa Baina egun gutxi batzuk lehenago hil zen 94 urte zeuzkan
10
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
9bull Euskal nobelagilea Donostiako Okendo kalean
jaio zen 1872ko abenduaren 28an
bull Aita Serafin meatze-ingeniaria zen eta kultur gizona zen Ama Carmen Nessi zen Nobelagile honek hiru anai-arreba zituen Dario Ricardo eta Carmen
bull 1879an familia guztia Madrilera joan zen Han medikuntza ikasi zuen eta sendagile lan egin zuen oso denbora gutxi Familiaren okindegian lan egiteko medikuntza utzi zuen Han ere denbora gutxian lan egin zuen
bull ldquo98ko belaunaldiardquo izenekoaren parte izan zen batez ere Benito Perez Galdosekin Unamunorekin eta Azorinekin erlazionatzen zen
bull Gizon bakarti eta ezkorra zen Esan daiteke Idazle nekaezina bere lana ugaria desberdina eta aberatsa izan zela garai hartarako
bull Bere lehen nobela ldquoVidas sombriacuteasrdquo 1900an idatzi zuen ldquoTierra Vascardquo izena duen trilogiaren parte da Trilogia horretan ldquoEl mayorazgo de Labraz (1903)rdquo eta ldquoZalacain el aventurerordquo ere sartzen dira
bull ldquoLa lucha por la vidardquo trilogiarekin berriz Espainiatik kanpora lortu zuen fama
bull Saiakera batzuk ere idatzi zituen ldquoRecuerdos juventud idolatria (1917)rdquo ldquoLas horas solitarias (1918)rdquo eta ldquoCaverna del humorista(1919)rdquo entsaio horiek Joseacute Ortega y Gassetenek asko goraipatu zituen
bull 1912an Berako ldquoItzeardquo etxea erosi zuen eta udak bertan pasatzen zituen Etxetzar ederra da Itzea nahiz eta balio handiena bere barnean egon 30000 liburu baino gehiago daude liburutegian ilobak bilduta
bull 1955eko udan bere azken egonaldia egin zuen Berako etxean
bull 1956ko urriaren 30ean Madrilen hil zen 83 urte zituela
10bull Leonen jaio zen 1936ko martxoaren 28an
bull Gaztea zela kamiseta banatzaile hasi zen lan egiten gero hiriko mertzeria batean lan egin zuen
bull 1963an negozio bat ireki zuen GOA izenekoa
bull 1975ean lehenengo denda ireki zuen beste hiri batean
bull 2009 urtearen bukaeran gurutze handiena eman zion Gobernuak
bull Bi aldiz ezkondu da eta hiru seme-alaba dauzka bi neska eta mutil bat eta lau biloba ere bai
bull Momentu honetan Espainian enpresa batzuk dauzka eta beste negozio batzuk ere bai Espainiatik kanpo
bull Nahiz eta ikasketarik ez daukan oso azkarra eta langilea da
bull Oso aberatsa den arren lanean jarraitzen du
bull Gizarteko obra asko egiten du
ERANTZUNAK
1- Antonio Mercero 2- Fernando Llorente 3- Toti Martinez de Lezea 4- Matt Damon 5- Concha jenerala 6- Julian Gaiarre 7- Lazkao Txiki 8- Jorge Oteiza 9- Pio Baroja 10- Amancio Ortega
11
IgarkizunakNor da
B1
11
Haristizabal baserria baserri eskola
Haristizabal baserria natur eskola da eta Itsason dago Xabier Aki-zu eta Marilu Gardoki dira jabeak eta nekazaritza biologikoa lantzen dute Xabier Arrasaten jaio zen eta gerora bere lagunekin proiektu berri bat gauzatu nahian hasi zen baserrian lan egin eta baserriak emandakotik bizi nahi zuten Aurrerago bizitzak banatu egin zituen baina Marilu eta biak 1979an Haristizabal izeneko baserrira joan ziren bizitzera Beren asmoak betetzeko asmoz eta baserriaren etor-kizunari begira dibertsifikazioaren eta ekologiaren bidetik jo zuten Xabierrek beti ez du lan egin Haristizabal baserrian bakarrik duela urte batzuk bere autoa oso zaharra zenean beste bat erosteko diru-rik ez zeukatenez kanpoan lan egin behar izan zuen Orain baserriak emandakotik bizi dira eta beste hainbat jardueraren artean bisita gi-datuak eskaintzen dituzte
12
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
HARISTIZABAL BASERRIAREN HISTORIA Haristizabal baserrira etorri zirenean beraiek egin behar izan zituzten berrikuntzak eta beharrezko alda-ketak Urterik urte sagarrondo nahiz bestelako fruta arbolak landatu zituzten Horrela baserriak gaur egun bizi ikaragarria du baina garai batean bere eginkizuna ere bazuen Izan ere XVI mendean ekonomia balea-ren gantzaren inguruan murgilduta zegoen gaur egun petrolioa gure artean bezala Garai hartan gure arran-tzaleak oso urruti joaten ziren hain zuzen ere Terra-nova aldera Bidaia luze horietan arrantzaleek itsasoan denbora luzea pasatzen zuten eta arazoak sortzen ziren C bitamina faltagatik C bitamina faltaren ondorioz es-korbuto izeneko gaitza sortzen zen eta Horregatik eta horretarako jaio zen Haristizabal baserria Hau da sagar-doa egiteko eta ondoren arrantzaleen horniketarako sagardoa C bitamina kontserbatzeko modurik egokie-na baitzen Beraz aurretik esan bezala sagardo ekoiz-pena zela eta baserriak egitura berezia dauka bertan goiko solairuan sagardoa ekoizteko prentsa egiteko zu-tabeak baserriaren egitura egiteko erabili baitziren Orduan sagarra zapaltzean bere zukua goiko pisutik behekora erortzen zen era berean kupelak betez Kupelak gurdi gainean egoten ziren eta baserriak gurdi horiek igarotzeko pasabide be-rezia zeukan eta gaur egun ere badauka
BASERRI ESKOLA Euskal Herriko gaitasuna eta geroa hiz-kuntza dira Euskal Herriko hizkuntza da gure hizkuntza Europako hizkuntza zaharrena Oso garran-tzitsua da gure hizkuntza historia kultura ohiturak eta gastronomia mantentzea Eta euskaldunon esen-tzia mantentzeko denon artean zaindu beharko dugu Horretarako beharrezkoa da gure sustraiak zabaltzea munduko hiriek eta jendeak ezagutzeko Helburu ho-rrekin bizirik dirau Haristizabalek Ogigintza eta fru-tagintza ekologikoa lantzen dute bertan Eskoletako umeentzat euskaltegikoentzat edota nahi duenaren-tzat zuzendutako ikastaroak eskaintzen dituzte beren
lanaren berri emateaz gain beren bizitzeko filosofiaren berri ere ematen dute
ogigintza ikastaroan ikasleak ogia egiteko proze-suan parte hartzen du eta egun osoko ekintza izaten da Bertan ogi ekologikoak dituen sekretu guztiak erakus-ten dituzte Horretarako ogiaren historia gogoratu eta bere garrantzia azpimarratzen dute Amaieran eginda-ko ogi eta pasta goxoak etxera eramaten dira
Frutagintza ikastaroan berriz sagar mota desber-dinak ikusi eta dastatzeaz gain marmelada nola egiten den ere ikasten da eta nork bere marmelada potetxoa eramaten du etxera Horretaz gain baserri inguruko fru-ta arbolak (2acute5 Ha sagar udareak kiwiak aranak) ikus-teko aukera ere izaten da Ekintza hori egun erdikoa da Gu B2 mailako ikasleok frutagintza ikastarora joan gi-nen eta bertan sagar marmelada egiteko pausoak ikasi genituen
Sagar marmelada egiteko errezeta Haristizabalen 40 sagar mota desberdin
daude eta guk ezagutu genituenak Jo-nagold Nafar Gorria Nafar Horia Erre-
ge Nafarra eta Errege Beltza izan ziren Gure prozesurako Errezil sagarra au-keratu genuen Izan gogoan guk ika-sitakoa eta marmelada goxoa egingo
duzu
Lehenengo eta behin zenbat kilo sagar di-tugun jakin behar dugu ondoren azukre kanti-
tate zehatza botatzeko Berez fruta adina azukre izaten da proportzioa baina gozotasun aldetik nahikoa dela irudituz gero proportzioak 23 fruta eta 13 azukre edo-ta panela (azukre naturala) erabili daiteke
osagaiakbull 23 Errezil sagarbull 13 panela (azukre naturala)bull Laranja eta kiwiren batbull Ur pixka bat
13
ErreportajeaHaristizabal Baserria
B2
13
prestaketaGuk sagarrak azal eta guzti erabili genituen txortenak eta zanpatuak kendu eta hazi eta guzti Baina amaie-ran behin egosi eta gero azalak eta gogortasunak ken-tzeko rdquotxinoardquo erabili genuen edo bestela egosten jarri aurretik sagarrei azala eta pepitak kentzea gomenda-tzen da Kiwiei azala ere bai noski Laranja zukua edota laranja osorik ere bota daiteke Aipatutako guztia sutan jarri aurretik azukrea bota ondoren ordubetean-edo lasai utz dezakegu horrela sagarrak bere ura botako du eta ez da beharrezkoa izango urik gehitzea Presaka ibiliz gero egosten jarritakoan lehor samar dagoela iku-siz gero bota ur pixka bat Egosten ordu erdiz edota 45 minutuz eduki probatu eta dastatu erretzen eta itsas-ten utzi gabe Horrela marmelada natural bezain gozoa edukiko dugu jateko
ETA ETORKIZUNEAN Naturak orain arte gu zaindu gaitu baina hemendik aurrera guk zaindu beharko dugu eta asko Gero eta arazo gehiago dago eta klima aldaketarekin ere arazo gehiago sortzen ari dira Orduan hemendik aurrera gi-zakiaren lan berezia lurra zaintzea izango da planeta zaintzea Horregatik gizarte osoak ikasi behar du natura ezagutzen Ezagutzen ez badugu edozein elikagai jatea berdin zaigu berdin zaigu bere jatorria edo osagaiak Horiek baloratzen hasi behar dugu lehen ez ziren balo-ratzen bazeudelako duzuna ez baituzu baloratzen Xa-biren ustez globalizazioak ondorio ldquopolitakrdquo ditu baina dena bere neurrian Ondo dago bai ekonomiarentzat bai kulturarentzat
Baina bertakoa jaten ez badugu gure nortasuna oina-rria galtzeko arriskua daukagu
14
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
14
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
8bull 1908an Orion jaio zen familia aberats batean
Txikitan oso beldurtia eta tristea zen
bull 1914 eta 1920 artean Donostiako eta Lekarozko kaputxinoetan ikasi zuen Garai horretan bere nortasuna erabat aldatu zen Hiztuna eta kanporakoi bihurtu zen Boxeo eta antzerki munduan ere ibili zen Orduan hasi zen gazteekin harreman artistikoa izaten
bull 1927an Madrilera joan zen ikastera Arkitektura ikasi nahi zuen baina medikuntza hasi zuen Hirugarren kurtsoan utzi zuen Arte eta Lanbide eskolan izena emateko
bull Madrilen bizi izan zen bitartean ideia ezkertiarren alde agertu zen eta bere euskal identitatea ere handitu egin zen
bull 1928an familiako negozioak porrot egin zuen eta aita eta anaia Argentinara joan ziren Berak amaren eta bost anai-arreba txikien ardura hartu zuen Oso gaizki pasatu zuen garai hartan
bull Bere lehenengo eskulturek garaiko artista ospetsuen eragina dute Pablo Picasorena adibidez
bull Hogeita hamarreko hamarkadan Donostiako giro artistikoan sartu zen eta 1931n sari bat irabazi zuen
bull 1935ean Hego Amerikara bidaiatu zuen Han 15 urte egon zen eta bitartean gauza asko egin zituen
bull 1938an bere bizitzako maitearekin ezkondu zen
bull Berrogeiko hamarkadan eskulturetan zuloak jartzen hasi zen Eta gero espazioaren eta bolumenaren ideia esploratzen jarraitu zuen Bizitza artistikoan zehar hori izan zuen kezka nagusia
bull 1948an Euskal Herrira itzuli zen eta Bilbora joan zen bizitzera Ez zitzaion batere gustatu Bilboko giro artistikoa
bull 1950ean Arantzazuko elizaren aurrealdea egiteko mandatua lortu zuen Baina arazo asko sortu zitzaizkion elizarekin eta proiektua geldi egon zen 1968ra arte
bull Horretaz aparte arrakasta handia zeukan nazio artean eta 1957an Sao Paulon eskultura sari bat irabazi zuen
bull Hirurogeiko hamarkadan hasi zen olerki eta saiakera idazten Bai eta abangoardiako talde batzuk bultzatzen ere
