Kontsumo arduratsuaren ohituren bilakaera EAEko gazteen artean 2010-2013
Evolución de los hábitos de consumo responsable de la juventud vasca 2010-2013
Kont
sum
o ar
dura
tsua
ren
ohitu
ren
bila
kaer
a EA
Eko
gazt
een
arte
an 2
010
-2013
Evol
ució
n de
los
hábi
tos
de c
onsu
mo
resp
onsa
ble
de la
juve
ntud
vas
ca 2
010
-2013
Kontsumo arduratsuaren ohituren bilakaera EAEko gazteen artean 2010-2013
Evolución de los hábitos de consumo responsable de la juventud vasca 2010-2013
Edición:1.ª, Diciembre de 2015
©Administración de la Comunidad Autónoma del País VascoDepartamento de Educación, Política Lingüística y Cultura
Autores:Oskar Longo Imatz, Miren Bilbao Gaztañaga y Nieves Corcuera Bilbao
Traducción:IZO (Servicio Oficial de Traducción)
Coordinación: Observatorio Vasco de la Juventud
Diseño de la colección:Canaldirecto • www.canal-directo.com
Maquetación:Erreka Multimedia S. Coop
Internet:www.euskadi.eus
Edita:Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu NagusiaServicio Central de Publicaciones del Gobierno VascoDonostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz
Lan honen bibliografia-erregistroa Eusko Jaurlaritzaren Bibliotekak sarearen katalogoan aurki daiteke:http://www.bibliotekak.euskadi.net/WebOpac
Un registro bibliográfico de esta obra puede consultarse en el catálogo de la red Bibliotekak del Gobierno Vasco:http://www.bibliotekak.euskadi.net/WebOpac
Argitaraldia:1.a, 2015ko abendua
©Euskal Autonomia Erkidegoko AdministrazioaHezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Saila
Egilea:Oskar Longo Imatz, Miren Bilbao Gaztañaga eta Nieves Corcuera Bilbao
Itzulpena:IZO (Itzultzaile Zerbitzu Ofiziala)
Koordinazioa: Gazteen Euskal Behatokia
Bildumaren diseinua:Canaldirecto • www.canal-directo.com
Maketazioa:Erreka Multimedia S. Coop
Internet:www.euskadi.eus
Argitaratzailea:Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu NagusiaServicio Central de Publicaciones del Gobierno VascoDonostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz
AURKEZPENA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
SARRERA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
METODOLOGIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
1 . KONTSUMO ARRAZIONALA . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 1.1. Kontsumo arrazionalarekin
lotutako jarrerak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 1.2. Kontsumo arrazionalaren indizea . . . . . . . . . . 25
2 . KONTSUMO ETIKOA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 2.1. Kontsumo etikoari lotutako jarrerak . . . . . . . 30 2.2. Kontsumo etikoaren indizea . . . . . . . . . . . . 34 3 . KONTSUMO IRAUNKORRA . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 3.1. Kontsumo iraunkorrari lotutako jarrerak . . . . 38 3.2. Kontsumo iraunkorraren indizea . . . . . . . . . . 46
4 . KONTSUMO ALTERNATIBOA . . . . . . . . . . . . . . . . 48 4.1. Kontsumo alternatiboari lotutako jarrerak . . . . 50 4.2. Kontsumo alternatiboaren indizea . . . . . . . . . 59
5 . KONTSUMO ARDURATSUA . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 5.1. Kontsumo arduratsuaren indizea . . . . . . . . . . 63
6 . ONDORIOAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
BIBLIOGRAFIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
GRAFIKOEN AURKIBIDEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
I . ERANSKINA: EMAITZA-TAULAK . . . . . . . . . . . . . . 78
II . ERANSKINA . ERABILITAKO GALDETEGIAK . . . . . . 100
PRESENTACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
METODOLOGÍA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
1 . CONSUMO RACIONAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 1.1. Comportamientos asociados
al consumo racional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 1.2. Índice de consumo racional . . . . . . . . . . . . . . . 25
2 . CONSUMO ÉTICO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 2.1. Comportamientos asociados al consumo ético . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 2.2. Índice de consumo ético . . . . . . . . . . . . . . . 34 3 . CONSUMO SOSTENIBLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 3.1. Comportamientos asociados al consumo sostenible . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 3.2. Índice de consumo sostenible . . . . . . . . . . . . 46 4 . CONSUMO ALTERNATIVO . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 4.1. Comportamientos asociados al consumo alternativo. . . . . . . . . . . . . . . . . 50 4.2. Índice de consumo alternativo . . . . . . . . . . . 59
5 . CONSUMO RESPONSABLE . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 5.1. Índice de consumo responsable . . . . . . . . . . 63
6 . CONCLUSIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
BIBLIOGRAFÍA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
ÍNDICE DE GRÁFICOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
ANEXO I . TABLAS DE RESULTADOS . . . . . . . . . . . . . 78
ANEXO II . CUESTIONARIOS UTILIZADOS . . . . . . . . 100
Aurkibidea Índice
Kontsumo arduratsuaren ohituren bilakaera EAEko gazteen artean 2010-2013 izenburua duen ale hau Euskadiko Gazteen Joeren Koadernoak izeneko bildumako hamargarren zenbakia da. Bilduma horrek Euskadiko gazteen artean hainbat gaitan hauteman diren joerak eta jarraibideak ezagutaraztea du xede.
Bilduman jasotako datuak Gazteen Euskal Behatokiak Euskadiko gazteen inguruan egiten dituen inkesta eta ikerketetan daude oinarrituta. Gehienbat kuantitatiboak diren ikerketa horien helburu nagusia gazteek gaurkotasuneko gaiei buruz zer iritzi duten jakitea da, bai eta gazteek zer jarrera, sinesmen eta balio dituzten aztertzea ere.
Ikerketa honen aztergaiak dira gazteen kontsumoa eta horrek hartzen dituen aldaera desberdinak: kontsumo arrazionala, etikoa, iraunkorra eta alternatiboa. Kasu guztietan aldaera horietako bakoitzarekin lotutako informazioa laburbiltzen duten indize batzuk egin ditugu. Indize horiek, gainera, gazteen jarreren bilakaera eta haien kontsumo-jarrerak ebaluatzeko adierazleak dira. Azkenik, kontsumo arduratsuaren indize orokor bat egin dugu jokaera bakoitzaren indizeak oinarri hartuta.
Gazteen Euskal Behatokiak gai horri heltzen dion bigarren aldia da, eta hala, indizeen bilakaera aztertzeko aukera izango dugu, aurrerapausoak egin diren edo oraindik ere gehiago landu beharreko alderdiak dauden antzemateko.
Espero dugu emandako datuak baliagarriak izatea nola edo hala gazteekin edo kontsumoarekin lotutako pertsona eta erakunde guztientzat.
Evolución de los hábitos de consumo responsable de la juventud vasca 2010-2013 constituye el décimo número de la colección Cuadernos de Tendencias de la Juventud Vasca, cuyo objetivo es dar a conocer, precisamente, las tendencias y pautas observadas en la juventud de Euskadi en una amplia variedad de temas.
Para conseguirlo, la colección recopila y difunde los resultados obtenidos en los sondeos que realiza el Observatorio Vasco de la Juventud, siempre con la mirada puesta en nuestro objeto de estudio, el colectivo joven de la CAPV. Estos sondeos, de tipo cuantitativo, principalmente, están orientados a conocer la opinión de la juventud acerca de distintos temas de interés, así como al estudio de sus comportamientos, actitudes y valores.
El tema de la presente investigación se centra en el consumo de las personas jóvenes y las distintas dimensiones del mismo: consumo racional, ético, sostenible y alternativo. En todos los casos se elaboran unos índices que sintetizan la información relacionada con cada una de estas dimensiones y que actúan como indicadores que permiten evaluar la evolución de los comportamientos de la juventud y sus pautas de consumo. Finalmente, a partir de los índices sectoriales se elabora un índice global de consumo responsable.
Esta es la segunda ocasión en la que el Observatorio Vasco de la Juventud aborda este tema, lo que permitirá analizar la evolución de los índices y ver así los progresos o los aspectos en los que es necesario incidir más.
Esperamos que los datos aportados resulten de interés para todas aquellas personas o entidades ligadas, de una u otra forma, a la juventud y/o al consumo.
Jon Redondo Lertxundi
Gazteria eta Kirol ZuzendariaDirector de Juventud y Deportes
Aurkezpena Presentación
Kontsumoa da aldaketa sozialak gauzatzeko herritarrek duten tresna indartsuenetako bat. Kontsumitzaile garela egiten ditugun hautuek aldaketa sakonak eragin ditzakete, parte-hartze soziopolitikoaren beste formek eragin ditzaketenak bezain sakonak.
Alabaina, 2008an hasi zen eta oraindik ere badirauen krisialdi ekonomikoa hasi zenetik iraunkortasuna eta ondasun eta zerbitzuen ekoizpenaren ingurumen-inpaktua desagertu egin dira agenda politikotik eta komunikabide nagusien lehen orrietatik.
Kontsumo arduratsuaren ohituren bilakaera EAEko gazteen artean 2010-2013 ikerketak Euskadiko gazteen kontsumo-jarrerak aztertzea du helburu. Horretarako, nola kontsumitzen den aztertuko dugu, zer edo zenbat kontsumitzen den baino.
Zer puntutaraino jabetzen dira gazteak produktu edo zerbitzu bat kontsumitzeak pertsonengan, gizartean eta ingurumenean dituen ondorioez? Hori identifikatzea da gure helburua.
Arduraz ari gara kontsumitzerako orduan kontsumitzaile izanik dauzkagun eskubideak ezagutzen baditugu eta, gainera, era hausnartu, arrazional eta ez inpultsibo batean kontsumitzen dugunean, gure benetako beharrei eta ez kontsumoaren gizarteak ezartzen dizkigunei erantzunez.
Kontsumo arduratsua erosketak besteengan izango dituen eraginak ere kontuan izatea da, berdintasuna,
El consumo es una de las herramientas más potentes para el cambio social de las que dispone la ciudadanía. De nuestras elecciones como consumidores y consumidoras pueden derivarse cambios tan profundos como los que se consiguen con otras formas de participación socio-políticas.
Sin embargo, desde la crisis económica que empezó en 2008 y que todavía perdura, la sostenibilidad y el impacto medioambiental de la producción de bienes y servicios han desaparecido totalmente de las agendas políticas y de las primeras planas de los medios de comunicación.
La investigación Evolución de los hábitos de consumo responsable de la juventud vasca 2010-2013 se plantea como objetivo analizar las pautas de consumo de la juventud vasca, atendiendo en mayor medida al cómo se consume, más que al qué o al cuánto se consume.
Se trata de identificar en qué medida las personas jóvenes son conscientes de las implicaciones a nivel personal, social y medioambiental que tiene consumir cualquier producto o servicio.
Hablamos de responsabilidad cuando al consumir somos conscientes de los derechos que nos asisten como personas consumidoras y, además, consumimos de una forma reflexiva, racional, no impulsiva, ajustándonos a las necesidades reales frente a las impuestas por la sociedad de consumo.
SarreraIntroducción 9
justizia soziala eta aberastasunaren nazioarteko birbanaketa aintzat hartuta.
Ikerketa honen oinarria 15-29 urteko euskal gazteriaren lagin adierazgarri bat da, eta kontsumo arduratsuarekin lotutako jarreren neurketa bat eskaintzen digu, hau da, etika, jasangarritasuna, kontsumismoaren eta erabili eta botatzeko kulturaren kontrako alternatibak barne hartzen dituen kontsumo motarena, euskal gazteen artean duen hedapena eta denboran zehar izan duen bilakaera aztertuta.
Txostenean bildutako informazioa bost bloketan dago banatuta:
- Kontsumo arrazionala: bertan kontsumitzaileak dituen eskubide eta betebeharrekin lotutako jarrerak biltzen dira, eta Kontsumo Arrazionalaren Indize bat aurkezten da.
- Kontsumo etikoa: bertan kontsumo-ekintzek beste pertsonengan eta ingurumenean duten eraginaren inguruko kontzientzia-maila aztertzen da, eta Kontsumo Etikoaren Indizea kalkulatzen da.
- Kontsumo alternatiboa: bertan kontsumismoaren aurkako jarrera bezala identifika ditzakegun kontsumo motak biltzen dira, kontsumo mota berriak zabaltzeak edo kontsumo mota zaharrak berreskuratzeak eragindakoak. Aurreko kasuetan bezalaxe, Kontsumo Alternatiboaren Indize bat ere eraiki dugu.
- Kontsumo iraunkorra: bertan kontsumitzaileok egunerokotasunean ingurumen-inpaktua gutxitzeko egin ditzakegun ekintza zehatzak aztertzen dira, eta, aurreko ataletan bezala, Kontsumo Iraunkorraren Indize batean biltzen da informazioa.
- Bosgarren kapitulua, kontsumo arduratsuari buruzkoa: aurreko lau ataletan aztertutako jarrera eta jarraibideak laburbiltzen ditu eta Kontsumo Arduratsuaren Indizea aurkezten du, aurreko lau indizeak (kontsumo arrazional, etiko, alternatibo eta iraunkorrarenak, alegia) oinarri hartuta egindakoa.
Ikerlanaren amaieran, aztertutako datu guztiekin ondorio batzuk definitzen saiatuko gara.
El consumo responsable tiene también en cuenta las consecuencias sobre los demás, en términos de igualdad, justicia social y redistribución internacional de la riqueza.
Este estudio, basado en una encuesta a una muestra representativa de la juventud vasca de 15 a 29 años, nos ofrece una medida de los comportamientos asociados al consumo responsable, consumo que implica racionalidad, ética, sostenibilidad y prácticas alternativas al consumismo y a la cultura de usar y tirar, cuantificando su extensión en la juventud vasca y analizando su evolución en el tiempo.
La información recogida en este informe se estructura en cinco bloques:
- El consumo racional, en el que se recogen los comportamientos ligados al ejercicio de los derechos y responsabilidades como personas consumidoras y se elabora un Índice de Consumo Racional.
- El consumo ético, que refleja el grado de conciencia de las consecuencias sobre otras personas y sobre el medioambiente de las acciones de consumo y finaliza con el cálculo del Índice de Consumo Ético.
- El consumo alternativo que recoge la extensión de formas de consumo nuevas o recuperadas que constituyen comportamientos contrarios al consumismo. Como en los casos anteriores se construye un Índice de Consumo Alternativo.
- El consumo sostenible estudia los comportamientos concretos que en el día a día podemos llevar a cabo para que nuestro consumo minimice en lo posible el impacto medioambiental y finaliza, como los capítulos anteriores, con el cálculo del Índice de Consumo Sostenible.
- El capítulo cinco, que aborda el consumo responsable, supone la síntesis de las actitudes y los comportamientos estudiados en los cuatro anteriores y presenta un Índice de Consumo Responsable obtenido a partir de los índices parciales: el de los consumos racional, ético, alternativo y sostenible.
Para finalizar, intentaremos extraer unas conclusiones de todo lo estudiado.
10 KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-2013
Ikerketa kuantitatiboa egin dugu txosten hau prestatzeko; zehazki, telefono bidezko inkestak egin dizkiegu EAEn bizi diren 15 eta 29 urte bitarteko gazteei.
2013ko abenduaren 12 eta 19 bitartean bildu genuen informazioa.
Guztira, 1512 inkesta egin genituen (406 Araban, 602 Bizkaian eta 504 Gipuzkoan). Elkarrizketatu beharreko pertsonak hautatzeko prozedura polietapiko eta estratifikatua erabili genuen, 14 inkestako ausazko ibilbideen bitartez –108 abiapuntutatik–. Ondoren, sexuaren eta adinaren kuoten arabera aukeratu ziren gazteak ibilbide bakoitzaren barruan, eta gehienez lau langabeko muga ezarrita.
Pertsona horiei galdeketa egituratua eman genien; itxiak ziren galdera gehienak. Elkarrizketen % 61 gaztelaniaz egin ziren eta % 39 euskaraz.
Ondoren, lortutako datuen haztapena egin da, Euskal Autonomia Erkidegoko lurraldeetako gazteen banaketa errealaren arabera.
Datuak haztatu ostean, elkarrizketatutako laginak ezaugarri hauek dauzka hainbat aldagai soziodemografikori jarraiki:
- Sexua; % 51 gizonezkoak eta % 49 emakumezkoak.
- Adin-taldea: % 28k 15-19 urte ditu, % 31k
La investigación realizada es de carácter cuantitativo, por medio de encuestas telefónicas individuales realizadas a una muestra representativa de la población joven de la CAPV de entre 15 y 29 años.
La recogida de información se llevó a cabo entre el 12 y el 19 de diciembre de 2013.
En total se realizaron 1512 encuestas (406 en Araba, 602 en Bizkaia y 504 en Gipuzkoa). La selección de las personas a entrevistar se realizó por procedimiento polietápico y estratificado, mediante rutas aleatorias –a partir de 108 puntos de inicio- de 14 encuestas cada una, con selección posterior de las personas jóvenes dentro de cada ruta de acuerdo a cuotas de sexo y edad y con la limitación de un máximo de cuatro personas paradas por ruta.
A estas personas se les preguntó en base a un cuestionario estructurado y cerrado en la mayoría de sus preguntas. El 61 % de las entrevistas se realizaron en castellano y el 39 % restante en euskera.
Los datos han sido ponderados a posteriori de acuerdo a la distribución real de la población joven en los territorios históricos de la Comunidad Autónoma del País Vasco (CAPV).
La muestra entrevistada, una vez ponderados los datos, tiene la siguiente composición de acuerdo a distintas variables sociodemográficas:
- Sexo: el 51 % son hombres y el 49 % mujeres.
MetodologiaMetodología 13
20-24 urte eta % 41ek 25-29 urte.
- Lurralde historikoa: % 16 Araban bizi dira, % 52 Bizkaian eta % 32 Gipuzkoan.
- Bizi diren udalerriaren tamaina: % 18 udalerri txikietan bizi dira (10.000 biztanle baino gutxiagoko herriak), % 45 udalerri ertainetan (10.000 eta 100.000 biztanle arteko herriak) eta gainerako % 37 100.000 biztanletik gorako hirietan (Bilbon, Donostian edo Gasteizen).
- Bizi diren etxea: elkarrizketatutako gazteen % 91 familiaren jatorrizko etxean bizi dira (gurasoekin, anai-arrebekin...), % 5 emantzipatuta daude, % 3 ikasle-pisu batean edo erresidentzia batean bizi dira astegunetan, eta familiarekin asteburuetan, eta gainerako % 1 beste egoera batean dago edo ez du erantzun.
- Jardun nagusia: % 53 ikasleak dira, % 22 langileak, % 11k ikasketak eta lana bateratzen ditu, eta % 12 langabezian dago. Etxeko lanetan aritzen direnak ez dira % 1era iristen.
- Bukatu dituzten edo egiten ari diren ikasketen maila: % 8k derrigorrezko bigarren hezkuntza (DBH) edo baliokide bat (LHI) amaitu dute, edo ikasten ari dira, % 12k batxilergoa, % 9k erdi mailako heziketa ziklo bat, % 18k goi-mailako heziketa ziklo bat, % 18k epe motzeko unibertsitate-ikasketak (gradua, diplomatura edo ingeniaritza teknikoa), % 27k epe luzeko unibertsitate-ikasketak (lizentziatura, ingeniaritza, arkitektura...) eta % 8k gradu ondoko ikasketak (masterra, doktoretza...) egin ditu edo egiten ari da.
- Gizarte-maila subjektiboa: % 2k uste du goi-mailakoa dela, % 19k erdi-goi mailakoa, % 61ek erdi-mailakoa, % 14k erdi-behe mailakoa eta % 1ek behe-mailakoa. Gainerako % 3k ez du erantzun.
- Hilabeteko diru-kopuru erabilgarria: % 41ek 100 € baino gutxiago dauzka berak erabaki eta kudeatutako gastuetarako; % 30ek 100 € eta 300 € artean dauzka, % 11k 300 € eta 600 € arten, % 7k 600 € eta 1000 € artean, eta % 5ek baino ez dauka 1000€tik gora hilabetean. Gainerako % 6k ez du erantzun.
Inkesta guztien (1512) laginketa-errorea ±% 2,57 da, eta konfiantza-maila % 95,5, p=q=0,5 izanik.
- Grupos de edad: el 28 % tienen entre 15 y 19 años, el 31 % entre 20 y 24 años y el 41 % entre 25 y 29 años.
- Territorio de residencia: el 16 % residen en Álava, el 52 % en Bizkaia y el 32 % en Gipuzkoa.
- Tamaño de municipio de residencia: el 18 % residen en algún municipio pequeño, de menos de 10 000 habitantes, el 45 % en algún municipio de tamaño mediano (entre 10 000 y 100 000 habitantes) y el 37 % restante en municipios de más de 100 000 habitantes (Bilbao, Donostia-San Sebastián o Vitoria-Gasteiz).
- Hogar de residencia: el 91 % de las personas jóvenes entrevistadas residen en el hogar de la familia de origen (con progenitores, hermanos o hermanas…), el 5 % están emancipados o emancipadas, un 3 % residen entre semana en algún piso o residencia de estudiantes y los fines de semana con la familia y el 1 % restante está en otra situación o no responde.
- Ocupación principal: el 53 % están estudiando, el 22 % están trabajando y un 11 % compaginan trabajo y estudios; otro 12 % están en paro. No llega al 1 % quienes se dedican a las labores del hogar.
- Nivel de estudios finalizado o en curso: el 8 % están cursando o únicamente ha finalizado la educación secundaria obligatoria (ESO) o equivalentes (CIP), un 12 % bachiller, un 9 % un ciclo formativo de grado medio, otro 18 % un grado formativo de grado superior, un 18 % educación universitaria de ciclo corto (grado, diplomatura o ingeniería técnica), un 27 % educación universitaria de ciclo largo (licenciatura, ingeniería, arquitectura…) y un 8 % están cursando o han finalizado estudios de postgrado (máster, doctorado…).
- Clase social subjetiva: el 2 % se considera de clase social alta, el 19 % de clase media-alta, el 61 % de clase media, el 14 % de clase media-baja y el 1 % de clase baja. El 3 % restante no responde.
- Disponibilidad económica mensual: el 41 % dispone de menos de 100€ al mes para los gastos que la persona decide y administra, el 30 % dispone de entre 100€ y 300€, un 11 % entre 300€ y 600€, un 7 % entre 600€ y 1000€ y sólo el 5 % dispone de más de 1000€ mensuales. Otro 6 % no responde.
El error muestral para el total de encuestas (1512) se cifra en un +2,57 %, para un nivel de confianza de 95,5 % y siendo p=q=0,5.
14 KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-2013
Ikerketaren diseinuaren, emaitzei buruzko azterketaren eta txostena egitearen erantzukizun osoa Gazteen Euskal Behatokiarena da.
Bestalde, Gizaker Encuestas enpresak egin ditu inkestak EAEn; hark bildu zuen informazioa.
El diseño de la investigación, el análisis de los resultados y la elaboración del informe es responsabilidad exclusiva del Observatorio Vasco de la Juventud.
Por otro lado, la recogida de información en la CAPV, es decir, la encuestación fue realizada por la empresa Gizaker encuestas.
MetodologiaMetodología 15
Kontsumo arrazionalaConsumo racional 17
Kontsumo arrazionalaz ari garenean, «buruarekin kontsumitzeaz» ari gara, hau da, borondatezko ekintza bat egiteaz, bulkada kontsumistei jaramon egin gabe eta egokitasunaz eta beharraz hausnartu eta gero. Beharraz diogunean benetako beharraz ari gara, ez publizitateak eta propagandak sortutako beharraz edo gero eta ohikoagoa den beharraren eta nahiaren arteko nahasteaz, ikerketa honen aurreko edizioan aipatzen genuen bezala. Kontsumo arrazionalean alternatibak baloratzen dira eta erosketaren kostuak eta onurak alderatzen dira, azken hautua egokiena izan dadin.
Kontsumo arrazionala ez da produktua edo zerbitzua aukeratzerakoan amaitzen, ordea, erosketa-prozesu guztiarekin baitauka zerikusia: behar bat dagoela erabaki ondoren, egin daitekeen gastua baloratzen da, alternatibak aztertzen dira eta erosi beharreko produktua edo zerbitzua hautatzen da. Horretaz gain, hainbat gauza egiaztatzen dira: produktua eta etiketak, erabiltzeko argibideak, erosketa-faktura edo tiketa, jasotako kanbioak eta, beharrezkoa balitz, erreklamazio bat, kontsumitzaile eta erabiltzaile orok legez duen eskubidea baliatuz.
Faktore horiek guztiak kontuan hartu ditugu Euskadiko gazteek kontsumo arrazionalaren jarraibideak jarraitzen dituzten baloratzeko.
1 .1 . KONTSUMO ARRAZIONALAREKIN LOTUTAKO JARRERAK
Era arrazionalean kontsumitzen dute EAEko gazteek?
Galdera horri erantzuteko, gazteei galdetu diegu lehen lehenengo eta behin kontsumo arrazionalaren
Cuando se habla de consumo racional se está haciendo referencia a “consumir con cabeza”, como un acto voluntario y meditado, sin ceder a impulsos consumistas, reflexionando sobre la conveniencia, sobre la auténtica necesidad, no sobre la necesidad inducida por la publicidad, la propaganda y la confusión, cada vez más presente, entre necesidad y deseo, que ya se mencionaba en la anterior edición de esta investigación. En el consumo racional se valoran las distintas alternativas, se comparan los costes y beneficios de la compra de modo que la elección última sea considerada la óptima.
Pero el consumo racional no acaba en la elección del producto o servicio sino que guarda relación con todo el proceso de compra: tras la decisión de la necesidad, la valoración del gasto asequible, la comparación de las distintas alternativas de compra, y la determinación del producto o servicio a adquirir, un consumo racional viene acompañado de una comprobación del producto y su etiquetado, de las instrucciones de uso, de la factura o ticket de compra, del cambio de dinero recibido y de una reclamación, si fuera necesario por cualquier concepto, tal y como asiste por ley a toda persona consumidora y/o usuaria.
Todos estos aspectos han sido tenidos en cuenta para valorar si la juventud vasca sigue pautas de consumo racional.
1 .1 . COMPORTAMIENTOS ASOCIADOS AL CONSUMO RACIONAL
¿Consumen de manera racional los y las jóvenes de la CAPV?
Para dar respuesta a este interrogante se ha preguntado a la juventud vasca por la frecuencia con la que realizan
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201318
distintos comportamientos relacionados con los parámetros anteriormente establecidos como característicos de una forma racional de consumir.
GRÁFICO 1 . Frecuencia de realización de comportamientos asociados al consumo racional (%)
En el gráfico anterior se constata que existen grandes diferencias entre las distintas pautas de consumo racional analizadas. Mientras algunas pautas muestran porcentajes muy elevados, con más del 80 % de personas declarando realizarlas habitualmente, otras apenas sobrepasan el 20 %.
La práctica de consumo racional más frecuente es comprobar que el producto esté en buen estado antes de adquirirlo, con un 82,1 % que afirma hacerlo habitualmente. A continuación, también por encima del 80 %, se sitúa reclamar en caso de tener algún problema (81,4 %).
A continuación se produce un salto y son entre el 60 % y el 70 % las y los jóvenes que dicen aprovechar las ofertas y rebajas de forma habitual (69,8 %), así como quienes dicen que habitualmente llevan pensado de antemano lo que desean comprar (68,8 %), quienes comprueban la factura o el ticket
adierazgarri direla azaldu dugun parametroekin lotuta dauden jarrerak zer maiztasunekin egiten dituzten.
1 . GRAFIKOA . Kontsumo arrazionalari lotutako jarreren maiztasuna (%)
Grafikoan ikus daitekeenez, desberdintasun nabarmenak daude aztertu ditugun kontsumo arrazionalaren jarreren artean. Jarrera batzuk oso zabalduta daude (% 80k dio horrela jokatzen dutela sarritan). Beste batzuen portzentajea, ordea, ez da apenas igotzen % 20tik.
Kontsumo arrazionalaren jokabide zabalduena produktua erosi aurretik egoera onean dagoela egiaztatzea da: % 82,1ek dio egin ohi duela. Jarraian, % 80tik gora ere bai, arazoren bat izanez gero erreklamatzeko joera du (% 81,4).
Ondoren, tarte bat dago eta gazteen % 60 eta % 70 dira honakoak egiten dituztela diotenak: eskaintza eta merkealdiei probetxua ateratzea sarritan (% 69,8), erosi nahi dutena aurrez erabakitzea (% 68,8),
25,4
35,8
47,7
53,5
55,8
60,9
67,4
68,8
69,8
81,4
82,1
30,0
27,3
27,8
25,0
28,7
22,5
18,9
24,7
24,8
13,8
12,6
44,5
36,7
24,3
21,0
15,3
16,5
13,7
6,3
5,4
3,8
5,0
Erabiltzeko argibideak irakurriLeer las instrucciones de uso
Etiketak konprobatuComprobar el etiquetado
Bermea, garantia konprobatuComprobar la garantía
Aurretik pentsatu zenbat gastatu nahi duenLlevar pensado de antemano cuánto se desea gastar
Erosi baino lehen denda desberdinetako prezioak konparatuComparar precios en distintos establecimientos
antes de decidirse a comprar
Bueltatzen dieten dirua konprobatuComprobar el cambio que devuelven
Faktura edo erosketaren tiketa konprobatuComprobar la factura o el ticket de compra
Aurretik pensatu zer erosi nahi duenLlevar pensado de antemano lo que se desea comprar
Eskaintza eta beherapenak aprobetxatuAprovechar ofertas y rebajas
Erreklamatu arazoren bat izanez geroReclamar en caso de tener algún problema
Produktua ondo dagoela konprobatu erosi baino lehenComprobar que el producto esté en buen estado
antes de adquirirlo
Sarritan/maiz Habitualmente
Batzuetan bakarrik Sólo a veces
Inoiz ez edo ia inoiz ez Nunca o casi nunca
Kontsumo arrazionalaConsumo racional 19
de compra de forma regular (67,4 %), así como quienes tienen la costumbre de comprobar el cambio que les devuelven (60,9 %).
Algunos más de la mitad afirman que suelen comparar precios en distintos establecimientos antes de comprar como práctica habitual (55,8 %) y que normalmente suelen llevar pensado de antemano lo que piensan gastar (53,5 %).
Cae por debajo del 50 % el porcentaje de quienes comprueban la garantía del producto de forma regular (47,7 %), así como quienes tienen la costumbre de comprobar el etiquetado (35,8 %).
Y, por último, tan solo una cuarta parte de la juventud (25,4 %) señala que suele leer las instrucciones de uso de forma habitual.
¿En los últimos años ha habido cambios en estas pautas de consumo?
Las variaciones entre 2010 y 2013 (años en los que se ha preguntado a la juventud) son, en general, poco importantes, si bien cabe señalar algunas diferencias en los hábitos de consumo racional.
Destaca, por un lado, que se ha incrementado el porcentaje de jóvenes que antes de ir a comprar llevan pensado de antemano cuánto dinero desean gastar (quienes lo hacen de forma habitual han pasado del 45,4 % al 53,5 %, esto es, ocho puntos porcentuales) y quienes tienen la costumbre de comparar precios en distintos establecimientos antes de decidir su compra (del 49,3 % al 55,8 %).
Ambos comportamientos, ligados al dinero, pueden haberse incrementado por efecto de la crisis y de una necesidad de racionalizar unos recursos monetarios escasos.
Por otro lado, ha disminuido ligeramente (en torno a tres puntos) el porcentaje de quienes comprueban de forma regular la garantía del producto y la factura o ticket de compra y, de forma más acusada, el porcentaje de quienes leen las instrucciones de uso (casi siete puntos).
erosketa-faktura edo tiketa maiz egiaztatzea (% 67,4), eta bueltan ematen dizkieten kanbioak egiaztatzeko ohitura izatea (% 60,9).
Erdiek baino gutxi batzuk gehiagok diote alderatzen dituztela hainbat establezimendutako prezioak normalean (% 55,8) eta aurrez erabakitzen dutela gastatu nahi duten diru-kopurua (% 53,5).
% 50etik behera daude, ordea, produktuaren garantia egiaztatu ohi dutenak (% 47,7) eta produktuaren etiketak egiaztatzen dituztenak (% 35,8).
Azkenik, gazteen laurdenak baino ez ditu erabiltzeko argibideak irakurtzen normalean (% 25,4).
Aldaketarik egon da kontsumo-jarrera horietan azken urteotan?
2010 eta 2013 arteko aldaketak (gazteei kontsumoaz galdetu zaien urteak) ez dira garrantzitsuak, oro har, baina aipatzekoak dira kontsumo arrazionalaren jarreretan egon diren aldaketa batzuk.
Bi igoera nabarmendu behar ditugu. Alde batetik, erosketa bat egitera joan aurretik gastatuko duten dirua aurrez erabakitzeko ohitura duen gazteen kopurua % 45,4tik % 53,5era pasa da, zortzi puntuko igoera, alegia. Bestetik, erosi aurretik hainbat establezimendutako prezioak alderatzen dituzten gazteen kopuruak ere gora egin du (% 49,3tik % 55,8ra).
Aldaketa jasan duten bi joera horiek diruarekin lotuta daude, eta litekeena da krisialdiaren efektuek eta diru-baliabide urriak arrazionalizatzeko beharrak eragindakoak izatea.
Aitzitik, jaitsi egin da normalean produktuaren garantia eta erosketa-faktura edo tiketa egiaztatzen duten gazteen ehunekoa (hiru puntu inguru) eta erabilera-argibideak irakurtzen dituztenena (modu nabarmenagoan azken hori, ia zazpi puntuko beherakadarekin).
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201320
GRÁFICO 2 . Evolución de comportamientos habituales asociados al consumo racional ( %)
A continuación vamos a analizar más detenidamente cada uno de estos comportamientos.
1 .1 .1 . Comprobar que el producto está en buen estado antes de adquirirlo
Este es, de todos los comportamientos propuestos, el que con mayor frecuencia realizan las y los jóvenes vascos. Un 82,1 % afirma realizarlo de forma habitual y tan solo un 5,0 % reconoce no hacerlo nunca o casi nunca. Este hábito no ha sufrido variaciones respecto a la anterior medición (2010).
No se aprecian diferencias sustanciales entre colectivos a la hora de analizar este comportamiento. Lo más destacado es la mayor generalización de este hábito entre quienes están en paro (86,3 %).
2 . GRAFIKOA . Kontsumo arrazionalari lotutako ohiko jarrerak dituztenen bilakaera (%)
Jarraian, jarrera horietako bakoitza zehatz-mehatz aztertuko dugu.
1 .1 .1 . Produktua erosi aurretik egoera onean dagoela egiaztatzea
Hau da euskal gazteen artean maiztasun handienarekin aipatzen den jarrera, proposatu ditugun guztietatik. % 82,1ek sarritan egiten du, eta % 5,0k bakarrik ez du inoiz edo ia inoiz egiten. Ohitura horrek ez du aldaketarik izan azken neurketa egin zenetik (2010).
Ez da desberdintasun nabaririk antzeman kolektiboen artean jarrera hori aztertzerakoan. Aipagarriena, langabeen artean ohikoagoa izatea da (% 86,3).
25,4
35,8
47,7
53,5
55,8
60,9
67,4
68,8
69,8
81,4
82,1
32,0
37,4
51,2
45,4
49,3
60,7
70,5
67,7
71,5
81,9
83,8
2010
2013
Erabiltzeko argibideak irakurriLeer las instrucciones de uso
Etiketak konprobatuComprobar el etiquetado
Bermea, garantia konprobatuComprobar la garantía
Aurretik pentsatu zenbat gastatu nahi duenLlevar pensado de antemano cuánto se desea gastar
Erosi baino lehen denda desberdinetako prezioakkonparatu / Comparar precios en distintos
establecimientos antes de decidirse a comprar
Bueltatzen dieten dirua konprobatuComprobar el cambio que devuelven
Faktura edo erosketaren tiketa konprobatuComprobar la factura o el ticket de compra
Aurretik pensatu zer erosi nahi duenLlevar pensado de antemano lo que se desea comprar
Eskaintza eta beherapenak aprobetxatuAprovechar ofertas y rebajas
Erreklamatu arazoren bat izanez geroReclamar en caso de tener algún problema
Produktua ondo dagoela konprobatu erosi baino lehen / Comprobar que el producto esté
en buen estado antes de adquirirlo
Kontsumo arrazionalaConsumo racional 21
1 .1 .2 . Reclamar en caso de tener algún problema
Ocho de cada diez jóvenes reclaman si tienen algún problema con el producto adquirido o el servicio contratado (81,4 %). Tampoco ha habido variaciones en este comportamiento (81,9 % en 2010).
Los chicos reclaman algo más que las chicas (82,8 % frente a 79,9 %), quienes se consideran de clase social alta o media-alta reclaman más que quienes se definen de clase baja o media-baja (83,5 % y 77,1 % respectivamente), pero son las personas jóvenes en paro las que presentan mayores porcentajes de cumplir con la pauta de reclamar en caso de tener problemas con los productos o servicios consumidos (84,8 %).
1 .1 .3 . Aprovechar las ofertas y rebajas
Un comportamiento asociado a la racionalidad económica es el aprovechamiento de las ofertas y rebajas, siempre que no nos dejemos llevar por el impulso de comprar simplemente por el hecho de que el producto está más barato de lo habitual, sin atender a ninguna necesidad real.
El aprovechamiento habitual de las ofertas y rebajas es un comportamiento extendido en la juventud, un 69,8 % lo hace de manera regular y tan solo un 5,4 % reconoce no hacerlo nunca o casi nunca. Apenas se aprecian diferencias entre 2010 y 2013.
