8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
1/21
REPÚBLICA BOLIVARIANA DE VENEZUELA.
UNIVERSIDAD PEDAGÓGICA EXPERIMENTAL LIBERTADOR.
INSTITUTO DE MEJORAMIENTO PROFESIONAL DEL MAGISTERIO.
EXTENSIÓN – NUEVA ESPARTA.
LA NEUROCIENCIA Y LOS SIETE SABERES
AUTOR:
SUAREZ, PEDRO
ZARAGOZA RAFFO, EMILIO
ESPECIALIDAD: EDUC. FISICA.
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
2/21
LA FUENTE, DICIEMBRE DE 201.
INTRODUCCIÓN
A !" !#$%" &' !"( ()%!"(, !"( *)!+("*"( #- &'($)/" !# '-/' #-# "" !#
'('-)# &'! "$'. L# *$#(' 34)'-(", !'%" '5)(/"6 '( 7 *#"(# 4"$8',
4$')(#'-/', &'*)-' '! "$' "" ('$ $#)"-#! 4"$ '5'!'-)#.
L# '-/' #-# 4$"%$'(# ()'4$', 4'$" '( - 4$"%$'(" '- '(4)$#! #-&" ('
!' 4$"4"$)"-# - &'(#$$"!!" #&'#&", #)'-&" )-#4)9 '- !# )4"$/#-)# &'!
"-&))"-#)'-/" &'! '-/"$-" (")#! '- '! 8' (' &'(#$$"!!# !# 4'$("-#.
S) 8'$'"( 8' !# T)'$$# 4' (#/)(*#'$ !#( -''()&'( &' !"( ('$'(#-"( 8' !# #)/#-, !# (")'& #-# &'' /$#-(*"$#$('. E- '(/# '"!)+-,
!# '&#)+-, '- ( ('-/)&" ;( #4!)", &'('4'
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
3/21
La Fuerza del Futuro
C'-/$#&" 4$)"$&)#!'-/' '- /" -# &)'-()+- (")#!. S( /'5/"( )-)/#- #
-# $'*!'5)+- "-/)-#. N" 4"$ '!!" (' /$#/# &' - /'5/" "4!'?". A-8' E&%#$
M"$>- # )-%#&" " '- !# /'"$># &' !# "4!'?)&, 9! -"( "*$'' - /'5/" 8'
)-)/# # $'"-()&'$#$ !# "$%#-)=#)+- &'! "-"))'-/" 7 "-')$ -# #-'$# &'
$'-)$ !" 8' #(/# #"$# # '(/#&" ('4#$#&", $'*"$!#-&" -'(/$#( 4"!>/)#( 7
4$"%$##( '&#/)"(. E( - !)$" $'"'-&" /#-/" 4#$# !"( 4$"*'()"-#!'( '- !"(
&)*'$'-/'( ;)/"( &' !# '&#)+-, "" 4#$# /"&"( !"( 8' $''"( '- !#
)4"$/#-)# (4$'# &' !# '&#)+- '- -'(/$#( (")'&'(.
E! 4$)-)4#! "?'/" &' ( /$##?" '( '! #-;!)()( &' !#( $'4'$()"-'( 8' /)'-'
("$' !# '&#)+- 7 !# '('!# - -&" 8' (' &'*)-' 4"$ !# "4!'?)& 7 !#
"4!''-/#$)'&. E- '(/' ('-/)&", (' &'*)'-&' 8' - '-*"8' "!>(/)" -'$"@
)'-/>*)" 4'&' ('$)$ &' #7 #/)# '- !# '-('/)# 7 !# '(4)$)/#!.
U-# #&'# #/'-)+- '- '(/"( /$'( #(4'/"( !!'#$>#, #&';(, # -'(/$"( -)
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
4/21
'&#)+- #/#!.
D'(49( &' !# !#$)*)#)+- &' "-'4/"( 7 &' $'!#)"-#$ !# 4'$(4'/)# "!>(/)# '- '!