bull 1988an Bilbon oso erakusketa handia antolatu zuten bere jarduera artistikoari buruz
bull Laurogeita hamarreko hamarkadan asaldatzaile kultural bezala jarraitu zuen
bull 1992an erabaki zuen bere artelana Nafarroako Gobernuari ematea baldintza batekin fundazioa sortu behar zuten egintza zabaltzeko
bull 2003an Altzuzan inauguratu zuten museoa Baina egun gutxi batzuk lehenago hil zen 94 urte zeuzkan
10
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
9bull Euskal nobelagilea Donostiako Okendo kalean
jaio zen 1872ko abenduaren 28an
bull Aita Serafin meatze-ingeniaria zen eta kultur gizona zen Ama Carmen Nessi zen Nobelagile honek hiru anai-arreba zituen Dario Ricardo eta Carmen
bull 1879an familia guztia Madrilera joan zen Han medikuntza ikasi zuen eta sendagile lan egin zuen oso denbora gutxi Familiaren okindegian lan egiteko medikuntza utzi zuen Han ere denbora gutxian lan egin zuen
bull ldquo98ko belaunaldiardquo izenekoaren parte izan zen batez ere Benito Perez Galdosekin Unamunorekin eta Azorinekin erlazionatzen zen
bull Gizon bakarti eta ezkorra zen Esan daiteke Idazle nekaezina bere lana ugaria desberdina eta aberatsa izan zela garai hartarako
bull Bere lehen nobela ldquoVidas sombriacuteasrdquo 1900an idatzi zuen ldquoTierra Vascardquo izena duen trilogiaren parte da Trilogia horretan ldquoEl mayorazgo de Labraz (1903)rdquo eta ldquoZalacain el aventurerordquo ere sartzen dira
bull ldquoLa lucha por la vidardquo trilogiarekin berriz Espainiatik kanpora lortu zuen fama
bull Saiakera batzuk ere idatzi zituen ldquoRecuerdos juventud idolatria (1917)rdquo ldquoLas horas solitarias (1918)rdquo eta ldquoCaverna del humorista(1919)rdquo entsaio horiek Joseacute Ortega y Gassetenek asko goraipatu zituen
bull 1912an Berako ldquoItzeardquo etxea erosi zuen eta udak bertan pasatzen zituen Etxetzar ederra da Itzea nahiz eta balio handiena bere barnean egon 30000 liburu baino gehiago daude liburutegian ilobak bilduta
bull 1955eko udan bere azken egonaldia egin zuen Berako etxean
bull 1956ko urriaren 30ean Madrilen hil zen 83 urte zituela
10bull Leonen jaio zen 1936ko martxoaren 28an
bull Gaztea zela kamiseta banatzaile hasi zen lan egiten gero hiriko mertzeria batean lan egin zuen
bull 1963an negozio bat ireki zuen GOA izenekoa
bull 1975ean lehenengo denda ireki zuen beste hiri batean
bull 2009 urtearen bukaeran gurutze handiena eman zion Gobernuak
bull Bi aldiz ezkondu da eta hiru seme-alaba dauzka bi neska eta mutil bat eta lau biloba ere bai
bull Momentu honetan Espainian enpresa batzuk dauzka eta beste negozio batzuk ere bai Espainiatik kanpo
bull Nahiz eta ikasketarik ez daukan oso azkarra eta langilea da
bull Oso aberatsa den arren lanean jarraitzen du
bull Gizarteko obra asko egiten du
ERANTZUNAK
1- Antonio Mercero 2- Fernando Llorente 3- Toti Martinez de Lezea 4- Matt Damon 5- Concha jenerala 6- Julian Gaiarre 7- Lazkao Txiki 8- Jorge Oteiza 9- Pio Baroja 10- Amancio Ortega
11
IgarkizunakNor da
B1
11
Haristizabal baserria baserri eskola
Haristizabal baserria natur eskola da eta Itsason dago Xabier Aki-zu eta Marilu Gardoki dira jabeak eta nekazaritza biologikoa lantzen dute Xabier Arrasaten jaio zen eta gerora bere lagunekin proiektu berri bat gauzatu nahian hasi zen baserrian lan egin eta baserriak emandakotik bizi nahi zuten Aurrerago bizitzak banatu egin zituen baina Marilu eta biak 1979an Haristizabal izeneko baserrira joan ziren bizitzera Beren asmoak betetzeko asmoz eta baserriaren etor-kizunari begira dibertsifikazioaren eta ekologiaren bidetik jo zuten Xabierrek beti ez du lan egin Haristizabal baserrian bakarrik duela urte batzuk bere autoa oso zaharra zenean beste bat erosteko diru-rik ez zeukatenez kanpoan lan egin behar izan zuen Orain baserriak emandakotik bizi dira eta beste hainbat jardueraren artean bisita gi-datuak eskaintzen dituzte
12
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
HARISTIZABAL BASERRIAREN HISTORIA Haristizabal baserrira etorri zirenean beraiek egin behar izan zituzten berrikuntzak eta beharrezko alda-ketak Urterik urte sagarrondo nahiz bestelako fruta arbolak landatu zituzten Horrela baserriak gaur egun bizi ikaragarria du baina garai batean bere eginkizuna ere bazuen Izan ere XVI mendean ekonomia balea-ren gantzaren inguruan murgilduta zegoen gaur egun petrolioa gure artean bezala Garai hartan gure arran-tzaleak oso urruti joaten ziren hain zuzen ere Terra-nova aldera Bidaia luze horietan arrantzaleek itsasoan denbora luzea pasatzen zuten eta arazoak sortzen ziren C bitamina faltagatik C bitamina faltaren ondorioz es-korbuto izeneko gaitza sortzen zen eta Horregatik eta horretarako jaio zen Haristizabal baserria Hau da sagar-doa egiteko eta ondoren arrantzaleen horniketarako sagardoa C bitamina kontserbatzeko modurik egokie-na baitzen Beraz aurretik esan bezala sagardo ekoiz-pena zela eta baserriak egitura berezia dauka bertan goiko solairuan sagardoa ekoizteko prentsa egiteko zu-tabeak baserriaren egitura egiteko erabili baitziren Orduan sagarra zapaltzean bere zukua goiko pisutik behekora erortzen zen era berean kupelak betez Kupelak gurdi gainean egoten ziren eta baserriak gurdi horiek igarotzeko pasabide be-rezia zeukan eta gaur egun ere badauka
BASERRI ESKOLA Euskal Herriko gaitasuna eta geroa hiz-kuntza dira Euskal Herriko hizkuntza da gure hizkuntza Europako hizkuntza zaharrena Oso garran-tzitsua da gure hizkuntza historia kultura ohiturak eta gastronomia mantentzea Eta euskaldunon esen-tzia mantentzeko denon artean zaindu beharko dugu Horretarako beharrezkoa da gure sustraiak zabaltzea munduko hiriek eta jendeak ezagutzeko Helburu ho-rrekin bizirik dirau Haristizabalek Ogigintza eta fru-tagintza ekologikoa lantzen dute bertan Eskoletako umeentzat euskaltegikoentzat edota nahi duenaren-tzat zuzendutako ikastaroak eskaintzen dituzte beren
lanaren berri emateaz gain beren bizitzeko filosofiaren berri ere ematen dute
ogigintza ikastaroan ikasleak ogia egiteko proze-suan parte hartzen du eta egun osoko ekintza izaten da Bertan ogi ekologikoak dituen sekretu guztiak erakus-ten dituzte Horretarako ogiaren historia gogoratu eta bere garrantzia azpimarratzen dute Amaieran eginda-ko ogi eta pasta goxoak etxera eramaten dira
Frutagintza ikastaroan berriz sagar mota desber-dinak ikusi eta dastatzeaz gain marmelada nola egiten den ere ikasten da eta nork bere marmelada potetxoa eramaten du etxera Horretaz gain baserri inguruko fru-ta arbolak (2acute5 Ha sagar udareak kiwiak aranak) ikus-teko aukera ere izaten da Ekintza hori egun erdikoa da Gu B2 mailako ikasleok frutagintza ikastarora joan gi-nen eta bertan sagar marmelada egiteko pausoak ikasi genituen
Sagar marmelada egiteko errezeta Haristizabalen 40 sagar mota desberdin
daude eta guk ezagutu genituenak Jo-nagold Nafar Gorria Nafar Horia Erre-
ge Nafarra eta Errege Beltza izan ziren Gure prozesurako Errezil sagarra au-keratu genuen Izan gogoan guk ika-sitakoa eta marmelada goxoa egingo
duzu
Lehenengo eta behin zenbat kilo sagar di-tugun jakin behar dugu ondoren azukre kanti-
tate zehatza botatzeko Berez fruta adina azukre izaten da proportzioa baina gozotasun aldetik nahikoa dela irudituz gero proportzioak 23 fruta eta 13 azukre edo-ta panela (azukre naturala) erabili daiteke
osagaiakbull 23 Errezil sagarbull 13 panela (azukre naturala)bull Laranja eta kiwiren batbull Ur pixka bat
13
ErreportajeaHaristizabal Baserria
B2
13
prestaketaGuk sagarrak azal eta guzti erabili genituen txortenak eta zanpatuak kendu eta hazi eta guzti Baina amaie-ran behin egosi eta gero azalak eta gogortasunak ken-tzeko rdquotxinoardquo erabili genuen edo bestela egosten jarri aurretik sagarrei azala eta pepitak kentzea gomenda-tzen da Kiwiei azala ere bai noski Laranja zukua edota laranja osorik ere bota daiteke Aipatutako guztia sutan jarri aurretik azukrea bota ondoren ordubetean-edo lasai utz dezakegu horrela sagarrak bere ura botako du eta ez da beharrezkoa izango urik gehitzea Presaka ibiliz gero egosten jarritakoan lehor samar dagoela iku-siz gero bota ur pixka bat Egosten ordu erdiz edota 45 minutuz eduki probatu eta dastatu erretzen eta itsas-ten utzi gabe Horrela marmelada natural bezain gozoa edukiko dugu jateko
ETA ETORKIZUNEAN Naturak orain arte gu zaindu gaitu baina hemendik aurrera guk zaindu beharko dugu eta asko Gero eta arazo gehiago dago eta klima aldaketarekin ere arazo gehiago sortzen ari dira Orduan hemendik aurrera gi-zakiaren lan berezia lurra zaintzea izango da planeta zaintzea Horregatik gizarte osoak ikasi behar du natura ezagutzen Ezagutzen ez badugu edozein elikagai jatea berdin zaigu berdin zaigu bere jatorria edo osagaiak Horiek baloratzen hasi behar dugu lehen ez ziren balo-ratzen bazeudelako duzuna ez baituzu baloratzen Xa-biren ustez globalizazioak ondorio ldquopolitakrdquo ditu baina dena bere neurrian Ondo dago bai ekonomiarentzat bai kulturarentzat
Baina bertakoa jaten ez badugu gure nortasuna oina-rria galtzeko arriskua daukagu
14
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
14
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
9bull Euskal nobelagilea Donostiako Okendo kalean
jaio zen 1872ko abenduaren 28an
bull Aita Serafin meatze-ingeniaria zen eta kultur gizona zen Ama Carmen Nessi zen Nobelagile honek hiru anai-arreba zituen Dario Ricardo eta Carmen
bull 1879an familia guztia Madrilera joan zen Han medikuntza ikasi zuen eta sendagile lan egin zuen oso denbora gutxi Familiaren okindegian lan egiteko medikuntza utzi zuen Han ere denbora gutxian lan egin zuen
bull ldquo98ko belaunaldiardquo izenekoaren parte izan zen batez ere Benito Perez Galdosekin Unamunorekin eta Azorinekin erlazionatzen zen
bull Gizon bakarti eta ezkorra zen Esan daiteke Idazle nekaezina bere lana ugaria desberdina eta aberatsa izan zela garai hartarako
bull Bere lehen nobela ldquoVidas sombriacuteasrdquo 1900an idatzi zuen ldquoTierra Vascardquo izena duen trilogiaren parte da Trilogia horretan ldquoEl mayorazgo de Labraz (1903)rdquo eta ldquoZalacain el aventurerordquo ere sartzen dira
bull ldquoLa lucha por la vidardquo trilogiarekin berriz Espainiatik kanpora lortu zuen fama
bull Saiakera batzuk ere idatzi zituen ldquoRecuerdos juventud idolatria (1917)rdquo ldquoLas horas solitarias (1918)rdquo eta ldquoCaverna del humorista(1919)rdquo entsaio horiek Joseacute Ortega y Gassetenek asko goraipatu zituen
bull 1912an Berako ldquoItzeardquo etxea erosi zuen eta udak bertan pasatzen zituen Etxetzar ederra da Itzea nahiz eta balio handiena bere barnean egon 30000 liburu baino gehiago daude liburutegian ilobak bilduta