Las ofertas y rebajas son más aprovechadas por las chicas que por los chicos (73,3 % y 66,5 %, respectivamente),y también por las y los menores de 25 años más que por quienes superan esa edad (72,4 % entre quienes tienen de 15 a 19 años, 71,3 % entre las y los de 20 a 24 años y 66,9 % entre las y los de 25 a 29 años).
La clase social vuelve a marcar diferencias destacadas y así el 73,3 % de quienes se consideran de clase social baja o media-baja dice que aprovecha las ofertas y rebajas, frente al 64,1 % de quienes dicen ser de clase social alta o media-alta.
1 .1 .4 . Llevar pensado de antemano lo que se desea comprar
El primero de todos los comportamientos mencionados es pensar de antemano lo que se desea comprar. Más de dos
1 .1 .2 . Arazoren bat izatekotan erreklamazioa egitea
Erositako produktu batekin edo kontratatutako zerbitzu batekin arazorik izanez gero, hamar gaztetik zortzik erreklamazioa egiten dute (% 81,4). Kasu horretan ere, ez da aldaketarik egon 2010eko neurketarekiko (% 81,9koa zen portzentajea orduan).
Mutilek neskek baino gehiagotan egiten dituzte erreklamazioak (% 82,8 eta % 79,9, hurrenez hurren) eta beren burua goiko klaseko edo erdi-goiko gisa definitzen dutenek behe-mailakoek edo erdi-behekoak direla uste dutenek baino gehiago erreklamatzen dute (% 83,5 eta % 77,1, hurrenez hurren). Hala eta guztiz ere, langabezian daudenak dira erreklamazio gehien egiten dutenak kontsumitutako produktu edo zerbitzuekin arazoak badituzte (% 84,8).
1 .1 .3 . Eskaintzei eta merkealdiei probetxua ateratzea
Arrazionaltasun ekonomikoari lotutako jarrera da eskaintzez eta merkealdiez aprobetxatzea, betiere produktua benetan behar dugulako erosten badugu, eta ez ohi baino merkeago dagoelako bakarrik.Gazteen artean hedatutako jarrera da eskaintza eta merkealdiei probetxua ateratzea: % 69,8k sarritan egin ohi du, eta % 5,4k baino ez dio ez duela inoiz edo ia inoiz egiten. Ez dago ia aldaketarik 2010etik 2013ra.
Mutil baino neska gehiago aprobetxatzen dira eskaintzez eta merkealdiez (% 73,3 eta % 66,5, hurrenez hurren). Era berean, jarrera hori zabalduago dago 25 urte baino gutxiago dituztenen artean, adin horretatik gora daudenen aldean (portzentajea % 72,4koa da 15-19 urtekoen artean, % 71,3koa 20-24 urtekoen artean, eta % 66,9koa 25-29 urtekoen artean).
Maila sozialen artean ere aldeak nabari dira kasu honetan; hala, beren burua behe mailakotzat edo erdi-behekotzat dutenen artean % 73,3k diote etekina ateratzen dietela eskaintzei edo merkealdiei, beren burua goi-mailakotzat edo erdi-goi mailakotzat dutenen % 64,1en aurrean.
1 .1 .4 . Erosi nahi dena aurrez erabakitzea
Aipatzen diren jarrera guztien artean lehena da erosi nahi dena aurrez erabakitzea. Gazteen bi herenek baino
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201322
tercios de la juventud (68,8 %) afirman hacerlo de forma habitual y apenas ha habido diferencias en los tres años de intervalo estudiados.
Llevar pensado de antemano lo que se desea comprar es algo más habitual entre los hombres jóvenes que entre las mujeres jóvenes (71,9 % y 65,6 %, respectivamente). A medida que se incrementa la edad es más habitual llevar pensado lo que se quiere comprar, que pasa de ser algo habitual para el 59,8 % de quienes tienen menos de 20 años a ser un hábito para el 74,6 % de quienes tienen entre 25 y 29 años.
En cualquier caso, quienes están en paro son quienes más deciden previamente lo que quieren comprar (75,7 %).
1 .1 .5 . Comprobar la factura o el ticket de compra
Dos de cada tres jóvenes tienen la costumbre de comprobar la factura o el ticket de compra de forma habitual (67,4 %). Un 13,7 %, por el contrario, no lo hace nunca o casi nunca.
De 2010 a 2013 ha disminuido ligeramente el porcentaje de jóvenes que suelen comprobar la factura o ticket (del 70,5 % al 67,4 %).
Las chicas comprueban algo más que los chicos las facturas y tickets de compra (68,9 % y 65,9 %, respectivamente).
Las personas menores de 20 años son las más despreocupadas respecto a los tickets o facturas; un 61,1 % de ellas los comprueban habitualmente, porcentaje que es del 70,1 % entre quienes tienen de 20 a 24 años y del 69,6 % entre quienes tienen de 25 a 29 años.
Quienes están trabajando son quienes más comprueban sus facturas o tickets de compra (73,3 %).
1 .1 .6 . Comprobar el cambio que devuelven
Comprobar el cambio que devuelven tras realizar un pago en metálico es una práctica habitual del 60,9 % de las y los jóvenes. El volumen de jóvenes que siguen normalmente este comportamiento se mantiene invariable desde 2010 (60,7 %). En el polo opuesto, un 16,5 % de la juventud dice no comprobar nunca el cambio que le dan.
Los chicos tienen mayor costumbre que las chicas de comprobar el cambio que les devuelven: 64,2 % de los primeros frente al 57,3 % de las segundas.
gehiagok (% 68,8) diote normalean egiten dutela hori, eta ez dago aldaketarik ia aurreko ikerketatik honetara.
Erosi nahi dena aurrez erabakitzea zertxobait zabalduago dago gizonen artean emakumeen artean baino (% 71,9 eta % 65,6, hurrenez hurren). Adinak gora egin ahala, ohikoagoa da erosi nahi dena aurrez erabakitzea. Izan ere 20 urte baino gutxiago dituztenen % 59,8k egiten du hori, baina portzentajea % 74,6ra iristen da 25 eta 29 urte arteko gazteen artean.
Edonola ere, langabezian daudenen artean dago hedatuen erositakoa aurrez erabakitzeko ohitura (% 75,7).
1 .1 .5 . Erosketa-faktura edo tiketa egiaztatzea
Hiru gaztetik bik dute erosketa-faktura edo tiketa egiaztatzeko ohitura (% 67,4). Aitzitik, gazteen % 13,7k ez du inoiz edo ia inoiz egiten.
2010etik 2013ra pixka bat jaitsi da faktura edo tiketa egiaztatu ohi duten gazteen kopurua (% 70,5etik % 67,4ra).
Ohitura hori zer edo zer zabalduago dago nesken artean mutilen artean baino (% 68,9 eta % 65,9, hurrenez hurren).
20 urtetik beherakoak dira fakturari edo tiketei jaramon gutxien egiten diotenak; % 61,1ek bakarrik konprobatu ohi ditu, 20-24 urtekoen artean portzentaje hori % 70,1ekoa da, eta % 69,6koa 25-29 urtekoen artean.
Lanean ari direnak dira erosketaren fakturak edo tiketak gehien konprobatzen dituztenak (% 73,3).
1 .1 .6 . Bueltan jasotako dirua egiaztatzea
Bueltan jasotzen duten dirua konprobatu ohi du euskal gazteen % 60,9k. Ohitura hori duten gazteen kopurua ez da aldatu 2010etik hona (% 60,7). Kontrako muturrean, gazteen % 16,5ek dio ez dituela inoiz kanbioak egiaztatzen.
Mutilek neskek baino gehiago konprobatzen dute bueltan jasotzen duten dirua: % 64,2k egiten du, eta nesken % 57,3k.
Jasotako dirua konprobatzearen ohitura hedatuago dago
Kontsumo arrazionalaConsumo racional 23
Quienes tienen entre 20 y 24 años (64,5 %), quienes están estudiando (63,4 %) y quienes se consideran de clase social baja o media baja (63,5 %) son quienes más comprueban los cambios.
1 .1 .7 . Comparar precios en distintos establecimientos antes de decidirse a comprar
Algo más de la mitad de la juventud afirma que normalmente compara los precios de distintos establecimientos antes de decidir su compra (55,8 %). Esta práctica también se ha extendido en los últimos años (pasando del 49,3 % en 2010 al mencionado 55,8 % en 2013) y está más generalizada cuanto menor es el nivel social del o la joven. Mientras que es un comportamiento habitual del 52,3 % de las y los jóvenes que se definen de clase social alta o media-alta, alcanza el 66,2 % entre quienes se consideran de clase social baja o media-baja.
En el extremo opuesto, un 15,3 % de la juventud nunca compara los precios de distintos establecimientos, porcentaje que se incrementa en el caso de quienes se definen de clase social alta o media-alta (17,3 %) y entre quienes no alcanzan los 20 años (19,7 %).
1 .1 .8 . Llevar pensado de antemano cuánto se desea gastar
Además de determinar qué es lo que se quiere comprar, otro comportamiento racional previo al hecho de la compra o contratación del servicio es llevar pensado el gasto deseado o asumible.
En este caso el porcentaje de jóvenes que lo llevan determinado previamente es sustancialmente menor (53,5 %), si bien este porcentaje se ha incrementado en los últimos años (era del 45,4 % en 2010).
Hay que destacar, por otro lado, que un 21,0 % de las y los jóvenes afirman no llevar nunca pensado cuánto piensan gastar.
Al analizar este comportamiento según distintas variables sociodemográficas, vemos que apenas se aprecian diferencias en función del sexo o la edad, pero sí de acuerdo a la ocupación principal o a la clase social subjetiva. Las y los jóvenes en paro y quienes se consideran de clase social baja o media-baja son quienes más recapacitan sobre el gasto que va a realizar y, así, un 60,1 % en ambos colectivos dicen que habitualmente llevan pensado de antemano lo que van a gastar.
20 eta 24 urte artekoen (% 64,5), ikasleen (% 63,4) eta gizarte-maila baxu edo erdi-baxukoak direla diotenen artean (% 63,5).
1 .1 .7 . Hainbat establezimendutako prezioak alderatzea erosi aurretik
Gazteen erdiek baino zerbait gehiagok diote hainbat establezimendutako prezioak alderatzen dituztela erosketa egin baino lehen (% 55,8). Jarrera hori zabaldu egin da azken urteetan (2010ean % 49,3 zen; 2013an, aldiz, % 55,8) eta ohikoago bihurtzen da elkarrizketatuaren gizarte-maila txikitu ahala. Horrela, beren burua goi-mailakotzat edo erdi-goi mailakotzat dutenen % 52,3k egin ohi du, eta behe mailakotzat edo erdi-behekotzat dutenen % 66,2k.
Aitzitik, gazteen % 15,3k ez ditu inoiz alderatzen establezimenduetako prezioak. Portzentaje hori handiagoa da gizarte-maila altu edo erdi-altukoen eta 20 urtetik beherakoen artean (% 17,3 eta % 19,7, hurrenez hurren).
1 .1 .8 . Gastatu nahi den diru-kopurua aurrez erabakitzea
Erosi nahi dena erabakitzeaz gain, beste jokabide arrazional bat da gastatu nahi den edo ahal den diru-kopurua erosketa edo kontratazioa egin aurretik zehaztea.
Gazte gutxiagok du hori egiteko ohitura (% 53,5), baina azken urteetan portzentajeak gora egin du (% 45,4koa zen 2010ean).
Aipatu behar dugu, halaber, gazteen % 21ek ez duela inoiz aurrez erabakitzen zenbat ditu gastatuko duen.
Jarrera hori hainbat aldagai soziodemografikoren arabera aztertzerakoan, ez da alde handirik ikusten sexuaren edo adinaren arabera, baina bai jardun nagusiaren eta gizarte-maila subjektiboaren arabera. Langabezian dauden gazteek eta gizarte-maila baxu edo erdi-baxukoak direla diotenek hausnartzen dute gehien egingo duten gastuaz, eta bi kolektiboetan % 60,1ekoa da gastatu beharreko diru-kopurua aurrez erabakitzen dutela diotenen portzentajea.
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201324
1 .1 .9 . Comprobar la garantía
Comprobar la garantía que ofrecen los productos o servicios tampoco alcanza a ser un comportamiento mayoritario entre las y los jóvenes: un 47,7 % lo hace con regularidad, pero un 24,3 % no lo hace nunca o casi nunca, mientras que el 27,8 % restante sólo lo hace en ocasiones.
La comprobación de la garantía está algo menos extendida en 2013 que en 2010, cuando superaba ligeramente el 50 % (51,2 %, más concretamente).
Los chicos tienen mayor costumbre de comprobar la garantía (50,7 %) que las chicas (44,7 %). Este hábito también está más generalizado entre quienes superan los 20 años (52,3 % entre quienes tienen de 20 a 24 años y 49,1 % entre las y los de 25 a 29 años), que entre quienes no alcanzan esa edad (40,8 %).
Pero son nuevamente los y las jóvenes que se consideran de clase social baja o media-baja quienes tienen mayor costumbre de comprobar la garantía (58,6 %).
1 .1 .10 . Comprobar el etiquetado
Apenas algo más de un tercio de la juventud (35,8 %) afirma tener la costumbre de comprobar las etiquetas de los productos (productos de cualquier tipo: ropa, alimentación…) antes de adquirirlos. Son prácticamente los mismos (36,7 %) quienes dicen no hacer esto nunca o casi nunca.
Este hábito apenas ha variado de 2010 a 2013.
La comprobación de etiquetado suele ser más habitual a medida que se incrementa la edad y quienes lo hacen regularmente pasan de ser un 31,2 % entre quienes tienen de 15 a 19 años a ser un 38,9 % de quienes tienen entre 25 y 29 años. No hay grandes diferencias por sexo. Quienes se consideran de clase social baja o media-baja son quienes lo realizan más frecuentemente (42,0 %).
1 .1 .11 . Leer las instrucciones de uso
De acuerdo al tipo de producto de que se trate las instrucciones de uso pueden leerse antes o después de adquirir el producto. A fin de caracterizar el proceso cronológico de la compra, aquí consideraremos que la lectura de las instrucciones de uso es previa a la adquisición.
1 .1 .9 . Garantia egiaztatzea
Produktu edo zerbitzuen garantia egiaztatzea ere ez da gazte gehienek egiten duten zerbait: % 47,7k dio sarritan egin ohi duela, baina % 24,3k ez du inoiz edo ia inoiz egiten. % 27,8k, bestalde, batzuetan baino ez du egiten.
2013an, garantia egiaztatzea ez dago 2010ean bezain hedatuta; orduan, gazteen erdiek baino pixka bat gehiagok egiten zuten (zehazki, % 51,2k).
Mutilek neskek baino maiztasun handiagoarekin konprobatzen dute garantia (% 50,7 eta % 44,7, hurrenez hurren). Era berean, jarrera hori ohikoagoa da 20 urte baino gehiago dituztenen artean (% 52,3 20-24 adin-taldean eta % 49,1 25-29 adin-taldean), adin horretara iristen ez direnekin alderatuta (% 40,8).
Alabaina, gizarte-maila baxu edo erdi-baxukoak direla uste duten gazteak dira garantia egiaztatzeko ohitura handiena dutenak (% 58,6).
1 .1 .10 . Etiketak egiaztatzea
Gazteen herenak baino zertxobait gehiagok (% 35,8k) baino ez du produktuen etiketak egiaztatzeko ohitura, produktuak erosi aurretik (edonolako produktuetako etiketak: jantzietakoak, janarienak...). Beste horrenbestek (% 36,7k) dio ez duela hori inoiz edo ia inoiz egiten.
Ohitura horrek ez du aldaketarik izan ia 2010etik 2013ra.
Etiketak konprobatzeko ohitura ohikoago bilakatzen joaten da adinean aurrera egin ahala, eta sarritan egin ohi dutenak % 31,2tik (15-19 adin-taldean) % 38,9ra pasatzen dira (25-29 adin-taldean). Ez dago alde nabarmenik sexuaren arabera. Gizarte-maila baxu edo erdi-baxukoak direla diotenen artean dago zabalduen jarrera hori (% 42,0).
1 .1 .11 . Erabiltzeko argibideak irakurtzea
Argibideak produktua erosi aurretik edo ondoren irakurriko dira, produktu motaren arabera. Erosketaren prozesu kronologikoa zehazte aldera, hemen, erosi aurretik irakurtzea baino ez dugu hartuko kontuan.
Kontsumo arrazionalaConsumo racional 25
Tan solo una de cada cuatro personas jóvenes (25,4 %) afirma leer las instrucciones de uso de los productos, siendo bastantes más (44,5 %) quienes no lo hacen nunca o casi nunca.
El porcentaje de quienes leen habitualmente las instrucciones de uso de los productos ha descendido respecto a 2010 (32,0 %).
Las chicas suelen leer las instrucciones con mayor frecuencia que los chicos (27,7 % y 23,2 %, respectivamente), pero es la edad la variable que marca las diferencias más destacadas. La lectura de las instrucciones de uso es algo habitual para el 17,1 % de las y los menores de 20 años, mientras que entre quienes superan los 25 años alcanza el 31,0 %. Ligado a la edad, vemos que el colectivo de estudiantes es el que menos tiene la costumbre de leer las instrucciones (19,8 %), frente al 32,0 % de quienes están trabajando o al 35,9 % de quienes están en paro.
Quienes se consideran de clase social baja o media-baja también hay mayor hábito de lectura de las instrucciones de uso (32,6 %) que en el resto de jóvenes.
1 .2 . ÍNDICE DE CONSUMO RACIONAL
El índice de consumo racional pretende sintetizar la información relativa al consumo racional en un único valor que nos informe de cuántos y cuántas jóvenes están siguiendo, en general, pautas de consumo racional.
Este índice se elabora seleccionando los ítems más pertinentes del anterior grupo de preguntas. Más concretamente, los ítems considerados para la elaboración de este índice son los siguientes: llevar pensado de antemano qué comprar, llevar pensado de antemano cuánto gastar, comparar precios en distintos establecimientos, comprobar la garantía, comprobar la factura y reclamar en caso de tener algún problema.
Para esta investigación se ha considerado que un consumo racional es aquel que sigue habitualmente al menos cuatro de estos seis comportamientos.
Según esta metodología el 55,8 % de la juventud vasca consume de manera racional. Este valor ha disminuido algo más de dos puntos porcentuales desde 2010, cuando se cifraba en un 58,1 %.
Lau gaztetik batek (% 25,4k) baino ez ditu argibideak irakurtzen, eta dezente gehiago dira hori inoiz edo ia inoiz egiten ez dutenak (% 44,5).
Erabiltzeko argibideak sarritan irakurri ohi dituztenen portzentajea jaitsi egin da 2010eko datuekiko (% 32,0).
Neskek mutilek baino maiztasun handiagorekin irakurri ohi dituzte argibideak (% 27,7 eta % 23,2, hurrenez hurren), baina adina da alderik handienak eragiten dituen aldagaia. Horrela, sarritan irakurtzen dituzte argibideak 20 urte baino gutxiago dituztenen % 17,1ek, baina portzentajea % 31,0raino iristen da 25 urtetik gora dituztenen artean. Adinarekin lotuta, ikusten dugu ikasleak direla argibideak gutxien irakurtzen dituztenak (% 19,8), lanean ari direnen % 32,0ren edo langabezian daudenen % 35,9ren aurrean.
Beren burua gizarte-maila baxu edo erdi-baxukotzat dutenen artean ere beste gazteengan baino hedatuagoa dago jarrera hori (% 32,6).
1 .2 . KONTSUMO ARRAZIONALAREN INDIZEA
Kontsumo arrazionalaren indizearen xedea kontsumo arrazionalari buruzko informazioa balio bakar batean biltzea da, eta balio horrek adieraziko digu zenbat gazte ari diren, oro har, kontsumo arrazionaleko joerak jarraitzen.
Indizea osatzeko, aurreko galdetegiko item esanguratsuenak hartu ditugu kontuan. Zehazkiago, honako item hauek erabili ditugu indizea osatzeko: erosi nahi dena aurrez erabakitzea, gastatu nahi den diru-kopurua aurrez erabakitzea, hainbat establezimendutako prezioak alderatzea, garantia konprobatzea, faktura konprobatzea eta erreklamazioa egitea arazoren bat izanez gero.
Ikerketa honetarako, sei jarrera horietatik lau izatea hartu dugu kontsumo arrazionalaren frogatzat.
Metodologia horren arabera, euskal gazteen % 55,8k kontsumitzen du era arrazionalean. Kopuru hori bi puntu baino pixka bat gehiago jaitsi da 2010etik hona, orduan % 58,1ekoa baitzen.
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201326
GRÁFICO 3 . Evolución del índice de consumo racional (%)
Los hombres consumen de manera algo más racional que las mujeres (57,6 % y 54,0 %, respectivamente), principalmente debido a que llevan más pensado de antemano qué comprar, comprueban con mayor frecuencia la garantía de los productos y servicios y reclaman más en caso de tener algún problema.
El índice de consumo racional aumenta a medida que las personas entrevistadas tienen más edad, pero la diferencia más destacada es entre quienes tienen más o menos de 20 años.
La clase social auto-percibida también ofrece diferencias destacadas entre el consumo racional de las personas jóvenes de clase alta o media-alta (53,6 %) y las de clase baja o media-baja (62,0 %).
GRÁFICO 4 . Índice de consumo racional según edad y clase social subjetiva (%)
3 . GRAFIKOA . Kontsumo arrazionalaren indizearen bilakaera (%)
Gizonek emakumeek baino era arrazionalagoan kontsumitzen dute (% 57,6 eta % 54,0, hurrenez hurren), gehienbat gizon gehiagok erabakitzen dutelako aurrez zer erosi, maizago konprobatzen dutelako produktu eta zerbitzuen garantia, eta arazorik izanez gero, erreklamazioa egiteko joera handiagoa dutelako.
Kontsumo arrazionalaren indizeak gora egiten du adinak gora egin ahala, baina desberdintasunik nabarmenena 20 urte baino gehiago edo gutxiago izateak dakar.
Maila sozial subjektiboak ere alde garrantzitsuak eragiten ditu gazteen kontsumo arrazionalean. Horrela, goi-mailako edo erdi-goi mailako gazteen kontsumo arrazional indizea % 53,6koa da, eta behe mailako edo erdi-behe mailakoena, ordea, % 62,0koa.
4 . GRAFIKOA . Kontsumo arrazionalaren indizea adinaren eta gizarte-maila subjektiboaren arabera (%)
58,141,9
55,8
44,2
Bai / Sí
Ez / No
Kanpoko zirkuluaAnillo exterior: 2013
Barruko zirkuluaAnillo interior: 2010
55,8
48,4
58,1 59,162,0
55,1 53,6
GuztiraTotal
15-19 urte años
20-24 urteaños
25-29 urteaños
Baxua edo ertain-baxuaBaja o media-baja
ErtainaMedia
Ertain-altua edo altuaMedia-alta o alta
Klase sozial subjektiboaClase social subjetiva
Adin taldeakGrupos de edad
29Kontsumo etikoa
Consumo ético
Un consumo ético es aquel que se pregunta por las condiciones sociales y ecológicas en las que ha sido elaborado un producto o producido un servicio. Es una actitud diaria que consiste en elegir de manera meticulosa lo que compramos sobre la base de dos criterios: la historia del producto y la conducta de la empresa productora. El consumo ético se ejerce valorando las opciones más justas, solidarias o ecológicas y consumiendo de acuerdo con esos valores y no solo en función del beneficio personal.
Todo esto implica a todas las esferas de nuestra vida, a nuestras opciones más personales y supone, por tanto, un esfuerzo, pero no es algo imposible. Un primer paso sería esa toma de conciencia en el ámbito personal, y un segundo paso, compartir nuestras reflexiones para construir una conciencia colectiva.
Este tipo de consumo implica dos aspectos fundamentales:
- En primer lugar la búsqueda de información y la formación de un pensamiento crítico con la realidad que nos rodea, con los medios de comunicación y la publicidad, cuestionándonos que hay detrás de cada cosa que consumimos y cuáles son sus consecuencias.
- En segundo lugar, la reducción de nuestros niveles de consumo como una opción ética. Si nuestro modelo de desarrollo no es universalizable ni ecológicamente, ni por las estructuras injustas que genera, no es posible que mantengamos esta situación. Se trata, en definitiva, de un cambio en nuestra escala de valores y en nuestras prioridades.
A continuación vamos a analizar qué comportamientos éticos sigue la juventud vasca en sus pautas de consumo, de acuerdo a lo señalado hasta ahora.
Kontsumoa etikoa dela diogu produktua edo zerbitzua ekoizterakoan egon diren baldintza sozial eta ekologikoak kontuan hartzen direnean. Egunerokotasunean islatzen den jarrera bat da, eta erosten duguna arretaz eta zorrotz hautatzean datza, horretarako bi irizpide jarraituta: produktuaren historia eta enpresa ekoizlearen jarrera. Era etikoan kontsumitzeak aukera bidezkoenak, solidarioenak eta/edo ekologikoenak hautatzea dakar, eta balio horien arabera kontsumitzea, eta ez bakarrik norberaren onuraren arabera.
Horrek gure bizitzako alor guztietan du eragina, baita gure aukerarik pertsonalenetan ere, eta, ondorioz, esfortzu bat eskatzen du, baina ez da ezinezkoa. Lehen urratsa norberak kontzientzia hartzea litzateke, eta bigarrena gure gogoetak besteekin partekatzea kontzientzia kolektibo bat sortzeko.
Kontsumo mota horrek bi ezaugarri nagusi dauzka:
- Lehenik eta behin, informazioa bilatu behar da eta gure inguruko errealitatearekiko kritikoa den pentsatzeko modu bat eraiki behar da, kontsumitzen dugun guztiaren atzean zer dagoen eta zer ondorio dauzkan hausnartuz.
- Bigarrenik, gure kontsumo-maila txikitu behar dugu aukera etiko bezala. Gure garapen-eredua ezin bada mundu guztira zabaldu, bai ekologikoki bideragarria ez delako, bai egitura bidegabeak sorrarazten dituelako, orduan ezinezkoa da eredu horri eustea. Azken finean, gure balioak eta lehentasunak aldatzean datza kontsumo etikoa.
Jarraian Euskadiko gazteek kontsumitzerakoan zer jarrera etiko dituzten aztertuko dugu, orain arte azaldutakoaren arabera.
30 KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-2013
2 .1 . COMPORTAMIENTOS ASOCIADOS AL CONSUMO ÉTICO
Para estudiar el consumo ético de la juventud vasca hemos planteado cinco ítems: si antes de adquirir un producto o servicio tienen en cuenta si realmente lo necesitan, la materia prima con la que se fabrica, si en su producción se habrá producido algún tipo de injusticia social, el impacto medioambiental que habrá supuesto su producción o transporte y la basura o residuos que generará. Y se ha preguntado a la juventud con qué frecuencia los tienen en cuenta.
GRÁFICO 5 . Frecuencia de realización de comportamientos asociados al consumo ético (%)
El comportamiento ligado al consumo ético más practicado por la juventud vasca es plantearse si realmente necesita el producto antes de adquirirlo. Aun así, son pocos más de la mitad (57,1 %) los y las jóvenes que dicen hacerlo de forma habitual.
Son menos de un 20 % quienes, en cada compra que realizan, se plantean con qué materia prima se habrá elaborado el producto (17,4 %), la basura o residuos que generará (16,9 %), si en su producción se habrá
2 .1 . KONTSUMO ETIKOARI LOTUTAKO JARRERAK
Euskal gazteen kontsumo etikoa aztertzeko, bost item hautatu ditugu, eta produktu bat erosi aurretik horiek kontuan izaten dituzten galdetu diegu. Hona itemak: produktuaren benetako beharra duten, produktua egiteko erabiltzen den lehengaia, produktua ekoizterakoan bidegabekeria sozialik gertatu den, produktua ekoizteak eta garraiatzeak eragin duen ingurumen-efektua eta produktuak sortuko dituen zaborra eta hondakinak. Jarraian, gazteei galdetu zaie ze maiztasunekin izaten dituzten kontuan bost item horiek.
5 . GRAFIKOA . Kontsumo etikoari lotutako jarreren maiztasuna (%)
Kontsumo etikoari lotutako jarrera guztietatik, produktu bat erosi aurretik benetan behar duten hausnartzea da euskal gazteen artean zabalduen dagoena. Hala eta guztiz ere, erdiek baino gutxi batzuk gehiagok (% 57,1) baino ez diote sarritan egiten dutela hori.
% 20tik behera dira, bestalde, erosketa bakoitza egin aurretik produktua zer lehengairekin egina dagoen planteatzen dutenak (% 17,4), sortuko dituen zabor edo hondakinak kontuan hartzen dituztenak (% 16,9),
11,1
16,1
16,9
17,4
57,1
29,4
30,7
29,8
34,0
36,1
58,7
52,1
52,4
48,1
6,1
Bere ekoizpenak edo garraioak ingurumenaren gaineaneraginik ekarri duen pentsatzea
Tener en cuenta el impacto medioambientalque habrá supuesto su producción o transporte
Bere ekoizpenean inolako bidegabekeria edo injustiziasozialik egin den pentsatzea
Plantearse si en su producción se habrá producidoalgún tipo de injusticia social
Sortuko dituen zaborrak edo hondakinakTener en cuenta la basura o residuos que generará
Egina dagoen lehengaiaTener en cuenta la materia prima con la que se fabrica
Ea produktua benetan behar duenPlantearse si realmente se necesita el producto
Sarritan/maiz / Habitualmente Batzuetan bakarrik / Sólo a veces Inoiz edo ia inoiz ez / Nunca o casi nunca
31Kontsumo etikoa
Consumo ético
producido algún tipo de injusticia social, tipo explotación infantil, etc. (16,1 %) o el impacto medioambiental que habrá supuesto su producción o transporte (11,1 %).
¿Qué evolución han seguido estos comportamientos entre 2010 y 2013?
Lamentablemente, la mayoría de los comportamientos son realizados con menor frecuencia en 2013 que en 2010.
GRÁFICO 6 . Evolución de comportamientos habituales asociados al consumo ético (%)
Pese a que la crisis ha hecho que la juventud se plantee en mayor medida que antes cuánto dinero gastar en sus compras, este no ha conllevado un aumento del hábito de plantearse si realmente necesita lo que va a consumir, sino más bien al contrario, en 2013 las y los jóvenes vascos se cuestionan menos que en 2010 la necesidad de su compra.
También ha descendido, aunque no de manera tan acusada, el porcentaje de quienes antes de comprar un producto se plantean qué basura o residuos generará, con qué materia prima estará hecho o qué impacto medioambiental habrá supuesto su producción o transporte.
El porcentaje de quienes antes de adquirir un producto tienen en cuenta si en su producción se habrá producido algún tipo de injusticia social, en cambio, no ha descendido en los últimos años.
A continuación vamos a analizar una a una, estas pautas de consumo ético, poniendo especial énfasis en ver qué colectivos de jóvenes son quienes más las ponen en práctica.
produktua ekoizterakoan bidegabekeria sozialen bat (adibidez, umeen esplotazioa) gertatu den pentsatzen dutenak (% 16,1) edo produktua ekoitzi eta garraiatzearen ingurumen-inpaktua aintzat hartzen dutenak (% 11,1).
Zer bilakaera izan dute jarrera horiek 2010 eta 2013 urteen artean?
Tamalez, jarrera gehienek behera egin dute 2013tik 2010ra.
6 . GRAFIKOA . Kontsumo etikoari lotutako ohiko jarreren maiztasunaren bilakaera (%)
Krisiaren eraginez gazteek gehiago hausnartzen dute erosketetan gastatu nahi duten diru-kopuruari buruz, baina horrek ez du kontsumituko dena benetan behar den pentsatzeko jarrera handitu. Aitzitik, 2013an euskal gazteek 2010ean baino gutxiago hausnartzen dute erosiko dutena behar ote duten edo ez.
Behera egin du, baina ez horrenbeste, produktu bat erosterakoan zer zabor edo hondakin sortuko dituen kontuan hartzen dutenen kopuruak ere, baita produktua egiteko erabili diren lehengaiak eta hori ekoitzi eta garraiatzeak eragin duen ingurumen-inpaktua aintzat hartzen dutenenak ere.
Produktu bat erosi aurretik hori ekoizteko bidegabekeria sozialen bat gertatu den kontuan hartzen dutenen kopurua, ordea, ez da jaitsi azken urteotan.
Jarraian, kontsumo etikoaren jarrera horiek aztertuko ditugu banan-banan, arreta berezia jarrita zer kolektibotan dagoen zabalduen.
11,1
16,1
16,9
17,4
57,1
14,0
15,7
19,2
19,2
63,0
2010
2013
Bere ekoizpenak edo garraioak ingurumenaren gaineaneraginik ekarri duen pentsatzea
Tener en cuenta el impacto medioambientalque habrá supuesto su producción o transporte
Bere ekoizpenean inolako bidegabekeria edo injustiziasozialik egin den pentsatzea
Plantearse si en su producción se habrá producidoalgún tipo de injusticia social
Sortuko dituen zaborrak edo hondakinakTener en cuenta la basura o residuos que generará
Egina dagoen lehengaiaTener en cuenta la materia prima con la que se fabrica
Ea produktua benetan behar duenPlantearse si realmente se necesita el producto
32 KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-2013
2 .1 .1 . Plantearse si realmente se necesita el producto
Como ya hemos señalado anteriormente, algo más de la mitad de la juventud (57,1 %) dice que de forma habitual, antes de adquirir un producto se plantea si realmente lo necesita. Otro 36,1 % sólo se lo plantea en ocasiones y un 6,1 % reconoce no hacerlo nunca o casi nunca.
Quienes se plantean de forma habitual la verdadera necesidad del producto han descendido de 2010 a 2013, al tiempo que se ha incrementado el porcentaje de quienes únicamente lo piensan en ocasiones (que ha pasado del 31,4 % al 36,1 %).
Quienes con mayor frecuencia recapacitan sobre la verdadera necesidad del producto antes de comprarlo son los hombres jóvenes (63,3 % frente al 50,7 % de las mujeres) y quienes tienen entre 25 y 29 años (60,8 %) y es que este planteamiento aumenta a medida que se incrementa la edad.
Las personas jóvenes que están en paro y aquellas que se consideran de clase social baja o media-baja, con menores recursos económicos normalmente, son quienes más se plantean si realmente necesitan el producto (el 65,3 % y 63,9 %, respectivamente, dice hacerlo de forma habitual). A medida que aumenta la clase social subjetiva desciende el porcentaje de quienes se cuestionan sobre si realmente necesitan el producto (53,5 % entre quienes se definen de clase social alta o media-alta).
2 .1 .2 . Tener en cuenta la materia prima con la que se fabrica
Un 17,4 % de la juventud tiene en cuenta, de forma habitual, la materia prima con la que se fabrican los productos antes de adquirirlos. Un 34,0 % lo tiene en cuenta en ocasiones y el grupo más destacado, 48,1 %, no lo tiene en cuenta nunca o casi nunca.
Las diferencias entre 2010 y 2013 en cuanto a la práctica habitual de este comportamiento son muy pequeñas, pero, en cualquier caso, a la baja.
A medida que se incrementa la edad aumenta notablemente el porcentaje de jóvenes que antes de adquirir un producto se cuestionan de forma habitual su materia prima o composición (12,4 % entre quienes tienen de 15 a 19 años, 15,4 % entre las y los de 20 a 24 años y 22,3 % entre las y los de 25 a 29 años).
2 .1 .1 . Produktua benetan behar den planteatzea
Lehen esan dugun bezala, gazteen erdiek baino zerbait gehiagok (% 57,1ek) diote, normalean, produktu bat erosi aurretik benetan behar duen planteatzen duela. % 36,1ek batzuetan bakarrik egiten du, eta % 6,1ek onartzen du ez duela inoiz edo ia inoiz egiten.
Produktu bat erosteko benetako beharra normalean planteatzen dutenen kopuruak behera egin du 2010etik 2013ra, eta, aldi berean, igo egin da hori batzuetan bakarrik egiten dutenen kopurua (% 31,4tik % 36,1era).
Produktua erosi aurretik benetan behar duten planteatzea ohikoagoa da gizon gazteen artean (% 63,3k egiten du, eta emakumeen % 50,7k bakarrik) eta 25-29 urteko adin-taldean (% 60,8). Izan ere, jarrera horrek gora egiten du adinean aurrera egin ahala.
Alabaina, produktu bat erosi baino lehen benetan behar duten planteatzeko jarrera bi kolektibotan dago zabalduen: lehen postuan normalean baliabide ekonomiko gutxiago izaten dituzten gazte langabeak daude (% 65,3); ondoren, beren burua behe gizarte-mailakotzat edo erdi-behekotzat dutenak (% 63,9). Gizarte-maila subjektiboa gero eta altuagoa izan, orduan eta txikiagoa da produktua benetan behar duten planteatzen dutenen portzentajea (% 53,5 gizarte-maila altu edo erdi-altukoen artean).
2 .1 .2 . Produktua ekoizteko erabili diren lehengaiak kontuan izatea
Gazteen % 17,4k dio normalean kontuan izaten dutela zer lehengairekin ekoizten diren produktuak horiek erosi baino lehen. % 34,0k batzuetan hartzen ditu kontuan lehengaiak, eta talderik handienak (% 48,1) dio ez duela hori inoiz edo ia inoiz egiten.
Jarrera hori izan ohi dutenen kopurua oso gutxi aldatu da 2010 eta 2013 artean, baina, dena dela, jaitsi egin da.
Adinak gora egin ahala gora egiten du produktu bat erosterakoan hori ekoizteko erabili diren lehengaiak kontuan hartzen dituzten gazteen ehunekoak (% 12,4 15-19 urte artean, % 15,4 20-24 urte artean, eta % 22,3 25-29 urte artean).
33Kontsumo etikoa
Consumo ético
2 .1 .3 . Tener en cuenta la basura o residuos que generará
El 16,9 % de la juventud vasca dice que habitualmente antes de adquirir un producto se plantea la basura o residuos que generará. Son mayoría, sin embargo, quienes no se lo plantean nunca o casi nunca (52,4 %).