#4$'-&)=#?' "- !# &)'-()+- #*'/)"@'")"-#! '- !# '&#)+-, /$#=#"( !#
4"())!)& &' "-*)%$#$ "-)&'( &' #4$'-&)=#?' $'!#)"-#!'-/' )-!()#(.
V))"( -# 94"# '- !" 8' /"&" (' # '" ;( "4!'?" 7 '- !# 8' !"(
4$"7'/"( #-"( -" 4#$''- "(/$#$(' /#- &);*#-"( "" #-/#-('#'-/' $'!#)"-#&" "-
/"&" !" 8' !' $"&'#. E( &')$, # ('$ #-" '( - "!+-, -# 4#$/' &' -
"!"%$## " /"/#!)&.
U-# '&#)+- $'#/)# ' )-/'%$#! 4#$# !# ), 8' "-/'4!' #! )-&))&"
"" - /"&" 7 -" ("!" "" - '$'$" ", 4"$ '?"$ &')$, "" - '$'$"
)-"4!'/" '- '! 8' ("!" (' #4'!# #! ')(*'$)" )=8)'$&" '! !+%)", '! #-#!>/)", '!
$#)"-#! '- &'/$)'-/" &'! ')(*'$)" &'$'" '! )-/)/)", '! $'#/)", '!)#%)-#/)". E( -# '&#)+- 8' # ;( #!!; &'! #(4'/" "%-)/)" 7, ()- &'(&'-/'%$".
P'%"%># #-)(/# '-/$# '- '! '(/&)#-/' ' )-/'$'(#, #-/' /"&", '- (
*"$#)+- 7 &'(#$$"!!" "" 4'$("-#, '- ( $'!#)+- "-()%" )(" 7 /#)9-, ""
('$ '- (")'&, '- ( $'!#)+- "- !"( &';( 7 "- '! 4!#-'/#. D"-&' (' )-"$4"$#-
#$)#( '$/)'-/'( "4!''-/#$)#(, 8' -" #- ()&" "-()&'$#( 4"$ "/$#( "$$)'-/'( 4'%+%)#(.
L# -'$")'-)# "-(/)/7' - -'" 4#$#&)%# 8' 4'$)/' #-#!)=#$ 7
'54!)#$ '! "4"$/#)'-/" #-" )-/'!)%'-/', &'(&' /$'( 4'$(4'/)#( /'+$)#(
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
5/21
&)*'$'-/'( 4'$" 8', #! )(" /)'4", ("- "4!''-/#$)#(. L# #$#/'$>(/)# ;(
&'(/## '- # -" &' !"( "&'!"( 4$'('-/#&"( '( !# ""-))#. E(/# "-&))+-
(' '54$'(# '- '! '#-)(" &' *-)"-#)'-/" &'! '$'$" '- '! #! $'!#)"-# !#(
4#$/'( "- '! /"&" ;$'#( 8' 4!'- *-)"-'( '(4'>*)#(, 8' #$#/'$)=#- '!"4"$/#)'-/" #-", 4'$" 9(/', # ( '=, $'8)'$' &' /"&" '! '$'$" 4#$# "4'$#$
&' #-'$# ÓPTIMA.
(/# /)'-' )4!)#)"-'( 4#$# !# /'"$># 7 !# 4$;/)# '&#/)#. E- '! 4$)'$
#(", #! "*$''$ '54!)#)"-'( -"'&"(#( 8' 4'$)/'- 4$"*-&)=#$ '- '! "-"))'-/"
#'$# &' !#( "-&))"-'( #?" !#( #!'( '! #4$'-&)=#?' 4'&' ('$ ;( '*'/)" 7, '-
'! ('%-&" #(", -"( 4'$)/)$; *-'-/#$ '! &)('
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
6/21
!" 8' #(/# #"$# # '(/#&" ('4#$#&", $'*"$!#-&" -'(/$#( 4"!>/)#( 7 4$"%$##(
'&#/)"(.
