2016ko otsaila
EUSKARAREN AHOZKO KALE-ERABILERA: ERRONKAK
Euskara biziberritzen jarraitzeko erronkak Euskaltzaindia
Olatz Altuna Zumeta
1
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: diagnosia
2. Euskararen erabileran eragiten duten faktoreak
3. Erronkak: proposamenak
2
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: 1.1 Metodologia
• Kalean hizkuntzak (euskara, gaztelera/frantsesa, eta besteak) zenbat erabiltzen direnkuantifikatuko dugu. Eta emaitzak hiztunen ezaugarri batzuen arabera aztertu.
Kaleko elkarrizketak aztergai
• Lehen edizioa 1989an. Zazpigarrena aurten egingo da.
Euskararen Kale-Erabileraren Neurketa ibilbide luzeko ikerketa-lanzabala da
• Lagin-akatsa %95eko konfiantza-mailarekin + 0,4koa izan zen. Udalerri mailan datuak ez dirafidagarriak.
2011ko VI. Neurketan 97 udalerri neurtu ziren. 363.616 hiztunen informazioa jaso zen
• Lagin-akatsaren kalkuloa, mugikorra bidezko datu-bilketa,…
Behaketa bidezko datu-bilketa eta metodologiak izandako garapena
3
1. Irudia. Euskal Herriko hizkuntzen kaleko erabilera
Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 2011.
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: 1.2 Emaitzak
Euskal Herrian ehun elkarrizketatik hamahiru euskaraz
4
Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 2011.
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa : 1.2 Emaitzak
2. Irudia. Hizkuntzen kaleko erabilera lurraldeka
Lurraldeka, ezberdintasun handiak
5
Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 1989, 1993, 1997, 2001, 2006, 2011.
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: 1.2 Emaitzak
1. Grafikoa. Euskararen kale-erabilera Euskal Herrian. Bilakaera 1989-2011 . Euskaraz %
Euskal Herrian erabilerak 1989tik
2,5 puntu gora
6
10,811,8
13,0 13,3 13,7 13,3
0,0
10,0
20,0
1989 1993 1997 2001 2006 2011
Euskararen kale-erabilera Euskal Herrian. Euskaraz %
Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 1989, 1993, 1997, 2001, 2006, 2011.
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa : 1.2 Emaitzak
2. Grafikoa. Araba. Bilakaera 1989-2011. Euskaraz %
3. Grafikoa. Nafarroa. Bilakaera 1989-2011. Euskaraz % 4. Grafikoa. Ipar Euskal Herria. Bilakaera 1989-2011. Euskaraz %
Erabilera ez gora, ez behera
7
Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 1989, 1993, 1997, 2001, 2006, 2011.
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: 1.2 Emaitzak
5. Grafikoa. Gipuzkoa. Bilakaera 1989-2011. Euskaraz %
6. Grafikoa. Bizkaia. Bilakaera 1989-2011. Euskaraz %
Bizkaian erabilerak gora egin ondoren, azken bost
urteetan behera
Erabilerak gora
8
Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 1989, 1993, 1997, 2001, 2006, 2011.
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: 1.2 Emaitzak
7. Grafikoa. Euskararen kale-erabilera Hego Euskal Herrian zonalde linguistikoaren arabera. 1989-2011. Euskaraz %
9
2,9 2,9 3,2 4,1 3,010,7 13,4
17,0 15,9 14,4
31,837,5 37,2 36,8 39,7
63,6 62,3 61,866,5 66,5
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1993 1997 2001 2006 2011
Erabileraren zonalde linguistikoaren arabera.
%0-25 %25-50 %50-75 %75-100
Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: 1.2 Emaitzak
8. Grafikoa. Ezagutza eta erabileraren arteko korrelazioa
10
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
15,1
8,5 9,2
13,7
Euskal Herria. Adin-taldeka, 1989
Haurrak Gazteak Helduak Adinekoak
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
19,2
13,411,8
9,7
Euskal Herria. Adin-taldeka, 2011
Haurrak Gazteak Helduak Adinekoak
Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 1989, 2011
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: 1.2 Emaitzak
9. Grafikoa. Adin-taldeen araberako erabilera 1989 eta 2011. Euskal Herria. Euskaraz %
Euskararen erabilera gaztetu egin da
Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 1989, 1993, 1997, 2001, 2006, 2011.