Respecto a 2010 ha descendido ligeramente el porcentaje de jóvenes que se lo plantean habitualmente (del 19,2 % al 16,9 %), pero también el de quienes no se lo plantean nunca (del 55,8 % al 52,4 %), esto es, ha aumentado el porcentaje de jóvenes que lo piensan en determinadas circunstancias o ante determinados productos.
Quienes más señalan realizar este planteamiento de forma habitual son las mujeres jóvenes (18,5 % frente al 15,4 % de los hombres jóvenes), las y los menores de 20 años (18,7 %) y quienes se definen de clase social baja o media-baja (18,1 %).
2 .1 .4 . Tener en cuenta si en su producción se habrá producido algún tipo de injusticia social
El 16,1 % de las personas jóvenes señalan que antes de adquirir un producto suelen plantearse, de forma habitual, si en su producción habrá tenido lugar algún tipo de injusticia social (explotación infantil, condiciones de trabajo abusivas…). Un 30,7 % dice que sólo en ocasiones se plantea esta cuestión y más de la mitad de las y los jóvenes (52,1 %) dicen no pensar en ello nunca o casi nunca.
Aunque el porcentaje de jóvenes que siguen esta pauta de consumo ético de forma habitual apenas ha variado de 2010 a 2013, sí se ha incrementado ligeramente el de quienes recapacitan sobre ello en ocasiones, pasando del 25,8 % en 2010 al 30,7 % en 2013. Por tanto, en este intervalo de tres años ha descendido el volumen de jóvenes que no se plantea nunca las injusticias sociales que puede haber detrás de los productos que consumimos.
Las mujeres jóvenes se plantean más que los hombres jóvenes las injusticias sociales que puede haber tras los productos que consumen (19,0 % y 13,3 % respectivamente).
2 .1 .3 . Sortuko dituen zaborra edo hondakinak kontuan izatea
Euskal gazteen % 16,9k esaten du produktu bat erosi baino lehen horrek eragingo dituen zaborra edo hondakinak kontuan izaten dituela. Alabaina, gehienek (% 52,4k) ez dute hori egiten inoiz edo ia inoiz.
2010arekiko, pixka bat jaitsi da normalean planteatzen dutenen kopurua (% 19,2tik % 16,9ra), baina baita inoiz edo ia inoiz egiten ez dutenena ere (% 55,8tik % 52,4ra). Hau da, egoera jakin batzuetan edo produktu jakin batzuekin planteatzen duten gazteen portzentajea igo egin da.
Planteamendu hori maizen izaten dutela diotenak emakume gazteak dira (% 18,5), gizon gazteen % 15,4aren aldean, 20 urtetik beherakoen aldean (% 18,7) eta gizarte-maila baxu edo erdi-baxukoak direla diotenen aldean (% 18,1).
2 .1 .4 . Produktua ekoizterakoan bidegabekeria sozialen bat gertatu den kontuan izatea
Gazteen % 16,1ek dio produktu bat erosi aurretik, planteatu ohi dutela, normalean, produktu hori ekoizteko bidegabekeria sozialen bat gertatu den (umeen esplotazioa, abusuzko lan-baldintzak...). % 30,7k dio batzuetan bakarrik planteatzen duela gai hori, eta gazteen erdiek baino gehiagok (% 52,1ek) diote ez dutela horretan inoiz edo ia inoiz pentsatzen.
Kontsumo etikoaren jarrera hori maiz izaten duten gazteen kopuruak ez du apenas aldaketarik izan 2010 eta 2013 artean. Batzuetan horren inguruan hausnartzen dutenak, ordea, pixka bat gehiago dira eta 2010eko % 25,8tik 2013ko % 30,7ra pasa dira. Beraz, hiru urte horietan behera egin du kontsumitzen ditugun produktuen atzean egon daitezkeen bidegabekeria sozialetan inoiz pentsatzen ez duten gazteen kopuruak.
Emakume gazteek gizon gazteek baino gehiagotan pentsatzen dute kontsumitzen ditugun produktuak ekoizteko bidegabekeria sozialik gertatu den (% 19,0 eta % 13,3, hurrenez hurren).
34 KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-2013
2 .1 .5 . Tener en cuenta el impacto medioambiental que habrá supuesto su producción o transporte
Por último, tan sólo uno de cada diez jóvenes de la CAPV señala tener la costumbre de plantearse el impacto medioambiental de la producción o transporte de los productos que consume (11,1 %). Otro 29,4 % se lo plantea solo a veces y la mayoría (58,7 %) no se lo plantea nunca o casi nunca.
De 2010 a 2013 ha descendido ligeramente el porcentaje de quienes de forma habitual se plantean el impacto medioambiental que hay detrás de los productos que consumen, pasando del 14,0 % al 11,1 %.
A medida que desciende la edad y también la clase social en la que se autopercibe la juventud son algunas más las personas jóvenes que dicen tener en cuenta, antes de adquirir un producto, el impacto medioambiental resultante de su producción o transporte (el 13,6 % de quienes tienen entre 15 y 19 años y el 15,9 % de quienes se definen de clase social baja o media-baja dicen planteárselo habitualmente).
2 .2 . ÍNDICE DE CONSUMO ÉTICO
Para considerar que un consumo es ético o, lo que es lo mismo, que una persona consume éticamente, hemos determinado que debe llevar a cabo de forma habitual al menos tres de los cinco comportamientos analizados en el apartado anterior.
El índice de consumo ético nos da la medida de cuántas personas consumen de forma ética.
GRÁFICO 7 .Evolución del índice de consumo ético (%)
2 .1 .5 . Produktua ekoitzi eta garraiatzeak izan duen ingurumen-inpaktua kontuan izatea
Azkenik, EAEko hamar gaztetik batek baino ez du hausnartzen kontsumitzen dituen produktuen ekoizpen eta garraioak eragiten duen ingurumen-inpaktuaren inguruan (% 11,1). % 29,4k batzuetan hausnartzen du horren inguruan eta gehienek (% 58,7k) ez dute hori inoiz edo ia inoiz egiten.
2010etik 2013ra pixka bat jaitsi da produktuen ingurumen-inpaktua normalean kontuan izaten dutenen portzentajea: % 14tik % 11,1era.
Adina gero eta txikiagoa izan edo gizarte-maila subjektiboa gero eta apalagoa izan, orduan eta handiagoa da produktu bat erosterakoan hori ekoitzi eta garraiatzeak izan duen ingurumen-inpaktua kontuan hartzen dutela dioten gazteen kopurua (normalean egiten dutela diote 15 eta 19 urte artean dituzten gazteen% 13,6k, eta gizarte-maila baxu edo erdi-baxukoak direla dioten gazteen % 15,9k).
2 .2 . KONTSUMO ETIKOAREN INDIZEA
Pertsona baten kontsumoa etikoa dela esateko edo, bestela, pertsona batek modu etikoan kontsumitzen duela esateko, ebatzi dugu lehen aipatutako bost jarreretatik gutxienez hiru ohiko izan behar dituela.
Kontsumo etikoaren indizeak adierazten digu zenbat pertsonak kontsumitzen duten modu etikoan.
7 . GRAFIKOA . Kontsumo etikoaren indizearen bilakaera (%)
15,2
84,8
12,8
87,2
Bai / Sí
Ez / No
Kanpoko zirkuluaAnillo exterior: 2013
Barruko zirkuluaAnillo interior: 2010
35Kontsumo etikoa
Consumo ético
Euskadiko gazteen kontsumo etikoaren indizea % 12,8koa zen 2013an. Horrek jaitsiera bat dakar 2010eko datuekiko, % 15,2koa baitzen orduan indize hori.
Jaitsiera hori ez da harritzekoa, kontsumo etikoaren jarrera ia guztien praktikak beherakada jasan duelako azken urteetan, beherakada txikiak badira ere. Kontsumo etikoaren indize altuagoa erakusten dute gazte langabeek (% 14,8) eta beren burua gizarte-maila baxu edo erdi-baxukotzat daukatenek (% 17,3). Bi kolektibo horiek dira, hain zuzen ere, erosketa bat egiterakoan produktua benetan behar duten gehien pentsatzen dutenak.
Edonola ere, jarrera gehienek izan duten beherakada eta zer kolektiboz ari garen ikusita, pentsa daiteke kontsumo etiko hori arrazoi etikoek baino irizpide ekonomikoek bultzatutakoa dela.
8 . GRAFIKOA . Kontsumo etikoaren indizea jardun nagusiaren eta gizarte-maila subjektiboaren arabera (%)
El índice de consumo ético tiene un valor bajo entre la juventud vasca (12,8 %), valor que además ha disminuido desde 2010 (15,2 %) a 2013.
Este descenso no es de extrañar cuando casi todas las pautas de consumo ético han experimentado un retroceso en su práctica, aunque sea leve, en estos tres años.Los colectivos que presentan mayor consumo ético se corresponden son la juventud en paro (14,8 %) y aquella que se define de clase social baja o media-baja (17,3 %), colectivos que coinciden en ser los que más frecuentemente se plantean la verdadera necesidad del producto antes de adquirirlo.
En cualquier caso, teniendo en cuenta el retroceso experimentado en la mayoría de los comportamientos, y los colectivos de que se trata, cabe pensar que se muevan más por criterios económico-monetarios que por criterios éticos.
GRÁFICO 8 . Índice de consumo ético por ocupación principal y clase social subjetiva (%)
14,8
12,812,0
12,9
11,4
17,3
11,8
12,9
GuztiraTotal
IkastenEstudian
LaneanTrabajan
Ikasten eta laneanEstudian y trabajan
LangabezianEn paro
Baxua edo ertain-baxua
Baja o media-baja
ErtainaMedia
Ertain-altua edo altua
Media-alta o alta
Klase sozial subjektiboaClase social subjetiva
Zeregin nagusiaOcupación principal
37Kontsumo iraunkorra Consumo sostenible
Kontsumo iraunkorrak hainbat ekintzari egiten dio erreferentzia. Ekintza horien helburua gizartearen eta ingurumenaren desorekei konponbide bideragarriak aurkitzea da, eta kontsumitzaile guztiek jarrera arduratsuago batez jokatuta lortzen dira.
Kontsumo iraunkorra produktu eta zerbitzuen ekoizpenarekin, banaketarekin, erabilerarekin eta deuseztapenarekin dago lotuta, hau da, produktu eta zerbitzuen bizi-zikloekin. Helburua oinarrizko beharrak asetzea da, gehiegikeriak baztertuta eta ingurumenaren gaineko kalteak saihestuta. Helburua gaurko beharrak asetzea da, baina etorkizuneko belaunaldiek berenak asetzeko aukera arriskuan jarri gabe.
1994an Oslon egin zen Kontsumo Iraunkorraren Sinposioan, honela definitu zuten kontsumo iraunkorra: zerbitzuak eta produktuak erabiltzea oinarrizko beharrak asetzeko eta bizi-kalitate hobea izateko, aldi berean baliabide naturalen erabilera eta hondakin eta gai kutsagarrien isuriak gutxituta, produktu edo zerbitzuaren bizi-zikloak iraun bitartean, etorkizuneko belaunaldien beharrak arriskuan ez jartzeko asmoz (Wikipedia, 2015).
El consumo sostenible hace referencia al conjunto de acciones que tratan de encontrar soluciones viables a los desequilibrios sociales y medioambientales por medio de una conducta más responsable por parte de todos y todas las consumidoras.
El consumo sostenible está relacionado con la producción, distribución, uso y eliminación de productos y servicios, esto es, con sus ciclos de vida. El objetivo es satisfacer las necesidades básicas reduciendo los excesos y evitando el daño ambiental. Se trata de cubrir las necesidades del presente sin comprometer la posibilidad de las futuras generaciones para satisfacer las suyas.
En 1994 en el Simposio sobre Consumo Sostenible que tuvo lugar en Oslo, éste se definió como el uso de servicios y productos relacionados que respondan a las necesidades básicas y que proporcionen una mejor calidad de vida a la vez que se minimiza el uso de recursos naturales y materiales tóxicos, así como las emisiones de residuos y contaminantes, durante el ciclo de vida del servicio o producto, con el fin de no poner en riesgo las necesidades de las generaciones futuras (Wikipedia, 2015).
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201338
3 .1 . KONTSUMO IRAUNKORRARI LOTUTAKO JARRERAK
Euskal gazteen kontsumo iraunkorraren hedapena eta bilakaera aztertzeko, 12 item planteatu ditugu, 2010ean erabili ziren berberak.
Proposatu ditugun kontsumo iraunkorraren jarrera guztietatik gazteen artean zabalduen dagoena etxeko hondakinak birziklatzeko bereiztea da. Gazteen % 84,2k dio sarritan egin ohi duela.
Birziklatzearekin lotutako beste ekintza bat dago bigarren postuan: garbiguneak erabiltzea balio ez duten etxetresna elektrikoak uzteko; hori egiten du Euskadiko gazteen (edo familien, tresna horiek etxeko guztiek erabiltzen baitituzte) % 76,9k.
Segidan, energia edo baliabide naturalak aurreztearekin lotuta dauden ekintzak ageri zaizkigu, gazteen bi herenek sarritan egiten dituztenak, gutxi gorabehera: berogailuaren edo aire egokituaren erabilera murrizten saiatzea (% 71,6), garraio publiko edo kolektiboa erabiltzea edo kotxea besteekin partekatzea (% 69,2), kontsumo txikiko bonbillak erabiltzea (% 67,9), uraren kontsumoa murrizten saiatzea (% 67,3) eta beren poltsa edo orga eramatea erosketa egiteko (% 64,9).
Batzuen eta besteen artean aldeak badaude ere, erdiek baino gutxiagok egiten dituzte produktuen zuzeneko erosketarekin lotura handiagoa duten ekintza hauek: tokiko eta sasoiko frutak eta barazkiak erostea (% 46,2), bilgarri gutxi duten produktuak erosten saiatzea (% 35,8), produktu birziklatuak erosten saiatzea, esate baterako, papera, koadernoak, tonerra... (% 35,3), ingurumen-arrazoiengatik produktu batzuk ez erosten saiatzea (% 18,6) edo produktu ekologikoak edo etiketa ekologikoa dutenak erostea (% 16,6).
3 .1 . COMPORTAMIENTOS ASOCIADOS AL CONSUMO SOSTENIBLE
A fin de analizar la extensión y evolución de las pautas de consumo sostenible de la juventud vasca, se han planteado 12 ítems, los mismos que en 2010.
De entre las distintas prácticas de consumo sostenible propuestas, la que más frecuentemente realizan las personas jóvenes es separar la basura doméstica según el tipo de desecho para su posterior reciclaje. El 84,2 % de la juventud dice hacerlo de forma habitual.
Le sigue otra acción ligada al reciclaje: utilizar los garbigunes para deshacerse de electrodomésticos o aparatos eléctricos que ya no sirven, práctica habitual del 76,9 % de la juventud (o sus familias, dado que estos aparatos suelen ser un equipamiento del hogar).
Después encontramos un grupo de acciones relacionadas con el ahorro energético o de recursos naturales, que son realizadas de forma habitual por aproximadamente dos tercios de la juventud: procurar limitar el uso de la calefacción o del aire acondicionado (71,6 %), utilizar el transporte público o colectivo o compartir coche (69,2 %), utilizar bombillas de bajo consumo (67,9 %), procurar limitar el consumo de agua (67,3 %) y llevar la propia bolsa o carro de la compra (64,9 %).
Son menos de la mitad (aunque con diferencias acusadas entre unas y otras acciones) quienes realizan las siguientes prácticas de consumo más ligadas a la adquisición directa de productos: comprar frutas y verduras locales de temporada (46,2 %), procurar comprar productos poco envasados o poco empaquetados (35,8 %), procurar comprar productos reciclados, como papel, cuadernos, cartuchos de tóner… (35,3 %), evitar comprar ciertos productos por razones medioambientales (18,6 %) o comprar productos ecológicos o con etiqueta ecológica (16,6 %).
39Kontsumo iraunkorra Consumo sostenible
9 . GRAFIKOA . Kontsumo iraunkorrari lotutako jarreren maiztasuna (%)
Zer bilakaera izan dute jarrera horiek gazteen artean 2010 eta 2013 bitartean?
Igo egin dira birziklatzearekin lotutako ekintzak sarritan egiten dituzten gazteak (etxeko hondakinak birziklatzeko bereiztea, garbiguneak erabiltzea balio ez duten etxetresna elektrikoak uzteko, edo produktu birziklatuak erosten saiatzea).
Era berean, igo egin da garraio publiko kolektiboaren erabilera edo kotxea partekatzea.
Aitzitik, uraren kontsumoa murrizten saiatzeak eta tokiko sasoiko frutak eta barazkiak erosteak behera egin dute zertxobait azken urte hauetan.
GRÁFICO 9 . Frecuencia de realización de comportamientos asociados al consumo sostenible (%)
¿Qué evolución han tenido estos comportamientos en la juventud entre 2010 y 2013?
Aquellos ligados con el reciclaje, como son separar la basura doméstica según el tipo de desecho, utilizar los Garbigunes para deshacerse de electrodomésticos o aparatos eléctricos que ya no sirven o intentar comprar productos reciclados han experimentado un aumento en el porcentaje de jóvenes que dicen realizarlos de forma habitual.
También se ha incrementado el uso del transporte público colectivo o compartir coche.
Por el contrario, procurar limitar el consumo de agua y comprar frutas y verduras locales de temporada han experimentado un ligero retroceso en estos años.
16,6
18,6
35,3
35,8
46,2
64,9
67,3
67,9
69,2
71,6
76,9
84,2
45,9
37,1
33,3
29,6
22,5
15,4
24,5
18,2
16,9
16,3
9,8
8,2
36,2
42,4
30,5
32,3
30,7
19,5
8,0
8,8
13,4
11,3
11,8
7,6
1,3
1,1
0,9
2,3
0,6
0,1
0,2
5,1
0,4
0,8
1,5
0,0
Produktu ekologikoak edo etiketa ekologikoa duten produktuak erostea
Comprar productos ecológicos o con etiqueta ecológica
Ingurumen arrazoiengatik produktu batzuk ez erosten saiatzeaEvitar comprar ciertos productos por razones medioambientales
Produktu berziklatuak erosten saiatzeaProcurar comprar productos reciclados
Pakete gutxi daramaten produktuak erosten saiatzeaProcurar comprar productos poco envasados o poco
empaquetados
Tokiko eta sasoiko frutak eta barazkiak erosteaComprar frutas y verduras locales de temporada
Zeure poltsa edo orga eramateaLlevar la propia bolsa o carro de la compra
Uraren kontsumoa murrizten saiatzeaProcurar limitar el consumo del agua
Kontsumo txikiko bonbillak erabiltzea etxeanUsar bombillas de bajo consumo en el hogar
Garraio publiko edo kolektiboa erabiltzeaedota kotxea beste batzuekinbatera erabiltzea
Utilizar el transporte público o colectivo o compartir coche
Berogailuaren edo aire egokituaren erabilera murrizteaProcurar limitar el uso de la calefacción o del aire acondicionado
Garbiguneak erabiltzea balio ez duten etxeko tresna elektrikoak uzteko / Utilizar los garbigunes para deshacerse de
electrodomésticos o aparatos eléctricos que ya no sirven
Etxeko zaborrak hondakin-motaren arabera banatzeaSeparar la basura doméstica según el tipo de desecho
Sarritan/maiz / Habitualmente Batzuetan bakarrik / Sólo a veces Inoiz edo ia inoiz ez / Nunca o casi nunca Ed-Ee / Ns-Nc
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201340
10 . GRAFIKOA .Kontsumo iraunkorrari lotutako jarreren maiztasunaren bilakaera (%)
Jarraian, jarrera hauek guztiak banan-banan aztertuko ditugu, ohikoenetik gutxien gertatzen denera.
3 .1 .1 . Etxeko hondakinak birziklatzeko bereiztea
Gazteen gehiengo zabal batek (% 84,2k) etxeko zaborrak hondakin motaren arabera bereizten ditu gerora birziklatzeko, duela hiru urte baino gehiago (% 76,3).
Ez da desberdintasun handirik ikusten sexuaren edo adinaren arabera, baina bai gizarte-maila subjektiboaren arabera: hori gero eta altuagoa izan, orduan eta handiagoa da etxeko hondakinak bereizteko ohitura (% 87,5 goi-mailakoak edo erdi-goi mailakoak direla diotenen artean, baina % 79,1ekoa beren burua gizarte-maila baxu edo erdi-baxukotzat dutenen artean).
GRÁFICO 10 . Evolución de comportamientos asociados al consumo sostenible (%)
A continuación vamos a analizar cada uno estos comportamientos de forma individual, comentándolos de mayor a menor porcentaje de realización habitual.
3 .1 .1 . Separar la basura doméstica según el tipo de deshecho
La gran mayoría de la juventud acostumbra a separar la basura doméstica para su posterior reciclaje (84,2 %), más que tres años antes (76,3 %).
No se aprecian diferencias significativas en función del sexo o la edad, pero sí de acuerdo a la clase social subjetiva; a medida que ésta se incrementa es mayor la costumbre de separar los tipos de basura generados (el 87,5 % de quienes se definen de clase social alta o media-alta frente al 79,1 % de quienes se consideran de clase baja o media-baja).
16,6
18,6
35,3
35,8
46,2
64,9
67,3
67,9
69,2
71,6
76,9
84,2
16,5
17,9
31,8
34,4
51,6
63,4
71,2
66,5
64,2
70,6
68,5
76,3
Produktu ekologikoak edo etiketa ekologikoa duten produktuak erosteaComprar productos ecológicos o con etiqueta ecológica
Ingurumen arrazoiengatik produktu batzuk ez erosten saiatzeaEvitar comprar ciertos productos por razones medioambientales
Produktu berziklatuak erosten saiatzeaProcurar comprar productos reciclados
Pakete gutxi daramaten produktuak erosten saiatzeaProcurar comprar productos poco envasados o poco empaquetados
Tokiko eta sasoiko frutak eta barazkiak erosteaComprar frutas y verduras locales de temporada
Zeure poltsa edo orga eramateaLlevar la propia bolsa o carro de la compra
Uraren kontsumoa murrizten saiatzeaProcurar limitar el consumo del agua
Kontsumo txikiko bonbillak erabiltzea etxeanUsar bombillas de bajo consumo en el hogar
Garraio publiko edo kolektiboa erabiltzeaedota kotxea beste batzuekin batera erabiltzea
Utilizar el transporte público o colectivo o compartir coche
Berogailuaren edo aire egokituaren erabilera murrizteaProcurar limitar el uso de la calefacción o del aire acondicionado
Garbiguneak erabiltzea balio ez duten etxeko tresna elektrikoak uztekoUtilizar los garbigunes para deshacerse de electrodomésticos
o aparatos eléctricos que ya no sirven
Etxeko zaborrak hondakin-motaren arabera banatzeaSeparar la basura doméstica según el tipo de desecho
2010
2013
41Kontsumo iraunkorra Consumo sostenible
3 .1 .2 . Garbiguneak erabiltzea jada funtzionatzen ez duten etxetresna elektrikoak botatzeko
Lau gaztetik hiruk dio sarri erabiltzen dituztela garbiguneak balio ez duten etxetresna elektrikoen eta bestelako gailuen gaikako bilketarako, ondoren birzikla ditzaten (% 76,9). Garbiguneak maiz erabili ohi dituztenen portzentajea % 68,5etik % 76,9ra igo da 2010 eta 2013 artean.
Emakume gazteek gizonek baino gehiago erabiltzen dituzte garbiguneak, inkestaren arabera (% 79,2 eta % 74,7, hurrenez hurren). Aldeak ikusten ditugu, halaber, 20 urte baino gehiago edo gutxiago dituztenen artean. Adin horretara iristen ez direnen % 71,7k erabiltzen ditu garbiguneak, baina adin horretatik gorakoen artean % 79raino iristen da portzentajea ia.
Berriro ere, gizarte-maila altukoak edo erdi-altukoak direla diotenek gehiagotan erabiltzen dituzte garbiguneak (% 83,0).
3 .1 .3 . Berogailuaren edo aire egokituaren erabilera murrizten saiatzea
Berogailuaren edo aire egokituaren erabilera murrizteak ez du apenas aldaketarik izan urte hauetan. Bi galdetegietan hamar gaztetik zazpik erantzun du normalean egiten saiatzen diren jarduera dela (% 70,6k 2010ean eta % 71,6k 2013an).
Kasu horretan, beheko gizarte-mailako gazteak edo erdi-behekoak dira neurri hori gehiago hartu ohi dutenak (% 78,7), eta horrek plantearazten digu ez ote den arrazoi ekonomikoengatik izango, ingurunearekin loturiko arrazoiengatik baino.
3 .1 .4 . Garraio publiko kolektiboa erabiltzea eta kotxea partekatzea
Gazteen % 69,2k dio garraio publiko kolektiboa erabiltzen duela edo kotxea partekatzen duela sarritan. Portzentaje hori igo egin da 2010eko inkestarekiko, orduan % 64,2koa baitzen.
Emakumezkoek gizonezkoek baino dezente gehiago
3 .1 .2 . Utilizar los Garbigunes para deshacerse de electrodomésticos o aparatos eléctricos que ya no sirven
Tres de cada cuatro jóvenes dicen utilizar de forma habitual los puntos de recogida selectiva de aparatos eléctricos (entre otras cosas) para su posterior reciclaje (76,9 %). El porcentaje de quienes los utilizan habitualmente se ha incrementado del 68,5 % al 76,9 % de 2010 a 2013.
Las mujeres jóvenes dicen utilizar los Garbigunes con mayor frecuencia que los hombres jóvenes (79,2 % y 74,7 %, respectivamente). También se aprecian diferencias entre las y los menores y mayores de 20 años; antes de esa edad el porcentaje es del 71,7 % y a partir de los 20 años del 79 % prácticamente.
Nuevamente quienes se consideran de clase social alta o media-alta presentan los mayores porcentajes de utilización habitual de Garbigunes (83,0 %).
3 .1 .3 . Procurar limitar el uso de la calefacción o del aire acondicionado
La limitación del uso de la calefacción o el aire acondicionado apenas ha variado en estos años, siendo en ambos casos siete de cada diez jóvenes quienes procuran hacerlo como práctica habitual (70,6 % en 2010 y 71,6 % en 2013).
En este caso, son las y los jóvenes de clase social baja o media-baja quienes más acostumbran a adoptar esta medida (78,7 %), lo cual hace plantearse si lo hacen por motivos medioambientales o más bien por motivos económicos.
3 .1 .4 . Utilizar el transporte público colectivo o compartir coche
El 69,2 % de la juventud afirma que suele utilizar el transporte público colectivo o que suele compartir coche de forma habitual. Este porcentaje se ha incrementado respecto a 2010, cuando se cifraba en un 64,2 %.
Las chicas utilizan el transporte público colectivo o
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201342
erabiltzen dute garraio publiko kolektiboa edo partekatzen dute autoa beren ohiko joan-etorrietan (% 75,5 eta % 63,2, hurrenez hurren).
Zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta gehiago erabiltzen dute garraio publikoa edo partekatzen dute kotxea, ibilgailurik ez baitute: 15-19 urtekoen taldean % 80,4 dira, 20-24 urtekoen taldean % 75,8 eta 25-29 urtekoen taldean % 56,5. Esan beharra dago pertsona gazteenak ikasleak izan ohi direla eta gehienetan garraio kolektiboa dutela ikasketa-zentrora joateko. Pertsona helduagoak, ordea, lanean izaten dira, eta batzuetan ez dute ibilgailu pribatuan joatea beste erremediorik. Hori antzematen da analisia jardun nagusiaren arabera egitean: ikasleen % 80,9k erabiltzen du garraio publiko kolektiboa edo partekatzen du autoa, baina portzentaje hori % 50,0koa baino ez da lanean ari diren gazteen artean.
3 .1 .5 . Kontsumo txikiko bonbillak erabiltzea etxean
EAEko gazteen % 67,9k dio etxean kontsumo txikiko bonbillak erabiltzen dituela. Portzentaje hori 2010ekoa baino zertxobait handiagoa da (% 66,5ekoa zen orduan).
Nahikoa zabaldutako jarrera da hori, eta ez da desberdintasun handirik ageri gurutzaketarako erabilitako aldagaien arabera. Izan ere, ez da aipatzea merezi duen alderik ikusi adinaren, lurralde historikoaren, jardunaren edo gizarte-mailaren arabera. Sexuaren aldagaiak eragiten du desberdintasun bakarra. Izan ere, emakumeek gizonek baino gehiago erabiltzen dituzte kontsumo txikiko bonbillak (% 69,9 eta % 66,1, hurrenez hurren).
3 .1 .6 . Uraren kontsumoa murrizten saiatzea
Euskadiko gazteen % 67,3k dio normalean saiatzen dela uraren kontsumoa murrizten, % 24,5ek dio batzuetan egiten duela eta % 8,0k ez duela inoiz edo ia inoiz egiten. Sarritan egiten dutela diotenen portzentajea pixka bat jaitsi da 2010 eta 2013 urteen artean, % 71,2tik % 67,3ra pasata.
Erantzunei lurralde historikoaren arabera begiratzen badiegu, badirudi sentsibilitate desberdinak daudela uraren kontsumoarekiko. Ez du ematen kasualitatea denik Araba izatea uraren kontsumoa mugatzen duten pertsona gehien biltzen dituen lurraldea (% 69,2), Bizkaia eta Gipuzkoaren aurretik (% 67,8 eta % 65,6, hurrenez
comparten coche en sus desplazamientos habituales en bastante mayor medida que los chicos (75,5 % frente a 63,2 %).
Cuanto más jóvenes son y, por tanto no cuentan no sólo con vehículo propio sino tampoco con permiso de conducir, más utilizan el transporte público colectivo o comparten coche: 80,4 % entre quienes tienen de 15 a 19 años, 75,8 % entre las y los de 20 a 24 años y 56,5 % entre las y los de 25 a 29 años. Hay que señalar en este punto, que las personas más jóvenes, en su mayoría estudiantes, suelen disponer de transporte colectivo hasta el centro de estudios, mientras que las personas de más edad, ya trabajando, en ocasiones no disponen de otra opción que el desplazamiento en vehículo privado. Esto se constata al hacer el análisis en función de la ocupación principal: el 80,9 % de las y los estudiantes utilizan el transporte colectivo o comparten coche de forma habitual, mientras que este porcentaje se reduce al 50,0 % entre quienes trabajan.
3 .1 .5 . Usar bombillas de bajo consumo en el hogar
El 67,9 % de la juventud de la CAPV afirma usar bombillas de bajo consumo en el hogar. Este porcentaje es ligeramente superior al registrado en 2010, que alcanzaba el 66,5 %.
Este es un comportamiento bastante generalizado, en el que no existen diferencias significativas según las distintas variables de cruce utilizadas. Ni la edad, ni el territorio histórico, ni la ocupación ni la clase social presentan diferencias dignas de ser mencionadas. Solamente según sexo se aprecia que las mujeres usan bombillas de bajo consumo en mayor medida que los hombres (69,9 % frente a 66,1 %).
3 .1 .6 . Procurar limitar el consumo de agua
El 67,3 % de la juventud vasca afirma que habitualmente procura limitar el consumo de agua, mientras que otro 24,5 % sólo lo hace a veces y un 8,0 % nunca o casi nunca. El porcentaje de quienes afirman hacerlo habitualmente ha descendido ligeramente desde 2010, pasando del 71,2 % de al 67,3 % de 2013.
Si atendemos a las respuestas por territorios históricos, parece existir una sensibilidad diferente hacia el consumo de agua. No parece casualidad que sea en Álava donde más personas afirman procurar limitar el consumo de agua, 69,2 %, frente al 67,8 % de Bizkaia y el 65,6 % de Gipuzkoa. Así mismo, mientras en Álava un solamente un
43Kontsumo iraunkorra Consumo sostenible
hurren). Era berean, Araban % 7,2k bakarrik dio ez duela inoiz edo ia inoiz mugatzen uraren kontsumoa. Gipuzkoan, aldiz, % 9,6raino iristen da portzentaje hori.
Ura aurrezterakoan, desberdintasun nabariak ikusten ditugu pertsonen artean haien gizarte-maila subjektiboaren arabera. Kasu horretan, uraren kontsumoa murrizteko joerak gora egiten du gizarte-mailan behera egin ahala, gizarte-maila altu edo erdi-altuko gazteen % 64,5etik, erdiko mailako gazteen % 67,4ra eta maila baxu edo erdi-baxuko gazteen % 70,7ra pasaz.
3 .1 .7 . Norberaren poltsa edo orga eramatea erosketak egiterakoan
Ohitura hori poliki-poliki automatikoa bihurtzen ari da eta sarritan egiten du honezkero gazteen % 64,9k. % 15,4k batzuetan bakarrik egiten du eta % 19,5ek inoiz ez edo ia inoiz ez. Sarritan egiten dutenen portzentajea pixka bat igo da 2010etik hona, % 63,4tik % 64,9ra pasaz.
Emakumeen eta gizonen arteko aldea biziki handia da. Horrela, ohitura hori duten gizonen portzentajea % 55,5ekoa den bitartean, emakumeen kasuan % 74,8raino iristen da. Aldea ia 20 puntukoa da, eta ez dago halako alderdik aztertutako beste inongo itemetan; horrek agerian uzten du genero-rolen arteko aldea izugarria dela, baita 15 eta 29 urte artekoen kasuan ere.
3 .1 .8 . Tokiko eta sasoiko frutak eta barazkiak erostea
EAEko gazteen erdiek baino gutxiagok (% 46,2) erosten dituzte tokiko eta sasoiko frutak eta barazkiak. Portzentaje horretan gainera jaitsiera bat egon da 2010eko % 51,6arekiko. Gazteen % 30,7k dio ez duela inoiz edo ia inoiz egiten.
Alderik handienak eragiten dituzten aldagaiak sexua, adina eta gizarte-maila dira.
Lehenik eta behin, gizonen eta emakumeen artean dagoen alde handiak (% 41,8 eta % 50,8, hurrenez hurren) agerian uzten du emakumeek gehiagotan hartzen dutela erosketak egiteko ardura, oraindik ere.
Adinak ere desberdintasun garrantzitsuak sortzen ditu. Horrela, 15-19 urtekoen adin-taldean % 40,8k baino ez ditu tokiko eta sasoiko frutak eta barazkiak erosten, baina
7,2 % afirma que nunca o casi nunca limita el consumo de agua, ese porcentaje en las personas jóvenes de Gipuzkoa es del 9,6 %.
También se aprecian importantes diferencias en la tendencia al ahorro de agua entre las personas según la clase social a la que dicen pertenecer. En este caso la tendencia a limitar el consumo de agua aumenta a medida que desciende la clase social, pasando del 64,5 % de la juventud de clase alta o media-alta, al 67,4 % de la juventud de clase media y alcanzando el 70,7 % entre quienes se consideran de clase baja o media-baja.
3 .1 .7 . Llevar la propia bolsa o carro de la compra
Este es un hábito que va convirtiéndose poco a poco en un automatismo y ya es realizado habitualmente por el 64,9 % de la juventud. Un 15,4 % lo hace sólo a veces y un 19,5 % no lo hace nunca o casi nunca. El porcentaje de quienes lo hacen habitualmente ha aumentado ligeramente desde 2010 pasando del 63,4 % al 64,9 % actual.
La diferencia entre hombres y mujeres en este aspecto es tremenda. El porcentaje de los hombres referido a este aspecto es del 55,5 % pero el de las mujeres es, ni más ni menos que del 74,8 %. Una diferencia de casi 20 puntos porcentuales que no se alcanza en ninguno de los otros ítems analizados y que evidencia una sima de roles de género muy profunda, incluso en edades comprendidas entre los 15 y los 29 años.
3 .1 .8 . Comprar frutas y verduras locales de temporada
Menos de la mitad (46,2 %) de la juventud de la CAPV afirma comprar frutas y verduras locales de temporada, un porcentaje que además desciende desde el 51,6 % registrado en 2010. Un 30,7 % afirma no hacerlo nunca o casi nunca.
Las variables que más diferencias provocan son el sexo, la edad y la clase social.
En primer lugar, la gran diferencia entre hombres y mujeres (41,8 % frente a 50,8 %), evidencia todavía que las mujeres parecen atender más a la cesta de la compra que los hombres.
La edad también presenta importantes diferencias porcentuales entre el grupo de edad más joven ya que quienes tienen de 15 a 19 años se quedan en el 40,8 %
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201344
25-29 urtekoen taldean % 50,5era heltzen da portzentaje hori, adinean aurrera egin ahala etxeko lan gehiago beren gain hartzen baitituzte.
Azkenik, elkarrizketatuen gizarte-maila subjektiboak ere desberdintasun handiak eragiten ditu. Gizarte-maila altu edo erdi-altukoak direla diotenen % 51,0k erosten ditu tokiko eta sasoiko frutak eta barazkiak, baina gizarte-maila baxu edo erdi-baxukoak direla diotenen artean % 41,9koa baino ez da portzentaje hori. Azalpen posible bat tokiko produktuak zenbaitetan garestiagoak direla izan daiteke.
3 .1 .9 . Bilgarri gutxi dituzten produktuak erosten saiatzea
Jarrera hori kontsumo iraunkorraren taldean sartu dugun arren, lehen aztertu dugun kontsumo etikoarekin ere lotura argia du, produktu bat aukeratu eta erosteaz haratago doan behaketa eta hausnarketa eskatzen duelako.
Euskal gazteen % 35,8k dio sarritan erosten dituela bilgarri gutxi dituzten produktuak, % 29,6k batzuetan egiten du eta ia herenak (% 32,3k) ez du inoiz edo ia inoiz egiten.
2010 eta 2013 urteen artean, ohikotasunez egiten dutenen kopurua pixka bat handitu da, % 34,4tik % 35,8ra igoz.