bull 1955eko udan bere azken egonaldia egin zuen Berako etxean
bull 1956ko urriaren 30ean Madrilen hil zen 83 urte zituela
10bull Leonen jaio zen 1936ko martxoaren 28an
bull Gaztea zela kamiseta banatzaile hasi zen lan egiten gero hiriko mertzeria batean lan egin zuen
bull 1963an negozio bat ireki zuen GOA izenekoa
bull 1975ean lehenengo denda ireki zuen beste hiri batean
bull 2009 urtearen bukaeran gurutze handiena eman zion Gobernuak
bull Bi aldiz ezkondu da eta hiru seme-alaba dauzka bi neska eta mutil bat eta lau biloba ere bai
bull Momentu honetan Espainian enpresa batzuk dauzka eta beste negozio batzuk ere bai Espainiatik kanpo
bull Nahiz eta ikasketarik ez daukan oso azkarra eta langilea da
bull Oso aberatsa den arren lanean jarraitzen du
bull Gizarteko obra asko egiten du
ERANTZUNAK
1- Antonio Mercero 2- Fernando Llorente 3- Toti Martinez de Lezea 4- Matt Damon 5- Concha jenerala 6- Julian Gaiarre 7- Lazkao Txiki 8- Jorge Oteiza 9- Pio Baroja 10- Amancio Ortega
11
IgarkizunakNor da
B1
11
Haristizabal baserria baserri eskola
Haristizabal baserria natur eskola da eta Itsason dago Xabier Aki-zu eta Marilu Gardoki dira jabeak eta nekazaritza biologikoa lantzen dute Xabier Arrasaten jaio zen eta gerora bere lagunekin proiektu berri bat gauzatu nahian hasi zen baserrian lan egin eta baserriak emandakotik bizi nahi zuten Aurrerago bizitzak banatu egin zituen baina Marilu eta biak 1979an Haristizabal izeneko baserrira joan ziren bizitzera Beren asmoak betetzeko asmoz eta baserriaren etor-kizunari begira dibertsifikazioaren eta ekologiaren bidetik jo zuten Xabierrek beti ez du lan egin Haristizabal baserrian bakarrik duela urte batzuk bere autoa oso zaharra zenean beste bat erosteko diru-rik ez zeukatenez kanpoan lan egin behar izan zuen Orain baserriak emandakotik bizi dira eta beste hainbat jardueraren artean bisita gi-datuak eskaintzen dituzte
12
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
HARISTIZABAL BASERRIAREN HISTORIA Haristizabal baserrira etorri zirenean beraiek egin behar izan zituzten berrikuntzak eta beharrezko alda-ketak Urterik urte sagarrondo nahiz bestelako fruta arbolak landatu zituzten Horrela baserriak gaur egun bizi ikaragarria du baina garai batean bere eginkizuna ere bazuen Izan ere XVI mendean ekonomia balea-ren gantzaren inguruan murgilduta zegoen gaur egun petrolioa gure artean bezala Garai hartan gure arran-tzaleak oso urruti joaten ziren hain zuzen ere Terra-nova aldera Bidaia luze horietan arrantzaleek itsasoan denbora luzea pasatzen zuten eta arazoak sortzen ziren C bitamina faltagatik C bitamina faltaren ondorioz es-korbuto izeneko gaitza sortzen zen eta Horregatik eta horretarako jaio zen Haristizabal baserria Hau da sagar-doa egiteko eta ondoren arrantzaleen horniketarako sagardoa C bitamina kontserbatzeko modurik egokie-na baitzen Beraz aurretik esan bezala sagardo ekoiz-pena zela eta baserriak egitura berezia dauka bertan goiko solairuan sagardoa ekoizteko prentsa egiteko zu-tabeak baserriaren egitura egiteko erabili baitziren Orduan sagarra zapaltzean bere zukua goiko pisutik behekora erortzen zen era berean kupelak betez Kupelak gurdi gainean egoten ziren eta baserriak gurdi horiek igarotzeko pasabide be-rezia zeukan eta gaur egun ere badauka
BASERRI ESKOLA Euskal Herriko gaitasuna eta geroa hiz-kuntza dira Euskal Herriko hizkuntza da gure hizkuntza Europako hizkuntza zaharrena Oso garran-tzitsua da gure hizkuntza historia kultura ohiturak eta gastronomia mantentzea Eta euskaldunon esen-tzia mantentzeko denon artean zaindu beharko dugu Horretarako beharrezkoa da gure sustraiak zabaltzea munduko hiriek eta jendeak ezagutzeko Helburu ho-rrekin bizirik dirau Haristizabalek Ogigintza eta fru-tagintza ekologikoa lantzen dute bertan Eskoletako umeentzat euskaltegikoentzat edota nahi duenaren-tzat zuzendutako ikastaroak eskaintzen dituzte beren
lanaren berri emateaz gain beren bizitzeko filosofiaren berri ere ematen dute
ogigintza ikastaroan ikasleak ogia egiteko proze-suan parte hartzen du eta egun osoko ekintza izaten da Bertan ogi ekologikoak dituen sekretu guztiak erakus-ten dituzte Horretarako ogiaren historia gogoratu eta bere garrantzia azpimarratzen dute Amaieran eginda-ko ogi eta pasta goxoak etxera eramaten dira
Frutagintza ikastaroan berriz sagar mota desber-dinak ikusi eta dastatzeaz gain marmelada nola egiten den ere ikasten da eta nork bere marmelada potetxoa eramaten du etxera Horretaz gain baserri inguruko fru-ta arbolak (2acute5 Ha sagar udareak kiwiak aranak) ikus-teko aukera ere izaten da Ekintza hori egun erdikoa da Gu B2 mailako ikasleok frutagintza ikastarora joan gi-nen eta bertan sagar marmelada egiteko pausoak ikasi genituen
Sagar marmelada egiteko errezeta Haristizabalen 40 sagar mota desberdin
daude eta guk ezagutu genituenak Jo-nagold Nafar Gorria Nafar Horia Erre-
ge Nafarra eta Errege Beltza izan ziren Gure prozesurako Errezil sagarra au-keratu genuen Izan gogoan guk ika-sitakoa eta marmelada goxoa egingo
duzu
Lehenengo eta behin zenbat kilo sagar di-tugun jakin behar dugu ondoren azukre kanti-
tate zehatza botatzeko Berez fruta adina azukre izaten da proportzioa baina gozotasun aldetik nahikoa dela irudituz gero proportzioak 23 fruta eta 13 azukre edo-ta panela (azukre naturala) erabili daiteke
osagaiakbull 23 Errezil sagarbull 13 panela (azukre naturala)bull Laranja eta kiwiren batbull Ur pixka bat
13
ErreportajeaHaristizabal Baserria
B2
13
prestaketaGuk sagarrak azal eta guzti erabili genituen txortenak eta zanpatuak kendu eta hazi eta guzti Baina amaie-ran behin egosi eta gero azalak eta gogortasunak ken-tzeko rdquotxinoardquo erabili genuen edo bestela egosten jarri aurretik sagarrei azala eta pepitak kentzea gomenda-tzen da Kiwiei azala ere bai noski Laranja zukua edota laranja osorik ere bota daiteke Aipatutako guztia sutan jarri aurretik azukrea bota ondoren ordubetean-edo lasai utz dezakegu horrela sagarrak bere ura botako du eta ez da beharrezkoa izango urik gehitzea Presaka ibiliz gero egosten jarritakoan lehor samar dagoela iku-siz gero bota ur pixka bat Egosten ordu erdiz edota 45 minutuz eduki probatu eta dastatu erretzen eta itsas-ten utzi gabe Horrela marmelada natural bezain gozoa edukiko dugu jateko
ETA ETORKIZUNEAN Naturak orain arte gu zaindu gaitu baina hemendik aurrera guk zaindu beharko dugu eta asko Gero eta arazo gehiago dago eta klima aldaketarekin ere arazo gehiago sortzen ari dira Orduan hemendik aurrera gi-zakiaren lan berezia lurra zaintzea izango da planeta zaintzea Horregatik gizarte osoak ikasi behar du natura ezagutzen Ezagutzen ez badugu edozein elikagai jatea berdin zaigu berdin zaigu bere jatorria edo osagaiak Horiek baloratzen hasi behar dugu lehen ez ziren balo-ratzen bazeudelako duzuna ez baituzu baloratzen Xa-biren ustez globalizazioak ondorio ldquopolitakrdquo ditu baina dena bere neurrian Ondo dago bai ekonomiarentzat bai kulturarentzat
Baina bertakoa jaten ez badugu gure nortasuna oina-rria galtzeko arriskua daukagu
14
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
14
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Haristizabal baserria baserri eskola
Haristizabal baserria natur eskola da eta Itsason dago Xabier Aki-zu eta Marilu Gardoki dira jabeak eta nekazaritza biologikoa lantzen dute Xabier Arrasaten jaio zen eta gerora bere lagunekin proiektu berri bat gauzatu nahian hasi zen baserrian lan egin eta baserriak emandakotik bizi nahi zuten Aurrerago bizitzak banatu egin zituen baina Marilu eta biak 1979an Haristizabal izeneko baserrira joan ziren bizitzera Beren asmoak betetzeko asmoz eta baserriaren etor-kizunari begira dibertsifikazioaren eta ekologiaren bidetik jo zuten Xabierrek beti ez du lan egin Haristizabal baserrian bakarrik duela urte batzuk bere autoa oso zaharra zenean beste bat erosteko diru-rik ez zeukatenez kanpoan lan egin behar izan zuen Orain baserriak emandakotik bizi dira eta beste hainbat jardueraren artean bisita gi-datuak eskaintzen dituzte
12
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
HARISTIZABAL BASERRIAREN HISTORIA Haristizabal baserrira etorri zirenean beraiek egin behar izan zituzten berrikuntzak eta beharrezko alda-ketak Urterik urte sagarrondo nahiz bestelako fruta arbolak landatu zituzten Horrela baserriak gaur egun bizi ikaragarria du baina garai batean bere eginkizuna ere bazuen Izan ere XVI mendean ekonomia balea-ren gantzaren inguruan murgilduta zegoen gaur egun petrolioa gure artean bezala Garai hartan gure arran-tzaleak oso urruti joaten ziren hain zuzen ere Terra-nova aldera Bidaia luze horietan arrantzaleek itsasoan denbora luzea pasatzen zuten eta arazoak sortzen ziren C bitamina faltagatik C bitamina faltaren ondorioz es-korbuto izeneko gaitza sortzen zen eta Horregatik eta horretarako jaio zen Haristizabal baserria Hau da sagar-doa egiteko eta ondoren arrantzaleen horniketarako sagardoa C bitamina kontserbatzeko modurik egokie-na baitzen Beraz aurretik esan bezala sagardo ekoiz-pena zela eta baserriak egitura berezia dauka bertan goiko solairuan sagardoa ekoizteko prentsa egiteko zu-tabeak baserriaren egitura egiteko erabili baitziren Orduan sagarra zapaltzean bere zukua goiko pisutik behekora erortzen zen era berean kupelak betez Kupelak gurdi gainean egoten ziren eta baserriak gurdi horiek igarotzeko pasabide be-rezia zeukan eta gaur egun ere badauka
BASERRI ESKOLA Euskal Herriko gaitasuna eta geroa hiz-kuntza dira Euskal Herriko hizkuntza da gure hizkuntza Europako hizkuntza zaharrena Oso garran-tzitsua da gure hizkuntza historia kultura ohiturak eta gastronomia mantentzea Eta euskaldunon esen-tzia mantentzeko denon artean zaindu beharko dugu Horretarako beharrezkoa da gure sustraiak zabaltzea munduko hiriek eta jendeak ezagutzeko Helburu ho-rrekin bizirik dirau Haristizabalek Ogigintza eta fru-tagintza ekologikoa lantzen dute bertan Eskoletako umeentzat euskaltegikoentzat edota nahi duenaren-tzat zuzendutako ikastaroak eskaintzen dituzte beren
lanaren berri emateaz gain beren bizitzeko filosofiaren berri ere ematen dute
ogigintza ikastaroan ikasleak ogia egiteko proze-suan parte hartzen du eta egun osoko ekintza izaten da Bertan ogi ekologikoak dituen sekretu guztiak erakus-ten dituzte Horretarako ogiaren historia gogoratu eta bere garrantzia azpimarratzen dute Amaieran eginda-ko ogi eta pasta goxoak etxera eramaten dira