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: 1.2 Emaitzak
10. Grafikoa. Adin-taldeen araberako bilakaera 1989-2011. Euskal Herria. Euskaraz %
Haurrek, gazteek eta helduek gehiago erabiltzen dute.
SALBUESPENAK: Araban, helduetan erabilera egonkor dago. Nafarroan, haurretan behera egin du, gazteetan eta helduetan egonkor mantendu da. Iparraldean, helduetan behera egin du.
12
Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 1989, 1993, 1997, 2001, 2006, 2011.
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: 1.2 Emaitzak
11. Grafikoa. Adina etaSexuaren araberako erabilera, 2011. NAFARROA
12. Grafikoa. Sexuaren araberako erabilera, 2011. BIZKAIA.
13. Grafikoa. Sexuaren araberako erabilera, 2011. GIPUZKOA.
EAEn, emakumezkoek gizonezkoek baino gehiago hitz egiten dute euskaraz (adinekoetan izan ezik)
7,35,8 5,3
2,9
7,65,7 5,4
4,2
0,0
10,0
20,0
30,0
Haurrak Gazteak Helduak Adinekoak
Emakumezkoak Gizonezkoak
13
Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 1989, 1993, 1997, 2001, 2006, 2011.
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: 1.2 Emaitzak
14. Grafikoa. Sexuaren araberako erabilera, 2011. NAFARROA
15. Grafikoa. Sexuaren araberako erabilera, 2011. IPAR EUSKAL HERRIA.
NAFARROA: Parez pare dago emakumezkoen eta gizonezkoen erabilera, adinekoetan izan
ezik.
11,4
6,4 5,3
3,7
7,9 7,55,9
7,0
0,0
10,0
20,0
30,0
Haurrak Gazteak Helduak Adinekoak
Emakumezkoak Gizonezkoak
IPAR EH: Haurren artean neskek gehiago, gainontzeko adin-taldeetan ez
14
Iturria: Soziolinguistika Klusterra, Euskal Herriko hizkuntza-erabileraren kale neurketa, 1989, 1993, 1997, 2001, 2006, 2011.
1. Hizkuntzen erabileraren Kale-Neurketa: 1.2 Emaitzak
16 Grafikoa. Haurren presentziaren eragina euskararen erabileran, 2011
Haurrak eta nagusiak elkarrekin daudenean jasotzen dira erabilera daturik altuenak. Salbuespena Gipuzkoa, haurrak eta nagusiak elkarrekin aritu edo haurrak bakarrik aritu
erabilera antzekoa da.15
2. Erabileran eragiten duten faktoreak
ERABILERA
NORBANAKOA
HURBILEKO TALDEA
Dimentsio mikrosoziala
GIZARTEADimentsio
makrosoziala
Gaitasun erlatiboa Erabilerarako motibazioa
Normalizazio planak (lan mundua,…)
Elebidunen dentsitatea
Globalizazioa
Lege estatusa
Hizkuntza politika
Harreman sarea
Gizarte babesa/diskurtsoak Input mediatikoa, kulturalak,…
16
Iturria: Iñaki Martinez de Luna BAT aldizkariiko 40. alea, 2001(irudia moldatua)
3. Erronkak: bederatzi proposamen
ERABILERA
NORBANAKOA
HURBILEKO TALDEA
GIZARTEA
Ikerketarako planteamenduak: bizitzaren zikloaren hipotesia,
hizkuntza-gaitasunaren kategorizazio eguneratua,
gazteei ahotsa
Ahozko jardunean trebatzeko formazioa landu eta eskaini
Adinekoen artean erabilera sustatzeko
ekimenak sustatu
Lanbide Heziketa euskaldundu
Kirol antolatuan: hizkuntza irizpideak
eskatu
Gizarte babesa: tokian tokiko euskarari prestigioa eman
Lan-munduan hizkuntza ohiturak aldatzeko irizpideak
sozializatu eta landu
17
Helduek: haurrei eta nerabeei erabilera esparruak eskaini
Lan-munduan hizkuntza lidergoaren garrantziaz jabetu
Top Related