Sasoiko produktuak erostean gertatzen zen bezala, sexua eta adin-taldea dira desberdintasun handienak sortzen dituzten aldagaiak. Euskal emakume gazteen % 38,0k esaten du normalean bilgarri gutxi dituzten produktuak erosten dituela; gizonen artean portzentaje hori % 33,7koa da. Bestalde, 25 eta 29 urte artean dituzten pertsonak –beharbada etxeko lanetan inplikazio handiago dutelako–, dira pakete gutxi dituzten produktuak erosten gehien saiatzen direnak (% 40,6).
3 .1 .10 . Produktu birziklatuak erosten saiatzea, hala nola, papera, koadernoak, tonerrak, etab .
EAEko gazteen % 35,3k dio normalean saiatzen dela papera, koadernoak, tonerra eta bestelako produktu birziklatuak erosten. % 33,3k dio batzuetan bakarrik egiten duela hori, eta % 30,5ek inoiz ez edo ia inoiz ez.
mientras que quienes tienen de 25 a 29 años, que asumen en mayor medida las tareas domésticas, alcanzan el 50,5 %.
Por último, la clase social a la que dicen pertenecer las personas entrevistadas también ofrece importantes diferencias. Entre quienes se declaran de clase alta o media-alta, el porcentaje de quienes compran frutas y verduras locales de temporada es del 51,0 % mientras que entre quienes se consideran de clase baja o media-baja el porcentaje no supera el 41,9 %. La explicación puede estar en la mayor carestía de los productos locales en ocasiones.
3 .1 .9 . Procurar comprar productos poco envasados o poco empaquetados
Este comportamiento que hemos considerado como de consumo sostenible enlaza perfectamente con lo que anteriormente hemos analizado en el consumo ético, ya que presupone una actitud de observación y reflexión más allá del simple hecho de elegir un producto y adquirirlo.
Un 35,8 % de la juventud vasca habitualmente comprar productos poco envasados o poco empaquetados, un 29,6 % lo hace a veces y casi un tercio (32,3 %) nunca o casi nunca.
Entre 2010 y 2013 el porcentaje de quienes lo hacen habitualmente ha ascendido ligeramente, pasando del 34,4 % al 35,8 %.
Tal como sucedía con la compra de productos de temporada, el sexo y el grupo de edad son las variables en la que más diferencias se aprecian. El 38,0 % de las mujeres jóvenes vascas afirman comprar habitualmente productos poco envasados o empaquetados, mientras que entre los hombres ese porcentaje es del 33,7 %. Por otra parte, las personas de 25 a 29 años, posiblemente debido a que asumen más tareas domésticas, son el grupo de edad que más atiende a comprar productos poco envasados o empaquetados (40,6 %).
3 .1 .10 . Procurar comprar productos reciclados, como papel, cuadernos, cartuchos de tóner, etc .
El 35,3 % de la juventud de la CAPV afirma que, de manera habitual, procura comprar productos reciclados, como papel, cuadernos, cartuchos de tóner, etc. Un 33,3 % afirma hacerlo sólo a veces y un 30,5 % nunca o casi nunca.
45Kontsumo iraunkorra Consumo sostenible
2010 eta 2013 artean zertxobait igo da kontsumo iraunkorraren jarrera hori ohikotasunez egiten dutenen kopurua, 2010ean sarritan egiten zutenen portzentajea % 31,8koa zen eta.
Ohitura hori zabalduago dago emakumeen artean gizonezkoen artean baino (% 37,0 eta % 33,7, hurrenez hurren). Jokabide hori ohikoagoa da ere gizarte-maila altu edo erdi-altukoak direla diotenen artean (% 38,5), erdiko mailakoekin (% 34,9) edo maila baxu eta erdi-baxukoenekin (% 32,1) alderatuta.
20 urtetik beherakoak, ikasleak gehienak, dira gisa horretako produktuak (paper birziklatua, koadernoak...) gehien erosten dituztenak (% 39,3).
3 .1 .11 . Ingurumen-arrazoiak direla-eta produktu jakin batzuk ez erosten saiatzea
Euskal gazteen % 18,6k bakarrik dio normalean produktu batzuk ez erosten saiatzen dela ingurumen-arrazoiak direla-eta, bostetan batek baino gutxiagok, alegia.
Gainera, balio hori 2010ekoaren berdina da ia (% 17,9).2013an, % 37,1ek zioen batzuetan bakarrik saiatzen zela produktu batzuk ez erosten ingurumen-arrazoiak zirela-eta, eta % 42,4k zioen ez zuela inoiz edo ia inoiz egiten.
Portzentajeak txikiak izanda ere, emakumeak gizonen gainetik geratzen dira beste behin ere, haien % 20,7k duelako jokabide hori, gizonen % 16,5en aldean.
3 .1 .12 . Produktu ekologikoak edo etiketa ekologikoa dutenak erostea
Kontsumo iraunkorrarekin lotutako jarrera guztietatik, produktu ekologikoak edo etiketa ekologikoa (Ekolabel) dutenak erostea da euskal gazteen artean hedapen txikiena duena. 2013an, % 16,6k baino ez zuen sarritan egiten. % 45,9k dio batzuetan bakarrik egiten duela eta % 36,2k inoiz ez edo ia inoiz ez.
Balio hori ez da ia aldatu 2010etik hona, orduan % 16,5ekoa zelarik portzentajea.
Entre 2010 y 2013 ha aumentado ligeramente el porcentaje de quienes adoptan esta postura de consumo sostenible de manera habitual, ya que en 2010 el porcentaje de quienes lo hacían habitualmente, era del 31,8 %.
El porcentaje de mujeres que procura comprar productos reciclados de manera habitual es mayor que el de los hombres (37,0 % frente al 33,7 % de los hombres).
También es un comportamiento más habitual entre las personas que se declaran de clase alta o media-alta, ya que alcanzan el 38,5 % en contraposición a las de clase media (34,9 %) y las de clase baja o media-baja (32,1 %).
Las y los menores de 20 años, estudiantes en su mayoría, son quienes más adquieren este tipo de productos (papel reciclado, cuadernos…), el 39,3 % concretamente.
3 .1 .11 . Evitar comprar productos por razones medioambientales
Solamente el 18,6 % de la juventud vasca afirma que habitualmente evita comprar productos por razones medioambientales, es decir, menos de una persona de cada cinco. Este valor es, además, prácticamente el mismo que en 2010 (17,9 %).
En 2013 un 37,1 % afirma que evita comprar productos por razones medioambientales sólo a veces y un 42,4 % que no lo hace nunca o casi nunca.
A pesar de los bajos porcentajes, las mujeres vuelven a superar a los hombres, ya que entre ellas alcanzan el 20,7 % quienes lo hacen habitualmente mientras que los hombres se quedan en un 16,5 %.
3 .1 .12 . Comprar productos ecológicos o con etiqueta ecológica
De todos los comportamientos de consumo sostenible analizados, comprar productos ecológicos o con etiqueta ecológica (Ekolabel) es el que menos habitualmente realiza la juventud vasca. En 2013 solamente un 16,6 afirma hacerlo habitualmente. Un 45,9 % afirma realizarlo sólo a veces y un 36,2 % nunca o casi nunca.
Este valor es casi exactamente el mismo que en 2010, que era 16,5 %.
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201346
Aztertu ditugun kontsumo iraunkorraren jarrera gehienekin bezalaxe, eta bereziki jakiak erostearekin lotura duten kontsumo-ohitura gehienekin bezala, emakumeen portzentajea gizonena baino handiagoa da. Kasu horretan, emakumeen % 18,6k dio normalean jarrera hori erakusten duela, gizonen artean portzentaje hori % 14,7ra iristen ez den bitartean.
Azkenik, elkarrizketatuen gizarte-maila subjektiboa da beste aldagairik esanguratsuena, seguruenik produktu ekologikoen prezioarengatik, askotan produktu industrialak baino garestiagoak izaten baitira. Hori dela-eta, gizarte-maila altuko edo erdi-altuko gazteen % 20,3k dio normalean produktu ekologikoak erosten dituela, baina gizarte-maila baxu edo erdi-baxukoen % 11,4k baino ez du hori egiten.
3 .2 . KONTSUMO IRAUNKORRAREN INDIZEA
Kontsumo iraunkorraren indizea egiteko bost item izan ditugu kontuan: bilgarri gutxi dituzten produktuak erostea, norberaren poltsa edo orga eramatea erosketetara, etxeko zaborrak bereiztea hondakin motaren arabera, uraren kontsumoa murriztea eta garraio publiko kolektiboa erabiltzea edo kotxea partekatzea.
Kontsumo iraunkorraren indizerako, gutxienez horietako lau egin behar dira normalean.
Euskal gazteen % 43,3k modu iraunkorrean kontsumitzen du. Portzentaje hori 2010ean neurtutakoa baino bi puntu altuagoa da, % 41,2koa baitzen orduan.
11 . GRAFIKOA . Kontsumo iraunkorraren indizearen bilakaera (%)
Como en casi todos los comportamientos de consumo sostenible analizados, y especialmente en los que tienen que ver con los hábitos de consumo de productos relacionados con la compra de alimentos, las mujeres obtienen un porcentaje más elevado que los hombres. En este caso, hasta un 18,6 % de las mujeres afirma hacerlo de manera habitual, mientras que entre los hombres el porcentaje no supera el 14,7 %.
Por último, la clase social a la que dicen pertenecer las personas entrevistadas es la otra variable que presenta mayores diferencias, posiblemente debido al precio de los productos ecológicos, que muchas veces son más caros que los productos industriales. Por esta razón, las personas jóvenes de clase alta o media-alta afirman comprar habitualmente estos productos hasta un 20,3 % en contraposición al 11,4 % de las personas jóvenes de clase baja o media-baja.
3 .2 . ÍNDICE DE CONSUMO SOSTENIBLE
Para la elaboración del índice de consumo sostenible se han tenido en cuenta cinco ítems: procurar comprar productos poco envasados o empaquetados, llevar la propia bolsa o carro de la compra, separar la basura doméstica según el tipo de desecho, limitar el consumo de agua y utilizar el transporte público colectivo o compartir coche.
El índice de consumo sostenible se basa en la realización habitual de al menos cuatro de las cinco acciones mencionadas anteriormente.
Un 43,3 % de la juventud vasca consume de manera sostenible, un porcentaje que ha aumentado en dos puntos porcentuales desde 2010 (41,2 %).
GRÁFICO 11 . Evolución del índice de consumo sostenible (%)
41,2
58,8
43,3
56,7
Bai / Sí
Ez / No
Kanpoko zirkuluaAnillo exterior: 2013
Barruko zirkuluaAnillo interior: 2010
47Kontsumo iraunkorra Consumo sostenible
Kontsumo iraunkorra osatzen duten itemak banan-banan aztertzerakoan ikusi dugun bezala, emakumeek gizonek baino indize altuagoa dute kontsumo iraunkorrari dagokionez (% 48,7 eta % 38,3, hurrenez hurren).
Kontsumo iraunkorraren indizea jardun nagusiaren arabera aztertzerakoan, ikusten dugu ikasten ari direnek eta, ondorioz, gazteenek dutela kontsumo iraunkorraren indizerik altuena (% 45,8), atzetik aldi berean ikasi eta lan egiten dutenak (% 42,1), langabezian daudenak (% 41,7) eta lanean ari direnak (% 38,8) datoz.
12 . GRAFIKOA . Kontsumo iraunkorraren indizea sexuaren eta jardun nagusiaren arabera (%)
Como hemos ido comprobando al analizar uno a uno los ítems que componen el consumo sostenible, las mujeres presentan un índice de consumo sostenible más elevado que los hombres, 48,7 % frente a 38,3 %.
Si atendemos al índice de consumo sostenible según la ocupación principal, observamos que quienes estudian, y por consiguiente, las más jóvenes, son quienes presentan un índice de consumo sostenible más elevado (45,8 %), seguidas de las que estudian y trabajan al mismo tiempo (42,1 %), quienes están en paro (41,7 %) y quienes trabajan (38,8 %).
GRÁFICO 12 . Índice de consumo sostenible por sexo y ocupación principal (%)
43,3
38,3
48,745,8
38,842,1 41,7
GuztiraTotal
GizonakHombres
EmakumeakMujeres
IkastenEstudian
LaneanTrabajan
Ikasten eta laneanEstudian y trabajan
LangabezianEn paro
Zeregin nagusiaOcupación principal
SexuaSexo
49
Aztertu ditugun lau kontsumo-indizeetan heterogeneoena kontsumo alternatiboarena da. Kontsumo arrazionalean produktu baten erosketa aurreko, erosketa bitarteko eta erosketa ondorengo jarrera bildu nahi izan badugu, kontsumo etikoak kontsumoaren ondorioei erreparatzen bazien, eta kontsumo iraunkorrak kontzientzia ekologikoari, ez da hain erraza kontsumo alternatiboan aztertutako item guztiak modu berean biltzea.
Azterturiko kontsumo alternatiboko praktika guztientzat izendatzaile komun bat aipatu beharko bagenu, esan genezake eredu tradizionaletik urruntzen saiatzen diren kontsumitzeko moduak direla. Modu tradizionaltzat ulertuta produktu bat erostea hura erabiltzeko, eta, ia beti modu indibidualean.
Kontsumo alternatiboari eskainitako kapituluan «lankidetzako kontsumo» gisa sailka daitezkeen hainbat ekintza aztertuko ditugu. Praktika horrek produktua eskuratu ahal izatearekin eta hari etekina ateratzearekin edo hura erabiltzearekin du zerikusia, eta ez haren jabe izatearekin. Baliabideak edo zerbitzuak maileguan hartzeaz, alokatzeaz edo trukatzeaz ari gara, haiek partekatzeaz, azken batean. Azkenik, kontsumo forma berriak ere aztertu dira, hala nola, produktuak deskontu-txartel bereziekin erostea interneteko webgune espezializatuetan. Kontsumitzeko modu berriak direla diogu internetek eskaintzen dituen aukera berriak baliatzen dituztelako, beste ekintza batzuek ez bezala kontsumo klasikotik urruntzen ez diren arren.
De los cuatro índices de consumo analizados hasta el momento el consumo alternativo es el más heterogéneo de todos. Si bien el consumo racional trataba de englobar el comportamiento antes, durante y después de la compra de un producto, el consumo ético atendía a las consecuencias del consumo y el consumo sostenible a la conciencia ecológica, no es tan fácil englobar todos los ítems analizado en el consumo alternativo de la misma manera.
Si tuviéramos que mencionar un denominador común para las prácticas de consumo alternativo analizadas, podríamos decir que son maneras de consumir que tratan de alejarse del modelo tradicional que consiste en adquirir un producto para su uso, casi siempre de manera individual.
A lo largo del capítulo dedicado al consumo alternativo analizaremos diversas acciones que pueden ser catalogadas como de consumo colaborativo. Esta práctica se basa en la filosofía del acceso y disfrute / uso y no de la propiedad. Se trata del tradicional préstamo, alquiler o intercambio adoptado al compartir recursos o servicios.
Por último, y no menos importante, también se analizan algunas nuevas formas de consumo como la adquisición de productos con bonos de descuento a través de páginas especializadas de Internet. Nuevas en tanto en cuanto utilizan las nuevas posibilidades de Internet, aunque no comparten con otras acciones esa tendencia a alejarse del consumo clásico.
Kontsumo alternatiboConsumo alternativo
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201350
4 .1 . KONTSUMO ALTERNATIBOARI LOTUTAKO JARRERAK
Euskal gazteen kontsumo alternatiboaren hedapena eta bilakaera aztertzeko, 12 item planteatu genituen 2013ko ikerlanean, 2010ean erabili ziren zazpiak eta beste bost item berri: produktuak edo zerbitzuak erostea interneteko webgune espezializatuetako deskontu-txartelak erabilita; arropa edo gauza sortak internet bidez trukatzea pertsona ezezagunekin, dirurik erabili gabe; denbora-bankuetan parte hartzea, beste pertsona batzuekin zaintza edo zerbitzuak trukatzeko; pertsona ezezagunekin kotxea partekatzea, bidaiako gastuak aurrezteko asmoz, eta, azkenik, pertsona ezezagunen etxeetan lo eginez bidaiatzea «couchsurfing» bidez, etxebizitzak trukatuta edo gisakoak eginez. Bost item horien 2010etik honako bilakaera ezin izan da aztertu, jakina.
Proposatu ditugun kontsumo alternatiboko jarrera guztietatik, gazteek gehien izaten dutena inondik inora ere berria ez den jarrera bat da: lagun edo senideekin liburuak, musika, filmak, tresnak, jostailuak eta abar trukatzea. % 55,2k dio askotan egin duela hori. Bigarren postuan beste pertsonen arropa erabilia jaso edo ematea daukagu, euskal gazteen % 33,5ek askotan egiten duena.
Hortik aurrera, kontsumo alternatiboarekin lotutako ekintzak gauzatzen dituzten euskal gazteen kopuruak behera egiten du era progresiboan. Interneteko webgune espezializatuetako deskontu-txartelen bidez produktuak edo zerbitzuak erosi ditu askotan gazteen % 18,4k; zer edo zer erosi dute hainbat pertsonaren artean denek erabiltzeko % 16,1ek, eta bigarren eskuko zer edo zer erosi du % 14,1ek.
% 10etik beherako portzentajeak dituzte kontsumo alternatiboarekin lotutako jarrera hauek: bidezko merkataritzako produktuak erosi ditu sarri (% 7,7); askotan saldu du bigarren eskuko zerbait (% 7,4); pertsona ezezagunekin bidaiatu du askotan autoa partekatuta gastuak aurrezteko (% 3,2); % 1,9k askotan parte hartu izan du truke-merkatuetan; % 1,6k askotan trukatu izan ditu arropa edo gauza sortak ezezagunekin internet bidez dirurik erabili gabe; % 1,5ek askotan egin du lo ezezagunen etxebizitzetan dirurik erabili gabe eta, azkenik, % 0,6k askotan parte hartu du denbora-bankuetan zaintza edo zerbitzuak beste pertsona batzuekin trukatzeko.
4 .1 . COMPORTAMIENTOS ASOCIADOS AL CONSUMO ALTERNATIVO
Para analizar la extensión y evolución de las pautas de consumo alternativo de la juventud vasca, se han planteado 12 ítems en la investigación realizada en 2013, con la incorporación de cinco nuevos ítems respecto a 2010: compra de productos o servicios por medio de bonos de descuento ofertados en páginas especializadas en Internet, el intercambio de lotes de ropa u objetos con personas desconocidas a través de Internet sin utilizar dinero, la participación en bancos de tiempo mediante los cuales intercambiar cuidados o servicios con otras personas, realización de viajes compartiendo coche con personas desconocidas con el fin de compartir gastos y. por último, viajar alojándose en domicilios particulares de personas desconocidas mediante “couchsurfing”, intercambio de casas o similares. Estos cinco ítems, lógicamente, no han sido analizados desde el punto de vista de su evolución desde 2010.
De las distintas prácticas de consumo alternativo propuestas, la que más frecuentemente realizan las personas jóvenes es una acción que no tiene nada de nuevo: intercambiar con familiares o amistades libros, música, películas, herramientas, juguetes, etc. Hasta un 55,2 % afirma haberlo hecho muchas veces. En segundo lugar se sitúa dar o recibir ropa usada de otras personas, realizada muchas veces por el 33,5 % de la juventud vasca.
A partir de ese punto los porcentajes de personas jóvenes que han realizado muchas veces prácticas de consumo alternativo disminuyen progresivamente. Comprar productos o servicios por medio de bonos de descuento de páginas de Internet ha sido realizado muchas veces por el 18,4 %; comprar algo entre varias personas para uso común por un 16,1 %; y comprar algo de segunda mano por el 14,1 %.
Con porcentajes inferiores al 10 % se sitúan los siguientes comportamientos asociados al consumo alternativo: comprar productos de comercio justo ha sido realizado muchas veces por el 7,7 %; el 7,4 % ha vendido muchas veces algo de segunda mano; el 3,2 % ha realizado muchas veces algún viaje compartiendo coche con personas desconocidas para ahorrar gastos; el 1,9 % ha participado muchas veces en mercados de trueque; el 1,6 % ha intercambiado lotes de ropa u objetos con personas desconocidas a través de Internet sin utilizar dinero; el 1,5 % se ha alojado muchas veces en domicilios particulares de personas desconocidas y por último, un 0,6 % ha participado muchas veces en bancos de tiempo para intercambiar cuidados o servicios con otras personas.
51
Grafiko honetan ikusten den bezala, jarrera horiek ohikotasunez dituztenen portzentajeak ez dira oso altuak. Alabaina, kontsumo alternatiboaren kapitulu honetan ikusiko dugunez, proposatutako ekintzak «askotan» gauzatu dituztenak gutxi diren arren, nabarmen igotzen dira portzentajeak kontsumo alternatiboarekin lotutako ekintza horiek noizbait egin izan dituztenen gazteei erreparatzean.
13 . GRAFIKOA . Kontsumo alternatiboari lotutako ekintzen maiztasuna (%)
Como podemos comprobar en el siguiente gráfico, si atendemos a los comportamientos realizados muchas veces los porcentajes no son muy elevados. Sin embargo, a lo largo del capítulo dedicado al consumo alternativo haremos un análisis más detallado de cada uno de los ítems y comprobaremos que si bien los porcentajes de la categoría “muchas veces” son bajos, aumentan considerablemente los de aquellas personas jóvenes que en alguna ocasión se han decantado por estos comportamientos de consumo alternativo.
GRÁFICO 13 . Frecuencia de realización de comportamientos asociados al consumo alternativo (%)
Kontsumo alternatiboConsumo alternativo
0,6
1,5
1,6
1,9
3,2
7,4
7,7
14,1
16,1
18,4
33,5
55,2
5,9
12,0
4,9
15,3
11,9
42,0
51,8
63,6
55,4
42,5
44,7
37,1
92,7
85,8
92,5
82,2
84,1
49,5
36,9
21,4
27,2
38,2
21,1
7,3
Denbora bankuetan partehartu, beste pertsonekin zaintze lanak edota zerbitzuak trukatzeko
Participar en bancos de tiempo para intercambiar cuidados o servicios con otras personas
Bidai bat egitea ezezagunen etxeetan lo eginez, "couchsurfing" bidez
Alojarse en domicilios particulares de personas desconocidas (Couchsourfing)
Arropa edo gauza-sortak (loteak) persona ezezagunekin Interneten bidez eta dirurik erabili gabe trukatzeaIntercambiar lotes de ropa u objetos con personas
desconocidas a través de Internet sin utilizar dinero
Truke-merkatuetan partehartuParticipar en mercados de trueque
Bidai bat egitea autoa pertsona ezezagunekin partekatuzgastuak aurrezteko asmoz
Hacer un viaje compartiendo coche con personas desconocidas para ahorrar gastos
Bigarren eskuko ezer saltzeaVender algo de segunda mano
Bidezko merkataritzako produkturik erosteaComprar productos de comercio justo
Bigarren eskuko ezer erosteaComprar algo de segunda mano
Pertsona batzuen artean zer edo zer erostea gero denek erabiltzeko
Comprar algo entre varias personas para uso común
Interneten deskontu bonuak eskeintzen dituzten web espezializatuetan produktu edo zerbitzuak erostea
Comprar productos o servicios por medio debonos de descuento de páginas de Internet
Erabilitako arropa eman eta jasotzeaDar o recibir ropa usada de otras personas
Liburuak, musika, pelikulak, tresnak, jostailuak familiakoen edo lagunen artean eman eta jasotzea
Intercambiar con familiares o amistades libros, música, películas…
Askotan / Muchas veces Noizean behin / Alguna vez Inoiz ez / Nunca Ed-Ee / Ns-Nc
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201352
Kontsumo alternatiboarekin lotutako jarrera gehienek bilakaera positiboa izan dute 2010 eta 2013 bitartean. Bereziki nabarmentzekoak dira bi jarrera ohikoenetan izandako hazkundeak; alde batetik, senideekin edo lagunekin liburuak, musika, pelikulak eta abar partekatzea, eta, bestetik, beste pertsonei erabilitako arropa ematea edo haiengandik jasotzea. Lehenengoa askotan egiten zutenak % 42,5 ziren 2010ean, eta % 55,2 2013an; bigarrena, aldiz, askotan egiten zuten % 23,1ek 2010ean eta % 33,5eraino igo da kopuru hori 2013an.
2010ean eta 2013an aztertu ziren beste item guztiek ere bilakaera positiboa dute, baina ez da bi horiena bezain nabarmena. Gora egin du zerbait hainbat pertsonaren artean partekatzeko erosi dutenen ehunekoak, eta ia bikoiztu egin askotan bigarren eskuko zerbait erosi dutenen portzentajea, askotan bidezko merkataritzako produktuak erosi dituztenen portzentajea eta askotan truke-merkatuetan parte hartu dutenena. Hala eta guztiz ere, portzentajeak txikiak dira oraindik.
Hau da, kontsumo alternatiboaren jokabide gehienak gero eta ohikoagoak dira. Ez dakigu, ordea, hori krisiarengatik den edo pentsamolde-aldaketa baten ondorioz.
14 . GRAFIKOA . Kontsumo alternatiboari lotutako jarreren maiztasunaren bilakaera (%)
La mayoría de los comportamientos asociados al consumo alternativo han evolucionado positivamente entre 2010 y 2013. Destacan especialmente los incrementos que se observan en los dos comportamientos más habituales, como son, por una parte, intercambiar con familiares o amistades libros, música, películas, etc., y por otra parte, dar o recibir ropa usada de otras personas. El primero ha pasado de haber sido realizado muchas veces por el 42,5 % en 2010 al 55,2 % de 2013; el segundo, ha pasado del 23,1 % que lo había realizado muchas veces en 2010 al 33,5 % de 2013.
El resto de ítems analizados en 2010 y 2013 presentan una evolución positiva, aunque no tan intensa como los dos primeros comentados anteriormente. Aumenta el porcentaje de quienes han comprado muchas veces algún producto para uso común; y prácticamente se duplica el porcentaje de personas que ha comprado muchas algo de segunda mano; el porcentaje de quienes se han acercado muchas veces a comprar productos de comercio justo y el de quienes han participado muchas veces en mercados de trueque, si bien los porcentajes siguen siendo pequeños.
Es decir, la mayoría de prácticas de consumo alternativo son cada vez más habituales, y cabe preguntarse si es un efecto de la crisis o se debe en mayor medida a un cambio de mentalidad.
GRÁFICO 14 . Evolución de comportamientos asociados al consumo alternativo (%)
0,6
1,5
1,6
1,9
3,2
7,4
7,7
14,1
16,1
18,4
33,5
55,2
0,0
0,0
0,0
0,9
0,0
3,1
3,6
7,8
13,5
0,0
23,1
42,5
2010 2013
Denbora bankuetan partehartu, beste pertsonekin zaintze lanakedota zerbitzuak trukatzeko / Participar en bancos de tiempo para
intercambiar cuidados o servicios con otras personas
Bidai bat egitea ezezagunen etxeetan lo eginez, "couchsurfing" bidezAlojarse en domicilios particulares de personas desconocidas (Couchsourfing)
Arropa edo gauza-sortak (loteak) persona ezezagunekin Interneten bidez eta dirurik erabili gabe trukatzea / Intercambiar lotes de ropa u objetos
con personas desconocidas a través de Internet sin utilizar dinero
Truke-merkatuetan partehartu / Participar en mercados de trueque
Bidai bat egitea autoa pertsona ezezagunekinpartekatuz gastuakaurrezteko asmoz / Hacer un viaje compartiendo coche con
personas desconocidas para ahorrar gastos
Bigarren eskuko ezer saltzea / Vender algo de segunda mano
Bidezko merkataritzako produkturik erosteaComprar productos de comercio justo
Bigarren eskuko ezer erostea / Comprar algo de segunda mano
Pertsona batzuen artean zer edo zer erostea gero denek erabiltzekoComprar algo entre varias personas para uso común
Interneten deskontu bonuak eskeintzen dituzten web espezializatuetanproduktu edo zerbitzuak erostea / Comprar productos o servicios por
medio de bonos de descuento de páginas de Internet
Erabilitako arropa eman eta jasotzeaDar o recibir ropa usada de otras personas
Liburuak, musika, pelikulak, tresnak, jostailuak familiakoenedo lagunen artean eman eta jasotzea
Intercambiar con familiares o amistades libros, música, películas…
53
Jarraian, kontsumo alternatiboarekin lotura duten jarrera hauek guztiak banan-banan aztertuko ditugu, jarrera askotan izaten dutela dioten gazte kopuruaren arabera, gehien izaten duten jarreretatik gutxien izaten direnetara.
4 .1 .1 . Senideekin edo lagunekin liburuak, musika, filmak, tresnak, jostailuak, eta abar trukatzea
Kontsumo alternatiboa erakusten duen jarrera hori da euskal gazteen artean zabalduen dagoena. % 55,2k dio askotan egin duela, eta beste % 37,1ek batzuetan egin izan duela. % 7,3k baino ez dio ez duela inoiz edo ia inoiz halakorik egin.
2010 eta 2013 artean asko igo da praktika hori; askotan egiten zutela ziotenak % 42,5 ziren 2010ean, eta kopuru hori % 55,2raino igo da 2013an.
Ohikoagoa da emakumeen artean. Izan ere, emakume gazteen % 59,7k dio askotan egin duela; hori esaten duten gizon gazteak, berriz, % 50,8 dira.
Zabalduago dago, halaber, gazteenen artean: 15-19 adin-taldean % 64,2k dio askotan egin duela, baina kopuru hori % 56,1era jaisten da 20-24 urtekoen adin-taldean, eta % 48,3ra 25-29 urtekoen artean.
4 .1 .2 . Erabilitako arropa jasotzea edo ematea
Erabilitako arropa jaso edo ematea ageri da bigarren lekuan Euskadiko gazteen kontsumo alternatiboaren jarrerak aztertzean.
Aztertu dugun lehen itemean bezalaxe, ez da praktika berria, baina igoera nabarmena izan du 2010 eta 2013 artean, askotan egiten dutela esaten dutenen ehunekoa % 23,1etik (2010) % 33,5 (2013) izatera pasa baita.
Elkarrizketatutako gazteen % 33,5ek dio askotan eman duela edo jaso duela erabilitako arropa, % 44,7k noizbait egin izan duela eta % 21,1ek dio ez duela inoiz egin.
Neskek eta 20 urtetik beherakoek trukatzen dute erabilitako arropa maiztasun handienarekin (% 39tik gora daude portzentajeak bi kasuetan).
A continuación vamos a analizar cada uno estos comportamientos relacionado con el consumo alternativo de forma individual, comentándolos de mayor a menor porcentaje de la categoría “muchas veces”.
4 .1 .1 . Intercambiar con familiares o amistades libros, música, películas, herramientas, juguetes, etc .
Esta es la práctica asociada al consumo alternativo más frecuente en la juventud vasca. Hasta un 55,2 % afirma haberlo hecho muchas veces, mientras que otro 37,1 % dice haberlo hecho a veces. Solamente un 7,3 % dice no haberlo hecho nunca o casi nunca.
Entre 2010 y 2013 esta práctica ha aumentado considerablemente, pasando del 42,5 % que afirmaba hacerlo muchas veces en 2010 al 55,2 % de 2013.
Es esta una práctica más frecuente entre las mujeres jóvenes que entre los hombres jóvenes, como evidencia la diferencia entre los porcentajes de mujeres jóvenes que lo han realizado muchas veces (59,7 %) frente al 50,8 % entre hombres jóvenes.
También es más frecuente entre las personas más jóvenes, el 64,2 % de quienes tienen de 15 a 19 años lo han hecho muchas veces, frente al 56,1 % de quienes tienen de 20 a 24 años y el 48,3 % de quienes tienen de 25 a 29 años.
4 .1 .2 . Dar o recibir ropa usada de otras personas
Dar o recibir ropa usada de otras personas es el segundo comportamiento asociado al consumo alternativo más frecuente en la juventud vasca.
Tal como sucedía con el primer ítem analizado, esta no es una práctica nueva pero ha experimentado un aumento considerable entre 2010 y 2013, pasando del 23,1 % que en 2010 afirmaba que lo hacía muchas veces al 33,5 % de 2013.
El 33,5 % de las personas jóvenes entrevistadas afirma que ha dado o recibido ropa usada de otras personas en muchas ocasiones; un 44,7 % dice haberlo hecho alguna vez y un 21,1 % dice que no lo ha hecho nunca.
Las chicas y las y los menores de 20 años son quienes más intercambian ropa usada (los porcentajes superan el 39% en ambos casos).
Kontsumo alternatiboConsumo alternativo
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201354
4 .1 .3 . Interneteko webgune espezializatuetako deskontu-txartelen bidez produktuak edo zerbitzuak tarteka erostea
Item hau berria da 2010eko galdetegiarekiko, orduan ez baitzen erabili, baina indarrez sartu da kontsumo alternatiboarekin lotutako jarreretan, zehazki kontsumo mota berriei dagokien atalean. Eta aztertu ditugun 12 itemen artean hirugarren postuan geratu da. Hala ere, kontsumo alternatiboaren jarrera asko, indar gehiagoz ala gutxiagoz, ez kontsumitzearen ideian oinarritzen diren bitartean, ezin esan halakorik praktika honen inguruan.
Kontsumitzeko era hau asko zabaldu da azken urteotan, eta, kontsumo modu berri bat den heinean, praktika alternatiboen taldean sar dezakegun arren, ezin dugu beste praktika alternatibo batzuen kategoria berean sartu, horiek kontsumoaren ziklo tradizionala, hau da, zerbait erosi eta horren jabe izatea, hausten saiatzen baitira kontsumoa gutxitzeko.
Edonola ere, gazteen % 18,4k dio askotan egin duela hori, eta % 42,5ek noizbait egin izan duela. Orotara, % 60 baino gehiago dira gutxienez behin egin dutenak. Aitzitik, gazteen % 38,2k ez du inoiz egin. Pentsatzekoa da inoiz egin ez dutenen kopuruak behera egingo duela hurrengo ikerketa egiten denean.
Emakumeek gizonek baino gehiago kontsumitzen dituzte produktu horiek; izan ere, % 22,3k dio askotan erosi izan dituela gauzak interneten deskontu-bonuekin, baina gizonen artean % 14,8ra baino ez da iristen ehuneko hori.
Adin-taldeei erreparatzen badiegu, eta produktu horiek erosteko nolabaiteko erosahalmena izan behar dela kontuan hartuta, ikusiko dugu produktuon kontsumoak adinarekin batera egiten duela gora, askotan erosi izan dituztenak 15-19 urtekoen adin-taldeko % 10,2tik, 20-24 urtekoen % 17,0ra eta 25-29 urte dituztenen % 25,2ra pasata.
Logikoki, alde nabaria dago ere ikasleen eta langileen artean (askotan egin dutenak % 14,3 eta % 23,1 dira, hurrenez hurren).
4 .1 .4 . Tarteka zerbait hainbat pertsonaren artean erostea guztien artean erabiltzeko
Lankidetza-kontsumoaren eredua produktua eskuratu ahal izateko aukeran oinarritzen da, eta ez haren jabe izatekoan.
4 .1 .3 . Comprar alguna vez productos o servicios por medio de bonos de descuento ofertados en páginas especializadas en Internet
Este ítem, que en 2010 no fue incluido en el cuestionario, ha irrumpido con fuerza en los comportamientos asociados al consumo alternativo, en concreto a las nuevas formas de consumo. Y se sitúa en el tercer lugar de los 12 ítems analizados. Sin embargo, es necesario aclarar que mientras otras formas de consumo alternativo inciden, con diferente grado de intensidad, en la idea de no consumir, no podemos decir lo mismo sobre esta práctica.
Esta es una forma de consumir que se ha popularizado mucho en los últimos años y aunque sí es una práctica alternativa en tanto que es una nueva forma de consumo, no podemos considerarla en la misma categoría que otras prácticas de consumo alternativo que tratan, de alguna manera de escapar del círculo clásico de comprar y poseer y en definitiva, persiguen consumir menos.
En cualquier caso, un 18,4 % afirma haberlo hecho en muchas ocasiones y un 42,5 % haberlo hecho en alguna ocasión. Por lo tanto, más del 60 % lo ha hecho al menos en una ocasión. Un 38,2 %, por el contrario, no lo ha hecho nunca. Presumiblemente, el porcentaje de quienes no lo han hecho nunca descenderá en una siguiente investigación.
Las mujeres consumen este tipo de productos o servicios más frecuentemente que los hombres, ya que el 22,3 % de ellas afirma hacerlo muchas veces mientras que entre los hombres el porcentaje es del 14,8 %.
Si atendemos a los grupos de edad, y teniendo en cuenta que estos productos requieren de cierto poder adquisitivo, su consumo aumenta con la edad, pasando del 10,2 % de personas de 15 a 19 años que consumen muchas veces este tipo de producto al 17,0 % entre quienes tienen de 20 a 24 años y al 25,2 % de quienes tienen de 25 a 29 años. Lógicamente, también existe una diferencia significativa entre quienes estudian (el 14,3 % lo ha hecho muchas veces) y quienes trabajan (23,1 %).
4 .1 .4 . Comprar alguna vez algo entre varias personas para uso común
El modelo de consumo colaborativo se basa en la filosofía del acceso y no de la propiedad. Se trata del tradicional
55
Baliabideak edo zerbitzuak maileguan hartzeaz, alokatzeaz edo trukatzeaz ari gara, haiek partekatzeaz, azken batean (Gómez eta Muñoz, 2013).
Euskal gazteen % 16,1ek askotan erosi izan du zer edo zer pertsona batzuen artean gero denek erabiltzeko, % 55,4k noizbait egin du hori eta % 27,2k ez du halakorik egin inoiz.
Zerbait pertsona batzuen artean erosteko praktika zabaldu egin da 2010etik 2013ra, askotan egin dutenen portzentajea % 13,5etik % 16,1era pasa baita, hurrenez hurren.