Frutagintza ikastaroan berriz sagar mota desber-dinak ikusi eta dastatzeaz gain marmelada nola egiten den ere ikasten da eta nork bere marmelada potetxoa eramaten du etxera Horretaz gain baserri inguruko fru-ta arbolak (2acute5 Ha sagar udareak kiwiak aranak) ikus-teko aukera ere izaten da Ekintza hori egun erdikoa da Gu B2 mailako ikasleok frutagintza ikastarora joan gi-nen eta bertan sagar marmelada egiteko pausoak ikasi genituen
Sagar marmelada egiteko errezeta Haristizabalen 40 sagar mota desberdin
daude eta guk ezagutu genituenak Jo-nagold Nafar Gorria Nafar Horia Erre-
ge Nafarra eta Errege Beltza izan ziren Gure prozesurako Errezil sagarra au-keratu genuen Izan gogoan guk ika-sitakoa eta marmelada goxoa egingo
duzu
Lehenengo eta behin zenbat kilo sagar di-tugun jakin behar dugu ondoren azukre kanti-
tate zehatza botatzeko Berez fruta adina azukre izaten da proportzioa baina gozotasun aldetik nahikoa dela irudituz gero proportzioak 23 fruta eta 13 azukre edo-ta panela (azukre naturala) erabili daiteke
osagaiakbull 23 Errezil sagarbull 13 panela (azukre naturala)bull Laranja eta kiwiren batbull Ur pixka bat
13
ErreportajeaHaristizabal Baserria
B2
13
prestaketaGuk sagarrak azal eta guzti erabili genituen txortenak eta zanpatuak kendu eta hazi eta guzti Baina amaie-ran behin egosi eta gero azalak eta gogortasunak ken-tzeko rdquotxinoardquo erabili genuen edo bestela egosten jarri aurretik sagarrei azala eta pepitak kentzea gomenda-tzen da Kiwiei azala ere bai noski Laranja zukua edota laranja osorik ere bota daiteke Aipatutako guztia sutan jarri aurretik azukrea bota ondoren ordubetean-edo lasai utz dezakegu horrela sagarrak bere ura botako du eta ez da beharrezkoa izango urik gehitzea Presaka ibiliz gero egosten jarritakoan lehor samar dagoela iku-siz gero bota ur pixka bat Egosten ordu erdiz edota 45 minutuz eduki probatu eta dastatu erretzen eta itsas-ten utzi gabe Horrela marmelada natural bezain gozoa edukiko dugu jateko
ETA ETORKIZUNEAN Naturak orain arte gu zaindu gaitu baina hemendik aurrera guk zaindu beharko dugu eta asko Gero eta arazo gehiago dago eta klima aldaketarekin ere arazo gehiago sortzen ari dira Orduan hemendik aurrera gi-zakiaren lan berezia lurra zaintzea izango da planeta zaintzea Horregatik gizarte osoak ikasi behar du natura ezagutzen Ezagutzen ez badugu edozein elikagai jatea berdin zaigu berdin zaigu bere jatorria edo osagaiak Horiek baloratzen hasi behar dugu lehen ez ziren balo-ratzen bazeudelako duzuna ez baituzu baloratzen Xa-biren ustez globalizazioak ondorio ldquopolitakrdquo ditu baina dena bere neurrian Ondo dago bai ekonomiarentzat bai kulturarentzat
Baina bertakoa jaten ez badugu gure nortasuna oina-rria galtzeko arriskua daukagu
14
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
14
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
HARISTIZABAL BASERRIAREN HISTORIA Haristizabal baserrira etorri zirenean beraiek egin behar izan zituzten berrikuntzak eta beharrezko alda-ketak Urterik urte sagarrondo nahiz bestelako fruta arbolak landatu zituzten Horrela baserriak gaur egun bizi ikaragarria du baina garai batean bere eginkizuna ere bazuen Izan ere XVI mendean ekonomia balea-ren gantzaren inguruan murgilduta zegoen gaur egun petrolioa gure artean bezala Garai hartan gure arran-tzaleak oso urruti joaten ziren hain zuzen ere Terra-nova aldera Bidaia luze horietan arrantzaleek itsasoan denbora luzea pasatzen zuten eta arazoak sortzen ziren C bitamina faltagatik C bitamina faltaren ondorioz es-korbuto izeneko gaitza sortzen zen eta Horregatik eta horretarako jaio zen Haristizabal baserria Hau da sagar-doa egiteko eta ondoren arrantzaleen horniketarako sagardoa C bitamina kontserbatzeko modurik egokie-na baitzen Beraz aurretik esan bezala sagardo ekoiz-pena zela eta baserriak egitura berezia dauka bertan goiko solairuan sagardoa ekoizteko prentsa egiteko zu-tabeak baserriaren egitura egiteko erabili baitziren Orduan sagarra zapaltzean bere zukua goiko pisutik behekora erortzen zen era berean kupelak betez Kupelak gurdi gainean egoten ziren eta baserriak gurdi horiek igarotzeko pasabide be-rezia zeukan eta gaur egun ere badauka
BASERRI ESKOLA Euskal Herriko gaitasuna eta geroa hiz-kuntza dira Euskal Herriko hizkuntza da gure hizkuntza Europako hizkuntza zaharrena Oso garran-tzitsua da gure hizkuntza historia kultura ohiturak eta gastronomia mantentzea Eta euskaldunon esen-tzia mantentzeko denon artean zaindu beharko dugu Horretarako beharrezkoa da gure sustraiak zabaltzea munduko hiriek eta jendeak ezagutzeko Helburu ho-rrekin bizirik dirau Haristizabalek Ogigintza eta fru-tagintza ekologikoa lantzen dute bertan Eskoletako umeentzat euskaltegikoentzat edota nahi duenaren-tzat zuzendutako ikastaroak eskaintzen dituzte beren
lanaren berri emateaz gain beren bizitzeko filosofiaren berri ere ematen dute
ogigintza ikastaroan ikasleak ogia egiteko proze-suan parte hartzen du eta egun osoko ekintza izaten da Bertan ogi ekologikoak dituen sekretu guztiak erakus-ten dituzte Horretarako ogiaren historia gogoratu eta bere garrantzia azpimarratzen dute Amaieran eginda-ko ogi eta pasta goxoak etxera eramaten dira
Frutagintza ikastaroan berriz sagar mota desber-dinak ikusi eta dastatzeaz gain marmelada nola egiten den ere ikasten da eta nork bere marmelada potetxoa eramaten du etxera Horretaz gain baserri inguruko fru-ta arbolak (2acute5 Ha sagar udareak kiwiak aranak) ikus-teko aukera ere izaten da Ekintza hori egun erdikoa da Gu B2 mailako ikasleok frutagintza ikastarora joan gi-nen eta bertan sagar marmelada egiteko pausoak ikasi genituen
Sagar marmelada egiteko errezeta Haristizabalen 40 sagar mota desberdin
daude eta guk ezagutu genituenak Jo-nagold Nafar Gorria Nafar Horia Erre-
ge Nafarra eta Errege Beltza izan ziren Gure prozesurako Errezil sagarra au-keratu genuen Izan gogoan guk ika-sitakoa eta marmelada goxoa egingo
duzu
Lehenengo eta behin zenbat kilo sagar di-tugun jakin behar dugu ondoren azukre kanti-
tate zehatza botatzeko Berez fruta adina azukre izaten da proportzioa baina gozotasun aldetik nahikoa dela irudituz gero proportzioak 23 fruta eta 13 azukre edo-ta panela (azukre naturala) erabili daiteke
osagaiakbull 23 Errezil sagarbull 13 panela (azukre naturala)bull Laranja eta kiwiren batbull Ur pixka bat
13
ErreportajeaHaristizabal Baserria
B2
13
prestaketaGuk sagarrak azal eta guzti erabili genituen txortenak eta zanpatuak kendu eta hazi eta guzti Baina amaie-ran behin egosi eta gero azalak eta gogortasunak ken-tzeko rdquotxinoardquo erabili genuen edo bestela egosten jarri aurretik sagarrei azala eta pepitak kentzea gomenda-tzen da Kiwiei azala ere bai noski Laranja zukua edota laranja osorik ere bota daiteke Aipatutako guztia sutan jarri aurretik azukrea bota ondoren ordubetean-edo lasai utz dezakegu horrela sagarrak bere ura botako du eta ez da beharrezkoa izango urik gehitzea Presaka ibiliz gero egosten jarritakoan lehor samar dagoela iku-siz gero bota ur pixka bat Egosten ordu erdiz edota 45 minutuz eduki probatu eta dastatu erretzen eta itsas-ten utzi gabe Horrela marmelada natural bezain gozoa edukiko dugu jateko
ETA ETORKIZUNEAN Naturak orain arte gu zaindu gaitu baina hemendik aurrera guk zaindu beharko dugu eta asko Gero eta arazo gehiago dago eta klima aldaketarekin ere arazo gehiago sortzen ari dira Orduan hemendik aurrera gi-zakiaren lan berezia lurra zaintzea izango da planeta zaintzea Horregatik gizarte osoak ikasi behar du natura ezagutzen Ezagutzen ez badugu edozein elikagai jatea berdin zaigu berdin zaigu bere jatorria edo osagaiak Horiek baloratzen hasi behar dugu lehen ez ziren balo-ratzen bazeudelako duzuna ez baituzu baloratzen Xa-biren ustez globalizazioak ondorio ldquopolitakrdquo ditu baina dena bere neurrian Ondo dago bai ekonomiarentzat bai kulturarentzat
Baina bertakoa jaten ez badugu gure nortasuna oina-rria galtzeko arriskua daukagu
14
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
14
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
prestaketaGuk sagarrak azal eta guzti erabili genituen txortenak eta zanpatuak kendu eta hazi eta guzti Baina amaie-ran behin egosi eta gero azalak eta gogortasunak ken-tzeko rdquotxinoardquo erabili genuen edo bestela egosten jarri aurretik sagarrei azala eta pepitak kentzea gomenda-tzen da Kiwiei azala ere bai noski Laranja zukua edota laranja osorik ere bota daiteke Aipatutako guztia sutan jarri aurretik azukrea bota ondoren ordubetean-edo lasai utz dezakegu horrela sagarrak bere ura botako du eta ez da beharrezkoa izango urik gehitzea Presaka ibiliz gero egosten jarritakoan lehor samar dagoela iku-siz gero bota ur pixka bat Egosten ordu erdiz edota 45 minutuz eduki probatu eta dastatu erretzen eta itsas-ten utzi gabe Horrela marmelada natural bezain gozoa edukiko dugu jateko
ETA ETORKIZUNEAN Naturak orain arte gu zaindu gaitu baina hemendik aurrera guk zaindu beharko dugu eta asko Gero eta arazo gehiago dago eta klima aldaketarekin ere arazo gehiago sortzen ari dira Orduan hemendik aurrera gi-zakiaren lan berezia lurra zaintzea izango da planeta zaintzea Horregatik gizarte osoak ikasi behar du natura ezagutzen Ezagutzen ez badugu edozein elikagai jatea berdin zaigu berdin zaigu bere jatorria edo osagaiak Horiek baloratzen hasi behar dugu lehen ez ziren balo-ratzen bazeudelako duzuna ez baituzu baloratzen Xa-biren ustez globalizazioak ondorio ldquopolitakrdquo ditu baina dena bere neurrian Ondo dago bai ekonomiarentzat bai kulturarentzat
Baina bertakoa jaten ez badugu gure nortasuna oina-rria galtzeko arriskua daukagu
14
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
14
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Ohikoa izaten da tabernan lagun arteko solasaldietan aste-buruan zer egin dugun kontatu eta iruzkinak egitea mendian ibili garela bizikleta gainean jarri eta betiko adiskide taldea lagun pelotoian jarri eta ibilaldia egin dugula korrika egite-ra atera garela lagunekin eta abiadurari eustea ez dela erraza korrika eta aldi berean hizketan ari garelahellip
Zuretzat hain egoera arrunta den taberna giro horretan basoerdia hustu eta mostradore gainean uztera zoaze-la bat-batean etortzen zaizu burura nondik ateratzen duten indarra zure lagunek kirola egiten jarraitzeko 30 urte pasa eta gero
Gertatu zaizu halakorik Eta ez gertatuta ere inbidia ematen al dizu hainbeste urtetan kirola egin eta orain-dik ere jarraitzeko gogoa duenik ikusteak Eutsi ez etsi ez da eta hain zaila ezta hain berandu ere
Animatuz gero eta gogoa izanez gero hona hemen aholku batzuk
30 urtetik beherakoen kirol aukerak etengabeko arike-ta eskatzen dutenak izaten dira Baina adin horretatik aurrera gure gorputzaren motorrak bortitza edo es-plosiboa izateari uzten dio eta beraz futbola saskiba-loia eskubaloia pilota mila metro baino gutxiagoko lasterketakhellip ez dira egokiak izaten Izan ere eta nola-