LOS SIETE SABERES NECESARIOS PARA LA EDUCACIÓN DEL FUTURO
1. LA CEGUERA DEL CONOCIMIENTO! EL ERROR " LA ILUIÓN
L# 4$)'$# '(/)+- 8' -"( ('
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
7/21
$#)"-#!)=#)+- 4'( 3'( )'$/" 8' '! "&)", !# #)(/#& " '! #"$ 4'&'-
'-'%''$-"( –7 8)=;( 4'-('"( 8' -# )'-)# "?'/)# ('# !# -)# (#!)@, 4'$"
/#)9- '( )'$/", 8' '! &'(#$$"!!" &' !# )-/'!)%'-)# '( )-('4#$#!' &'! &' !#
#*'/))&.E- "-(''-)#, E&%#$ M"$>- "-()&'$# 8' !# 4$)'$# ' )-'!&)!' /#$'# &'
!# '&#)+- 4#$# #*$"-/#$ /#! '%'$#, # &' ('$ !# &' '-('*)#(, 4'$" -" /'-'"( !#
)()+- &'! /"&". E( -''(#$)" /'-'$ '- '-/# '! "-/'5/" &' !"( "-"))'-/"( 4#$#
8' /'-%# ('-/)&". E! ('$ #-" '( "4!'?" 7 !/)&)'-()"-#! 4"$8' '( # !# '=
)"!+%)", 4(>8)", (")#!, #*'/)", $#)"-#! 7 '! "-"))'-/" 4#$# 8' ('# 4'$/)-'-/' &'' $'"-"'$!". E( -''(#$)" '-*$'-/#$ !# "4!'?)&, '( &')$, #-&"
("- )-('4#$#!'( !"( "4"-'-/'( )-/'$&'4'-&)'-/'( &' - /"&". E! A4$'-&)=#?' 4"$
&)()4!)-#( )4)&' '$ !" %!"#! 7 !" '('-)#! 7 &)!7' !# $'(4"-(#)!)& )-&))&#! '-
!# $'("!)+- &' 4$"!'#(.
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
8/21
HC+" (#'$ ;! '( !# )-*"$#)+- !#' '- '(/' "9#-" &' /"( M"$>-
$'(4"-&' "- -# )-)/#)+- # &'/'$)-#$ !"( 4$"!'#( !#' &' !# #-)&
4"/'-)#-&" #(>, !# )&'# &' -# '&#)+- 8' 4$"'# !# 3)-/'!)%'-)# %'-'$#!6
&"/# &' ('-())!)& #-/' '! "-/'5/" " !# %!"#!)& 7 8' # ( '= 4' $'*'$)$('# !" !/)&)'-()"-#! 7 # !# )-/'$#/))& "4!'?# &' !"( '!''-/"(. S &)(/)-)+-
34'$/)-'-/'6 '-/$' !# 3$#)"-#!)=#)+-6 "" "-(/$)+- '-/#! 8' (+!" #/)'-&' #
!" %'-'$#! 7 # !# 3$#)"-#!)&6 (' #/)'-' ()!/;-'#'-/' # !" %'-'$#! 7 # !"
4#$/)!#$, 4'$)/' &'*)-)$ !" 8' 9! &'-")-+ 3"-"))'-/" 4'$/)-'-/'6, 8' ()'4$'
'( 7 #! )(" /)'4" %'-'$#! 7 4#$/)!#$.
LA INTELIGENCIA GENERAL
C#-/" ;( 4"&'$"(# ('# !# )-/'!)%'-)# %'-'$#!, ;( %$#-&' ('$; ( *#!/#&
4#$# /$#/#$ 4$"!'#( '(4')#!'(. E- !#( "-&))"-'( #/#!'-/' "4'$#-/'( &"-&' !"(
4$"!'#( %!"#!'( ("- '##&"( &' !#( )'-)#( &)()4!)-#$)#(, !#( '-/'( 4)'$&'-
(( #4/)/&'( 4#$# "-/'5/#!)=#$ !"( (#'$'( 7 4#$# )-/'%$#$!"( '- (( "-"))'-/"(
-#/$#!'(. E! &')!)/#)'-/" &' !# 4'$'4)+- &' !" %!"#! "-&' #! &')!)/#)'-/"
&' !# $'(4"-(#)!)& 7 &' !# ("!)$)&. E- &'*)-)/)#, () -" (""( #4#'( &' )$#$
3;( #!!; &' -'(/$#( -#$)'(6 7 -" 4"&'"( /$#-()/)$ !#( '$$#)'-/#( 4#$# 8' !#(
*/$#( %'-'$#)"-'( 4'- #'$!", '(/#$'"( *enerando &ociedade& cada +ez,eno& re&-on&a$le& ' ,eno& &olidaria& 7, # ( '=, '(/#$'"( "-)$/)'-&" #!