Adin-taldeen araberako desberdintasunak bereziki nabarmenak dira. Izan ere, portzentajea % 21,1ekoa da 15-19 urtekoen artean, % 14,9koa 20-24 urtekoen artean, eta % 13,7koa 25-29 urtekoen artean.
4 .1 .5 . Bigarren eskuko gauzak erostea
EAEko gazteen % 14,1ek dio askotan erosi dituela bigarren eskuko gauzak, % 63,6k noizbait egin izan duela, eta % 21,4k ez duela inoiz egin.
Item honetan ere igoera nabaria gertatu da 2010 eta 2013 artean, % 7,8tik % 14,1era igoz.
Halako trukeak egiteko interneteko plataformak ugaritu egin dira azken urteotan, eta ondorioz, orain posible da bigarren eskuko objektuak salerostea oso urrun dauden pertsonekin ere. Horrek guztiak pentsarazten digu etorkizunean portzentajeek gora egiten jarraituko dutela.
Gizonek emakumeek baino gehiagotan erosten dituzte bigarren eskuko produktuak (% 18,0 eta % 10,0, hurrenez hurren). Gizarte-maila subjektiboaren araberako desberdintasunak ere nabariak dira. Horrela, gizarte-maila altu edo erdi-altukoak direla diotenen % 13,9k dio askotan erosi dituela bigarren eskuko gauzak, baina portzentajea % 19,4raino iristen da maila baxu edo erdi-baxukoen artean.
4 .1 .6 . Bidezko merkataritzako produktuak erostea
Bidezko merkataritza gobernuz kanpoko erakundeek, Nazio Batuen Erakundeak eta mugimendu sozial eta politikoek (hala nola, pazifismoak eta ekologismoak) sustatzen duten merkataritza forma alternatiboa da. Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko harreman komertzial bidezko
préstamo, alquiler o intercambio adoptado al compartir recursos o servicios (Gómez y Muñoz, 2013).
El 16,1 % de la juventud vasca ha comprado en muchas ocasiones algo entre varias personas para hacer un uso común; un 55,4 % lo ha hecho en alguna ocasión y el 27,2 % no lo ha hecho nunca.
Comprar alguna vez algo entre varias personas para uso común es una práctica algo más frecuente en 2013 que en 2010, ya que el porcentaje de quienes lo han hecho muchas veces ha aumentado del 13,5 % al 16,1 %.
Destaca especialmente la diferencia por grupos de edad. Las personas de 15 a 19 años alcanzan el 21,1 %, un 14,9 % entre quienes tienen de 20 a 24 años y un 13,7 % entre las de 25 a 29 años.
4 .1 .5 . Comprar algo de segunda mano
El 14,1 % de la juventud de la CAPV afirma haber comprado algún producto de segunda mano en muchas ocasiones; un 63,6 % dice haberlo hecho en alguna ocasión y el 21,4 % no lo ha hecho nunca.
Este ítem también experimenta un importante aumento entre 2010 y 2013, pasando del 7,8 % al 14,1 %.
La proliferación de plataformas para la compra y venta de productos en Internet genera que este tipo de intercambios puedan realizarse incluso con personas muy distanciadas geográficamente, por lo que es previsible que este porcentaje vaya aumentando.
Los hombres jóvenes han comprado productos de segunda mano en un porcentaje mayor que las mujeres jóvenes, el 18,0 % y el 10,0 % respectivamente. Según la clase social a la que dicen pertenecer las personas entrevistadas también se evidencian diferencias entre las personas de clase alta o media-alta (un 13,9 % afirma que ha comprado muchas veces productos de segunda mano) y las de clase baja o media-baja, 19,4 %.
4 .1 .6 . Comprar productos de Comercio Justo
El comercio justo es una forma alternativa de comercio promovida por varias organizaciones no gubernamentales, por la Organización de las Naciones Unidas y por movimientos sociales y políticos (como el pacifismo y el ecologismo) que promueven una relación comercial
Kontsumo alternatiboConsumo alternativo
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201356
batean oinarritzen da (Wikipedia, 2002). Euskadin gero eta gehiago dira bidezko merkataritzaren irizpideei jarraituz lan egiten duten establezimenduak. Praktika hori ez dago oso zabalduta euskal gazteen artean, hala ere.
Euskal gazteen % 7,7k baino ez ditu askotan erosi bidezko merkataritzako produktuak, haien esanetan. % 51,8k dio noizbait erosi izan duela bidezko merkataritzako produkturik eta % 36,9k dio ez duela hori inoiz egin.
Portzentajeak txikiak izan arren, item honetan ere igoera gertatu da 2013an 2010eko datuekiko, % 3,6tik % 7,7ra pasaz.
Gizarte-maila altu edo erdi-altuko gazteen % 11,3k dio askotan erosi dituela bidezko merkataritzako produktuak. Gizarte-maila baxu edo erdi-baxukoen artean, ordea, % 3,6koa baino ez da portzentaje hori.
4 .1 .7 . Bigarren eskuko zerbait saltzea
Kontsumo alternatiboaren praktika hori hedatzen ari da, internetek eskaintzen dituen erraztasunei eta bigarren eskuko produktuak salerosteko webgune eta plataformen ugaritzeari esker.
Hala ere, jarduera hori askotan egin dutenak gutxi dira oraindik ere. % 7,4k baino ez du askotan egin; % 42,0k noizbait egin duela dio, eta % 49,5ek ez du inoiz egin. Bigarren eskuko produktuak askotan saldu dituztenen kopurua % 3,1etik % 7,4ra pasa da 2010 eta 2013 artean.
Bigarren eskuko produktuak erosterakoan bezalaxe, gizonak emakumeak baino aktiboago dira kontsumo alternatibo horretan. Izan ere, gizonen % 10,2k dio askotan saldu dituela bigarren eskuko produktuak, emakumeen artean portzentaje hori % 4,4koa baino ez den bitartean.
4 .1 .8 . Ezezagunekin kotxea partekatuz bidaiatzea, gastuak aurrezteko
Kotxearen erabilera partekatua –ingelesezko carpool edo carpooling terminoekin ere ezaguna– kotxea beste pertsona batzuekin partekatzean datza, bai aldian behin egiten diren bidaietarako, nola beste bidaia batzuetarako ere (Wikipedia, 2008).
voluntaria y justa entre productores y consumidores (Wikipedia, 2002). Aunque cada vez son más los establecimientos en Euskadi que trabajan según los criterios del comercio justo, sigue sin ser una práctica demasiado habitual entre la juventud vasca.
Solamente el 7,7 % de la juventud vasca afirma haber comprado en muchas ocasiones productos de comercio justo. Un 51,8 % afirma haber comprado alguna vez productos de comercio justo y un 36,9 % dice que no lo ha hecho nunca.
A pesar de moverse en porcentajes bajos, este ítem ha experimentado un destacado aumento entre 2010 y 2013, pasando del 3,6 % al 7,7 % actual.
Un 11,3 % de las personas jóvenes de clase alta o media-alta afirma que ha comprado productos de comercio justo muchas veces. Este porcentaje entre quienes se definen como de clase baja o media-baja es del 3,6 %.
4 .1 .7 . Vender algo de segunda mano
Esta es otra práctica de consumo alternativo que sin duda se va popularizando debido a las facilidades que ofrece Internet y a la proliferación de páginas web y plataformas basadas en la compra y venta de productos de segunda mano.
Sin embargo, el porcentaje de quienes lo han hecho en muchas ocasiones sigue siendo bajo. Sólo el 7,4 % afirma haberlo hecho en muchas ocasiones; un 42,0 % dice haberlo hecho en alguna ocasión y el 49,5 % no lo ha hecho nunca. El porcentaje de quienes han vendido productos de segunda mano en muchas ocasiones ha aumentado del 3,1 % de 2010 al 7,4 % de 2013.
Tal como ocurría con la compra de productos de segunda mano, los hombres son más activos que las mujeres en esta práctica de consumo alternativo. Un 10,2 % afirma haber vendido en muchas ocasiones productos de segunda mano, mientras que el porcentaje entre las mujeres es del 4,4 %.
4 .1 .8 . Realizar algún viaje compartiendo coche con personas desconocidas para compartir gastos
El uso compartido de automóvil —también conocido por los términos en inglés Carpool o Carpooling— es la práctica que consiste en compartir un automóvil con otras personas tanto para viajes periódicos como para trayectos puntuales (Wikipedia, 2008).
57
Aztertutako kontsumo alternatiboaren jardueretako asko bezala, carpooling-a zabaltzen ari da interneteko plataformei esker. Hala eta guztiz ere, ez da euskal gazteen artean oso zabaldua dagoen praktika, elkarrizketatutako pertsonen % 3,2k baino ez baitu askotan egiten. % 11,9k noizbait egin izan du eta % 84,1ek ez du inoiz egin. Praktika hau pixka bat zabalduago dago mutilen eta gizarte-maila baxuko edo erdi-baxuko pertsonen artean.
2010ean ez zen item hau aztertu eta, hortaz, ezin dugu bilakaeraren analisirik egin.
4 .1 .9 . Truke-merkatuetan parte hartzea
Kontsumo alternatiboaren atalean aztertutako azken lau itemek oso portzentaje txikiak dituzte eta ez daude batere zabalduak. Truke-merkatuak ondasun materialak edo zerbitzuak beste ondasun edo zerbitzuengatik trukatzean oinarritzen dira (Wikipedia, 2004), eta salerosketa arruntean ez bezala, ez da diru likidorik erabiltzen. Euskal gazteen % 1,9k bisitatu ditu askotan. % 15,3k noizbait hartu izan du parte merkatu horietan, eta gainerako % 82,2 ez da inoiz horietara hurbildu.
2010eko datuekiko bilakaera ez da bereziki esanguratsua (% 0,9tik % 1,9ra, askotan egiten dutenen kopurua) eta desberdintasun aipagarri bakarra portzentaje hori gizarte-mailaren arabera aztertzerakoan gertatzen da. Gizarte-maila baxu edo erdi-baxukoak direla diotenen artean, % 4,3 dira truke-azoketara askotan joan direnak, eta gizarte-maila altu edo erdi-altukoen artean % 1,2.
4 .1 .10 . Arropa edo gauza sortak trukatzea interneten bidez ezezagunekin dirurik erabili gabe
EAEko gazteen % 1,6k askotan trukatu du arropa edo gauza sortak ezezagunekin internet bidez, dirurik erabili gabe. % 4,9k noizbait egin du hori, eta % 92,5ek, inoiz ez.
Item hori lehen aldiz erabili da 2013ko galdeketan eta, ondorioz, ezin dugu bilakaeraren azterketarik egin.Portzentajeak hain txikiak izanik, ezinezkoa da kolektiboen araberako azterketa egitea.
Tal como sucede con muchas de las prácticas de consumo alternativo analizadas, el Carpooling es cada vez más frecuente gracias a las plataformas al uso que ofrece Internet. Sin embargo no es todavía una práctica demasiado frecuente entre la juventud vasca, ya que sólo un 3,2 % de las personas entrevistadas lo hacen en muchas ocasiones. Otro 11,9 % lo ha hecho alguna vez y el 84,1 % no lo ha hecho nunca. Esta práctica está algo más extendida entre los chicos y las personas de clase social baja o media-baja.
Este es un ítem que no fue incluido en 2010 por lo que no es posible analizar su evolución.
4 .1 .9 . Participar alguna vez en mercados de trueque
Los últimos 4 ítems analizados en el consumo alternativo apenas alcanzan porcentajes para ser considerados poco menos que anecdóticos. Los mercados de trueque, entendido como el intercambio de bienes materiales o servicios por otros objetos o servicios y que se diferencia de la compraventa habitual en que no intermedia el dinero en líquido en la transacción (Wikipedia, 2004), han sido visitados muchas veces por el 1,9 % de la juventud vasca. Otro 15,3 % ha participado en ellos en alguna ocasión pero el 82,2 % restante no ha participado nunca en ninguno de ellos.
La evolución desde 2010 no es especialmente significativa (de 0,9 % a 1,9 % entre quienes los han visitado muchas veces) y la única diferencia significativa la encontramos al analizar este porcentaje según la clase social. Las personas que declaran ser de clase baja o media-baja alcanzan el 4,3 % de quienes han visitado estos mercados de trueque en muchas ocasiones, mientras que entre quienes se definen como de clase alta o media-alta este porcentaje es del 1,2 %.
4 .1 .10 . Intercambiar lotes de ropa u objetos con personas desconocidas a través de Internet sin utilizar dinero
El 1,6 % de la juventud de la CAPV ha intercambiado en muchas ocasiones lotes de ropa u objetos con personas desconocidas a través de Internet sin utilizar dinero. Otro 4,9 % lo ha hecho alguna vez y el 92,5 % no lo ha hecho nunca.
Debido a que este ítem ha sido incluido por primera vez en la investigación de 2013 no es posible hablar de evolución.Los bajos porcentajes no permiten la comparación entre colectivos.
Kontsumo alternatiboConsumo alternativo
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201358
4 .1 .11 . Pertsona ezezagunen etxeetan lo eginez bidaiatzea, couchsurfing, etxebizitzen trukea edo gisakoak eginez
Couchsurfing terminoa 2004an sortu zen webgune baten izenetik dator. Webgunea irabazi asmorik gabekoa zen hasiera batean, baina 2011n irabazi asmoko enpresa bihurtu zen. Webguneak plataforma bat eskaintzen die kideei bidaiatzerakoan anfitrioi baten etxean lo egiten gera daitezen, eta gainera jarduerak antolatzeko edo haietan parte hartzeko aukera ematen du (Wikipedia, 2005).
Item hau ez zen aztertu 2010ean, baina 2013an euskal gazteen % 1,5ek baino ez dio askotan egin duela couchsurfing. % 12,0k noizbait egin du, eta % 85,8k ez du inoiz egin.
Gizarte-maila baxu edo erdi-baxukoe adierazi dutea couchsurfing sarri egin izan dutela (% 2,9).
4 .1 .12 . Noizbait denbora-bankuetan parte hartzea beste pertsona batzuekin zaintzak edo zerbitzuak trukatzeko
Denbora-banku bat alternatiba ekonomiko eta sozialerako tresna bat da. Horren bidez, pertsona talde bateko kideek beren abildadeak truka ditzakete elkarren artean, dirurik erabili gabe, emandako eta jasotako zerbitzu-orduak bakarrik zenbatuz.
Item hori ez zen aztertu 2010ean, baina 2013an askotan erabili dutenak ez dira % 1era iristen (% 0,6); beste % 5,9k noizbait egin izan du, eta % 92,7k ez du inoiz erabili denbora-banku bat.
4 .1 .11 . Alojarse en domicilios particulares de personas desconocidas mediante couchsurfing, intercambio de casas o similares
El término couchsurfing surge a partir de una web del mismo nombre fundada sin ánimo de lucro en el año 2004 y transformada en empresa con ánimo de lucro en el año 2011. El sitio web proporciona una plataforma para que sus miembros se alojen en casa del anfitrión que los acoge en su casa cuando viajan, y que también permite organizar y participar en actividades (Wikipedia, 2005).
Este ítem no fue analizado en 2010 pero en 2013 sólo el 1,5 % de la juventud vasca afirma haber practicado couchsurfing en muchas ocasiones. Otro 12,0 % afirma haberlo hecho en alguna ocasión y el 85,8 % no lo ha hecho en ninguna ocasión.
Quienes se definen de clase social baja o media-baja son quienes más señalan haber realizado couchsurfing en muchas ocasiones (2,9%).
4 .1 .12 . Participar alguna vez en bancos de tiempo mediante los cuales intercambiar cuidados o servicios con otras personas
Un Banco de Tiempo es una herramienta con la cual un grupo de personas puede crear una alternativa económica social intercambiando habilidades entre sus miembros sin utilizar dinero, únicamente contabilizando las horas de servicio prestado y recibido.
Este ítem no fue analizado en 2010 pero en 2013 apenas alcanzaba el 1 % (0,6 %) entre quienes lo han hecho muchas veces; otro 5,9 % lo ha hecho en alguna ocasión y el 92,7 % no lo ha hecho nunca.
59
4 .2 . KONTSUMO ALTERNATIBOAREN INDIZEA
Kontsumo alternatiboaren indizea egiteko, lau item izan dira kontuan: bidezko merkataritzako produktuak erostea, bigarren eskuko produktuak erostea, truke-merkatuetan parte hartzea eta pertsona batzuen artean zerbait erostea gero guztiek erabiltzeko.
Kontsumo alternatiboaren indizerako, gutxienez lau jarduera horietako bat askotan egitea hartu da kontuan.
Euskal gazteriaren kontsumo alternatiboaren indizea % 28,1ekoa da, eta igoera izan du 2010ekiko, orduan % 21,7koa baitzen portzentaje hori.
15 . GRAFIKOA . Kontsumo alternatiboaren indizearen bilakaera (%)
Kontsumo alternatiboa aztertzeko erabili ditugun itemak banan-banan aztertzerakoan ikusi dugun bezala, gizonek emakumeek baino portzentaje handiagoa dute (% 31,2 eta % 24,9, hurrenez hurren).
Kontsumo alternatiboaren praktikak hedatuago daude, halaber, 15-19 urtekoen adin-taldean (% 31,8), 20-24 edo 25-29 urtekoen adin-taldeetan baino (% 27,2 eta % 26,2, hurrenez hurren).
4 .2 . ÍNDICE DE CONSUMO ALTERNATIVO
Para la elaboración del índice de consumo alternativo se han tenido en cuenta cuatro ítems: haber comprado productos de comercio justo, productos de segunda mano, haber participado en mercados de trueque y haber comprado entre varias personas un producto para su uso común.
El índice de consumo alternativo se basa en realizar muchas veces al menos uno de las cuatro acciones mencionadas anteriormente.
La juventud vasca presenta un índice consumo alternativo del 28,1 %, un porcentaje que ha experimentado una evolución ascendente desde el 21,7 % de 2010.
GRÁFICO 15 . Evolución del índice de consumo alternativo (%)
Tal como hemos visto anteriormente al analizar los ítems que componen el consumo alternativo uno a uno, los hombres presentan un porcentaje más elevado que las mujeres, 31,2 % y 24,9 % respectivamente.
Las prácticas de consumo alternativo también son más frecuentes entre quienes tienen de 15 a 19 años (31,8 %) que entre las personas de 20 a 24 años (27,2 %) y 25 a 29 años (26,2 %).
Kontsumo alternatiboConsumo alternativo
21,7
78,3
28,1
71,9
Bai / Sí
Ez / No
Kanpoko zirkuluaAnillo exterior: 2013
Barruko zirkuluaAnillo interior: 2010
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201360
16 . GRAFIKOA . Kontsumo alternatiboaren indizea sexuaren eta adin-taldearen arabera (%)
GRÁFICO 16 . Índice de consumo alternativo por sexo y grupos de edad (%)
28,1
31,2
24,9
31,8
27,2 26,2
GuztiraTotal
Gizonak Hombres
EmakumeakMujeres
15-19 urteaños
20-24 urteaños
25-29 urteaños
Adin taldeaGrupos de edad
SexuaSexo
63
Ikerketa honen helburuetarako, kontsumo arduratsua orain arte aztertutako kontsumo moten batasuna da, hots, kontsumo arrazionalaren, kontsumo etikoaren, kontsumo jasangarriaren eta kontsumo alternatiboaren batasuna.
5 .1 . KONTSUMO ARDURATSUAREN INDIZEAKontsumo arduratsuaren indizeak hiru mailako eskala du: maila altuan daude deskribatutako lau indizeetatik hiru betetzen dituztenak; maila ertainean bi betetzen dituztenak, eta maila baxuan gehienez ere indize bakarra betetzen dutenak.
2013an, euskal gazteen % 14,6k du kontsumo ardurat-suaren maila altua, % 28,7k maila ertaina eta % 56,7k maila baxua. Hortaz, 2010eko ikerketan egin zen bezala, maila altu eta ertaineko gazteak kategoria bakarrean biltzen baditugu, ikusiko dugu euskal gazteen % 43,3k era arduratsuan kontsumitzen duela. Portzentajea igo egin da 2010eko datuekiko (% 42,2), baina oso igoera txikia izan da.
17 . GRAFIKOA . Kontsumo arduratsuaren indizearen bilakaera (%)
Para los fines de esta investigación, el consumo responsable es sintetizado como la combinación de los cuatro tipos de consumo estudiados anteriormente, es decir, el consumo ra-cional, el consumo ético, el consumo sostenible y el consumo alternativo.
5 .1 . ÍNDICE DE CONSUMO RESPONSABLEEl índice de consumo responsable se calcula como una escala en la que el nivel alto indica que la persona que lo alcanza cumple tres o cuatro de los índices descritos; el nivel medio corresponde a quienes cumplen dos y el nivel bajo a quienes cumplen solamente uno o ninguno.
En 2013, un 14,6 % de la juventud vasca tiene un nivel de consumo responsable alto, un 28,7 % un nivel medio y el 56,7 % restante un nivel de consumo responsable bajo. Por lo tanto, si agrupamos los consumos responsables alto y medio tal como se realizó en la investigación de 2010, constatamos que un 43,3 % de la juventud vasca consume de manera responsable. Este porcentaje ha aumentado muy ligeramente desde 2010, cuando ese porcentaje llegó al 42,2 %.
GRÁFICO 17 . Evolución del índice de consumo responsable (%)
Kontsumo arduratsua Consumo responsable
42,2
57,8
43,3
56,7
Bai / Sí
Ez / No
Kanpoko zirkuluaAnillo exterior: 2013
Barruko zirkuluaAnillo interior: 2010
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201364
2010 eta 2013 urteen artean izan den kontsumo arduratsuaren indizearen igoera kontsumo alternatiboaren igoerak eragindakoa da, nagusiki, % 21,7tik % 28,1era pasa baita. Kontsumo iraunkorra ere pixka bat igo da, % 41,2tik % 43,3ra pasaz.
Aitzitik, kontsumo arrazionala 2010eko % 58,1etik 2013ko % 55,8ra jaitsi da, eta kontsumo etikoa, lau kontsumo moten artean portzentajerik baxuena duena, % 15,2tik % 12,8ra jaitsi da 2010 eta 2013 urteen artean.
18 . GRAFIKOA . Kontsumo-indizeen bilakaera (2010-2013)
Kontsumo arduratsuko maila altua eta ertaina dutenak batuta, esan dezakegu 2013an emakumeek gizonek baino indize altuagoa dutela kontsumo arduratsuari dagokionez (% 44,8 eta % 41,9, hurrenez hurren). Desberdintasun horren arrazoia da emakumeen kontsumo arrazional, etiko eta iraunkorraren indizeak altuagoak direla.
Ikerketan zehar adinaren araberako desberdintasun esanguratsuak ikusi ditugun arren, kontsumo arduratsu altu edo ertaina antzekoa da aztertutako hiru adin-taldeetan.
19 . GRAFIKOA . Kontsumo arduratsuaren indizearen bilakaera sexuaren eta adin-taldearen arabera (%)
El índice de consumo responsable aumenta ligeramente entre 2010 y 2013, debido principalmente al aumento del consumo alternativo, que pasa del 21,7 % al 28,1 %. También aumenta ligeramente el consumo sostenible pasando del 41,2 % al 43,3 %.
Sin embargo, el consumo racional baja del 58,1 % de 2010 al 55,8 % de 2013 y el consumo ético, el que presenta un porcentaje más bajo de los cuatro, también cae del 15,2 % al 12,8 % en 2013.
GRÁFICO 18 . Evolución de los índices de consumo 2010-2013 (%)
Considerando de forma agrupada a quienes presentan un consumo responsable alto o medio, podemos señalar que las mujeres presentan en 2013 un índice de consumo responsable más elevado que el de los hombres (44,8 % y 41,9 % respectivamente). Esta diferencia se debe a que las mujeres han presentado índices de consumo racional, ético y sostenible superiores a los hombres.
A pesar de que a lo largo de la investigación hemos apreciado algunas diferencias significativas según la edad, el consumo responsable alto o medio es similar en los tres grupos de edad analizados.
GRÁFICO 19 . Evolución del índice de consumo responsable por sexo y territorios históricos (%)
KONTSUMO INDIZEA ÍNDICE DE CONSUMO (%) 2010 2013
Kontsumo ARRAZIONALA / Consumo RACIONAL 58,1 55,8
Kontsumo ETIKOA / Consumo ÉTICO 15,2 12,8
Kontsumo IRAUNKORRA / Consumo SOSTENIBLE 41,2 43,3
Kontsumo ALTERNATIBOA / Consumo ALTERNATIVO 21,7 28,1
Kontsumo ARDURATSUA Altua edo ertaina Consumo RESPONSABLE Alto o Medio 42,2 43,3
43,3
41,9
44,8
42,6
46,4
38,7
GuztiraTotal
Gizonak Hombres
EmakumeakMujeres
ArabaÁlava
Bizkaia Gipuzkoa
Lurralde HistorikoakTerritorios Históricos
SexuaSexo
65
Kontsumo arduratsuaren indizea gazteen lan- eta gizarte-egoerak baldintzatzen du hein handi batean. Langabezian dauden gazteek duten kontsumo arduratsuaren indizea (% 48,7) lanean ari diren gazteena (% 39,4) baino altuagoa da.
Bestalde, datuak gizarte-maila subjektiboaren arabera aztertzerakoan, ikusi dugu elkarrizketatutako gazteen artean gizarte-maila baxukoak edo erdi-baxukoak direla kontsumo arduratsu handi edo ertain handiagoa dutenak (% 48,5), gizarte-maila ertainekoekin edo (% 42,1) goi-mailakoekin eta erdi-goi mailakoekin alderatuta (% 43,0).
20 . GRAFIKOA . Kontsumo arduratsuaren indizearen bilakaera Jardun nagusiaren eta gizarte-maila subjektiboaren arabera (%)
El índice de consumo responsable parece estar en cierta medida determinado por la situación socio-laboral de las personas jóvenes. Aquellas personas que están en paro son quienes obtienen un índice de consumo responsable más elevado (48,7 %) mientras que aquellas que trabajan alcanzan el 39,4 %.
Por otra parte, la clase social a la que dicen pertenecer las personas jóvenes entrevistadas evidencia que las de clase baja o media-baja presentan un índice de consumo responsable alto o medio más elevado (48,5 %) que las de clase media (42,1 %) y clase alta o media-alta (43,0 %).
GRÁFICO 20 . Evolución del índice de consumo responsable por ocupación principal y clase social subjetiva (%)
Parte-hartze sozialaren indize sintetikoa Índice sintético de participación social
43,3 42,539,4
46,448,8
43,1 42,1
48,5
GuztiraTotal
IkastenEstudian
LaneanTrabajan
Ikasten eta lanean
Estudian y trabajan
LangabezianEn paro
Baxua edo ertain-baxua
Baja o media-baja
ErtainaMedia
Ertain-altua edo altuaMedia-alta o alta
Klase sozial subjektiboaClase social subjetiva
Zeregin nagusiaOcupación principal
67
Produktuen ekoizpenean eta kontsumoan oinarritutako gizarte-eredu batean, herritarren esku kontsumo-ondasunen eskaintza zabala jartzea ezinbestekotzat jotzen da ongizate handiagoa lortzeko, baita kontsumo-maila handiago batek, aldi berean, zoriontasun indibidual eta kolektibo handiagoa dakarrela ere. Gure kontsumo-beharrak asetzeko hazkunde ekonomikoa ezinbesteko baldintza dela pentsatzen da.
Hain da kontsumoa gure gizartearen ardatz nagusietako bat, non gaur egungo pentsalari garrantzitsuenetako batek, Giles Lipovetsky-k hain zuzen ere, «bizitza pribatuaren beste amets handia» dela baitioen (maitasunarekin batera).
Agerikoa dirudi kontsumo-gizarte batean bizi garela eta, ondorioz, ezer ez kontsumitzeko aukera ez dela existitzen. Alabaina, kontsumitzerako orduan, badaude beste batzuk baino arduratsuagoak diren erak. Ikerketa honetan, kontsumo arduratsuaren indize bat osatzen saiatu gara, horretarako lau kontsumo motatan oinarrituta: kontsumo arrazionala, etikoa, iraunkorra eta alternatiboa.
Era arduratsuan kontsumitzen dute EAEko gazteek?
Ikerketa honetan ikusi dugu EAEko gazteen % 43,3k baino zertxobait gehiagok maila altua edo ertaina duela kontsumo arduratsuaren indizean. Kontsumo arduratsu altua dute % 14,6k. Hori da benetan era arduratsuan kontsumitzen duela esan dezakegun populazioaren zatia.
Kontsumo arduratsu ertaina dutenak (hau da, aztertutako lau kontsumo motetako bi betetzen dituztenak) % 28,7 dira. Portzentaje hori modu arrazional eta iraunkorrean kontsumitzen duten gazteek osatzen dute. Horiek dira,
En un modelo social basado principalmente en la producción y consumo de productos, se considera que una mayor oferta de bienes de consumo puestos al alcance de la ciudadanía es fundamental para lograr un mayor bienestar, y que un nivel de consumo más elevado nos reporta, a su vez, un grado superior de felicidad individual y colectiva. La condición que se antoja necesaria para conseguir satisfacer nuestras necesidades de consumo es el crecimiento económico.
El consumo es un fenómeno tan central en nuestra sociedad, que uno de los pensadores más importantes de nuestros tiempos, Giles Lipovetsky, lo llama “el otro gran sueño de la vida privada” (junto al amor).
Parece evidente que vivimos en una sociedad de consumo y que, por lo tanto, no existe la posibilidad de no consumir en absoluto. Ahora bien, hay maneras de consumir más responsables que otras. Esta investigación ha tratado de alcanzar a definir un índice de consumo responsable basándose en cuatro tipos de consumo, el racional, el ético, el sostenible y el alternativo.
¿Consumen de manera responsable las personas jóvenes de la CAPV?
En esta investigación hemos constatado que el 43,3 % de la juventud de la CAPV presenta un consumo responsable alto o medio. Quienes alcanzan el índice de consumo responsable alto son el 14,6 %. Esta es la población que podríamos considerar que consume de una manera realmente responsable.
Quienes presentan un consumo responsable medio (es decir, cumplen dos de los cuatro tipos de consumo
OndorioakConclusiones
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201368
izan ere, kontsumo-indizerik ohikoenak eta ez datoz beti kontsumo arduratsuaren maila altuarekin bat.
Egia da, halaber, kontsumo iraunkorra, oro har produktuen birziklapenean eta baliabide naturalen etxeko erabilera arduratsuan zentratua, asko babestu dutela erakundeek eta, gainera, badaude hori egin ahal izateko baliabideak herritarren eskura, hala nola, garbiguneak edo birziklatzeko edukiontzien sare zabala. Bestalde, kontsumo arrazionalarekin lotutako jarrera askok (besteak beste, erosketaren tiketa konprobatzeak, garantia konprobatzeak, produktuaren etiketak, erosi nahi dena aurrez erabakitzeak, arazorik izatekotan erreklamazioa egiteak edo produktua erosi aurretik egoera onean dagoela egiaztatzeak) ez dute nahitaez esan nahi produktua erosteak dakartzan ondorio sozial eta ekonomikoak kontuan izanda kontsumitzen denik.
Kontsumo etikoa eta alternatiboa dira benetan formula tradizionaletik haratago doan kontsumo mota berriak zabaltzen ari direla erakuts dezaketen indizeak. Alabaina, kontsumo etikoaren eta kontsumo alternatiboarekin lotutako jarrera batzuen (bidezko merkataritza, trukea, denbora-bankuak, etab.) hedapen txikiak adierazten digu egungo kontsumo-eredua ez dela beste kontsumo-eredu baterantz eboluzionatzen ari. Jarduera horiek apenas lortzen dute anekdotikoak ez izateko portzentajea biltzea, berriak ez diren lankidetza-kontsumoarekin lotutako jarduerek gorakada izan duten arren (besteak beste, liburu, musika eta abarren trukeak, bigarren eskuko produktuak salerosteak, produktu bat pertsona batzuen artean erosteak...) eta Internetek zeharo berriak diren kontsumo motak zabaltzea ekarri duen arren. Esan beharra dago, halere, interneteko jarduera horietako askok ez dutela kontsumismoaren formula klasikoetatik bereizten den kontsumoa ekartzen (adibidez, produktuak edo zerbitzuak erostea interneteko deskontu-txartelen bidez). Izan ere, kontsumitzeko era aldatzen duen arren, ez du lotura handirik gutxiago kontsumitzean oinarritzen diren kontsumo forma alternatiboekin.
Gaur egun, gero eta gehiago dira, alor guztietatik, sistemaren kontra altxatzen ari diren ahotsak. Izan ere, sistema horren helburu bakarra hazkunde ekonomikoa da, ekoizpenaren eta kontsumoaren hazkunde etengabean oinarritua, eta ez ditu prozesu horrek sortzen duen ingurumenaren eta gizartearen gainbeherak kontuan hartzen.
Ikerketa honetan aztertutako kontsumo indizetako batzuek erakusten dute euskal gazteria ari dela, poliki-poliki, erabili eta botatzeko eredu klasikotik urruntzen diren kontsumo formetara hurbiltzen; besteak beste, lankidetza-kontsumora, hau da, produktuen erabileran eta ez jabetzan oinarritutako kontsumora.
analizados) son el 28,7 %. Este porcentaje se debe principalmente a personas jóvenes que consumen de manera racional y sostenible, que son los dos índices de consumo más habituales y que no se traducen siempre en un alto nivel de compromiso.
Lo cierto es que por una parte, el consumo sostenible, principalmente centrado en el reciclaje de productos y en el uso responsable de recursos naturales a nivel doméstico, es el más apoyado desde las instituciones y existen para su ejercicio muchos recursos como los garbigunes y una amplia red de contenedores para el reciclaje. Por otra parte, muchos de los comportamientos asociados al consumo racional como comprobar el ticket de compra; comprobar la garantía; el etiquetado del producto; llevar pensado de antemano lo que se quiere comprar; reclamar en caso de tener algún problema o comprobar que el producto está en buen estado antes de adquirirlo, no implican necesariamente que se consuma de una manera que contemple las consecuencias sociales y económicas de la adquisición de un producto.
El consumo ético y el consumo alternativo son los índices que pueden indicar que realmente está cambiando la manera de consumir alejada de la fórmula tradicional pero la escasa prevalencia del consumo ético y de algunos de los comportamientos de consumo alternativo como el comercio justo, el trueque, los bancos de tiempo, etc. nos llevan a considerar que el actual modelo de consumo no está mutando en otra manera de consumir. Estos comportamientos apenas alcanzan porcentajes suficientes para no ser considerados anecdóticos, a pesar del repunte de actividades relacionadas con el consumo colaborativo que no son nuevas (por ejemplo, el intercambio de libros, música, etc., comprar y vender productos de segunda mano, comprar un producto entre varias personas para un uso común…) y de que Internet está haciendo posible otras totalmente nuevas, aunque no todas ellas favorecen lo que entendemos por un alejamiento de las fórmulas clásicas del consumismo, como es el caso de adquirir productos o servicios a través de bonos de Internet, que está más asociado a la fórmula de consumo clásica que a formas alternativas que inciden en consumir menos.
Actualmente cada vez son más numerosas las voces que, desde todos los ámbitos, tratan de posicionarse frente a un sistema absolutamente orientado al crecimiento económico, basado en el aumento incesante de la producción y el consumo, sin reparar en la erosión social y medio-ambiental que se produce en el proceso.
Algunos de los consumos analizados en esta investigación indican que la juventud vasca, poco a poco, va acercándose a nuevas formas de consumo alejadas del modelo clásico de usar y tirar, para empezar a decantarse por formas de consumo colaborativo, basadas en el uso de los productos y no en su propiedad.