bait esateko ldquogure motorrakrdquo gasolinarekin baino gaso-lioarekin hobeto funtzionatu ohi du Hori horrela ego-kiagoak izan ohi dira iraupen luzeko kirolak hala nola igeriketa txirrindularitza mendian ibiltzea eta korrika egitea Gainera ia jende guztiak daki igeri egiten bizi-kletan ibiltzen edota korrika egiten
Kirola egiten hastea ordea ez da erraza izaten eta kez-ka handiak sortzen zaizkigu
1- LOTSATIA NAIZ Lasai ez kezkatu Hirugarren egu-nerako zure auzokideak ohitu egingo dira zu praka motzetan motxila batekin edota bizikleta gainean ikusten eta konturatu ere ez dira egingo nola zoa-zen Bosgarren egunerako zuri begiratu eta inbidia pasatuko dute zu kirola egitera zoazela ikusita
ZUK ZERGATIK EZ
15
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
15
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
2- EZ DAKIT NOLA HASI ETA NON EGIN Ziur gara etxetik ez oso urrun kiroldegia izango duzula Joan hara eta eskatu aholkuak Mendia ere ber-tan izango duzu
3- NIRE LAN ORDUTEGIA OSO KONPLIKATUA DA Bizikletan ibiltzeko esaterako edozein ordu da ona Gainera egun etxe ondoan izango duzu bidegorriren bat edo herri-bideren bat trafiko gutxi duena
4- DAUKADAN DENBORA APURRA ILUNDU ETA GERO IZATEN DA Hori horrela bada onena ko-rrika egitea duzu Hiriko farolak beti izango bai-tira piztuta
5- EZ DAUKAT DIRU ASKORIK ETA KIROLA EGITEKO ARROPAhellip Igeriketa egiteko bainujantzia bes-terik ez da behar eta korrika egiteko zapatilak
Aitzakiarik ez beraz Prest zaude kirola egiten hasteko
Aholkuak1- Oso garrantzitsua da helburu zehatza izatea bai-
na ez da estutu behar nahi badugu ahal dugu
2- Kirola egiten hasteko onena gure gustuko zer-bait aukeratzea da
3- Neurrian hasi behar da egiten baina sarri behin edo bitan egin eta ez utzi
4- Nahiz eta ohiturarik ez izan har dezakegu hau da denbora pasa ahala gozatzea lortuko duzu
5- Kontuan hartu arropa egokia behar dela
6- Bakarrik edo taldean egin daiteke baina hasieran komeni da taldean egitea
7- Dirua ez dadila oztopo izan
8- Hasterako eta bukatu eta gero funtsezkoa izaten da luzaketak egitea
Kirolak kalterik ez egiteko aholkuakbull Kirola egin ondoren ona da tartetxo bat hartzea giha-
rrak erlaxatzeko
bull Ariketa bakoitza egiteko 20 bat segundo behar dira
bull Luzaketak egiten ditugunean ez dugu minik sentitu behar tentsioa baizik
bull Ariketak egiteko arnasa luze eta sakon hartu behar da
16
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaZuk zergatik ez
B2
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
SARRERAEuskara ikasteak ahalegin handia eskatzen duela badaki-gu eta horrek berekin dakartza ajeak nekeak eta buruko minak Burua ldquogainezkardquo dugunean ldquobor-borrdquo ldquolehertzeko zorianrdquo Zer hobe ibilaldi freskagarri bat bainoKlase artean deskonektatzeko bateria kargatu eta indartu-ta bueltatzeko balio du Egun osoa eserita ipurdia taloa bezain zapal geratzen zaizunean bere forma borobila be-rreskuratzeko Ahalera hipotetiko eta subjuntibo ariketa amaigabe hori egindakoan zure gogoa lurretik jasotze-ko Irakaslearen azalpen ezin aspergarriagoaren ondoren
hari lepotik heltzeko tentazioa uxatzeko Eguneko idazla-na egiteko inspirazio bilaHorretan guztian laguntzeko hona hemen gure proposa-mena Maizpidetik bertatik oinez egiteko moduko buel-taxkak burua argitzeko eta oinak bizkortzeko aproposak bai horixe Lazkaotarron artean ezaguna den esaera batek halaxe dio ldquoLazkau jun da nazkau ikusi eta gustaurdquo Ikus ezazu zure begiekin eta ibil zaitez bertako bazterrak eza-gutuz eta gozatuz merezi du eta
ldquoLazkau jun da nazkau ikusi ta gustaurdquoLAZKAOKO IBILBIDEAK
Maizpideko ibiltari taldea Lazkaomendin ondo merezitako atsedena hartzen Atzean Txindoki
17
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
18
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
1 IBILBIDEA Sara ibilbidea Lazkao- Ataun (San Martin-San Gregorio)
bull Luzera 759 Kmbull Denbora 215 min (joana) bull Desnibela 262 m
deskribapenaLazkaoko Zubierreka industrialdetik irteten den ibilbi-de hau Agauntza errekaren bazterrak jarraituz Ataun herrian zehar zabaltzen da San Martin auzotik San Gregorio auzora bitartean hain zuzen ere Joxemiel Ba-randiaranekin lotura handia duen ibilbidea izena ere Ataungo jakintsuak Iparraldeko Sara herrian errefuxia-tuta pasatako urteen lekukoa da Bere jaiotetxea Sa-ra-etxea Barandiaran museoa etab aurkituko dituzue bide honetan Joan etorri osoa nahikoa luzea denez (15 Km) itzulera autobusez egin daiteke edota bi zatitan banatu 1 Lazkao- Ataun San Martin 2 San Martin - San Gregorio
2 IBILBIDEA Lazkao - Lazkaomendi ndash Amondarain ndash Lazkao
bull Luzera 92 Kmbull Denbora 245 ordubull Desnibela 300 m inguru
deskribapenaMaizpiden hasi eta amaituko dugun bidea Lazkaomen-din zehar Beasaingo muga den Senpere auzora bidego-rrian joan eta eskuinerantz sartuko gara CAF lantoki er-tzetik gora Lazkaomendirantz Iztueta esnetegitik pasa eta errepideari jarraituz Lartxai elkartea dagoen muinora iritsiko gara Iturria eta hiru koadroko frontoitxoa ditu Laz-kaomendin begi-bista gozatzeaz gain bi jatetxe ere ba-dira Albitsu (Pipas enea) eta Itxurrene Elkartetik larreen erdiko bidetik joko dugu Abalinzaharrera (364 m) Lazkao Txikiren jaiotetxera GR-20 ibilbideko gurutzean aurrera joko dugu iturri ondotik Enirio-Aralar mankomunitateko mugetan gaude Ezkerreko bidetik basoan Amondarain baserrira (400m) iritsiko gara Handik Ataungo Sukia base-rrira asfaltozko bidetik jaitsi eta berehala eskuinera Pistan sigi-saga behera Agauntza ibaira iritsiko gara Ataun-Laz-kao herribide edo Naparbide zaharrera Irutxikiko presan errotako ubidea eta ataka dago Iribeaundiren alboan San Joan ermita Antzinako gurutze-bidean egingo dugu az-ken kilometroa Lazkao herrigunea zeharkatuz
Agauntza ibaiaren ertzetik
Lazkaomendiko Lartxai elkartea eta bidegurutzea
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
19
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
3 IBILBIDEA Lazkao- Beasain (Igartza) Olaberria - Lazkao
bull Luzera 725 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 190 m (Olaberritik)
deskribapena Ibilbide motza eta erraza da Udaletxe atzetik atera Ha-rizti haundi parkea eta izen bereko futbol-zelaia zehar-katuz Gaztainaundi baserri ondotik basoko bideari segi Ugartemendi baserri auzora arte (Senpere) Kalerantz jaitsi gabe institutu gainetik jarraitu basoan zehar doan errepidetik Beasain goitik ikusiz Indar lantegiaren pa-rera iritsiko gara eta handik Igartza multzo historikoa ikuskatu daiteke Hemen bi aukera ditugu
a- Ezkerretara gorantz jo eta Zunzunegi baserritik Ola-berrira igo GeroLazkaora jaitsi hilerri ondotik Arra-mendi baserrira eta berriz Harizti-handira ala errepi-detik Lazkaoko enparantzaraino
B- Igartza multzo historikora jaitsi jauregia errota bur-dinola eta dolarea baserria (hotela) osatua Zubi erro-matarraren gainetik pasa eta Beasaingo kalean zehar bidegorritik itzuli Lazkaora Txintxurretatik (Senpere) eta Hiribarrenetik igaroz
4 IBILBIDEA Lazkaomendi ndash Oiangu (Ordizia)- Lazkao
bull Luzera 6 Kmbull Denbora 130 minbull Desnibela 200 m
deskribapenaBeste ibilbide arin eta eder bat Maizpide ondotik abiatu hilerrirako bidean eta handik gora Lazkaomendirantz Lartxai elkarteko gainean ezkerretara jo eta Pipas Enea tabernatik pasaz errepideari segi 500m aurrerago erre-pidea utzi eta ezkerretara hesiaren ondoan hariztian barrena sartzen den bidezidorra hartu Oiangu parke politera iritsiko gara Goierritarrentzat aisialdirako leku ezaguna bere zelai zabal haurren jolastoki mahai erretzeko parrilak iturri taberna-jatetxe eta guzti Atsedena hartu eta egun pasa egiteko toki paregabea Oiangutik beherako bidean Goierri eskola politeknikoa zeharkatuz CAF lantegiaren gainetik eta Luberri base-rritik jarraituz Lazkaorantz itzuliko gara
Ojarbi baserria (Olaberria)
Oiangu baserria eta jatetxea parkearen erdian
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
20
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ElkarrizketaRuben Anton
B2
ErreportajeaLazkaoko ibilbideak
B2
Esparru tontorretik Aizkorri mendilerroa
Lazkaoko ikusmira
Lazkaomendiko paraje ederrak
5 IBILBIDEA Lazkao ndash Olaberria ndash Esparru ndash Lazkao
bull Luzera 11rsquo45 Kmbull Denbora 330 minbull Desnibela 574 m
deskribapenaEnparantzatik Harizti Haundi futbol zelaira inguratuko gara ezkerrean Komendradi baserria utziz Zelaitik gora aldapa gogorra dugu Arramendi baserrira arte Baserriaren on-doan eskuinera joko dugu (begiratu zuhaitzeko seinaleari) hellip eta porlanezko pistan jarraitu gainaldera iristeko Hu-rrengo bidegurutzean ezkerrerantz jo eta hilerri ondotik pasatuz Olaberria herrigunera iritsiko gara
Olaberriako plazatik HM-ko norabidean jarraituko dugu zuzen Arrieta jatetxearen atzetik Done Jakue bidearen arrastoei jarraituz Aranguren Iranzuaga-berri baserriak iga-ro eta Ojarbi armarridun etxe bikainera iritsiko gara Bidegu-rutze garrantzitsua da Idiazabal aldera (Done Jakue) ala Laz-kaorantz itzultzeko (Iranzuegitik ala Arangurenetik behera) Ezker aldetik aldapan gora nabarmen doan pista hartu eta ia atsedenik gabeko igoeran Esparru tontorrera iritsi arte (730 m) Lazkao Olaberria eta Idiazabal herrien arteko mugarria bertan dela Ikusmira zoragarriaz goza dezakegu
Jaitsiera kontrako magaletik egiteko hesiaz bestaldetik behera abiatzen den bidezidorra hartu eta gero zabalduko den hormigoizko pistatik Lazkaorantz jaitsiko gara zuzen-zuzen San Prudentzio Baselizaraino Lazkaotarrok estimu handia diogu mendi honi eta horren erakusle iraileko hiru-garren igandean bertan ospatzen den erromeria
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Nola sortu zen taldea Bada taldea modu honetan sortu zen SkalariaK musi-ka-taldea banandu zenean taldeko lau musikari geratu ginen beste zerbait egin nahian Horrela Luisillok ba-xuak Pellori deitu zion eta proba txiki bat egin genion taldean sartu aurretik Eta horrela sortu zen taldea bost musikariz osatutako taldea
Zergatik jarri zenioten Vendetta izena taldeariIruntildeeko Pentildeek bere himnoa berriro grabatu nahi zuten Ereserkia euskaraz eta gaztelaniaz izatea nahi zuten eta gainera erregistro desberdinetan esaterako ska roc-kahellip Lehenengoz Skalariei eskatu zieten baina propo-samenari uko egin ziotenez guk egin genuen (Javiero Iruntildeekoa delako) Abestiari Vendetta deitu genion eta handik aurrera Vendetta izenarekin geratu gara
Zenbat taldetan egon zara zure bizitzan zeharBueno Vendettaren aurretik SkalariaK taldean egon nin-tzen 3 urtez Baina nire ibilaldia 17 urterekin hasi zen Hiru orkestatan aritu nintzen eta SkalariaK taldeak dei-tu baino lehen berbenetan jotzen nuen