71BibliografiaBibliografía
Comercio Justo, 2002 . In: Wikipedia [linean]. 16 julio 2015, 19:00 [Kontsulta: 2015/09/08]. Interneten: https://es.wikipedia.org/wiki/Comercio_justo
Couchsurfing, 2005. In: Wikipedia [linean]. 17 agosto 2015, 15:51 [Kontsulta: 2015/09/09]. Interneten: https://es.wikipedia.org/wiki/CouchSurfing
KONTSUMOBIDE-INSTITUTO VASCO DE CONSUMO . Comercio electrónico [linean]. Vitoria-Gasteiz: Kontsumobide -Instituto Vasco de Consumo, 2015. [Kontsulta: 2012/09/11]. Interneten: http://www.kontsumobide.euskadi.eus/y10-kbinfo03/es/contenidos/informacion/kb_temas_comercio_electronico/es_temas/temas_de_consumo.html
Gómez, Janire y Muñoz, David . Reiniciando el sistema de consumo. Elideario.com [linean]. 31 enero 2013, 18:00. Interneten: http://elideario.com/consumo-colaborativo-reiniciando-sistema/ [Kontsulta: 2015/09/10]
GÓNZALEZ LAXE, Fernando . La sociedad del hiperconsumo. El País Ed. Galicia [linean]. Madrid: El País S.L. 2011, 15 de septiembre. pp. 20-22 [Kontsulta: 2015/09/08]. ISSN 1697-9389. Interneten: http://elpais.com/diario/2009/11/14/galicia/1258197499_850215.html
Guía de consumo responsable. Vitoria-Gasteiz: Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco, 2009. ISBN 978-84-457-2863-5. Interneten ere: http://www.kontsumobide.euskadi.net/y10-kbdocs1/es/contenidos/informacion/kb_pubs_mat_didac/es_material/material.html#resp2009 [Kontsulta: 2015/11/09]
Comercio Justo, 2002 . En: Wikipedia [en línea]. 16 julio 2015, 19:00 [consulta: 2015/09/08]. Disponible en: https://es.wikipedia.org/wiki/Comercio_justo
Couchsurfing, 2005. En: Wikipedia [en línea]. 17 agosto 2015, 15:51 [consulta: 2015/09/09]. Disponible en: https://es.wikipedia.org/wiki/CouchSurfing
KONTSUMOBIDE-INSTITUTO VASCO DE CONSUMO . Comercio electrónico [en línea]. Vitoria-Gasteiz: Kontsumobide -Instituto Vasco de Consumo, 2015. [Consulta: 2012/09/11]. Disponible en: http://www.kontsumobide.euskadi.eus/y10-kbinfo03/es/contenidos/informacion/kb_temas_comercio_electronico/es_temas/temas_de_consumo.html
Gómez, Janire y Muñoz, David . Reiniciando el sistema de consumo. En: Elideario.com [en línea]. 31 enero 2013, 18:00. Disponible en: http://elideario.com/consumo-colaborativo-reiniciando-sistema/ [consulta: 11 septiembre 2015]
GÓNZALEZ LAXE, Fernando . La sociedad del hiperconsumo. El País Ed. Galicia [en línea]. Madrid: El País S.L. 2011, 15 de septiembre. pp. 20-22 [consulta: 2015/09/08]. ISSN 1697-9389. Disponible en: http://elpais.com/diario/2009/11/14/galicia/1258197499_850215.html
Guía de consumo responsable. Vitoria-Gasteiz: Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco, 2009. ISBN 978-84-457-2863-5. También disponible en: http://www.kontsumobide.euskadi.net/y10-kbdocs1/es/contenidos/informacion/kb_pubs_mat_didac/es_material/material.html#resp2009 [Consulta: 2015/11/09]
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201372
Guía de la persona consumidora y usuaria [linean]. Vitoria-Gasteiz: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Naguisa = Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco, 2007 [Kontsulta: 2012/09/11] Interneten: http://www.kontsumobide.euskadi.net/y10-kbdocs03/es/contenidos/informacion/kb_pubs_guias/es_guias/adjuntos/guia_consumidor_es.pdf
LONGO IMATZ, Oscar, Miren BILBAO GAZTAÑAGA y Nieves CORCUERA BILBAO . Kontsumo arduratsua EAEko gazteen artean = Juventud y consumo responsable en la CAPV [linean], Vitoria-Gasteiz: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzua = Servicio Central de Publicaciones del Gobierno vasco, 2013 [Kontsulta: 2015/09/08]. ISBN 978-84-457-3289-2. Interneten: http:// http://www.gazteaukera.euskadi.eus/contenidos/informacion/gazteen_joerak/eu_liburuak/adjuntos/JOERAK_6.pdf
RODRÍGUEZ, Enma . Consumidores insumisos. El País Semanal [linean]. Madrid: El País S.L., 2015, 4 de marzo [Kontsulta: 2015/09/08]. ISSN 1134-6590. Interneten: http://elpais.com/elpais/2015/03/23/eps/1427112049_678000.html
Trueque, 2004 . In: Wikipedia [linean]. 6 agosto 2015, 16:19 [Kontsulta: 2015/09/08]. Interneten: https://es.wikipedia.org/wiki/Trueque
Uso compartido de automóvil, 2008 . In: Wikipedia [linean]. 30 junio 2015, 05:12 [Kontsulta: 2015/09/08]. Interneten: https://es.wikipedia.org/wiki/Uso_compartido_de_autom%C3%B3vil
VICENTE, Alex . Si Podemos convence es solo por la desesperación de la gente. Icon El País [linean]. Madrid: El País S.L., 2015, 29 de abril [Kontsulta: 2015/09/08]. ISSN 2340-7131. Interneten: http://elpais.com/elpais/2015/04/29/icon/1430319768_710520.html
Guía de la persona consumidora y usuaria [en línea]. Vitoria-Gasteiz: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Naguisa = Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco, 2007 [consulta: 2012/09/11] Disponible en: http://www.kontsumobide.euskadi.net/y10-kbdocs03/es/contenidos/informacion/kb_pubs_guias/es_guias/adjuntos/guia_consumidor_es.pdf
LONGO IMATZ, Oscar, Miren BILBAO GAZTAÑAGA y Nieves CORCUERA BILBAO. Kontsumo arduratsua EAEko gazteen artean = Juventud y consumo responsable en la CAPV [en línea], Vitoria-Gasteiz: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzua = Servicio Central de Publicaciones del Gobierno vasco, 2013 [consulta: 2015/09/08]. ISBN 978-84-457-3289-2. Disponible en: http://www.gazteaukera.euskadi.eus/contenidos/informacion/gazteen_joerak/es_liburuak/adjuntos/JOERAK_6.pdf
RODRÍGUEZ, Enma . Consumidores insumisos. El País Semanal [en línea]. Madrid: El País S.L., 2015, 4 de marzo [consulta: 2015/09/08]. ISSN 1134-6590. Disponible en: http://elpais.com/elpais/2015/03/23/eps/1427112049_678000.html
Trueque, 2004 . En: Wikipedia [en línea]. 6 agosto 2015, 16:19 [consulta: 2015/09/08]. Disponible en: https://es.wikipedia.org/wiki/Trueque
Uso compartido de automóvil, 2008 . En: Wikipedia [en línea]. 30 junio 2015, 05:12 [consulta: 2015/09/08]. Disponible en: https://es.wikipedia.org/wiki/Uso_compartido_de_autom%C3%B3vil
VICENTE, Alex . Si Podemos convence es solo por la desesperación de la gente. Icon El País [en línea]. Madrid: El País S.L., 2015, 29 de abril [consulta: 2015/09/08]. ISSN 2340-7131. Disponible en: http://elpais.com/elpais/2015/04/29/icon/1430319768_710520.html
75Grafikoen aurkibidea
Índice de gráficos
1. grafikoa. Kontsumo arrazionalari lotutako jarreren maiztasuna (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Gráfico 1. Frecuencia de realización de comportamientos asociados al consumo racional (%) . . . . . . . . . . . 18
2. grafikoa. Kontsumo arrazionalarekin lotutako jarreren bilakaera (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Gráfico 2. Evolución de comportamientos habituales asociados al consumo racional (%) . . . . . . . . . . . . . . 20
3. grafikoa. Kontsumo arrazionalaren indizearen bilakaera (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Gráfico 3. Evolución del índice de consumo racional (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
4. grafikoa. Kontsumo arrazionalaren indizea adinaren eta gizarte-maila subjektiboaren arabera (%) . . . . . . . 26Gráfico 4. Índice de consumo racional según edad y clase social subjetiva (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
5. grafikoa. Kontsumo etikoari lotutako jarreren maiztasuna (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Gráfico 5. Frecuencia de realización de comportamientos asociados al consumo ético (%) . . . . . . . . . . . . . 30
6. grafikoa. Kontsumo etikoari lotutako ohiko jarreren maiztasunaren bilakaera (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31Gráfico 6. Evolución de comportamientos habituales asociados al consumo ético (%) . . . . . . . . . . . . . . . . 31
7. grafikoa. Kontsumo etikoaren indizearen bilakaera (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Gráfico 7. Evolución del índice de consumo ético (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
8. grafikoa. Kontsumo etikoaren indizea jardun nagusiaren eta gizarte-maila subjektiboaren arabera (%) . . . . 35Gráfico 8. Índice de consumo ético por ocupación principal y clase social subjetiva (%) . . . . . . . . . . . . . . . 35
9. grafikoa. Kontsumo iraunkorrari lotutako jarreren maiztasuna (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39Gráfico 9. Frecuencia de realización de comportamientos asociados al consumo sostenible (%) . . . . . . . . . 39
10. grafikoa. Kontsumo iraunkorrari lotutako jarreren maiztasunaren bilakaera (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Gráfico 10. Evolución de comportamientos asociados al consumo sostenible (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
76 KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-2013
11. grafikoa. Kontsumo iraunkorraren indizearen bilakaera (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Gráfico 11. Evolución del índice de consumo sostenible (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
12. grafikoa. Kontsumo iraunkorraren indizea sexuaren eta jardun nagusiaren arabera (%) . . . . . . . . . . . . . . . 47Gráfico 12. Índice de consumo sostenible por sexo y ocupación principal (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
13. grafikoa. Kontsumo alternatiboari lotutako ekintzen maiztasuna (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Gráfico 13. Frecuencia de realización de comportamientos asociados al consumo alternativo (%) . . . . . . . . . 51
14. grafikoa. Kontsumo alternatiboari lotutako jarreren maiztasunaren bilakaera (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Gráfico 14. Evolución de comportamientos asociados al consumo alternativo (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
15. grafikoa. Kontsumo alternatiboaren indizearen bilakaera (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59Gráfico 15. Evolución del índice de consumo alternativo (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
16. grafikoa. Kontsumo alternatiboaren indizea sexuaren eta adin-taldearen arabera (%) . . . . . . . . . . . . . . . . 60Gráfico 16. Índice de consumo alternativo por sexo y grupos de edad (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
17. grafikoa. Kontsumo arduratsuaren indizearen bilakaera (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63Gráfico 17. Evolución del índice de consumo responsable (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
18. grafikoa. Kontsumo-indizeen bilakaera 2010-2013 (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Gráfico 18. Evolución de los índices de consumo 2010-2013 (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
19. grafikoa. Kontsumo arduratsuaren indizearen bilakaera sexuaren eta lurralde historikoaren arabera (%) . . . 64Gráfico 19. Evolución del índice de consumo responsable por sexo y territorios históricos (%) . . . . . . . . . . . 64
20. grafikoa. Kontsumo arduratsuaren indizearen bilakaera jardun nagusiaren eta eta gizarte-maila subjektiboaren arabera (%) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Gráfico 20. Evolución del índice de consumo responsable por ocupación principal y clase social subjetiva (%) . 65
79I . eranskina . Emaitzen taulakAnexo I . Tablas de resultados
EMAITZA TAULEN AURKIBIDEAÍNDICE DE TABLAS DE RESULTADOS
1. KONTSUMO ARRAZIONALA1. CONSUMO RACIONAL
1.1. Kontsumo arrazionalari lotutako jarrerak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 1.1. Comportamientos habituales asociados al consumo racional
1.2. Kontsumo arrazionalaren indizea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 1.2. Índice de consumo racional
2. KONTSUMO ETIKOA2. CONSUMO ÉTICO
2.1. Kontsumo etikoari lotutako jarrerak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 2.1. Comportamientos habituales asociados al consumo ético
2.2. Kontsumo etikoaren indizea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 2.2. Índice de consumo ético
3. KONTSUMO IRAUNKORRA3. CONSUMO SOSTENIBLE
3.1. Kontsumo iraunkorrari lotutako jarrerak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 3.1. Comportamientos habituales asociados al consumo sostenible
3.2. Kontsumo jasangarriaren indizea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 3.2. Índice de consumo sostenible
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201380
4. KONTSUMO ALTERNATIBOA4. CONSUMO ALTERNATIVO
4.1. Kontsumo alternatiboari lotutako ohiko jarrerak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 4.1. Comportamientos habituales asociados al consumo alternativo
4.2. Kontsumo alternatiboaren indizea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 4.2. Índice de consumo alternativo 5. KONTSUMO ARDURATSUA5. CONSUMO RESPONSABLE 5.1. Kontsumo arduratsuaren indizea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 5.1. Índice de consumo responsable
81I . eranskina . Emaitzen taulakAnexo I . Tablas de resultados
1 . KO
NTS
UM
O A
RRAZI
ON
ALA
/ C
ON
SUM
O R
ACI
ON
AL
1 .1 . K
onts
umo
arra
zion
alar
ekin
lotu
tako
ohi
ko jo
kaer
ak /
Com
port
amie
ntos
hab
itual
es a
soci
ados
al c
onsu
mo
raci
onal
Gau
zak
eros
tera
koan
jarr
ai d
aite
zkee
n jo
kaer
a ba
tzuk
irak
urri
ko d
izki
zut
orai
n . E
san
ahal
did
azu
zuk
hori
etak
o ba
koitz
a sa
rrita
n ed
o m
aiz
egite
n du
zun,
bat
zuet
an b
akar
rik
egite
n du
zun
edo
ez d
uzun
inoi
z ed
o ia
inoi
z eg
iten?
. Aho
ra t
e vo
y a
leer
una
ser
ie d
e co
mpo
rtam
ient
os p
osib
les
a la
hor
a de
com
prar
o a
dqui
rir
un p
rodu
cto .
Me
gust
aría
que
me
dije
ras
si h
aces
alg
una
de e
stas
cos
as h
abitu
alm
ente
, sól
o a
vece
s o
nunc
a o
casi
nu
nca .
%GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
AURR
ETIK
PEN
TSAT
ZEN
DU
ZU Z
ER E
ROSI
NAH
I D
UEN
LLEV
AS
PEN
SAD
O D
E AN
TEM
AN
O L
O Q
UE
DES
EAS
COM
PRAR
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
68,8
71,9
65,6
59,8
69,4
74,6
72,9
68,7
67,1
65,6
70,9
72,0
75,7
66,9
68,8
71,3
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
24,7
21,0
28,5
31,5
24,6
20,1
22,8
24,5
25,9
26,3
25,2
23,9
18,1
27,4
24,6
21,9
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca6,
36,
75,
88,
55,
75,
24,
36,
56,
87,
93,
53,
56,
25,
76,
46,
2
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,2
0,3
0,2
0,3
0,3
0,1
0,0
0,3
0,2
0,2
0,4
0,6
0,0
0,0
0,2
0,6
AURR
ETIK
PEN
TSAT
ZEN
DU
ZU Z
ENBAT
GAST
ATU
NAH
I D
UEN
LLEV
AS
PEN
SAD
O D
E AN
TEM
AN
O C
UÁN
TO D
ESEA
S G
AST
AR
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
53,5
54,7
52,3
51,6
53,7
54,7
57,3
54,1
50,8
50,9
52,6
57,4
60,1
52,0
52,6
60,1
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
25,0
24,9
25,1
25,5
24,0
25,6
27,3
22,3
28,3
25,8
24,5
23,2
25,8
28,7
25,8
17,9
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca21
,019
,922
,122
,321
,819
,415
,423
,020
,222
,622
,618
,914
,118
,921
,221
,4
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,5
0,5
0,4
0,5
0,5
0,3
0,0
0,5
0,6
0,6
0,3
0,6
0,0
0,4
0,4
0,6
ERO
SI B
AIN
O L
EHEN
DEN
DA D
ESBER
TAIN
NET
AKO
PRE
ZIO
AK K
ON
PARA
TZEN
DIT
UZU
COM
PARA
S PR
ECIO
S EN
DIS
TIN
TOS
ESTA
BLE
CIM
IEN
TOS
AN
TES
DE
DEC
IDIR
TE A
CO
MPR
AR
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
55,8
56,3
55,3
56,8
56,4
54,7
57,3
57,6
52,2
55,9
51,9
57,8
58,3
52,3
55,0
66,2
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
28,7
27,4
29,9
23,2
31,0
30,6
27,4
30,1
27,0
27,4
31,0
26,4
33,2
30,2
29,4
23,0
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca15
,316
,114
,419
,712
,614
,315
,012
,020
,716
,516
,715
,28,
217
,315
,310
,8
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,3
0,2
0,3
0,3
0,0
0,4
0,2
0,3
0,2
0,2
0,4
0,6
0,3
0,2
0,4
0,0
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201382
Gau
zak
eros
tera
koan
jarr
ai d
aite
zkee
n jo
kaer
a ba
tzuk
irak
urri
ko d
izki
zut
orai
n . E
san
ahal
did
azu
zuk
hori
etak
o ba
koitz
a sa
rrita
n ed
o m
aiz
egite
n du
zun,
bat
zuet
an b
akar
rik
egite
n du
zun
edo
ez d
uzun
inoi
z ed
o ia
inoi
z eg
iten?
. Aho
ra t
e vo
y a
leer
una
ser
ie d
e co
mpo
rtam
ient
os p
osib
les
a la
hor
a de
com
prar
o a
dqui
rir
un p
rodu
cto .
Me
gust
aría
que
me
dije
ras
si h
aces
alg
una
de e
stas
cos
as h
abitu
alm
ente
, sól
o a
vece
s o
nunc
a o
casi
nu
nca .
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
AES
KAIN
TZAK E
TA B
EHER
APE
NAK A
PRO
BET
XATZ
EN D
ITU
ZUAPR
OVE
CHAS
OFE
RTAS
Y RE
BAJA
S
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
69,8
66,5
73,3
72,4
71,3
66,9
70,6
71,7
66,4
72,0
63,0
71,0
72,4
64,1
70,9
73,3
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
24,8
27,6
21,8
22,5
23,9
27,0
25,5
22,8
27,6
23,4
29,5
21,0
24,5
30,1
23,7
22,0
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca5,
45,
84,
95,
04,
86,
03,
95,
45,
94,
67,
57,
53,
15,
85,
24,
7
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,1
0,1
0,0
0,0
0,0
0,1
0,0
0,0
0,2
0,0
0,0
0,6
0,0
0,0
0,1
0,0
ERABIL
TZEK
O A
RGIB
IDEA
K IRA
KURT
ZEN
DIT
UZU
LEES
LAS
INST
RUCC
ION
ES D
E U
SO
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
25,4
23,2
27,7
17,1
25,4
31,0
23,6
26,0
25,2
19,8
32,0
24,8
35,9
24,5
23,5
32,6
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
30,0
29,0
31,1
27,8
31,2
30,6
28,6
30,6
29,8
29,6
31,8
30,0
29,7
31,1
31,0
24,2
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca44,5
47,6
41,2
55,0
43,2
38,3
47,3
43,4
44,8
50,5
36,2
44,6
34,4
44,2
45,3
43,2
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,1
0,3
0,0
0,1
0,1
0,1
0,5
0,0
0,2
0,2
0,0
0,6
0,0
0,2
0,2
0,0
ETIK
ETAK IRA
KURR
I ED
O K
ON
PRO
BAT
ZEN
DIT
UZU
COM
PRU
EBAS
EL E
TIQ
UET
AD
O
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
35,8
35,1
36,7
31,2
36,0
38,9
35,7
37,1
33,9
32,6
39,8
37,8
39,3
37,0
33,3
42,0
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
27,3
26,1
28,6
27,2
28,3
26,6
26,2
28,1
26,5
27,2
28,1
26,0
27,5
27,1
28,4
26,9
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca36
,738
,634
,741
,735
,634
,137
,934
,839
,240
,132
,035
,632
,735
,938
,131
,1
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,2
0,3
0,0
0,0
0,0
0,4
0,2
0,0
0,4
0,0
0,2
0,6
0,5
0,0
0,3
0,0
83I . eranskina . Emaitzen taulakAnexo I . Tablas de resultados
Gau
zak
eros
tera
koan
jarr
ai d
aite
zkee
n jo
kaer
a ba
tzuk
irak
urri
ko d
izki
zut
orai
n . E
san
ahal
did
azu
zuk
hori
etak
o ba
koitz
a sa
rrita
n ed
o m
aiz
egite
n du
zun,
bat
zuet
an b
akar
rik
egite
n du
zun
edo
ez d
uzun
inoi
z ed
o ia
inoi
z eg
iten?
. Aho
ra t
e vo
y a
leer
una
ser
ie d
e co
mpo
rtam
ient
os p
osib
les
a la
hor
a de
com
prar
o a
dqui
rir
un p
rodu
cto .
Me
gust
aría
que
me
dije
ras
si h
aces
alg
una
de e
stas
cos
as h
abitu
alm
ente
, sól
o a
vece
s o
nunc
a o
casi
nu
nca .
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
BER
MEA
KO
NPR
OBAT
ZEN
DU
ZUCO
MPR
UEB
AS
LA G
ARA
NTÍ
A
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
47,
750
,744
,740
,852
,349
,142
,853
,041
,544
,952
,250
,150
,145
,145
,358
,6
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
27,8
27,0
28,6
32,0
26,1
26,2
29,8
25,6
30,3
28,6
22,5
29,5
31,5
29,0
28,9
21,4
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca24
,322
,226
,526
,921
,424
,627
,421
,227
,726
,325
,319
,818
,325
,925
,420
,0
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,2
0,1
0,3
0,3
0,2
0,1
0,0
0,2
0,4
0,3
0,0
0,6
0,0
0,0
0,3
0,0
PRO
DU
KTU
A O
ND
O D
AG
OEL
A K
ON
PRO
BAT
ZEN
DU
ZU E
ROSI
BAIN
O L
EHEN
COM
PRU
EBAS
QU
E EL
PRO
DU
CTO
EST
É EN
BU
EN E
STAD
O A
NTE
S D
E AD
QU
IRIR
LO
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
82,1
81,5
82,7
82,3
84,2
80,3
84,8
83,2
79,0
82,6
76,7
83,6
86,3
82,1
81,6
82,9
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
12,6
12,1
13,2
12,9
11,2
13,6
10,8
11,8
14,8
13,0
15,6
9,3
9,3
12,6
12,9
11,8
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca5,
06,
14,
04,
44,
46,
04,
44,
66,
04,
27,
26,
64,
44,
85,
25,
3
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,2
0,3
0,2
0,3
0,3
0,1
0,0
0,3
0,2
0,2
0,4
0,6
0,0
0,4
0,3
0,0
FAKTU
RA E
DO
ERO
SKET
ARE
N T
IKET
A K
ON
PRO
BAT
ZEN
DU
ZUCO
MPR
UEB
AS
LA F
ACT
URA
O E
L TI
CKET
DE
COM
PRA
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
67,4
65,9
68,9
61,1
70,1
69,6
70,7
69,4
62,5
64,8
73,3
68,5
66,7
66,4
67,9
66,5
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
18,9
19,9
17,9
20,4
19,0
17,8
18,8
18,2
20,0
19,8
17,0
20,9
17,8
18,9
18,2
19,6
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca13
,714
,113
,218
,410
,912
,510
,512
,317
,315
,49,
710
,015
,514
,613
,813
,9
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,1
0,1
0,0
0,0
0,0
0,1
0,0
0,0
0,2
0,0
0,0
0,6
0,0
0,0
0,1
0,0
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201384
Gau
zak
eros
tera
koan
jarr
ai d
aite
zkee
n jo
kaer
a ba
tzuk
irak
urri
ko d
izki
zut
orai
n . E
san
ahal
did
azu
zuk
hori
etak
o ba
koitz
a sa
rrita
n ed
o m
aiz
egite
n du
zun,
bat
zuet
an b
akar
rik
egite
n du
zun
edo
ez d
uzun
inoi
z ed
o ia
inoi
z eg
iten?
. Aho
ra t
e vo
y a
leer
una
ser
ie d
e co
mpo
rtam
ient
os p
osib
les
a la
hor
a de
com
prar
o a
dqui
rir
un p
rodu
cto .
Me
gust
aría
que
me
dije
ras
si h
aces
alg
una
de e
stas
cos
as h
abitu
alm
ente
, sól
o a
vece
s o
nunc
a o
casi
nu
nca .
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
UEL
TATZ
EN D
IZU
TEN
DIR
UA K
ON
PRO
BAT
ZEN
DU
ZUCO
MPR
UEB
AS
EL C
AM
BIO
QU
E TE
DEV
UEL
VEN
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
60,9
64,2
57,3
61,6
64,5
57,6
63,7
62,6
56,7
63,4
56,5
56,8
61,3
59,0
60,2
63,5
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
22,5
20,3
24,8
21,9
20,3
24,6
23,1
21,2
24,3
21,2
25,4
29,5
17,5
22,0
23,3
20,8
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca16
,515
,417
,716
,515
,017
,713
,216
,218
,615
,418
,213
,120
,619
,016
,315
,7
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,1
0,1
0,1
0,0
0,2
0,1
0,0
0,0
0,4
0,0
0,0
0,6
0,6
0,0
0,2
0,0
ERRE
KLA
MAT
U E
GIT
EN D
UZU
ARA
ZORE
N B
AT IZA
NEZ
GER
ORE
CLAM
AS
EN C
ASO
DE
TEN
ER A
LGÚ
N P
ROBLE
MA
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
81,4
82,8
79,9
79,2
83,7
81,0
81,5
82,8
78,9
81,3
80,3
79,4
84,8
83,5
81,7
77,1
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
13,8
12,1
15,5
14,1
13,1
14,1
13,6
12,4
16,0
13,9
14,0
15,8
11,4
11,9
14,2
15,0
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca3,
83,
44,
35,
32,
93,
64,
13,
64,
23,
84,
14,
23,
13,
23,
55,
8
Ed-E
e /
Ns-
Nc
1,01,
70,
31,
50,
31,
30,
71,
20,
91,
01,
60,
60,
71,
50,
62,
1
Guz
tira
/ To
tal
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
0
(n)
1500
1512
756
756
432
432
648
456
602
504
785
349
165
176
309
934
234
85I . eranskina . Emaitzen taulakAnexo I . Tablas de resultados
1 . KO
NTS
UM
O A
RRAZI
ON
ALA
/ C
ON
SUM
O R
ACI
ON
AL
1 .2 . K
onts
umo
arra
zion
alar
en in
dize
a /
Índi
ce d
e co
nsum
o ra
cion
al
Kont
sum
o ar
razi
onal
ak s
ei jo
kaer
a ha
ueta
ko la
u, g
utxi
enez
, sar
rita
n bu
rutz
ea d
akar
:+
Ald
ez a
urre
tik e
raba
kita
izat
ea z
er e
rosi
+ A
ldez
aur
retik
era
baki
ta iz
atea
zen
bat
gast
atu
+ P
rezi
oak
konp
arat
zea
+ B
erm
ea e
giaz
tatz
ea+
Fak
tura
egi
azta
tzea
+ A
razo
rik
izan
ez g
ero,
err
ekla
mat
zea
El c
onsu
mo
raci
onal
con
lleva
rea
lizar
de
form
a ha
bitu
al a
l men
os c
uatr
o de
los
sigu
ient
es s
eis
com
port
amie
ntos
:+
Lle
var
pens
ado
de a
ntem
ano
qué
com
prar
+ L
leva
r pe
nsan
do d
e an
tem
ano
cuán
to g
asta
r+
Com
para
r pr
ecio
s+
Com
prob
ar la
gar
antía
+ C
ompr
obar
la f
actu
ra+
Rec
lam
ar e
n ca
so d
e te
ner
algú
n pr
oble
ma
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
KON
TSU
MO
ARR
AZI
ON
ALA
CON
SUM
O
RACI
ON
AL
SI55
,857
,654
,048
,458
,159
,158
,858
,849
,651
,657
,164
,162
,653
,655
,162
,0
(n)
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201386
2 . K
ON
TSU
MO
ETI
KOA /
CO
NSU
MO
ÉTI
CO2 .
1 . Ko
ntsu
mo
etik
oari
lotu
tako
jarr
erak
/ C
ompo
rtam
ient
os h
abitu
ales
aso
ciad
os a
l con
sum
o ét
ico
Gau
zak
eros
tera
koan
jarr
ai d
aite
zkee
n jo
kaer
a ba
tzuk
irak
urri
ko d
izki
zut
orai
n . E
san
ahal
did
azu
zuk
hori
etak
o ba
koitz
a sa
rrita
n ed
o m
aiz
egite
n du
zun,
bat
zuet
an b
akar
rik
egite
n du
zun
edo
ez d
uzun
inoi
z ed
o ia
inoi
z eg
iten?
. Aho
ra t
e vo
y a
leer
una
ser
ie d
e co
mpo
rtam
ient
os p
osib
les
a la
hor
a de
com
prar
o a
dqui
rir
un p
rodu
cto .
Me
gust
aría
que
me
dije
ras
si h
aces
alg
una
de e
stas
cos
as h
abitu
alm
ente
, sól
o a
vece
s o
nunc
a o
casi
nu
nca .
%GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
EA P
ROD
UKTU
A B
ENET
AN
BEH
AR
DU
ZUN
SI
REA
LMEN
TE N
ECES
ITAS
EL P
ROD
UCT
O
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
57,1
63,3
50,7
52,0
56,8
60,8
58,0
57,0
57,0
56,1
55,5
55,9
65,3
53,5
57,0
63,9
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
36,1
30,4
42,0
40,2
36,1
33,2
37,6
35,8
35,8
36,8
37,1
37,8
29,3
39,5
36,4
29,0
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca6,
15,
96,
37,
46,
64,
84,
36,
56,
36,
85,
36,
44,
46,
36,
06,
5
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,7
0,5
1,0
0,3
0,5
1,2
0,0
0,8
0,9
0,3
2,1
0,0
1,0
0,7
0,6
0,6
EGIN
A D
AG
OEN
LEH
ENG
AIA
LA M
ATER
IA P
RIM
A C
ON
LA Q
UE
SE F
ABRI
CA
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
17,4
18,6
16,0
12,4
15,4
22,3
17,7
17,1
17,7
15,1
19,2
20,3
18,3
20,2
16,0
20,0
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
34,0
32,3
35,8
31,8
34,5
35,1
32,0
36,8
30,5
32,8
34,0
38,2
37,5
35,3
34,0
31,2
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca48,
148
,248
,055
,349
,841
,950
,345
,551
,351
,446
,240
,744
,244
,449
,648
,2
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,5
0,9
0,2
0,6
0,3
0,7
0,0
0,7
0,6
0,6
0,5
0,8
0,0
0,0
0,4
0,6
BER
E EK
OIZ
PEN
EAN
IN
OLA
KO B
IDEG
ABEK
ERIA
ED
O IN
JUST
IZIA
SO
ZIALI
K E
GIN
DEN
, AD
IBID
EZ, U
MEE
N E
SPLO
TAZI
OA, E
TAB .
SI E
N S
U P
ROD
UCC
IÓN
SE
HABRÁ
PRO
DU
CID
O A
LGÚ
N T
IPO
DE
INJU
STIC
IA S
OCI
AL
COM
O, P
OR
EJEM
PLO
, EXP
LOTA
CIÓ
N IN
FAN
TIL,
ETC
.
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
16,1
13,3
19,0
18,0
14,5
16,0
13,6
19,3
12,2
17,1
15,0
13,4
15,9
16,9
15,4
19,7
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
30,7
29,4
32,2
30,6
31,3
30,4
31,6
30,1
31,4
31,4
31,3
33,0
24,5
33,7
30,9
28,0
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca52
,156
,447
,649
,653
,053
,253
,550
,254
,650
,252
,253
,059
,548
,453
,051
,0
Ed-E
e /
Ns-
Nc
1,00,
91,
21,
71,
20,
41,
30,
51,
81,
21,
50,
70,
00,
90,
71,
3
87I . eranskina . Emaitzen taulakAnexo I . Tablas de resultados
zak
eros
tera
koan
jarr
ai d
aite
zkee
n jo
kaer
a ba
tzuk
irak
urri
ko d
izki
zut
orai
n . E
san
ahal
did
azu
zuk
hori
etak
o ba
koitz
a sa
rrita
n ed
o m
aiz
egite
n du
zun,
bat
zuet
an b
akar
rik
egite
n du
zun
edo
ez d
uzun
inoi
z ed
o ia
in
oiz
egite
n? .
Aho
ra t
e vo
y a
leer
una
ser
ie d
e co
mpo
rtam
ient
os p
osib
les
a la
hor
a de
com
prar
o a
dqui
rir
un p
rodu
cto .
Me
gust
aría
que
me
dije
ras
si h
aces
alg
una
de e
stas
cos
as h
abitu
alm
ente
, sól
o a
vece
s o
nunc
a o
casi
nu
nca .
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
BER
E EK
OIZ
PEN
AK E
DO
GARR
AIO
AK IN
GU
RUM
ENARE
N G
AIN
EAN
ERA
GIN
IK E
KARR
I D
UEN
EL IM
PACT
O M
EDIO
AM
BIE
NTA
L Q
UE
HABRÁ
SU
PUES
TO S
U P
ROD
UCC
IÓN
O T
RAN
SPO
RTE
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
11,1
10,9
11,3
13,6
10,9
9,5
10,8
12,1
9,6
10,7
10,6
12,0
11,5
11,2
9,7
15,9
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
29,4
27,7
31,2
28,0
26,9
32,4
29,4
30,4
27,9
28,8
33,6
27,3
27,5
29,9
30,5
26,5
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca58
,760
,856
,457
,062
,157
,359
,356
,961
,459
,654
,760
,161
,057
,959
,457
,4
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,8
0,5
1,1
1,4
0,2
0,8
0,5
0,6
1,2
0,9
1,1
0,7
0,0
1,0
0,4
0,2
SORT
UKO
DIT
UEN
ZABO
RRAK E
DO
HO
ND
AKIN
AK
LA B
ASU
RA O
RES
IDU
OS
QU
E G
ENER
ARÁ
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
16,9
15,4
18,5
18,7
17,2
15,5
15,2
15,6
19,9
15,8
16,6
18,7
17,3
14,1
17,5
18,1
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
29,8
28,1
31,5
25,9
30,7
31,7
28,1
29,9
30,4
30,3
31,7
24,2
30,0
32,0
29,2
30,7
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca52
,455
,649
,153
,751
,552
,255
,953
,449
,252
,551
,157
,152
,752
,752
,751
,2
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,9
1,0
0,8
1,7
0,5
0,6
0,7
1,1
0,6
1,5
0,6
0,0
0,0
1,1
0,6
0,0
Guz
tira
/ To
tal
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
0
(n)
1500
1512
756
756
432
432
648
456
602
504
785
349
165
176
309
934
234
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201388
2 . K
ON
TSU
MO
ETI
KOA /
CO
NSU
MO
ÉTI
CO2 .
2 . K
onts
umo
etik
oare
n in
dize
a /
Índi
ce d
e co
nsum
o ét
ico
Kont
sum
o et
ikoa
k bo
st a
lder
tain
hau
etak
o hi
ru, g
utxi
enez
, ain
tzat
har
tzea
dak
ar:
+ P
rodu
ktua
ben
etan
beh
ar d
uen
ala
ez+
Pro
dukt
ua e
koiz
teko
era
bili
den
lehe
ngai
a ze
in d
en+
Pro
dukt
ua e
koiz
teko
une
an, g
izar
te-b
ideg
abek
eria
rik
gert
atu
den
+ P
rodu
ktua
ren
ekoi
zpen
ak e
do g
arra
ioak
ingu
rum
enea
n iz
an d
uen
erag
ina
+ Er
agin
go d
ituen
hon
daki
nak
El c
onsu
mo
étic
o co
nlle
va t
ener
en
cuen
ta a
l men
os tr
es d
e es
tas
cinc
o cu
estio
nes:
+ S
i rea
lmen
te n
eces
ita e
l pro
duct
o+
La
mat
eria
pri
ma
con
la q
ue s
e fa
bric
a+
Si e
n su
pro
ducc
ión
se h
a pr
oduc
ido
algu
na in
just
icia
soc
ial
+ E
l im
pact
o m
edio
ambi
enta
l de
su p
rodu
cció
n o
tran
spor
te+
Los
res
iduo
s qu
e ge
nera
rá
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
KON
TSU
MO
ARR
AZI
ON
ALA
CON
SUM
O
RACI
ON
AL
12,8
12,0
13,7
12,6
13,6
12,4
10,9
14,5
11,1
12,0
12,9
11,4
14,8
12,9
11,8
17,3
(n)
89I . eranskina . Emaitzen taulakAnexo I . Tablas de resultados
3 . K
ON
TSU
MO
IRA
UN
KORR
A
/ CO
NSU
MO
SO
STEN
IBLE
3 .1 .
Kont
sum
o ir
aunk
orra
ri lo
tuta
ko ja
rrer
ak /
Com
port
amie
ntos
hab
itual
es a
soci
ados
al c
onsu
mo
sost
enib
leEs
an a
hal d
idaz
u zu
k ho
riet
ako
ekin
tza
bako
itza
sarr
itan
edo
mai
z eg
iten
duzu
n, b
atzu
etan
bak
arri
k eg
iten
duzu
n ed
o in
oiz
edo
ia in
oiz
egite
n .
Me
gust
aría
que
me
dije
ras
si h
aces
alg
una
de e
stas
cos
as h
abitu
alm
ente
, sól
o a
vece
s o
nunc
a o
casi
nun
ca .
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
TOKIK
O E
TA S
ASO
IKO
FRU
TAK E
TA B
ARA
ZKIA
K E
ROST
EN D
ITU
ZU
COM
PRAS
FRU
TAS
Y VE
RDU
RAS
LOCALE
S D
E TE
MPO
RAD
A
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
46,
241
,850
,840
,845
,350
,543
,645
,049
,341
,950
,146
,356
,151
,045
,541
,9
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
22,5
22,4
22,5
22,4
22,6
22,5
19,4
21,8
25,0
22,5
21,9
28,4
19,2
21,7
22,7
24,2
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca30
,734
,926
,436
,331
,626
,237
,032
,225
,235
,027
,224
,724
,026
,931
,332
,3
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,6
0,9
0,3
0,6
0,5
0,8
0,0
1,0
0,4
0,6
0,8
0,7
0,7
0,4
0,5
1,6
EPAKET
E G
UTX
I D
ARA
MAT
EN P
ROD
UKTU
AK E
ROST
EN S
AIA
TZEN
ZARA
PRO
CURA
S CO
MPR
AR
PRO
DU
CTO
S PO
CO E
NVA
SAD
OS
O P
OCO
EM
PAQ
UET
AD
OS
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
35,8
33,7
38,0
32,8
32,2
40,6
36,5
35,0
36,8
33,4
38,6
41,7
35,2
34,3
36,1
37,0
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
29,6
28,3
31,0
31,1
29,1
29,1
28,9
27,4
33,7
31,2
29,5
23,7
31,6
32,5
28,6
29,6
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca32
,335
,129
,433
,035
,329
,634
,035
,626
,232
,729
,832
,932
,430
,533
,829
,1
Ed-E
e /
Ns-
Nc
2,3
2,9
1,6
3,2
3,4
0,7
0,7
2,0
3,3
2,7
2,2
1,7
0,8
2,7
1,5
4,3
PRO
DU
KTU
BIR
ZIKLA
TUAK E
ROST
EN S
AIA
TZEN
ZARA
, HALA
NO
LA, P
APE
RA, K
OAD
ERN
OAK, T
ON
ERRA
, ETA
B .