Abestiak sortzeko nola aukeratzen dituzue gaiakBueno Vendettan denok konposatzen dugu nahi due-nak abesti bat sor dezake eta berdin da zer gai aukera-tzen duzun Abestia sortzerakoan aukeratzen dituzu gaia melodia musika instrumentuak eta bukatuta da-goenean gaia taldearen aurrean aurkezten duzu Abes-tia gustatzen bazaigu kaleratu egiten dugu eta gusta-
tzen ez bazaigu bada ez Azken batean disko batean 20 abesti izaten dira normalean eta irudimena muga-tuko bagenu ez ginateke ailegatuko Horrexegatik nahi duenak egin dezake abesti bat gaiari erreparatu gabe Gaiek gure bizitza erakusten dute politika pixka bat ba-daukate eta gehienak aldarrikapen-kantuak dira baina beti positiboak eta errespetuz eginikoak
Zer motatako musika jotzen duzueBatez ere ska da gure oinarria baina rocka eta rapa ere jotzen ditugu Azkenean estiloak nahastu egiten dira Berriki elektronika sartzen hasi gara
RUBEN ANTON ldquoMUSIKA EZINBESTEKOA DA NIRETZATrdquo
Ruben Anton Vendetta taldeko musikaria duela 39 urte Iruntildeean jaio zen baina orain Berriozarren bizi da Txikitatik tronpeta jotzen du eta orain bere lanbide bihurtu da
21
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Nola antolatzen duzue taldeaTira Pellok eta Javierok egiten dituzte hitzak norma-lean eta besteok melodia eta erritmoa konposatzen di-tugu Niri ere gustatuko litzaidake kantuak sortzen has-tea eta ea hasten naizen
Noiztik etortzen zaizu musika zaletasunaAita musikaria da eta nire irakaslea ere izan zen Hasie-ran joko moduan hartzen nuen baina denborarekin gero eta garrantzitsuagoa bihurtu da niretzat Orain maiteminduta nago musikaz ezinbestekoa da nire-tzat
Zein adinekoa da zure publikoaGaldera ona Oso desberdina da egia esan-da Alde batetik Euskal Herrian jende gaz-teak entzuten du gure musika agian hiz-kuntzagatik edo eskolagatik ez dakit eta bestetik hemendik kanpo gure doinuak entzuten dituen jendea helduagoa da Gainera Pello mu-til mediatikoa da gaztea da euskaraz ahots polita dauka EITBn bai telebistan bai irra-tietan elkarrizketa asko izan ditu eta horrexe-gatik uste dut hemen arrakasta handia-goa daukagula gazteen artean
Zenbat denbora daramazu tronpeta jotzenUste dut 6 edo 7 urterekin hasi nintzela aita irakasle nuelako ez pentsahellip
Zeintzuk osatzen duzue Vendetta taldeaBost musikari gara eta denok maila berean gaude hau da ez dago nagusirik Enrikko Rubintildeosek bateria jotzen du Javiero Etxeberria gitarrista eta abeslaria da Luisillo Kalandraka baxu-jolea eta abeslaria da Pello Reparaz tronboi-jolea eta abeslaria da eta amaitzeko ni Ruben Anton tronpetaria naiz eta koroak egiten ditut
Zenbat bira egin duzueGutxi gorabehera urtero egiten dugu bira bat Diskoa argitaratzen dugunean bi urte egoten gara disko ho-rretako birarekin Tarte bat egiten saiatzen gara ho-rrela atseden bat hartzen dugu eta familiarekin egon gaitezke
Zein da zure abesti gustukoenaNiri asko gustatzen zaizkit ldquoBotella de Ronrdquo eta ldquoA pa-
rrandardquo Niri gustatzen zait kantildea eta energia Hori dela eta horiek dira nire gustukoenak Azken
diskotik ldquoPau Paurdquo asko gustatzen zait
Zergatik erabaki duzu Maizpi-dera etortzea
Euskalduna senti-tzen naiz bai-
na falta zai-dan bakarra
hizkuntza da Euskaraz bizi nahi
dut nire lagunekin euskaraz hitz egitea
eta horrelako gauzak Aurten opor luzeagoak
izan ditut eta aprobetxatu ditut euskara ikasteko eta nire
mintzamena hobetzeko Maiz-pideri buruz hitz egin zidaten eta
erabaki nuen etortzea Ea hobetzen dudanhellip
Zer moduz zaude hemen MaizpidenHemen oso gustura Lehen hilabetea oso
gogorra izan zen niretzat bizkarra gaizki nue-lako Vendettan gauza pilo bat egin behar geni-
tuelakohellip Baina hemengo giroa asko gustatzen zait Euskara ikastea ere bai Laburtzeko balantzea
oso ona da
Konta diezadakezu pasadizo batOso zaila da bat aukeratzea kontzertu guztiak desberdi-nak dira eta denek eskaintzen dituzte gauzak San Fer-
22
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
minetan jotzea oso berezia izan zen adibi-dez nire herria delako Baina hona batTxilen geunden biran Bira hori katastro-fikoa izan zen guretzat Egun batean es-zenatokira atera baino lehen tiro batzuk entzun genituen eta segituan suspenditu genuen kontzertua Azkenean fogeoko pistola bat zen eta gainera tiro egin zue-na gure ldquolagunardquo zen Gurekin egon nahi zuen baina guk ezin geunenez bera ha-serretu eta tiroka hasi zen
Non entseatzen duzueLokal konpartitu batean Etxarri-Aranatzen Etxarri Altsasu ondoko herri txiki bat da
Aurten ze asmo daukazueOrain Euskal Herritik irten eta Valentziara Madrilera Galiziara eta Bartzelonara joango gara Eta Espainiatik kanpo Suitza eta Alemania aldean ibiliko gara Udan a tope ibilko gara herriz herri hona eta hara festetan eta berbenetan
Musikalarien bizitza antolatzea erreza daEz ez da erraza Nik klaseak ematen ditut Iruntildeeko es-kola batean eta gero taldea daukat Beti dauzkat gau-
zak egiteko eta inoiz ez dut oporrik ikasturtean lanean eta udan taldearekin Familiarekin ez egotea ere gogo-rra izaten da adibidez Enrikkok seme-alabak ditu eta gogorra izaten da berarentzat Latino Amerikara joaten garenean edo denbora luzez kanpoan egoten gare-neanGaurtik aurrera zerbait gehiago ikasi dugu Vendetta taldearen inguruan Zorterik onena opa diegu kontzer-tuetan eta arrakasta izaten jarrai dezatela Ziur gaude Ruben kontzerturen batean topo egingo dugula
23
ElkarrizketaRuben Anton
B2
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Lazkaoko Maizpide euskaltegian Europako hizkuntza zaharrena ikasten ari garen Euskal Herri osoko ikasleak gara Gehiago edo gutxiago geure euskara maila ho-betzen ahalegintzen ari gara Hiztegia aditza sintaxia deklinabidea esamoldeakhellip lantzea eta ikastea nahiz euskal kultura hobeto ezagutzea dira gure erronka na-gusia
Baina zer dakigu ldquoeuskarardquo deituriko hizkuntza horri bu-ruz Artikulu honen bidez erantzuna eman nahi geni-zueke
Hasteko esango dugu Europako Hego mendebaldean Frantzia eta Espainiaren artean kokatua dagoen Euskal Herrian hitz egiten den hizkuntza dela 600000 mila hiztun ditu eta esan liteke Euskal Herriko biztanleen 25ek hitz egiten duela
gure euskara maitea
24
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Hizkuntza bitxia eta jatorri ezezagunekoa da Milaka urtez hitz egin da eta ez dago beste inongo hizkuntza-rekin ahaidetua Hala ere ez dira gutxi euskararen jato-rriaren inguruan plazaratutako teoriak
Badira Kaukasoko hizkuntzekin hizkuntza afrikarrekin Mediterraneoko hizkuntza pre-indoeuropearrekinhellip lotu nahi izan dituztenak
Euskal Iberiar teoria defendatzen dutenak ere badira Hipotesi horren arabera euskara eta iberiarra hizkuntza bera izango lirateke
Haatik berriki Alberto Santana historialari eta etnogra-foak zera adierazi zigun Baskoniako historia bat telebis-ta saioan euskalduntze berantiarrarena dela indarra hartuz doan teoria Azken belaunaldiko hizkuntzalari arkeologo eta historialarien artean gero eta gehiago dira euskarak bere jatorria beti defendatu izan den lu-rraldean izan zuela zientifikoki zalantzan jartzen dute-nak Atzerriko aditu gehienek nahiz hizkuntzaren histo-rialari euskaldunen arteko askok zera uste dute lurralde hau askoz geroago euskaldundu zela Arrazoiak bilatzen hasita erromatarrek Akitania deitu zuten lurraldekoen eragina aipatzen da bereziki Zalantza handiak dau-de beraz VI mendea baino lehen euskaraz hitz egiten ote zen Bizkaia Araba eta Gipuzkoan eta are gutxiago gaurko Euskal Herria baino hegoalderago eta mende-balderago
Euskaren beste berezitasun bat hauxe da nahiz eta zabalegia ez den eremua hartu duen euskalki kopuru ugaria benetan harrigarria da Euskara euskalki batetik bestera ez ezik herritik herrira eta etxe batetik bestera ere aldatzen den hizkuntza dela esan izan da Adibidez asteko bosgarren eguna izendatzeko pentsa zenbat al-daera ditugun Lekeition barixakua Ontildeatin ebaikotza Aramaion barikue Azpeitian ostirela Ultzaman ortzi-lleria Senperen ortzialia Urepelen ortzirala Altzain ostialia
Bestalde ez dugu ahaztu behar Euskaltzaindiak hainbat herrialdetako euskaldunen arteko harremana errazte-ko eta hizkuntza bateratzeko helburuarekin sortu zuela Arantzazuko bilera ospetsu hartan gaur egun Euskara Batua izenez ezagutzen duguna 1968an izan zen eta
une egokian heldu zela esan liteke izan ere estandari-zatutako euskara honi esker bi erronkari aurre egiteko gai izan gara lurraldearen zati handi batean hizkuntza ofiziala izateko eta herrialde osoan irakaskuntzaren hiz-kuntza izateko
Baina gaiari beste ertz batetik helduz zer da euskal-duna izatea Euskal Herrian bizi den pertsona Euska-raz hitz egiten duen pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Euskal Herrian jaio den pertsona Eus-kal jatorriko pertsona non jaio eta non bizi den berdin diolarik Bada Euskal Herritik kanpo jaio eta bizi arren euskaraz hitz egiten duen oro da euskalduna
Horretaz aparte euskara ahozko transmisioari lotutako kultur hizkuntza izan da Ez dira gutxi idatziak izan gabe gure garaira heldu diren olerkiak eta Erdi Aroko kantak Kultura honen jarraitzailetzat ditugu gaur egun hain es-timatuak diren bertsolariak
Zailtasunak zailtasun euskaraz ere idatzi izan da Beran-du samar izan bazen ere (gizarte maila ikasiek zerbait idatzi behar zutenean latina edo erromantzea nahiago zutelako) euskaraz idatzi eta argitaratutako lehen libu-rua Bernat Etxepareren ldquoLinguae Vasconum Primitiaerdquo izan zen 1545ean ikusi zuen argia eta XX mendera arte argitaratutako liburu gehienek erlijiozko gaiak izan zi-tuzten gaur egun ordea euskarak gainerako kultur ekintzei ere ondo baino hobeto heldu die musika an-tzerkiahellip
Euskarak oso garai latzak bizi behar izan dituela esan behar da Inongo administraziorik ez zen bera susta-tzeaz arduratu eta erabilera zigortzeaz gain hizkuntza ofizialetan mintzatzen zirenak saritzeko neurriak ezarri ziren Eskola umeak adibidez zigortuak izaten ziren eus-karaz hitz egite hutsagatik eta beste hizkuntzarik ez ze-kiten euskaldunek ez zuten kargu publikoetan sartzeko aukerarik ere izaten
Zorionez etorkizunari begira baikor izateko moduan gara XX mendearen amaieran dena galdutzat jotzen zenean eta bereziki ikastolen mugimenduari esker eus-kara indarberritzen hasi zen Gaur egun haur gehienak euskaraz eskolaratzen dira eta hiztun kopurua etenga-be handitzen ari da
25
ErreportajeaGure euskara maitea
C1
25
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Mikel Azpiroz Maizpide euskaltegian izan dugu euskara ikasten Badakigu musikarekin harreman handia daukala hain zuzen ere Gatillazo taldeko baxujolea da eta Horrega-tik galdera batzuk egiteko aprobetxatu dugu
Nola sartu zinen musika munduanFamiliarengatik 8-10 urterekin hasi nintzen Izan ere arreba soinujolea zen anaiak bateria jotzen zuen eta ni ere musika munduan sartu ninduten
Eta baxua hasi zinen jotzenEz ez Pianoa hasi nintzen ikasten eta horri lotuta badut oso anekdota bitxiaBarantildeaingo kontserbatorioan hasi nintzen pianoko kla-seak hartzen nik hala aukeratuta Familia edo anaia-arre-bek instrumenturen bat jotzen zutenez nik ere Barantildeain-go kontserbatorioan eman nuen izena pianoa ikasteko Urtebete egin nuen bertan eta egia esan behar badut oso pozik Kontua da bigarren urtea hastean pianoko ze-rrendetan ez nuela nire izena ikusi eta oso haserre joan nintzen arduradunarengana azalpen eske Honek zerren-da guztietan begiratzeko esan zidan eta hara non ikusi nuen nire izena tronboia ikasteko ikasleen zerrendan Pentsa etxera haserre baino haserreago bueltatu nin-tzen hartutako erabakia zela medio putakume hutsak zirela esanez eta amak entzun zidanean hauxe aitortu zidan ldquoPianoa garestiegia da etxean izateko eta ni neu izan naiz tronboia jotzeko apuntatu zaituenardquo
FitxaIzena Mikel Azpiroz
Herria Lakuntza
Adina 37
Gatillazo taldearen kontzertu batean dena ematen
Gatillazo taldearekin Ezkerretik laugarrena
Hesian taldearekin Elastiko urdinekoa
Mikel Azpiroz ldquoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletakrdquo
26
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
26
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Zenbat urtez aritu zinen tronboia jotzenHamar bat urtez Sei urte kontserbatorioan eta beste lau kontserbatorioko banda txikian eta handian Ondo-ren Iruntildeeko txaranga batean sartu nintzen Gogoan dut Iruntildeeko Sanferminetara joaten ginela Gasteizko jaietara eta Lakuntzan bertan ere sortu genuen txaranga Azor-ki izenekoa Lakuntzako jaietan jotzen genuen ia beti eta hortik kanpo ezer gutxi
Hesian taldean ere jo zenuela jakin dugu zer konta diezagu-kezu horri buruzKontua da egun batean deitu egin zidatela eta bi urtez aritu nintzela tronboia jotzen Gogoan dut Euskal Herriko gaztetxe guztietan jo genuela
Nolakoak ziren orduan gaztetxeakDenak ez ziren berdinak Batzuk besteak baino hobeto antolatuak zeuden izugarrizko azpiegitura zuten Ez dut sekula ahaztuko Kukutzakoa Orain zoritxarrez denok dakigun bezala lurrarekin berdinduta dago Baina go-goan dut hainbat txoko interesgarri zituela kontzertua emateko aretoaz gain rokodromoa jantokia tailerrak eta baita haurtzaindegia ere
Eta Hesian taldean arrakasta handia izan zenuenArrakastaren bidean jartzen lagundu nien (kar-kar) Izan ere kanta famatu batetik aurrera izugarrizko oihartzuna izaten hasi zen taldea Eta nik orduantxe utzi nuen Gati-llazo taldetik deitu baitzidaten
Ze nolako ibilbidea egin duzu Gatillazo taldearekinHamar urte egin ditut taldean eta jada lau disko grabatu ditugu EHan arrakasta handia izan genuen 3 diskoare-kin halere gehiago jotzen dugu Espainiar Estatuan EHan bertan baino Izan ere taldeko abeslaria (Evaristo) La Po-lla Records taldeko abeslaria izan zen eta oso ospetsua da Espainiar Estatuan Horretaz gain Hego Amerikan ere jo izan dugu Argentinan Txilen Uruguain etab
Munduan barrena hainbeste bidaiatu eta gero izango ditu-zu anekdota gehiagoAireportuan beti erregistratzen dituzte gure maletak goitik behera izan ere gure itxurak ez du gehiegi laguntzenhellipBaina bestelakorik ere bada Gertatu izan zaigu bai Espai-nian bai Argentinan poliziek kontrol batean geldiarazi eta Evaristo ezagutzean berarekin argazkia eskatzeaBeste bat behin Argentinan Rosario hirian hotelera iritsi ginenean pankarta handi bat ikusi genuen ldquoiexclBienvenidos amigos espantildeolesrdquo zioena eta hamasei bat urteko neska-tila andana hotelaren sarreran zain Gure hizkera entzun zutenean (gaztelaniaz hitz egiten dugu taldean) jabetu ziren itsasoz bestaldekoak ginela eta gurekin argazkiak ateratzen eta oihuka hasi ziren Gu harri eta zur geunden neskatila haiek guztiak gure begira hain hunkiturik ikus-tean Haietako batzuengatik izan balitz elastikorik gabe ere iritsiko ginen hoteleko harrerara Gero jakin genuen hotel berean zegoelahellip David Bisbal abeslari ezaguna
eskerrik asko mikel zure taldekideen partetik
Mikel Azpiroz oso gazterik Ezkerrekoa anaia daMikel Azpiroz oso gazterik
27
ElkarrizketaMikel Azpiroz
C1
27
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Pala eta liburuak neurekin eramaten ditut beti
FitxaIzena Sandra Enjuto (Maizpideko Irati Enjuto ikaslearen ahizpa)
Herria Donostia
Adina 19 urte
28
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
28
Euskadiko padel jokalari bikaina den Sandra Enjuto donostia-rrari egin diogu elkarrizketa
Kaixo Sandra nola hasi zinen kirol honetanKaixo Egia esan txikitatik izan dut gustuko kirola 11 urte nituenean tenisa eta eskia praktikatzen nituen bai-ta atletismoa ere Une horretan nire lagunek padelean jokatzen zuten eta beraiekin entrenatzera animatu nin-duten Hortik aurrera hasi nintzen padeleko lehiakete-tan parte hartzen
Baina hori ez zen gehiegiNire egoera ikusita familiarekin bilera bat antolatu nuen eta nire gurasoek kirol bakarra aukeratzera behar-tu ninduten gainontzekoak zaletasun edo hobby mo-dura utziz bestela denontzat eginkizun gehiegi ziren eta Nik txikitatik denbora dezente eskaini diet ikasketei eta argi nuen ez nituela utziko Hortaz kirolen artean gehien gustatzen zitzaidana padela zenez eta entrena-tzaileak hastean bi orduko entrenamendua soilik eska-tzen zidanez aukera horren alde egitea erabaki genuen
Orduan padelarekin bakarrik geratu zinenEzta pentsatu ere Kar-kar-kar Normalean denbora bal-din badut tenisean aritzea gustatzen zait eta egunero baldin bada hobeto Gainera egunero ordubetez korri-ka egiten dut eta neguan eskia praktikatzen dut Aitor-
tu behar dut eskia inoiz ez dudala utzi eta 17 urte izan arte lasterketetan parte hartzeko entrenatzen jarraitu nuela eta orain mendian adrenalina ateratzeko beharra izaten dut
Orduan kirol lehiarako hautatutako kirolarekin pozik ge-ratu zinenOso pozik egia esateko nire bizitzan padelak momentu ahaztezinak eman baitizkit Momentu onak zoragarriak izan dira eta momentu txarrak nahiz eta desatseginak eta gogorrak izan heltzeko eta nire nortasuna garatze-ko onuragarriak izan dira Kirola bizitza bezalakoa da lan eta lan eta gainera apaltasuna errespetua sakrifi-zioa gehitzen baldin badiogu beti irabaziko dugu par-tida galdu arren Kar-kar-kar
Entzunda daukagu iaz munduko txapelketa irabazi ze-nuela Horretaz gain zer gehiago esan dezakezu zure kirol curriculumaren gaineanTira ezin naiz kexatu Euskadiko txapelketetan Irene Artzamendi izan dut padel bikotekide Nire itzala da biok haurtzaindegitik ezagutzen dugu elkar elkarren ondoan lo egiten genuen sehaskan eta Euskadiko adin txikiko txapelketa guztiak irabazi ditugu Egun gorene-ko mailan ere irabazi ditugu Esate baterako ldquoEuskadiko Masterrardquo eta Euskadiko Txapelketa (txapelketa garran-tzitsuenak dira) Espainian beti egon gara ranking-aren
Txikitako argazkia
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
29
ElkarrizketaSandra Enjuto
C1
29
Euskadiko Padel-Txapelketako txapela lortu zutenekoa
Euskadiko selekzioarekin Munduko txapelketa irabazi zuenekoa
goiko aldean izan ere lehiaketa nazionalak eta Espai-niako taldekako txapelketak irabazi izan ditugu Gure azken oparia 2015ean Mexikon Espainiako selekzioa-rekin munduko txapelketa irabaztea izan zen Orain unibertsitate-ikasketak egiten ari garelarik Madril ingu-ruko txapelketak jokatzen ditugu eta oporretan Euska-dikoak batez ere
Madrilen egiten dituzu ikasketakBai medikuntza ikasten ari naiz Complutense Fakulta-tean
Medikuntza gehi padela Nola antolatzen duzu zeure egu-nerokoaAstean zehar saiatzen naiz egunero lan fisikoa egiten hau da korrika egin eta gimnasiora joan Horretaz apar-te astean bitan noski padelean entrenatzen naiz Era berean lehiaketak jokatzen ditut ia asteburuero Madri-len eta Madriletik kanpo Gainera unibertsitate mailako Estatuko txapelketa jokatzen dut mundiala irabazi du-danez gero eliteko jokalaria naiz eta
Eta ikasketak Medikuntza ikasketak gogor samarrak dira eztaBizitza honetako gauza guztiekin gertatzen den bezala kontua antolatzea da eta nik 11 urte nituenetik egiten dut horrela denerako denbora dago Beti ere lehenta-sunak kontuan hartuhellip eta lehena argi eta garbi ikas-ketak burutzea da padela berriz bere osagarri bikaina Sasoian egotera behartzen nau eta gainera gozatuz egia da zoriontsua naizela Hori bai liburuak eta padele-rako pala ez dira inoiz nire maletan falta
Pasadizo asko izango dituzu ezta Ugari ditut 12 urte nituela Cadizen eta Badajozen pu-tzuz betetako pistetan jokatu nuen hain nintzen txikia non ezin bainion palari ere eutsi partidak atzerapenak zirela eta goizeko hirurak arte ez ziren amaitzen eta hu-rrengo egunean finalahellip Beste batean izugarrizko be-roa izan genuen Gogoan dut Kordoban 45 gradurekin jokatzen ari ginela beharrezkoa zela aldian behin ur-tu-tu baten azpitik pasatzea
Beraz asko bidaiatu zaraBai dezente Eta ezingo ditut ahaztu egindako bidaiak hotelak ezagututako lagunakhellip eta ezta aurkariak ere Familia berriak eraiki ditut Espainia osoan zoragarria da Gainera lehiatzen jarraitzen dudanez ezagutu ditudan lagunekin harremana izaten jarraitzen dut
Hemen Euskadin nola ikusten da padela Jendeak prak-tikatzen duNahiz eta Araban eta Bizkaian jokalari federatu gehiago egon Gipuzkoako Donostia aldean eta Bidasoa aldean jende asko dabil Goierrin indarrez sartzen ari da eta beste eremu batzuetan pixkanaka Hala ere adin guz-tietarako egokia den kirola hain dibertigarria soziala eta hasteko erraza denez finkatzeko bidean doa
ANIMA ZAITEZTE
Bejondeizula Sandra Maizpideko ikasle eta irakasleen partetik mezutxo hau bidali nahi dizugu Aurrerantzean ere sari eta txapelketa ugari irabaz dezazula
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Hizkuntzez hitz egiten dugunean euskara gaztelera edo ingelesa etorri ohi zaizkigu gogora gutxitan ordea zeinu-hizkuntza Jakin badakigu denok zeinu-hizkuntza badagoela gehienok telebistan ikusi iza-nagatik baina gutxi dira benetan zertan datzan dakitenak eta egoera horretan mito batzuk sortu dira Gai honetan aditu den Cris-tina Ubani ikaskidearen eskutik horietako lau ga-rrantzitsuenak desegin egin ditugu eta hona hemen ikasi duguna