PRO
CURA
S CO
MPR
AR
PRO
DU
CTO
S RE
CICL
AD
OS,
CO
MO
PAPE
L, C
UAD
ERN
OS,
CART
UCH
OS
DE
TÓN
ER, E
TC .
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
35,3
33,7
37,0
39,3
33,3
34,2
38,0
36,5
32,1
36,3
32,5
39,6
33,2
38,5
34,9
32,1
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
33,3
31,5
35,1
31,4
35,0
33,2
32,1
31,1
37,4
33,5
37,2
29,2
29,9
35,6
33,0
32,2
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca30
,533
,527
,327
,631
,431
,729
,631
,129
,929
,029
,431
,236
,225
,931
,034
,2
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,9
1,3
0,5
1,7
0,3
0,9
0,2
1,3
0,6
1,2
0,8
0,0
0,7
0,0
1,1
1,5
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201390
Esan
aha
l did
azu
zuk
hori
etak
o ek
intz
a ba
koitz
a sa
rrita
n ed
o m
aiz
egite
n du
zun,
bat
zuet
an b
akar
rik
egite
n du
zun
edo
inoi
z ed
o ia
inoi
z eg
iten .
M
e gu
star
ía q
ue m
e di
jera
s si
hac
es a
lgun
a de
est
as c
osas
hab
itual
men
te, s
ólo
a ve
ces
o nu
nca
o ca
si n
unca
.
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
ROD
UKTU
EKO
LOG
IKO
AK E
DO
ETI
KET
A E
KOLO
GIK
OA D
UTE
NAK (EK
OLA
BEL
A) ER
OST
EN D
ITU
ZUCO
MPR
AS
PRO
DU
CTO
S EC
OLÓ
GIC
OS
O C
ON
ETI
QU
ETA E
COLÓ
GIC
A (EC
OLA
BEL
)
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
16,6
14,7
18,6
19,5
14,9
16,0
16,5
16,4
17,0
16,4
14,0
23,9
13,3
20,3
16,5
11,4
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
45,
944
,547
,542
,147
,947
,044
,346
,146
,445
,251
,443
,846
,049
,144
,351
,4
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca36
,239
,233
,036
,635
,936
,138
,935
,835
,336
,533
,731
,640
,030
,237
,636
,2
Ed-E
e /
Ns-
Nc
1,31,
70,
91,
91,
40,
90,
21,
71,
21,
80,
90,
70,
70,
41,
61,
0
ING
URU
MEN
ARR
AZO
IEN
GAT
IK P
ROD
UKTU
BAT
ZUK E
Z ER
OST
EN S
AIA
TZEN
ZARA
EVIT
AS
COM
PRAR
CIER
TOS
PRO
DU
CTO
S PO
R RA
ZON
ES M
EDIO
AM
BIE
NTA
LES
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
18,6
16,5
20,7
20,4
17,9
17,9
19,2
18,1
19,2
19,5
15,4
22,5
16,3
17,0
19,4
17,7
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
37,1
33,6
40,8
35,8
35,9
38,8
33,5
37,8
37,6
36,7
38,8
35,8
36,4
42,1
36,5
32,7
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca42,
447
,437
,341
,544
,741
,346
,342
,540
,442
,243
,040
,444
,640
,242
,147
,0
Ed-E
e /
Ns-
Nc
1,92,
51,
32,
31,
51,
91,
01,
62,
81,
62,
81,
32,
70,
72,
02,
6
ZURE
PO
LTSA
ED
O O
RGA E
RAM
ATEN
DU
ZU E
ROSK
ETAK E
GIT
ERAKO
AN
LLEV
AS
TU P
ROPI
A B
OLS
A O
CARR
O D
E LA
CO
MPR
A
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
64,9
55,5
74,8
63,7
66,8
64,3
67,5
62,6
67,5
64,4
63,3
63,6
73,6
64,8
65,2
64,1
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
15,4
16,9
13,8
13,2
16,4
16,1
14,8
16,2
14,5
15,4
18,0
13,0
12,6
15,3
14,7
17,9
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca19
,527
,511
,323
,116
,819
,317
,721
,117
,920
,218
,123
,413
,819
,920
,017
,5
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,1
0,2
0,1
0,0
0,0
0,3
0,0
0,2
0,2
0,0
0,6
0,0
0,0
0,0
0,0
0,5
91I . eranskina . Emaitzen taulakAnexo I . Tablas de resultados
Esan
aha
l did
azu
zuk
hori
etak
o ek
intz
a ba
koitz
a sa
rrita
n ed
o m
aiz
egite
n du
zun,
bat
zuet
an b
akar
rik
egite
n du
zun
edo
inoi
z ed
o ia
inoi
z eg
iten .
M
e gu
star
ía q
ue m
e di
jera
s si
hac
es a
lgun
a de
est
as c
osas
hab
itual
men
te, s
ólo
a ve
ces
o nu
nca
o ca
si n
unca
.
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
TXEK
O Z
ABO
RRAK H
ON
DAKIN
-MO
TARE
N A
RABER
A B
AN
ATZE
N D
ITU
ZUSE
PARA
S LA
BASU
RA D
OM
ÉSTI
CA S
EGÚ
N E
L TI
PO D
E D
ESEC
HO
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
84,2
83,3
85,2
84,4
84,8
83,6
89,8
80,4
87,8
84,4
84,6
82,0
83,8
87,5
84,8
79,1
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
8,2
7,5
8,9
7,0
9,4
8,1
6,0
9,6
7,0
8,6
9,2
8,1
4,6
6,7
7,8
12,0
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca7,
38,
95,
58,
25,
48,
13,
99,
55,
26,
76,
09,
810
,95,
57,
28,
9
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,3
0,3
0,4
0,3
0,4
0,2
0,3
0,5
0,0
0,3
0,2
0,0
0,7
0,4
0,2
0,0
GARB
IGU
NEA
K E
RABIL
TZEN
DIT
UZU
BALI
O E
Z D
UTE
N E
TXEK
O T
RESN
A E
LEKTR
IKO
AK U
ZTEK
OU
TILI
ZAS
LOS
GARB
IGU
NES
PARA
DES
HACE
RSE
DE
ELEC
TRO
DO
MÉS
TICO
S O
APA
RATO
S EL
ÉCTR
ICO
S Q
UE
YA N
O S
IRVE
N
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
76,9
74,7
79,2
71,7
79,0
78,9
83,1
76,9
73,8
75,1
76,0
81,7
81,6
83,0
75,4
77,3
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
9,8
12,4
7,2
9,6
9,6
10,1
6,5
10,9
9,7
10,0
12,3
7,7
8,2
8,4
10,5
8,9
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca11
,811
,112
,616
,99,
89,
910
,211
,113
,813
,210
,88,
68,
77,
812
,212
,8
Ed-E
e /
Ns-
Nc
1,51,
91,
11,
81,
61,
20,
21,
02,
81,
70,
92,
01,
50,
91,
81,
0
KON
TSU
MO
TXI
KIK
O B
ON
BIL
LAK E
RABIL
TZEN
DIT
UZU
ETX
EAN
USA
S BO
MBIL
LAS
DE
BAJO
CO
NSU
MO
EN
SU
HO
GAR
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
67,9
66,1
69,9
68,2
67,6
68,0
67,7
68,9
66,4
67,9
67,3
67,5
67,8
68,2
67,3
69,4
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
18,2
19,8
16,6
15,4
19,3
19,4
22,8
17,7
16,8
17,6
18,8
23,0
15,9
18,4
18,8
16,3
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca8,
88,
88,
810
,47,
48,
76,
38,
89,
98,
19,
76,
912
,26,
89,
59,
5
Ed-E
e /
Ns-
Nc
5,1
5,3
4,8
6,0
5,7
3,9
3,1
4,5
6,8
6,3
4,1
2,6
4,1
6,7
4,4
4,7
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201392
Esan
aha
l did
azu
zuk
hori
etak
o ek
intz
a ba
koitz
a sa
rrita
n ed
o m
aiz
egite
n du
zun,
bat
zuet
an b
akar
rik
egite
n du
zun
edo
inoi
z ed
o ia
inoi
z eg
iten .
M
e gu
star
ía q
ue m
e di
jera
s si
hac
es a
lgun
a de
est
as c
osas
hab
itual
men
te, s
ólo
a ve
ces
o nu
nca
o ca
si n
unca
.
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
BER
OG
AIL
UARE
N E
DO
AIR
E EG
OKIT
UARE
N E
RABIL
ERA M
URR
IZTE
N S
AIA
TZEN
ZARA
PRO
CURA
S LI
MIT
AR
EL U
SO D
E LA
CALE
FACC
IÓN
O D
EL A
IRE
ACO
ND
ICIO
NAD
O
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
71,6
71,8
71,4
73,5
70,2
71,5
69,9
69,9
75,3
70,4
72,4
74,0
73,3
66,4
71,8
78,7
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
16,3
15,1
17,6
14,5
18,2
16,1
17,4
16,5
15,5
16,9
14,6
16,0
17,3
19,2
16,7
12,1
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca11
,312
,510
,010
,611
,011
,911
,012
,98,
811
,612
,98,
69,
113
,810
,78,
7
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,8
0,6
1,0
1,4
0,7
0,5
1,7
0,8
0,4
1,1
0,2
1,4
0,3
0,6
0,9
0,5
URA
REN
KO
NTS
UM
OA M
URR
IZTE
N S
AIA
TZEN
ZARA
PRO
CURA
S LI
MIT
AR
EL C
ON
SUM
O D
E AG
UA
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
67,3
68,4
66,1
66,4
66,2
68,8
69,2
67,8
65,6
66,9
66,2
69,7
68,8
64,5
67,4
70,7
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
24,5
23,5
25,6
24,4
26,4
23,1
23,6
24,8
24,5
25,3
24,8
20,2
23,3
26,5
24,8
22,6
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca8,
07,
78,
28,
97,
47,
87,
27,
29,
67,
88,
79,
37,
49,
07,
76,
7
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,2
0,3
0,1
0,3
0,0
0,3
0,0
0,2
0,4
0,0
0,3
0,8
0,5
0,0
0,1
0,0
GARR
AIO
PU
BLI
KO E
DO
KO
LEKTI
BO
A E
RABIL
TZEN
DIT
UZU
UTI
LIZA
S EL
TRA
NSP
ORT
E PÚ
BLI
CO O
CO
LECT
IVO
O C
OM
PART
ES C
OCH
E
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
67,3
68,4
66,1
66,4
66,2
68,8
69,2
67,8
65,6
66,9
66,2
69,7
68,8
64,5
67,4
70,7
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
24,5
23,5
25,6
24,4
26,4
23,1
23,6
24,8
24,5
25,3
24,8
20,2
23,3
26,5
24,8
22,6
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca8,
07,
78,
28,
97,
47,
87,
27,
29,
67,
88,
79,
37,
49,
07,
76,
7
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,2
0,3
0,1
0,3
0,0
0,3
0,0
0,2
0,4
0,0
0,3
0,8
0,5
0,0
0,1
0,0
Guz
tira
/ To
tal
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
0
(n)
1500
1512
756
756
432
432
648
456
602
504
785
349
165
176
309
934
234
93I . eranskina . Emaitzen taulakAnexo I . Tablas de resultados
3 . K
ON
TSU
MO
IRA
UN
KORR
A /
CO
NSU
MO
SO
STEN
IBLE
3 .2 .
Kon
tsum
o ir
aunk
orra
ren
indi
zea
/ Ín
dice
de
cons
umo
sost
enib
le
Kont
sum
o ir
aunk
orra
k bo
st e
kint
za h
auet
ako
lau,
gut
xien
ez, s
arri
tan
buru
tzea
dak
ar:
+ P
aket
e gu
txi d
aram
aten
pro
dukt
uak
eros
ten
saia
tu+
Ero
sket
ak e
gite
ko, n
orbe
rare
n po
ltsa
edo
orga
txoa
era
man
+ E
txek
o za
ram
a ho
ndak
in-m
otar
en a
rabe
ra b
erei
zi+
Ura
ren
kont
sum
oa m
urri
ztu
+ G
arra
io p
ublik
oa e
rabi
li ed
o au
toa
part
ekat
u
El c
onsu
mo
sost
enib
le c
onlle
va r
ealiz
ar d
e fo
rma
habi
tual
al m
enos
cua
tro
de lo
s si
guie
ntes
cin
co c
ompo
rtam
ient
os:
+ P
rocu
rar
com
prar
pro
duct
os p
oco
enva
sado
s o
empa
quet
ados
+ L
leva
r su
pro
pia
bols
a o
carr
o de
la c
ompr
a+
Sep
arar
la b
asur
a do
més
tica
segú
n el
tip
o de
des
echo
+ L
imita
r el
con
sum
o de
agu
a+
Util
izar
el t
rans
port
e pú
blic
o o
com
part
ir c
oche
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
KON
TSU
MO
IR
AUN
KORR
ACO
NSU
MO
SO
STEN
IBLE
43,
338
,348
,745
,144
,741
,145
,243
,043
,045
,838
,842
,141
,742
,644
,041
,3
(n)
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201394
4 . K
ON
TSU
MO
ALT
ERN
ATIB
OA
/ CO
NSU
MO
ALT
ERN
ATIV
O4 .1 .
Kon
tsum
o al
tern
atib
oari
lotu
tako
jarr
erak
/ C
ompo
rtam
ient
os h
abitu
ales
aso
ciad
os a
l con
sum
o so
sten
ible
Esan
aha
l did
azu
zuk
hori
etak
o ek
intz
a ba
koitz
a sa
rrita
n ed
o m
aiz
egite
n du
zun,
bat
zuet
an b
akar
rik
egite
n du
zun
edo
inoi
z ed
o ia
inoi
z eg
iten .
M
e gu
star
ía q
ue m
e di
jera
s si
hac
es a
lgun
a de
est
as c
osas
hab
itual
men
te, s
ólo
a ve
ces
o nu
nca
o ca
si n
unca
.
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
ERO
SI A
L D
UZU
IN
OIZ
BID
EZKO
MER
KAT
ARI
TZAKO
PRO
DU
KTU
RIK?
¿HAS
COM
PRAD
O A
LGU
NA V
EZ P
ROD
UCT
OS
DE
COM
ERCI
O J
UST
O?
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
7,7
6,7
8,8
8,4
6,9
7,8
8,6
9,0
5,2
8,3
5,2
7,4
9,5
11,3
7,7
3,6
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
51,8
48,6
55,1
44,7
52,4
56,0
56,4
52,0
49,2
50,4
52,9
58,8
52,2
52,5
51,1
55,3
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca36
,940
,832
,841
,637
,433
,432
,635
,241
,836
,839
,132
,336
,232
,838
,038
,8
Ed-E
e /
Ns-
Nc
3,6
3,9
3,2
5,3
3,2
2,7
2,4
3,8
3,8
4,5
2,7
1,6
2,1
3,5
3,1
2,3
ERO
SI A
L D
UZU
IN
OIZ
BIG
ARR
EN E
SKU
KO E
ZER?
¿HAS
COM
PRAD
O A
LGU
NA V
EZ A
LGO
DE
SEG
UN
DA M
AN
O?
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
14,1
18,0
10,0
14,6
11,7
15,5
14,9
15,8
10,9
12,7
14,6
14,3
17,7
13,9
13,0
19,4
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
63,6
66,5
60,5
65,1
67,8
59,4
62,1
61,5
67,7
65,7
60,2
64,4
59,8
62,7
64,6
62,8
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca21
,414
,728
,418
,520
,224
,222
,021
,620
,720
,625
,019
,222
,522
,521
,917
,6
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,9
0,8
1,1
1,8
0,3
0,9
1,0
1,1
0,6
1,0
0,2
2,1
0,0
0,9
0,5
0,2
SALD
U E
GIN
AL
DU
ZU IN
OIZ
BIG
ARR
EN E
SKU
KO E
ZER?
¿HAS
VEN
DID
O A
LGU
NA V
EZ A
LGO
DE
SEG
UN
DA M
AN
O?
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
7,4
10,2
4,4
8,4
6,0
7,7
7,4
8,8
5,0
6,9
6,0
10,1
9,0
9,2
6,8
7,8
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
42,
049
,534
,145
,042
,939
,242
,440
,044
,942
,636
,743
,947
,041
,341
,447
,5
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca49,
539
,160
,544
,250
,052
,849
,550
,248
,449
,057
,244
,243
,547
,951
,244
,1
Ed-E
e /
Ns-
Nc
1,21,
31,
02,
41,
10,
30,
81,
01,
61,
40,
01,
80,
51,
60,
60,
6
95I . eranskina . Emaitzen taulakAnexo I . Tablas de resultados
Esan
aha
l did
azu
zuk
hori
etak
o ek
intz
a ba
koitz
a sa
rrita
n ed
o m
aiz
egite
n du
zun,
bat
zuet
an b
akar
rik
egite
n du
zun
edo
inoi
z ed
o ia
inoi
z eg
iten .
M
e gu
star
ía q
ue m
e di
jera
s si
hac
es a
lgun
a de
est
as c
osas
hab
itual
men
te, s
ólo
a ve
ces
o nu
nca
o ca
si n
unca
.
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
ERO
SI A
L D
UZU
IN
OIZ
ZER
ED
O Z
ER P
ERTS
ON
A B
ATZU
EN A
RTEA
N G
ERO
DEN
EK E
RABIL
TZEK
O, H
ALA
NO
LA, T
RESN
AK E
TAB .?
¿HAS
COM
PRAD
O A
LGU
NA V
EZ A
LGO
EN
TRE
VARI
AS
PERS
ON
AS
PARA
USO
CO
MÚ
N C
OM
O, P
OR
EJEM
PLO
, HER
RAM
IEN
TAS,
ETC
?
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
16,1
17,2
15,1
21,1
14,9
13,7
12,3
18,0
15,0
16,9
14,0
19,2
13,8
17,2
16,1
14,0
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
55,4
59,1
51,6
52,6
60,1
53,8
57,6
53,5
57,5
55,6
53,3
54,9
58,6
56,7
53,8
62,1
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca27
,222
,332
,324
,524
,231
,329
,327
,226
,125
,932
,523
,726
,924
,729
,323
,3
Ed-E
e /
Ns-
Nc
1,31,
51,
01,
80,
81,
20,
71,
31,
41,
50,
32,
30,
71,
40,
80,
6
INTE
RNET
EN B
AD
AUD
E D
ESKO
NTU
KO B
ON
OAK E
SKAIN
TZEN
DIT
UZT
EN W
EB E
SPEZ
IALI
ZATU
BAT
ZUK, E
ROSI
AL
DU
ZU H
OLA
KOET
AN
IN
OIZ
PO
DU
KTU
ED
O Z
ERBIT
ZURE
N B
AT?
¿HAS
COM
PRAD
O A
LGU
NA V
EZ P
ROD
UCT
OS
O S
ERVI
CIO
S PO
R M
EDIO
DE
BO
NO
S D
E D
ESCU
ENTO
OFE
RTAD
OS
EN P
ÁG
INAS
ESPE
CIALI
ZAD
AS
EN IN
TERN
ET?
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
18,4
14,8
22,3
10,2
17,0
25,2
18,3
19,8
16,3
14,3
23,1
24,5
23,3
20,1
18,5
18,4
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
42,
540
,244
,933
,448
,843
,944
,641
,443
,439
,044
,251
,445
,541
,543
,742
,0
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca38
,243
,832
,454
,534
,330
,136
,937
,640
,045
,632
,423
,330
,537
,737
,439
,6
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,8
1,2
0,5
1,9
0,0
0,8
0,2
1,3
0,4
1,0
0,3
0,8
0,7
0,7
0,4
0,0
EMAT
EN D
UZU
ED
O J
SAO
TZEN
DU
ZU E
RABIL
ITAKO
ARR
OPA
BES
TE P
ERTS
ON
ENG
AN
DIK
, HALA
NO
LA, F
AM
ILIA
KO E
DO
LAG
UN
ENG
AN
DIK
?¿S
UEL
ES D
AR
O R
ECIB
IR R
OPA
USA
DA D
E O
TRAS
PERS
ON
AS
(FAM
ILIA
RES
O A
MIS
TAD
ES)?
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
33,5
28,0
39,3
39,1
31,8
31,0
39,3
31,4
34,2
35,6
29,7
33,8
29,7
31,4
34,4
33,6
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
44,7
44,7
44,7
40,0
45,5
47,4
43,0
45,4
44,5
43,8
48,3
43,5
43,7
44,1
45,0
48,0
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca21
,126
,115
,819
,422
,121
,417
,022
,221
,219
,721
,622
,026
,624
,020
,318
,1
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,7
1,2
0,2
1,6
0,6
0,2
0,7
1,0
0,2
0,9
0,4
0,8
0,0
0,5
0,3
0,2
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201396
Esan
aha
l did
azu
zuk
hori
etak
o ek
intz
a ba
koitz
a sa
rrita
n ed
o m
aiz
egite
n du
zun,
bat
zuet
an b
akar
rik
egite
n du
zun
edo
inoi
z ed
o ia
inoi
z eg
iten .
M
e gu
star
ía q
ue m
e di
jera
s si
hac
es a
lgun
a de
est
as c
osas
hab
itual
men
te, s
ólo
a ve
ces
o nu
nca
o ca
si n
unca
.
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
ZURE
FAM
ILIA
KOEI
ED
O L
AG
UN
EI E
LKARR
I EM
ATEN
DIZ
KIE
ZUE
LIBU
RUAK, M
USI
KA, P
ELIK
ULA
K, T
RESN
AK, J
OST
AIL
UAK, E
TAB .?
¿SU
ELES
IN
TERC
AM
BIA
R CO
N F
AM
ILIA
RES
O A
MIS
TAD
ES L
IBRO
S, M
ÚSI
CA, P
ELÍC
ULA
S, H
ERRA
MIE
NTA
S, J
UG
UET
ES, E
TC?
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
55,2
50,8
59,7
64,2
56,1
48,3
57,9
54,0
55,8
60,6
47,6
54,5
43,9
54,7
54,6
58,1
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
37,1
40,4
33,7
30,1
37,7
41,5
35,6
37,7
36,9
33,6
42,1
38,3
45,1
36,7
39,4
32,0
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca7,
38,
06,
44,
46,
210
,06,
37,
67,
15,
310
,36,
411
,08,
36,
09,
9
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,4
0,7
0,2
1,3
0,0
0,2
0,2
0,7
0,2
0,5
0,0
0,8
0,0
0,3
0,0
0,0
TRU
KAT
U A
L D
UZU
IN
OIZ
ARR
OPA
ED
O G
AUZA
-SO
RTAK P
ERTS
ON
A E
ZEZA
GU
NEK
IN IN
TERN
ETEN
BID
EZ E
TA D
IRU
RIK E
RABIL
I G
ABE?
¿H
AS
INTE
RCAM
BIA
DO
ALG
UN
A V
EZ L
OTE
S D
E RO
PA U
OBJE
TOS
CON
PER
SON
AS
DES
CON
OCI
DAS
A T
RAVÉ
S D
E IN
TERN
ET S
IN U
TILI
ZAR
DIN
ERO
?
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
1,61,
31,
92,
31,
01,
61,
52,
10,
81,
60,
81,
22,
21,
21,
81,
1
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
4,9
5,8
3,9
4,9
5,7
4,3
6,5
4,9
4,1
4,6
4,8
10,3
2,5
6,7
4,6
4,0
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca92
,591
,593
,790
,692
,893
,791
,591
,594
,792
,694
,087
,794
,691
,892
,994
,4
Ed-E
e /
Ns-
Nc
1,01,
40,
62,
30,
60,
40,
51,
50,
41,
30,
40,
80,
70,
30,
80,
6
HART
U A
L D
UZU
PART
E IN
OIZ
TRU
KE-
MER
KAT
UET
AN
?¿H
AS
PART
ICIP
AD
O A
LGU
NA V
EZ E
N M
ERCAD
OS
DE
TRU
EQU
E?
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
1,91,
72,
12,
11,
52,
13,
71,
81,
21,
33,
23,
30,
71,
21,
64,
3
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
15,3
15,9
14,7
16,1
15,5
14,6
20,3
15,6
12,4
15,1
13,8
19,9
14,8
18,8
14,0
16,9
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca82
,281
,582
,880
,183
,082
,975
,581
,686
,282
,983
,076
,083
,879
,784
,178
,9
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,6
0,9
0,3
1,7
0,0
0,4
0,5
1,0
0,2
0,8
0,0
0,8
0,7
0,3
0,3
0,0
97I . eranskina . Emaitzen taulakAnexo I . Tablas de resultados
Esan
aha
l did
azu
zuk
hori
etak
o ek
intz
a ba
koitz
a sa
rrita
n ed
o m
aiz
egite
n du
zun,
bat
zuet
an b
akar
rik
egite
n du
zun
edo
inoi
z ed
o ia
inoi
z eg
iten .
M
e gu
star
ía q
ue m
e di
jera
s si
hac
es a
lgun
a de
est
as c
osas
hab
itual
men
te, s
ólo
a ve
ces
o nu
nca
o ca
si n
unca
.
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
HART
U A
L D
UZU
PART
E IN
OIZ
DEN
BO
RA B
AN
KUET
AN
, BES
TE P
ERTS
ON
EKIN
ZAIN
TZE
LAN
AK E
DO
TA Z
ERBIT
ZUAK T
RUKAT
ZEKO
?¿H
AS
PART
ICIP
AD
O A
LGU
NA V
EZ E
N B
AN
COS
DE
TIEM
PO M
EDIA
NTE
LO
S CU
ALE
S IN
TERC
AM
BIA
R CU
IDAD
OS
O S
ERVI
CIO
S CO
N O
TRAS
PERS
ON
AS?
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
0,6
0,2
1,1
0,0
1,0
0,8
0,5
0,9
0,4
0,4
0,5
2,3
0,5
1,0
0,4
1,1
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
5,9
5,7
6,1
6,7
5,8
5,4
7,8
5,1
6,2
6,0
5,3
9,6
4,3
5,2
6,1
5,9
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca92
,792
,992
,491
,293
,093
,590
,793
,193
,092
,694
,287
,394
,293
,193
,193
,0
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,8
1,2
0,3
2,1
0,1
0,4
1,0
1,0
0,4
1,0
0,0
0,8
1,0
0,7
0,5
0,0
EGIN
AL
DU
ZU IN
OIZ
BID
AI BAT
AU
TOA P
ERTS
ON
A E
ZEZA
GU
NEK
IN P
ART
EKAT
UZ
GAST
UAK A
URR
EZTE
KO A
SMO
Z?¿H
AS
HEC
HO
ALG
ÚN
VIA
JE E
N E
L Q
UE
HAY
AS
COM
PART
IDO
CO
CHE
CON
PER
SON
AS
DES
CON
OCI
DAS
PARA
CO
MPA
RTIR
GAST
OS?
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
3,2
3,7
2,7
2,1
4,5
3,0
2,9
3,7
2,5
2,6
2,9
6,2
3,5
2,9
3,0
4,8
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
11,9
14,2
9,6
8,2
12,9
13,8
17,4
10,7
11,4
10,4
15,1
11,6
13,6
10,9
12,0
14,0
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca84
,181
,287
,288
,582
,382
,679
,484
,485
,986
,181
,981
,482
,285
,484
,781
,2
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,7
0,9
0,5
1,3
0,3
0,6
0,2
1,2
0,2
0,9
0,0
0,8
0,7
0,7
0,3
0,0
EGIN
AL
DU
ZU IN
OIZ
BID
AI BAT
PER
TSO
NA E
ZEZA
GU
NEN
ETX
EETA
N L
O E
GIN
EZ, “
COU
CHSU
RFIN
G”,
ETX
EBIZ
ITZA
K T
RUKAT
ZEN
ED
O A
NTZ
EKO
RIK E
GIT
EN?
¿HAS
VIAJA
DO
ALG
UN
A V
EZ A
LOJÁ
ND
OTE
EN
DO
MIC
ILIO
S PA
RTIC
ULA
RES
DE
PERS
ON
AS
DES
CON
OCI
DAS
MED
IAN
TE “
COU
CHSU
RFIN
G”,
IN
TERC
AM
BIO
DE
CASA
S O
SIM
ILARE
S?
Sarr
itan,
mai
zH
abitu
alm
ente
1,51,
61,
41,
20,
92,
22,
71,
31,
21,
21,
72,
02,
11,
71,
02,
9
Bat
zuet
an b
akar
rik
Sólo
a v
eces
12,0
12,0
12,1
14,5
11,2
11,0
13,9
10,6
13,6
13,3
9,4
14,0
9,2
13,1
12,8
9,2
Inoi
z ed
o ia
inoi
z ez
Nun
ca o
cas
i nun
ca85
,885
,586
,182
,987
,986
,283
,087
,185
,084
,888
,982
,887
,984
,386
,087
,9
Ed-E
e /
Ns-
Nc
0,6
0,9
0,4
1,4
0,0
0,6
0,5
1,0
0,2
0,7
0,0
1,1
0,7
0,9
0,1
0,0
Guz
tira
/ To
tal
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
0
(n)
1500
1512
756
756
432
432
648
456
602
504
785
349
165
176
309
934
234
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-201398
4 . K
ON
TSU
MO
ALT
ERN
ATIB
OA /
CO
NSU
MO
ALT
ERN
ATIV
O4 .2
. Kon
tsum
o al
tern
atib
oare
n in
dize
a /
Índi
ce d
e co
nsum
o al
tern
ativ
o
Kont
sum
o al
tern
atib
oare
n la
u ek
intz
a ha
ueta
kore
n ba
t gu
txie
nez,
ask
otan
egi
tea
daka
r:+
Bid
ezko
mer
kata
ritz
ako
prod
uktu
ak e
rosi
+ B
igar
ren
esku
ko p
rodu
ktua
k er
osi
+ T
ruke
-mer
katu
etan
par
te h
artu
+ P
rodu
ktu
bat
hain
bate
n ar
tean
ero
si, h
ainb
aten
art
ean
erab
iltze
ko
El c
onsu
mo
alte
rnat
ivo
conl
leva
hab
er r
ealiz
ado
muc
has
vece
s al
men
os u
na d
e la
s si
guie
ntes
cua
tro
acci
ones
:+
Com
prar
pro
duct
os d
e co
mer
cio
just
o+
Com
prar
pro
duct
os d
e se
gund
a m
ano
+ P
artic
ipar
en
mer
cado
s de
tru
eque
+ C
ompr
ar e
ntre
var
ias
pers
onas
un
prod
ucto
par
a su
uso
com
ún
%
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
KON
TSU
MO
ALT
ERN
ATIB
OA
CON
SUM
O
ALT
ERN
ATIV
O28
,131
,224
,931
,827
,226
,225
,731
,024
,527
,926
,231
,028
,230
,427
,427
,5
(n)
99I . eranskina . Emaitzen taulakAnexo I . Tablas de resultados
5 . K
ON
TSU
MO
ARD
URA
TSU
A /
CO
NSU
MO
RES
PON
SABLE
5 .1 .
Kont
sum
o ar
dura
tsua
ren
indi
zea
/ Ín
dice
de
cons
umo
resp
onsa
ble
Kont
sum
o ar
dura
tsua
ren
indi
zea
best
e la
u in
dize
tan
(kon
tsum
o ar
razi
onal
a, e
tikoa
, al
tern
atib
oa e
ta ir
aunk
orra
) oi
narr
itzen
da .
Hir
u m
aila
tan
sailk
atze
n da
:+
Altu
a: 3
edo
4 in
dize
tan
punt
uatz
en d
ute
+ E
rtai
na: 2
indi
zeta
n pu
ntua
tzen
dut
e+
Bax
ua: i
ndiz
e ba
tean
pun
tuat
zen
dute
edo
bat
ean
ere
ez d
ute
punt
uatz
en
El ín
dice
de
cons
umo
resp
onsa
ble
se c
rea
a pa
rtir
de
los
índi
ces
de c
onsu
mo
raci
onal
, ét
ico,
alte
rnat
ivo
y so
sten
ible
. Se
clas
ifica
en
tres
niv
eles
:+
Alto
: pun
túan
en
3 o
4 ín
dice
s+
Med
io: p
untú
an e
n 2
índi
ces
+ B
ajo:
pun
túan
en
1 o
ning
ún ín
dice
%
2010
GuztiraTotal
Sexu
aSe
xoAdi
n-ta
ldea
kG
rupo
s de
eda
dLu
rral
dea
Terr
itori
oJa
rdun
nag
usia
Ocu
paci
ón p
rinc
ipal
Giz
arte
-mai
la s
ubje
ktib
oaCl
ase
soci
al s
ubje
tiva
GizonaHombre
EmakumeaMujer
15-19
20-24
25-29
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
IkastenEstudiando
LaneanTrabajando
Ikasten eta laneanEstudiando y trabajando
Langa-bezianEn paro
Altua+ Ertain-altuaAlta + Media-alta
ErtainaMedia
Ertain-baxua+ BaxuaMedia-baja+ Baja
ALT
OALT
UA
14,2
14,6
14,0
15,2
14,7
15,6
13,8
14,8
16,3
11,7
14,6
12,6
15,5
15,3
16,1
13,7
16,3
ERTA
INA
MAD
IO28
,028
,727
,929
,628
,928
,328
,927
,830
,027
,127
,926
,830
,933
,426
,928
,432
,2
BAXU
ABAJO
57,8
56,7
58,1
55,2
56,4
56,1
57,3
57,4
53,6
61,3
57,5
60,6
53,6
51,2
56,9
57,9
51,5
Guz
tira
/ To
tal
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
010
0,0
100,
0
(n)
1500
1512
756
756
432
432
648
456
602
504
785
349
165
176
309
934
234
II . Eranskina: Erabilitako galdetegiakAnexo II: Cuestionarios utilizados 101
1
EUSKADIKO GAZTERIARI IRITZI INKESTA2013KO ABENDUA
ELKARRIZKETA ELIAZTATSEKNI .KZ ZK.
NERATROSEDLAG ALADU AEDLARRUL HIZKUNTZA 2
EGUN ON / ARRATSALDE ON. GIZAKER ENPRESATIK DEITZEN DIZUT. GAZTEEN KONTSUMO OHITUREI BURUZKO IKERKETA EGITEN ARI GARA ETAZURE TELEFONO ZENBAKIA ZORIZ AUKERATUA SUERTATU DA. ZURE ERANTZUNAK GUZTIZ ANONIMOAK IZANGO DIRELA KONTUAN HARTUTA,ERANTZUNGO DIZKIDAZU GALDERA BATZUK? NOLA NAHIAGO DUZU EGIN, EUSKARAZ ALA GAZTELANIAZ?
01.G- SEXUA:
- GIZONEZKOA .................................................................................... 1 - EMAKUMEZKOA ................................................................................. 2
02.G- ZENBAT URTE DITUZU? (GALDERA IREKIA)
03.G- GAUR EGUN ZEIN DA ZURE ZEREGIN NAGUSIA?
- IKASI................................................................................................... 1 - LAN EGIN ............................................................................................ 2 - IKASI ETA LAN EGIN ............................................................................... 3 - LANGABEZIAN ZAUDE ............................................................................ 4 - ETXEKO LANAK EGITEN DITUZU, NAGUSIKI ............................................... 5 - BESTE EGOERA BATEAN ZAUDE .............................................................. 6 - ED/EE ................................................................................................ 7
04.G- ZEIN MAILATAKO IKASKETAK DITUZU AMAITUTA EDO ARI ZARA IKASTEN? ADIERAZI MAILA ALTUENETAKOAK, MESEDEZ
- LEHEN HEZKUNTZA EDO AZPIKOAK ............................................................. 1
- DERRIGORREZKO BIGARREN HEZKUNTZA (DBH) EDO PAREKOAK(OHO/EGB EDO HASIERAKO LANBIDE HEZKUNTZA PROGRAMA) ................... 2
- DERRIGORREZKO IKASKETEN ONDORENGO BIGARREN HEZKUNTZA(BATXILERGOA, IEE/REM, BBB/BUP, UBI/COU) ....................................... 3
- LANBIDE HEZIKETAKO ERDI MAILAKO ZIKLOA(LH-I) ...................................... 4
- LANBIDE HEZIKETAKO GOI-MAILAKO ZIKLOA (LH-II) ...................................... 5
- ZIKLO LABURREKO UNIBERTSITATE-IKASKETAK (DIPLOMATURA, INGENIARITZA TEKNIKOA) ........................................................................... 6
- ZIKLO LUZEKO UNIBERTSITATE-IKASKETAK (LIZENTZIATURA, INGENIARITZA, ARKITEKTURA) ..................................................................... 7
- GRADUONDOKO IKASKETAK (MASTERRA, DOKTORETZA…)............................ 8
- ED/EE .................................................................................................... 9
05.G- HAUETAKO ZEIN EGOERA DA ZUREAREN ANTZEKOENA?
- ZURE JATORRIZKO FAMILIAREKIN BIZI ZARA (GURASOAK, NEBA-ARREBAK…) ....... 1
- ASTEGUNETAN IKASLE-EGOITZA BATEAN EDO FAMILIARENA EZ DEN BESTEETXEBIZITZA BATEAN BIZI ZARA, ETA ASTEBURUETAN ETA OPORRETANZURE FAMILIAREKIN ...................................................................................... 2
- ZURE JATORRIZKO FAMILIAREN ETXEBIZITZA EZ DEN BESTE BATEANBIZI ZARA JARRAIAN ZURE KONTURA ............................................................... 3
- BESTE EGOERA BATEAN ZAUDE ..................................................................... 4
- ED/EE ........................................................................................................ 5
06.G- ZENBAT DIRU IZATEN DUZU HILERO ZUK ERABAKI ETA KUDEATU EGITEN DITUZUN GASTUETARAKO?