Lehenengo mitoa gorrak mutuak diraBada ez gorra izateak ez dakar mutua izatea Gorrek soinuak egin ahal dituzte denok bezala Kontua da haiek ez dakitela zer esaten ari diren eta horrexegatik zaila egiten zaie hitz egi-ten ikastea Gainera gorrak nahi izaten dute horrela dei die-zaiegun ldquogorrakrdquo eta ez ldquoentzumen murriztuko pertsonakrdquo edo antzeko zerbait
Bigarren mitoa zeinu-hizkuntza nazioarteko hizkuntza daEz Herrialde bakoitzak bere zeinu-hizkuntza dauka eta ez dira berdinak Hizkuntza naturala -ez asmatutakoa- delako hizlari komunitate bakoitzak berea sortu du Beste hizkun-tzak bezala zeinu-hizkuntzak ere familietan sailkatzen dira Europan bi zeinu-hizkuntza familia daude Ingalaterran sor-tutakoa eta Frantzian sortutakoa Espainian Frantziako fa-miliaren hizkuntza erabiltzen da baina inondik ere ez da Frantziakoa bezalakoa Are gehiago Espainian bertan ere aurkitzen dira eskualde arteko hainbat desberdintasunNaturaltasun hori marrazteko Nikaraguaren kasua aipatuko dugu han erabilitako zeinu-hizkuntza haur talde batek sortu zuen beren elkarrekiko komunikatzeko beharra betetzeko
Hirugarren mitoa zeinu-hizkuntza mimoak bezalakoa daZeinu-hizkuntza ez da antzerkia Hizkuntza egituratutakoa da bere gramatika eta guzti Hala ere zeinu batzuk oso intui-tiboak dira-eta mimo itxura har dezake Zeinu horiek 20 baino ez direnak ldquoikonikoakrdquo deitzen dira eta haiekin lortzen da nolabaiteko oinarrizko hizkuntza nazioen artean komu-
nikatzeko ldquoJanrdquo da hauetako adibide bat atzamarrak ahora eramanez adierazten dena Beste zeinu guz-tiak ordea arbitrarioak dira eta ezin dira ulertu ikasi gabe
Laugarren mitoa zeinu-hizkuntza pobrea da
Askotan entzuten da hizkuntza urria dela ahozko hizkuntzaren menpekoa edo okerrago
ez duela hizkuntza mailarik Egiaz ordea oso hizkuntza abe-ratsa da eta bere gramatika ez da errazaOhikoak ez diren kontzeptuak sartzen dira jokoan Horieta-ko bat ldquokerologiardquo da Ahozko hizkuntzaren fonologia balio-kidea da zeinu-hizkuntzan eta zeinuak non nola eta noiz egiten diren aztertzen du Zeren eta zeinua non egiten den aldatu egin daiteke bere esanahiaHizkuntza ez-lineala ere bada eta kontzeptuak ez dira beti bat bestearen atzean adierazten aldi berean baizik Izan ere eskuak eta basoak ez ezik aurpegia ere erabiltzen da komu-nikatzeko eta horrek makina bat ntildeabardura jakinarazteko gaitasuna ematen dio hizkuntzari
Mitoez gainBerezitasun batzuk ere ikasi ditugu Adibidez hizkuntza ofiziala dela Iranen 1928 urtetik eta gaur egun baita beste herrialde ugaritan ere Espainian barne Hala ere horietako batzuek bakarrik adierazi dute ofizialtasuna konstituzioan (Finlandiak Ekuadorrek Ugandak edo Keniak esterako)Beste bitxikeria bat pertsonen izenarena da Beti esan daite-ke izena letren bitartez baina hori ez da oso praktikoa eta normalean zeinuak erabiltzen dira besteak deitzeko Zeinu horiek ordea ez ditu nork berak erabakitzen adiskideek bai-zik Hau da nolabait irabazi behar delaEta hori ez du Cristinak esan baina azterketa garaian zera pentsatzen dugu askok ldquoZer erraza izan behar duen zeinu hizkuntzak idazlanik gaberdquo
Adibide adierazgarri bat ikus daiteke Rozalenen ldquo80 vueltasrdquo bideoklipean Youtuben eskuragarria
Zeinu-hizkuntzaren inguruko hainbat mito
30
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
ErreportajeaC1
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Goierriko Karitasen proiektua baratzeaMaizpideko hiru ikaslek eta irakasleak Karitasen proiektua bisitatu genuen eta bere historia ezagutu genuen Juan Manuel Barandiaranek Goierriko Karitasen arduradunak kontatu zigun nola sortu zen proiektua
Duela sei urte etorkinek bi arazo zituztela ikusi zuten Ka-ritasekoek
1- Hemengo kultura ez dute ezagutzen (hizkuntza ohiturakhellip)
2- Lan munduan sartzeko integratzeko arazoak iza-ten dituzte
Bi arazoak konpontzeko tailerrak antolatu zituzten
1- Hizkuntza ikasteko tailerra Beasainera bideratzen dituzte EPAra
2- Lan munduan sartzeko nekazaritza munduan sar-tzeko baratzea egitea pentsatu zuten
Baratzea egiteko Lazkaoko mojek utzi zizkieten lurrak Ikastaroak bi parte ditu lehenengoa teorikoa eta bigarre-na praktikoa Teorikoa mojen konbentuan ematen dute gela batean eta nekazaritzako teknikak ikasten dituzte Gero mojen baratzean praktikoa egiten dute landareak landatzen dituzte zaintzen dituzte eta uzta jasotzen dute Modu ekologikoan ekoizten dute Uzta ikasleen artean ba-natzen dute Uzta sobratzen bada beste herri batera era-maten dute (Ordiziara Donostiara)
Hau posible da moja eta irakasle boluntarioei esker horiek gabe ez da posible proiektua aurrera eramatea
Gu joan ginen egunean hamabi ikasle ikusi genituen bara-tzean lanean Porruak azak azaloreak bildu zituzten Gan-baratik intxaurrak patatak eta tipulak ere hartu eta denak banatu zituzten beren artean
Gu etorkinak gara eta gure ustez lan polita praktikoa eta interesgarria egiten dute Asko laguntzen diete etorkinei
31
ErreportajeaA1
31
Ikasleak klase praktikoetan
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
ERREZETAK
Intxaurrez betetako pikuak txokolatearekin
Polboroiak
NOLA EGIN
bull Labana zorrotz batekin ebaki pikuak erditik eta in-txaur laurdena sartu bakoitzean Ondoren ontzi ba-tean txokolatea zatituta eta esnea jarri eta mikrouhin labean sartu 40 segundoz Ateratakoan ondo nahas-tu txokolatea urtu arte eta berriro 10 segundoz sartu mikrouhinean
bull Txokolatea prest dugunean sartu pikuak txokolatetan banan-banan behin eta berriro pikua txokolatez blai gelditu arte
bull Amaitzeko utzi hozkailuan ondo hoztu arte
OSAGAIAK bull 12-14 piku lehorbull Intxaur ale batzukbull 75 gr Fondant
txokolateabull 30 cl esne
OSAGAIAK bull 500 gr txerri-gantz
bull 500 gr azukre bahetu
bull Glas azukre pixka bat
bull 250 gr intxaur birrindu
bull 1 kg irin bahetu
bull Koilarakada txiki bat kanela-hauts
NOLA EGIN
bull Hasteko irina bandejan jarri eta labean sartuko dugu 30 minutuz 180 gradutan hezetasuna kentzeko In-txaurrekin berdin egingo dugu baina 10 minutuz bakarrik bestela erre egin daitezke eta
bull Txerri-gantza eta azukrea ondo nahastutakoan in-txaurrak erantsiko dizkiogu oreari eta ondo nahas-tuko dugu berriro Gero kanela eta irina (pixkana-ka-pixkanaka) botatzen dugun bitartean nahasten jarraitu dena bat eginda geratu arte
bull Lortutako orea mahai gainean ondo zabaldu eta zentimetroko lodiera duela utzi Moldearekin pol-boroiei forma emandakoan 30 minutuz hozkai-luan sartu
bull Piztu labea eta 180 gradutan dagoenean sartu polboroiak 20 minutuz Ondoren ondo hozten utzi bota glas azukrea eta bildu paperean
32
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Pantxineta Arroz-esnea txokolatearekin
NOLA EGIN
krema bull Kazola batean esnea kanela eta limoi azal zatia
sutan jarri irakin arte Ondoren irina azukrea eta arrautza-gorringoak ondo nahastuta bota esneta-ra Horri guztiari barila baten bidez eragin eten-gabe minutu batez Gero sutatik atera eta ontziz aldatuta epeltzen utzi Epeldutakoan hozkailuan sartu ondo hozteko
bull Krema bezperan eginez gero hobe
tarta bull Zabaldu hostore xafla bat bandejan ondoren
bota krema eta jarri beste hostore xafla gainean estalki moduan Hatzamarrez bi hostoreak itsatsi eta sardeskarekin zulatu hiruzpalau aldiz gehiegi ez harrotzeko Gero pintzelarekin margotu arrau-tza gorringoarekin eta almendra laminak gainean zabaldutakoan labean sartu Labean 180 gradutan 25 minutuz gutxi-gorabehera eduki Labetik ate-ra ondoren glas azukrea bota gainean
OSAGAIAK bull 2 hostore xafla
bull frac12 poltsa almendra laminatu
krema egitekobull 1l esne
bull 10 arrautza-gorringo
bull 60 gr irin
bull 200 gr azukre
bull 1 kanela-zotz
bull Limoi azal zati bat
OSAGAIAK bull 1l esnebull 125 gr arrozbull 100 gr azukrebull 2 koilarakada txokolate-hauts
itxura polita eman nahi izanez gerobull Esnegainabull Mahats-pasakbull Kafe-hauts deskafeinatua
NOLA EGIN
bull Kazola batean esnea sutan jarri eta irakiten has-ten denean arroza eta azukrea erantsi Su mote-lean 40 minutuz irakin ondoren txokolate-hautsa bota eta beste 10 minutuz eduki irakin motelean Gero atera eta epeltzen utzi
bull Zerbitzatu aurretik esnegaina mahats-pasak eta kafe-hautsa bota gainean Horrela eginez gero itxura eta zaporea dezente aldatzen da
33
ErrezetakB1
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
bull Gorbachoven Pereistroika puri-purian zela Berlingo harresia erori zen
bull Hegoafrikan CNA alderdiko zenbait buru kartzelatik irten ziren Nelson Mandelak ordea beste urtebetez itxaron behar izan zuen ziegan
bull Tianammenn plazako ikasleen aurkako sarraskia ger-tatu zen Txinan
bull 1926tik aurrera Japoniako enperadore izandako Hi-rohito hil zen
bull Fox kateak ldquoThe Simpsonsrdquoen lehenengo saioa eman zuen Estatu Batuetan
bull Sexu bereko bi pertsonen arteko ezkontza lehenen-goz onartu zen herri batean Danimarkan
bull Gred Lemond amerikarrak azken erlojupekoan ira-bazi zion Tourra Laurent Figntildeon frantziarrari Bi urte geroago Indurain handiak jantzi zuen maillot horia lehenengoz
bull Euskal Herrian inoizko lehorterik okerrena izan zen Bizkaian eta Nafarroan batez ere
bull Joan Mari Irigoienek ldquoBabiloniardquo argitaratu zuen Atxagak ldquoObabakoakrdquo argitaratu eta urtebe-te geroago
bull Gasolindegietan kaseteak saltzen ziren oraindik eta Kike Amonarrizek ldquoTxiste-
ka misteka IVrdquo plazaratu zuen Kortatu taldea urtebete lehenago desagertua zen eta Negu Gorriak sortuko zen bat geroago Tartean Hertzainakek ldquoAitor-
menardquo plazaratu zuen
bull Maizpidek urte bat bete zuen eta hori ospatzeko aldizkaria egin zuten ikasleek Geldialdi
txiki baten ondoren 1994ko udaberrian berriro ekin zion bideari Maizpideko berripaperak eta aurten du 25 urteurrena
bull Urteurren magikoa gaztetasuna eta heldutasu-na uztartzen dituena Tarte horretan Maizpidek ere bete ditu 25 urte baita laster 30 ere 2018an Aurten 43enez eskainiko ditugu euskara ikastaroak udan eta 20000 lagunetik gora dira dagoeneko Maizpiden euskaldundutakoak euskal hiztunen 222 gutxi go-rabehera
bull Zenbakiak zenbaki ordea garrantzitsuenak zuek za-rete aldizkari hau egiten eta euskara ikasten ahale-gindu zareten ikasleak Mila esker zuen ahaleginaga-tik eta zorionak
Orain urte batzuk 1989anhellip
34
maizpide aldizkaria 2017ko apirila25 zenbakia
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
AldizkAriAren AzAlA AukerAtzeko lehiAketA
Azken urteotan bezala oraingoan ere lehiaketa egin dugu azala aukeratzeko Zortzi lagunek hartu dute parte lehiaketan eta 107k bozketan Iosune Arroniz gertatu da txapelduna 27 boto lortuta eta
hurbil izan ditu 22na punturekin Uxue Martinez eta Marta Garcia Hona bi horien lanak Mila esker parte hartzaile guztioi eta zorionak Iosuneri
Hemen espero zaitugu udako ikastaro trinko batean
Top Related