- 50 EUROS BAINO GUTXIAGO .................................................................... 1
- 50 ETA 100 EURO ARTEAN ....................................................................... 2
- 101 ETA 200 EURO ARTEAN ..................................................................... 3
- 201 ETA 300 EURO ARTEAN ..................................................................... 4
- 301 ETA 600 EURO ARTEAN ..................................................................... 5
- 601 ETA 1000 EURO ARTEAN ................................................................... 6
- 1001 ETA 1500 EURO ARTEAN ................................................................. 7
- 1500 EURO BAINO GEHIAGO .................................................................... 8
- ED/EE .................................................................................................. 9
07.G- GAUZAK EROSTERAKOAN JARRAI DAITEZKEEN JOKAERA BATZUK IRAKURRIKO DIZKIZUT ORAIN. ESAN AHAL DIDAZU ZUK HORIETAKO BAKOITZA SARRITAN EDO MAIZ EGITEN DUZUN,BATZUETAN BAKARRIK EGITEN DUZUN EDO EZ DUZUN INOIZ EDO IA INOIZ EGITEN? (BANAN BANAN GALDETU)
SARRITAN/ BATZUETAN INOIZ EZ EDO MAIZ BAKARRIK IA INOIZ EZ ED/EE
1- AURRETIK PENTSATZEN DUZU ZER EROSI NAHI DUZUN .............................................................. 1 .............................. 2................................. 3 ............................. 4
2- AURRETIK PENTSATZEN DUZU ZENBAT GASTATU NAHI DUZUN ..................................................... 1 .............................. 2................................. 3 ............................. 4
3- EROSI BAINO LEHEN DENDA DESBERDINETAKO PREZIOAK KONPARATZEN DITUZU .......................... 1 .............................. 2................................. 3 ............................. 4
4- ESKAINTZAK ETA BEHERAPENAK APROBETXATZEN DITUZU ......................................................... 1 .............................. 2................................. 3 ............................. 4
5- ERABILTZEKO ARGIBIDEAK IRAKURTZEN DITUZU ....................................................................... 1 .............................. 2................................. 3 ............................. 4
6- ETIKETAK IRAKURRI EDO KONPROBATZEN DITUZU ..................................................................... 1 .............................. 2................................. 3 ............................. 4
7- BERMEA, GARANTIA KONPROBATZEN DUZU .............................................................................. 1 .............................. 2................................. 3 ............................. 4
8- PRODUKTUA ONDO DAGOELA KONPROBATZEN DUZU EROSI BAINO LEHEN .................................... 1 .............................. 2................................. 3 ............................. 4
9- FAKTURA EDO EROSKETAREN TIKETA KONPROBATZEN DUZU ...................................................... 1 .............................. 2................................. 3 ............................. 4
10- BUELTATZEN DIZUTEN DIRUA KONPROBATZEN DUZU ................................................................ 1 .............................. 2................................. 3 ............................. 4
11- ERREKLAMATU EGITEN DUZU ARAZOREN BAT IZANEZ GERO ...................................................... 1 .............................. 2................................. 3 ............................. 4
2
08.G- ONDOREN, EROSTEKO ORDUAN KONTUAN HAR DAITEZKEEN BESTE GAUZA BATZUK AIPATUKO DIZKIZUT. ZUK SARRITAN EDO MAIZ HARTZEN DITUZU KONTUAN, BATZUETAN BAKARRIK EDO INOIZ EZ EDO IA INOIZ EZ? (BANAN BANAN GALDETU)
SARRITAN/ BATZUETAN INOIZ EZ EDO MAIZ BAKARRIK IA INOIZ EZ ED/EE
1- EA PRODUKTUA BENETAN BEHAR DUZUN ........................................................................................ 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
2- EGINA DAGOEN LEHENGAIA .......................................................................................................... 1 ..........................2 ................................ 3 .............................. 4
3- BERE EKOIZPENEAN INOLAKO BIDEGABEKERIA EDO INJUSTIZIA SOZIALIK EGIN DEN,ADIBIDEZ, UMEEN ESPLOTAZIOA .................................................................................................... 1 ..........................2 ................................ 3 .............................. 4
4- BERE EKOIZPENAK EDO GARRAIOAK INGURUMENAREN GAINEAN ERAGINIK EKARRI DUEN ..................... 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
5- SORTUKO DITUEN ZABORRAK EDO HONDAKINAK ............................................................................. 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
09.G- BESTALDE, ESANGO AL DIDAZU ONDOKOAK SARRITAN EDO MAIZ EGITEN DITUZUN, BATZUETAN BAKARRIK EGITEN DITUZUN EDO EZ DUZUN INOIZ EDO IA INOIZ EGITEN?(BANAN BANAN GALDETU)
SARRITAN/ BATZUETAN INOIZ EZ EDO MAIZ BAKARRIK IA INOIZ EZ ED/EE EZ DAGOKIO
1- TOKIKO ETA SASOIKO FRUTAK ETA BARAZKIAK EROSTEN DITUZU? ........................................ 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
2- PAKETE GUTXI DARAMATEN PRODUKTUAK EROSTEN SAIATZEN AL ZARA? ............................. 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
3- PRODUKTU BIRZIKLATUAK EROSTEN SAIATZEN AL ZARA, HALA NOLA, PAPERA,KOADERNOAK, TONERRA ETA ABAR? ................................................................................ 1 ......................... 2 ..............................3.......................... 4 ................... 5
4- PRODUKTU EKOLOGIKOAK EDO ETIKETA EKOLOGIKOA DUTENAK (EKOLABELA)EROSTEN DITUZU? ........................................................................................................ 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
5- INGURUMEN ARRAZOIENGATIK PRODUKTU BATZUK EZ EROSTEN SAIATZEN AL ZARA? ............. 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
6- ZEURE POLTSA EDO ORGA ERAMATEN DUZU EROSKETAK EGITERAKOAN? ............................. 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
7- ETXEKO ZABORRAK HONDAKIN-MOTAREN ARABERA BANATZEN DITUZU, HAU DA,ORGANIKOA, PLASTIKOA, PAPERA ETA ABAR? .................................................................... 1 ......................... 2 ..............................3.......................... 4 ................... 5
8- GARBIGUNEAK ERABILTZEN DITUZU BALIO EZ DUTEN ETXEKO TRESNA ELEKTRIKOAKUZTEKO?...................................................................................................................... 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
9- KONTSUMO TXIKIKO BONBILLAK ERABILTZEN DITUZU ETXEAN? ........................................... 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
10- BEROGAILUAREN EDO AIRE EGOKITUAREN ERABILERA MURRIZTEN SAIATZEN AL ZARA?........ 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
11- URAREN KONTSUMOA MURRIZTEN SAIATZEN AL ZARA? ..................................................... 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
12- GARRAIO PUBLIKO EDO KOLEKTIBOA ERABILTZEN DUZU EDOTA KOTXEA BESTEBATZUEKIN BATERA ERABILTZEN DUZU, PARTEKATZEN DUZU? .............................................. 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
10.G- ORAIN, KONTSUMO MOTA EZBERDINAK, BERRIAK EDO JENDE GUTXIK ERABILITAKOAK AIPATUKO DIZKIZUT. KASU BATZUETAN DIRURIK GABEKO KONTSUMO MOTA DIRA. ESADAZU,MESEDEZ, ZUK ZEUK ASKOTAN ERABILI DITUZUN, NOIZEAN BEHIN ERABILI DITUZUN, EZ DUZUN INOIZ ERABILI, EDO EZAGUTU ERE EZ DUZUN EZAGUTZEN. (BANAN BANANGALDETU)
ASKOTAN NOIZEAN BEHIN INOIZ EZ ED/EE EZ DU EZAGUTZEN
1- EROSI AL DUZU INOIZ BIDEZKO MERKATARITZAKO (“COMERCIO JUSTO”KO) PRODUKTURIK? ................ 1 .......................... 2 ...................... 3 ............... 4....................... 5
2- EROSI AL DUZU INOIZ BIGARREN ESKUKO EZER? ............................................................................. 1 .......................... 2 ...................... 3 ............... 4....................... 5
3- ETA SALDU EGIN AL DUZU INOIZ BIGARREN ESKUKO EZER? ............................................................... 1 .......................... 2 ...................... 3 ............... 4....................... 5
4- EROSI AL DUZU INOIZ ZER EDO ZER PERTSONA BATZUEN ARTEAN GERO DENEK ERABILTZEKO, HALA NOLA, TRESNAK ETA ABAR? .................................................................................................. 1 ..........................2 ...................... 3 ............... 4....................... 5
5- INTERNETEN BADAUDE DESKONTUKO BONOAK ESKAINTZEN DITUZTEN WEB ESPEZIALIZATU BATZUK,HALA NOLA, OFERPLAN,GROUPON, GROUPALIA, COLECTIVIA, ETA ABAR. ZUK EROSI AL DUZUINOIZ PRODUKTU EDO ZERBITZUREN BAT HORRELAKO BONOAK ERABILIZ? .......................................... 1 .......................... 2 ...................... 3 ............... 4....................... 5
6- EMATEN DUZU EDO JASOTZEN DUZU ERABILITAKO ARROPA BESTE PERTSONENGANDIK,HALA NOLA, FAMILIAKO EDO LAGUNENGANDIK? ............................................................................... 1 .......................... 2 ...................... 3 ............... 4....................... 5
7- ETA ZURE FAMILIAKOEI EDO LAGUNEI ELKARRI EMATEN DIZKIEZUE LIBURUAK, MUSIKAPELIKULAK, TRESNAK, JOSTAILUAK ETA ABAR? ................................................................................ 1 .......................... 2 ...................... 3 ............... 4....................... 5
8- TRUKATU AL DUZU INOIZ ARROPA EDO GAUZA-SORTAK (LOTEAK) PERTSONA EZEZAGUNEKIN INTERNETEN BIDEZ ETA DIRURIK ERABILI GABE? .............................................................................. 1 .......................... 2 ...................... 3 ............... 4....................... 5
9- HARTU AL DUZU PARTE INOIZ TRUKE-MERKATUETAN? ...................................................................... 1 .......................... 2 ...................... 3 ............... 4....................... 5
10-ETA HARTU AL DUZU PARTE INOIZ DENBORA BANKUETAN, BESTE PERTSONEKIN ZAINTZE LANAKEDOTA ZERBITZUAK TRUKATZEKO? ................................................................................................ 1 ..........................2 ...................... 3 ............... 4....................... 5
11- EGIN AL DUZU INOIZ BIDAI BAT AUTOA PERTSONA EZEZAGUNEKIN PARTEKATUZ GASTUAK AURREZTEKO ASMOZ? ................................................................................................................. 1 ..........................2 ...................... 3 ............... 4....................... 5
12- EGIN AL DUZU INOIZ BIDAI BAT PERTSONA EZEZAGUNEN ETXEETAN LO EGINEZ,“COUCHSOURFING”, ETXEBIZITZAK TRUKATZEN EDO ANTZEKORIK EGITEN? ........................................ 1 .......................... 2 ...................... 3 ............... 4....................... 5
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-2013102
II . Eranskina: Erabilitako galdetegiakAnexo II: Cuestionarios utilizados 103
3
11.G- JOAN AL ZARA INOIZ ATZERRIKO HERRIALDE BATERA?
- BAI, ASKOTAN (12.GN JARRAITU) ....................................................... 1 - BAI, NOIZEAN BEHIN (12.GN JARRAITU)............................................... 2 - EZ, INOIZ EZ (13.GRA JOAN) ............................................................... 3 - ED/EE (13.GRA JOAN)........................................................................ 4
(BAKARRIK ATZERRIRA JOAN DIRENEI: 1-2, 11.GN)
12.G- ZEHATZAGO, EGIN AL DUZU INOIZ BIDAIAREN BAT ATZERRIRA…?(BANAN BANAN GALDETU)
B AI EZ ED/EE EZ DAGOKIO (3-4, 11.GN)
1- HIZKUNTZA BAT IKASI EDO HOBETZEKO? ................ 1 .... 2 ........ 3 ............... 4
2- IKASTEKO EDOTA ESKOLAKO EDO UNIBERTSITATEIKASLE-TRUKEETAN PARTE HARTZEKO? .............. 1 .... 2 ........ 3 ............... 4
3- LAN EGITEKO, PRAKTIKAK EGITEKO EDOTAIKERTZEKO? .................................................... 1 .... 2 ........ 3 ............... 4
4- BOLUNTARIO EDO GARAPENERAKO LANKIDEGISA LAN EGITEKO, AUZOLANDEGIETANPARTE HARTZEKO? ........................................... 1 .... 2 ........ 3 ............... 4
(DENEI)
13- BESTALDE, ZENBATERAINO ZAUDE INTERESATUTA EUROPAR BATASUNEKO EKINTZA POLITIKOETAN ETA EGUNGO GERTAERATAN? OSO INTERESATUTA, NAHIKOA INTERESATUTA, EZ OSO INTERESATUTA EDO BATERE INTERESATURIK EZ?
- OSO INTERESATUTA .......................................................................... 1 - NAHIKOA INTERESATUTA .................................................................... 2 - EZ OSO INTERESATUTA ...................................................................... 3 - BATERE INTERESATURIK EZ ................................................................ 4 - ED/EE ............................................................................................. 5
14.G- AZKEN HIRU URTEETAN, EMAN AL DUZU ZURE BOTOA HAUTESKUNDEREN BATEAN?
- BAI .................................................................................................. 1 - EZ, EZIN ZENUELAKO ......................................................................... 2 - EZ, EZ ZENUELAKO NAHI .................................................................... 3 - ED/EE ............................................................................................. 4
( >= 18 URTEKOEI)
15-G- DATORREN URTEAN, 2014AN, EUROPAKO PARLAMENTURAKO HAUTESKUNDEAK IZANGO DIRA. ZUK USTE DUZU ZURE BOTOA EMANGO DUZULA HAUTESKUNDE HORIETAN?
- SEGURU BAIETZ ................................................................................ 1 - AGIAN BAI.........................................................................................2 - AGIAN EZ..........................................................................................3 - SEGURU EZETZ ................................................................................. 4 - ED/EE ............................................................................................. 5 - EZ DAGOKIO (18 URTEZ AZPIKOA) ....................................................... 6
(DENEI))
16.G- AMAITZEKO, ZEIN MAILA SOZIALETAN KOKATUKO ZENUKE ZEURE BURUA?
- ALTUAN ............................................................................................ 1 - ERDI-ALTUAN .................................................................................... 2 - ERDIKOAN ........................................................................................ 3 - ERDI-BAXUAN ................................................................................... 4 - BAXUAN ........................................................................................... 5 - ED/EE ............................................................................................. 6
HAU IZAN DA DENA. ESKERRIK ASKO ZURE LAGUNTZAGATIK. AGUR.
(INKESTATZAILEAK BETETZEKO)
17.G- ELKARRIZKETA EGUNA:
- ASTELEHENA .................................................................................... 1 - ASTEARTEA ...................................................................................... 2 - ASTEAZKENA .................................................................................... 3 - OSTEGUNA ....................................................................................... 4 - OSTIRALA.........................................................................................5 - LARUNBATA ...................................................................................... 6
18.G- ELKARRIZKETA EGIN DEN EGUN TARTEA:
- GOIZA (9:00-12:00) .......................................................................... 1 - EGUERDIA (12:00- 16:00) ................................................................. 2 - ARRATSALDEA (16:00-20:00) ............................................................ 3 - GAUA (20:00- 22:00) ........................................................................ 4
19.G- ELKARRIZKETAREN IRAUPENA (MINUTUTAN)
20.G- INKESTATUAK ERANTZUTERAKOAN IZANDAKO INTERESAREN BALORAZIOA:
- INTERES HANDIA ................................................................................. 1 - NAHIKOA INTERES ............................................................................... 2 - INTERES GUTXI ................................................................................... 3 - BATERE INTERESIK EZ ......................................................................... 4 - ED/EE ............................................................................................... 5
21.G INKESTATUAREN GALDEREN ULERTZE MAILAREN BALORAZIOA:
- OSO ONDO, ZAILTASUNIK GABE ............................................................ 1 - NOIZBAIT AZALPENEN BAT BEHAR IZAN DU ............................................. 2 - AZALPEN ASKO BEHAR IZAN DITU .......................................................... 3 - ED/EE .............................................................................................. 4
(BAKARRIK INKESTA EUSKARAZ EGIN BADA)
22.G INKESTATUAREN EUSKARA MAILA ELKARRIZKETA EUSKARAZ EGITEKO:
- OSO ONDO, ZAILTASUNIK GABE ............................................................ 1 - NOIZBAIT AZALPEN EDO ITZULPENEN BAT BEHAR IZAN DU ........................ 2 - NAHIKOA ZAILTASUN, BATZUETAN GAZTELERA ERABILI DA ........................ 3 - ED/EE .............................................................................................. 4 - EZ DAGOKIO (INKESTA GAZTELERAZ EGIN DA) ........................................ 5
23.G- INKESTATZAILEAREN EUSKARA MAILA:
- ALTUA ............................................................................................... 1 - ERDIKOA ........................................................................................... 2 - BAXUA .............................................................................................. 3 - OSO BAXUA EDO BATERE EZ ................................................................ 4 - ED/EE .............................................................................................. 5
1
ENCUESTA DE OPINIÓN A LA JUVENTUD DE LA CAPVDICIEMBRE 2013
ENTREVISTA Nº A/RODATSEUCNE Nº
AMOIDI OIPICINUM OIROTIRRET DEL CUESTIONARIO 1
BUENOS DÍAS/TARDES. TE LLAMO DE LA EMPRESA GIZAKER. ESTAMOS HACIENDO UNA INVESTIGACIÓN SOBRE LOS HÁBITOS DE CONSUMO DE LAJUVENTUD Y TU TELÉFONO HA SIDO UNO DE LOS ELEGIDOS AL AZAR. TENIENDO EN CUENTA QUE TUS RESPUESTAS SERÁN TOTALMENTEANÓNIMAS, ¿SERÍAS TAN AMABLE DE CONTESTARME A UNAS PREGUNTAS? ¿PREFIERES HACER LA ENCUESTA EN EUSKERA O EN CASTELLANO?
P.01- SEXO:
- HOMBRE ............................................................................................. 1 - MUJER ................................................................................................ 2
P.02- ¿CUÁNTOS AÑOS TIENES? (PREGUNTA ABIERTA)
P. 03- ¿EN CUÁL DE LAS SIGUIENTES SITUACIONES TE ENCUENTRAS ACTUALMENTE?
- ESTUDIAS ........................................................................................... 1 - TRABAJAS ........................................................................................... 2 - ESTUDIAS Y TRABAJAS .......................................................................... 3 - ESTÁS EN PARO ................................................................................... 4 - TE DEDICAS A LAS LABORES DOMÉSTICAS ............................................... 5 - OTRA SITUACIÓN .................................................................................. 6 - NS/NC ................................................................................................ 7
P.04- ¿QUÉ ESTUDIOS HAS FINALIZADO O ESTÁS AUN CURSANDO? (SEÑALAR LOSDE NIVEL MÁS ELEVADO)
- EDUCACIÓN PRIMARIA O INFERIOR ............................................................. 1
- EDUCACIÓN SECUNDARIA OBLIGATORIA (ESO) O EQUIVALENTES(EGB, CIP O CUALIFICACIÓN PROFESIONAL INICIAL) .................................... 2
- EDUCACIÓN SECUNDARIA POST-OBLIGATORIA (BACHILLER SUPERIOR,REM, BUP, COU) ................................................................................... 3
- CICLO FORMATIVO DE GRADO MEDIO (FP-I) ................................................ 4
- CICLO FORMATIVO DE GRADO SUPERIOR (FP-II) ......................................... 5
- EDUCACIÓN UNIVERSITARIA DE CICLO CORTO (DIPLOMATURA, INGENIERÍA TÉCNICA)................................................................................. 6
- EDUCACIÓN UNIVERSITARIA DE CICLO LARGO (LICENCIATURA, INGENIERÍA, ARQUITECTURA) ...................................................................... 7
- ESTUDIOS DE POSTGRADO (MASTER, DOCTORADO,…) ................................ 8
- NS/NC.................................................................................................... 9
P.05- ¿CUÁL DE ESTAS SITUACIONES SE PARECE MÁS A LA TUYA?
- VIVES CON TU FAMILIA DE ORIGEN (PROGENITORES, HERMANOS/AS…) ............. 1
- VIVES ENTRE SEMANA EN UNA RESIDENCIA DE ESTUDIANTES O EN UNA VIVIENDA DIFERENTE A LA DE TU FAMILIA, Y LOS FINES DE SEMANA Y VACACIONES CON TU FAMILIA ......................................................................... 2
- VIVES DE CONTINUO POR TU CUENTA EN UNA VIVIENDA DIFERENTE A LA DE TU FAMILIA DE ORIGEN....................................................................... 3
- OTRA SITUACIÓN ......................................................................................... 4
- NS/NC........................................................................................................ 5
P.06- ¿DE CUÁNTO DINERO DISPONES MENSUALMENTE PARA LOS GASTOS QUE TÚ DECIDES Y ADMINISTRAS?
- MENOS DE 50 EUROS ............................................................................. 1
- DE 50 A 100 EUROS ............................................................................... 2
- DE 101 A 200 EUROS ............................................................................. 3
- DE 201 A 300 EUROS ............................................................................. 4
- DE 301 A 600 EUROS ............................................................................. 5
- DE 601 A 1000 EUROS ........................................................................... 6
- DE 1001 A 1500 EUROS ......................................................................... 7
- MÁS DE 1500 EUROS ............................................................................. 8
- NS/NC .................................................................................................. 9
P.07- AHORA TE VOY A LEER UNA SERIE DE COMPORTAMIENTOS POSIBLES A LA HORA DE COMPRAR O ADQUIRIR UN PRODUCTO. ME GUSTARÍA QUE ME DIJERAS SI HACES ALGUNA DE ESTAS COSAS HABITUALMENTE, SÓLO A VECES O NUNCA O CASI NUNCA. (PREGUNTAR DE UNA EN UNA)
HABITUALMENTE SÓLO A VECES NUNCA O CASI NUNCA NS/NC
1- LLEVAS PENSADO DE ANTEMANO LO QUE DESEAS COMPRAR ............................................................ 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
2- LLEVAS PENSADO DE ANTEMANO CUÁNTO DESEAS GASTAR .............................................................. 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
3- COMPARAS PRECIOS EN DISTINTOS ESTABLECIMIENTOS ANTES DE DECIDIRTE A COMPRAR ................... 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
4- APROVECHAS OFERTAS Y REBAJAS ............................................................................................... 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
5- LEES LAS INSTRUCCIONES DE USO ................................................................................................ 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
6- COMPRUEBAS EL ETIQUETADO ..................................................................................................... 1 ..........................2 ................................ 3 .............................. 4
7- COMPRUEBAS LA GARANTÍA ......................................................................................................... 1 ..........................2 ................................ 3 .............................. 4
8- COMPRUEBAS QUE EL PRODUCTO ESTÉ EN BUEN ESTADO ANTES DE ADQUIRIRLO ............................... 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
9- COMPRUEBAS LA FACTURA O EL TICKET DE COMPRA ....................................................................... 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
10- COMPRUEBAS EL CAMBIO QUE TE DEVUELVEN .............................................................................. 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
11- RECLAMAS EN CASO DE TENER ALGÚN PROBLEMA......................................................................... 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-2013104
II . Eranskina: Erabilitako galdetegiakAnexo II: Cuestionarios utilizados 105
2
P.08- A CONTINUACIÓN TE VOY A MENCIONAR UNA SERIE DE POSIBLES COSAS A TENER EN CUENTA A LA HORA DE COMPRAR UN PRODUCTO. ME GUSTARÍA QUE ME DIJERAS SI TÚ LAS TIENES EN CUENTA HABITUALMENTE, SÓLO A VECES O NUNCA O CASI NUNCA. (PREGUNTAR DE UNA EN UNA)
HABITUALMENTE SÓLO A VECES NUNCA O CASI NUNCA NS/NC
1- SI REALMENTE NECESITAS EL PRODUCTO....................................................................................... 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
2- LA MATERIA PRIMA CON LA QUE SE FABRICA .................................................................................... 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
3- SI EN SU PRODUCCIÓN SE HABRÁ PRODUCIDO ALGÚN TIPO DE INJUSTICIA SOCIAL COMO,POR EJEMPLO, EXPLOTACIÓN INFANTIL, ETC. .................................................................................. 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
4- EL IMPACTO MEDIOAMBIENTAL QUE HABRÁ SUPUESTO SU PRODUCCIÓN O TRANSPORTE ...................... 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
5- LA BASURA O RESIDUOS QUE GENERARÁ ....................................................................................... 1 .......................... 2 ................................ 3 .............................. 4
P.09- POR OTRO LADO, ¿PODRÍAS DECIRME SI TÚ HABITUALMENTE, SÓLO A VECES O NUNCA O CASI NUNCA…? (PREGUNTAR DE UNA EN UNA)
HABITUALMENTE SÓLO A VECES NUNCA O CASI NUNCA NS/NC NO PROCEDE
1- COMPRAS FRUTAS Y VERDURAS LOCALES DE TEMPORADA ................................................. 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
2- PROCURAS COMPRAR PRODUCTOS POCO ENVASADOS O POCO EMPAQUETADOS .................. 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
3- PROCURAS COMPRAR PRODUCTOS RECICLADOS, COMO PAPEL, CUADERNOS,CARTUCHOS DE TÓNER, ETC. .......................................................................................... 1 ............ ............ 2 ............. ................3 ................ ......... 4 ................... 5
4- COMPRAS PRODUCTOS ECOLÓGICOS O CON ETIQUETA ECOLÓGICA (ECOLABEL)................... 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
5- EVITAS COMPRAR CIERTOS PRODUCTOS POR RAZONES MEDIOAMBIENTALES ........................ 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
6- LLEVAS TU PROPIA BOLSA O CARRO DE LA COMPRA ........................................................... 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
7- SEPARAS LA BASURA DOMÉSTICA SEGÚN EL TIPO DE DESECHO, ES DECIR,ORGÁNICA, PLÁSTICO, PAPEL, ETC................................................................................... 1 ............ ............ 2 ............. ................3 ................ ......... 4 ................... 5
8- UTILIZAS LOS GARBIGUNES PARA DESHACERTE DE ELECTRODOMÉSTICOS OAPARATOS ELÉCTRICOS QUE YA NO SIRVEN ....................................................................... 1 ............ ............ 2 ............. ................3 ................ ......... 4 ................... 5
9- USAS BOMBILLAS DE BAJO CONSUMO EN TU HOGAR .......................................................... 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
10- PROCURAS LIMITAR EL USO DE LA CALEFACCIÓN O DEL AIRE ACONDICIONADO .................... 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
11- PROCURAS LIMITAR EL CONSUMO DE AGUA..................................................................... 1 ......................... 2 ..............................3.......................... 4 ................... 5
12- UTILIZAS EL TRANSPORTE PÚBLICO O COLECTIVO O COMPARTES COCHE ........................... 1 ......................... 2 ..............................3 .......................... 4 ................... 5
P.10- AHORA VAMOS A HABLAR DE ALGUNAS FORMAS DE CONSUMO DIFERENTES, MINORITARIAS O NUEVAS Y QUE EN MUCHOS CASOS NO NECESITAN DE DINERO. DIME, POR FAVOR,PARA CADA UNA DE ELLAS, SI TÚ LA HAS HECHO MUCHAS VECES, ALGUNA VEZ, NUNCA O NO LA CONOCES. (PREGUNTAR DE UNA EN UNA)
MUCHAS VECES ALGUNA VEZ NUNCA NS/NC NO CONOCE
1- ¿HAS COMPRADO ALGUNA VEZ PRODUCTOS DE COMERCIO JUSTO? ................................................. 1 .......................... 2 ...................... 3 .................. 4 ................... 5
2- ¿HAS COMPRADO ALGUNA VEZ ALGO DE SEGUNDA MANO? .............................................................. 1 .......................... 2 ...................... 3 .................. 4 ................... 5
3- ¿Y HAS VENDIDO ALGUNA VEZ ALGO DE SEGUNDA MANO? ................................................................ 1 .......................... 2 ...................... 3 .................. 4 ................... 5
4- ¿HAS COMPRADO ALGUNA VEZ ALGO ENTRE VARIAS PERSONAS PARA USO COMÚN COMO, POR EJEMPLO, HERRAMIENTAS, ETC.? ................................................................................ 1 .......................... 2 ...................... 3 .................. 4 ................... 5
5- ¿Y HAS COMPRADO ALGUNA VEZ PRODUCTOS O SERVICIOS POR MEDIO DE BONOS DE DESCUENTO OFERTADOS EN PÁGINAS ESPECIALIZADAS EN INTERNET, TIPO OFERPLAN,
GROUPON, GROUPALIA, COLECTIVIA, ETC.? .................................................................................. 1 .......................... 2 ...................... 3 .................. 4 ................... 5
6- ¿SUELES DAR O RECIBIR ROPA USADA DE OTRAS PERSONAS (FAMILIARES O AMISTADES)? ................... 1 .......................... 2 ...................... 3 .................. 4 ................... 5
7- ¿Y SUELES INTERCAMBIAR CON FAMILIARES O AMISTADES LIBROS, MÚSICA, PELÍCULAS, HERRAMIENTAS, JUGUETES, ETC.? ............................................................................................... 1 ..........................2 ...................... 3 .................. 4 ................... 5
8- ¿HAS INTERCAMBIADO ALGUNA LOTES DE ROPA U OBJETOS CON PERSONAS DESCONOCIDAS A TRAVÉS DE INTERNET SIN UTILIZAR DINERO?.................................................................................. 1 .......................... 2 ...................... 3 .................. 4 ................... 5
9- ¿HAS PARTICIPADO ALGUNA VEZ EN MERCADOS DE TRUEQUE?......................................................... 1 .......................... 2 ...................... 3 .................. 4 ................... 5
10- ¿Y HAS PARTICIPADO ALGUNA VEZ EN BANCOS DE TIEMPO MEDIANTE LOS CUALES INTERCAMBIAR CUIDADOS O SERVICIOS CON OTRAS PERSONAS? ..................................................... 1 .......................... 2 ...................... 3 .................. 4 ................... 5
11- ¿HAS HECHO ALGÚN VIAJE EN EL QUE HAYAS COMPARTIDO COCHE CON PERSONAS DESCONOCIDAS PARA COMPARTIR GASTOS? .................................................................................. 1 .......................... 2 ...................... 3 .................. 4 ................... 5
12- ¿HAS VIAJADO ALGUNA VEZ ALOJÁNDOTE EN DOMICILIOS PARTICULARES DE PERSONAS DESCONOCIDAS MEDIANTE “COUCHSOURFING”, INTERCAMBIO DE CASAS O SIMILARES? ...................... 1 .......................... 2 ...................... 3 .................. 4 ................... 5
3
P.11- ¿HAS VIAJADO ALGUNA VEZ AL EXTRANJERO?
- SÍ, MUCHAS VECES (SEGUIR EN P.12) ................................................. 1 - SÍ, ALGUNA VEZ (SEGUIR EN P.12) ...................................................... 2 - NO, NUNCA (PASAR A P.13) ................................................................ 3 - NS/NC (PASAR A P.13)....................................................................... 4
(SÓLO A QUIENES HAN VIAJADO AL EXTRANJERO: 1-2 EN P.11)
P.12- MÁS CONCRETAMENTE, ¿HAS HECHO ALGÚN VIAJE AL EXTRANJERO CUYO MOTIVO PRINCIPAL FUERA…? (PREGUNTAR DE UNO EN UNO)
S Í NO NS/NC RESTO (3-4 EN P.11)
1- ¿APRENDER O PERFECCIONAR UN IDIOMA? ............ 1 ........ 2 ....... 3 ............ 4
2- ¿ESTUDIAR, PARTICIPAR EN INTERCAMBIOSESCOLARES O UNIVERSITARIOS? ........................ 1 ........ 2 ....... 3 ............ 4
3- ¿TRABAJAR, REALIZAR UNAS PRÁCTICAS OINVESTIGAR? ................................................... 1 ........ 2 ....... 3 ............ 4
4- ¿HACER LABORES DE VOLUNTARIADO OCOOPERACIÓN AL DESARROLLO, PARTICIPAREN CAMPOS DE TRABAJO? ................................. 1 ........ 2 ....... 3 ............ 4
(PARA TODOS/AS)
P.13- POR OTRO LADO, ¿EN QUÉ MEDIDA ESTÁS INTERESADO/A EN LA ACTIVIDAD POLÍTICA Y LOS ACONTECIMIENTOS DE ACTUALIDAD DE LA UNIÓN EUROPEA?
- MUY INTERESADO/A .......................................................................... 1 - BASTANTE INTERESADO/A .................................................................. 2 - POCO INTERESADO/A ........................................................................ 3 - NADA INTERESADO/A ......................................................................... 4 - NS/NC ............................................................................................. 5
P.14- ¿HAS VOTADO EN ALGUNA ELECCIÓN EN LOS ÚLTIMOS TRES AÑOS?
- SÍ ................................................................................................... 1 - NO, PORQUE NO PODÍAS .................................................................... 2 - NO, PORQUE NO QUERÍAS .................................................................. 3 - NS/NC ............................................................................................. 4
(SÓLO A QUIENES TIENEN >= 18 AÑOS)
P.15- EL PRÓXIMO AÑO 2014 HABRÁ ELECCIONES AL PARLAMENTO EUROPEO.¿TÚ CREES QUE ACUDIRÁS A VOTAR EN ESAS ELECCIONES?
- SEGURO QUE SÍ ................................................................................ 1 - PROBABLEMENTE SÍ .......................................................................... 2 - PROBABLEMENTE NO ......................................................................... 3 - SEGURO QUE NO...............................................................................4 - NS/NC ............................................................................................. 5 - RESTO (MENOR DE 18 AÑOS) ............................................................. 6
(PARA TODOS/AS)
P.16- PARA FINALIZAR, ¿EN QUÉ CLASE SOCIAL TE SITUARÍAS?
- ALTA ................................................................................................ 1
- MEDIA ALTA ...................................................................................... 2 - MEDIA ............................................................................................. 3 - MEDIA BAJA ...................................................................................... 4 - BAJA ............................................................................................... 5 - NS/NC ............................................................................................. 6
ESTO HA SIDO TODO. MUCHAS GRACIAS POR TU COLABORACIÓN. AGUR.
(A RELLENAR POR EL/LA ENTREVISTADOR/A)
P.17- DÍA DE REALIZACIÓN DE LA ENTREVISTA:
- LUNES ............................................................................................. 1 - MARTES ........................................................................................... 2 - MIÉRCOLES ...................................................................................... 3 - JUEVES ............................................................................................ 4 - VIERNES .......................................................................................... 5 - SÁBADO ........................................................................................... 6
P.18- TRAMO HORARIO EN QUE SE HA REALIZADO LA ENTREVISTA:
- MAÑANA (9:00-12:00) ...................................................................... 1 - MEDIODÍA (12:00- 16:00) .................................................................. 2 - TARDE (16:00-20:00) ....................................................................... 3 - NOCHE (20:00- 22:00) ..................................................................... 4
P.19- DURACIÓN DE LA ENTREVISTA (EN MINUTOS)
P.20- VALORACIÓN DEL INTERÉS DEL ENCUESTADO/A AL REALIZAR LA ENCUESTA:
- MUCHO INTERÉS ................................................................................. 1 - BASTANTE INTERÉS ............................................................................. 2 - POCO INTERÉS ................................................................................... 3 - NINGÚN INTERÉS ................................................................................ 4 - NS/NC ............................................................................................... 5
P.21 VALORACIÓN DEL NIVEL DE COMPRENSIÓN DE LAS PREGUNTAS POR PARTE DEL ENCUESTADO/A:
- MUY BIEN, SIN NINGUNA DIFICULTAD ..................................................... 1 - HA NECESITADO ALGUNA EXPLICACIÓN PUNTUAL .................................... 2 - HA NECESITADO MUCHAS EXPLICACIONES ............................................. 3 - NS/NC .............................................................................................. 4
(SÓLO SI LA ENCUESTA SE HA HECHO EN EUSKERA)
P.22 NIVEL DE EUSKERA DEL ENCUESTADO/A PARA HACER LA ENCUESTA EN EUSKERA:
- MUY BIEN, SIN NINGUNA DIFICULTAD ..................................................... 1 - HA NECESITADO ALGUNA EXPLICACIÓN O TRADUCCIÓN PUNTUAL.............. 2 - BASTANTES DIFICULTADES, EN OCASIONES SE HA UTILIZADO EL
CASTELLANO ...................................................................................... 3 - NS/NC .............................................................................................. 4 - RESTO (LA ENCUESTA SE HA HECHO EN CASTELLANO) ............................ 5
P.23- NIVEL DE EUSKERA DEL ENCUESTADOR O ENCUESTADORA:
- ALTO ................................................................................................ 1 - MEDIO .............................................................................................. 2 - BAJO ................................................................................................ 3 - MUY BAJO O NINGUNO ........................................................................ 4 - NS/NC .............................................................................................. 5
KONTSUMO ARDURATSUAREN OHITUREN BILAKAERA EAEKO GAZTEEN ARTEAN 2010-2013EVOLUCIÓN DE LOS HÁBITOS DE CONSUMO RESPONSABLE DE LA JUVENTUD VASCA 2010-2013106
Kontsumo arduratsuaren ohituren bilakaera EAEko gazteen artean 2010-2013
Evolución de los hábitos de consumo responsable de la juventud vasca 2010-2013
Kont
sum
o ar
dura
tsua
ren
ohitu
ren
bila
kaer
a EA
Eko
gazt
een
arte
an 2
010
-2013
Evol
ució
n de
los
hábi
tos
de c
onsu
mo
resp
onsa
ble
de la
juve
ntud
vas
ca 2
010
-2013
Top Related