-&" '- - 4!#-'/# ;( *$#%'-/#&" 7 "- #7"$'( &)*'$'-)#( !"( $)"(, ;(
$)"( !"( 4"$'(, ;( 4"$'(.
D''"( &'(#$$"!!#$ !# )-/'!)%'-)# %'-'$#! 4#$# $'("!'$ 4$"!'#( (#-&" '!
"-"))'-/" &' -# #-'$# !/)&)'-()"-#!, /"#-&" '- '-/# !# "4!'?)&, '!
"-/'5/" 7 "- -# 4'$'4)+- %!"#!.
. ENE/AR LA CONDICIÓN 0UMANA
• La unidad comple#a de la condición humana est$ desintegrada en la educación a
trav%s de disciplinas. Es necesaria su restauración de modo que cada uno tome
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
9/21
conocimiento y conciencia de su identidad comple#a y de su identidad com&n a
todos los seres humanos, al mismo tiempo.
• La condición humana tendra que ser el o!#eto central de cualquier educación.
• ' partir de las disciplinas actuales, es posi!le mostrar la unión indisolu!le entre
la unidad y la diversidad de todo lo que es humano.
E! ('$ #-" '( # !# '= *>()", )"!+%)", 4(>8)", !/$#!, (")#! '
)(/+$)". E(/# -)& "4!'?# &' !# -#/$#!'=# #-# '(/; "4!'/#'-/'
&'()-/'%$# '- !# '&#)+- # /$#9( &' !#( &)()4!)-#( ' )4"())!)/# #4$'-&'$ !" 8'
()%-)*)# ('$ 3#-"6 #7 8' $'(/#$#$!# &' /#! #-'$# 8' # -" /"'
"-"))'-/" 7 "-)'-)#, #! )(" /)'4", &' ( )&'-/)& "4!'?# 7 &' ()&'-/)& "- # /"&"( !"( &';( #-"(.
M"$>- "-*)$# 8' "-"'$ '! ('$ #-" '( ()/#$!" '- '! -)'$(" 7, #!
)(" /)'4", ('4#$#$!" &' 9!: !# #-)& &'' $'"-"'$(' '- ( #-)&
"- 7, #! )(" /)'4", $'"-"'$ !# &)'$()& !/$#! )4!>)/# '- /"&" !"
#-".
P#$# '!!", '! *)!+("*" *$#-9( $'*$'- 8' '! "-"))'-/" &'! ('$ #-" #
&' ('$ "-/'5/#!)=#&": A! 4$'%-/#$ 8)9-'( (""( &''"( 4$'%-/#$ &+-&'
'(/#"(, &' &+-&' '-)"( 7 # &+-&' #"(.
A(> ()-/'/)=# '! ('$ 7 '! &'(#$$"!!" &' !" #-" '- - "-?-/" &' /$>#( "
!'( "- !#( #!'( '54!)# !" %!"#! 7 !" )-&))&#! &' !# '(4')': #. C'$'$"@
M'-/'@C!/$# . R#=+-@A*'/"@I4!(" . I-&))&"@S")'&@E(4')'. P#$#
"-!)$ 8' !# '&#)+- &''$; "(/$#$ '! &'(/)-" )-&))&#!, (")#!, %!"#! &' /"&"(
!"( #-"( 7 -'(/$" #$$#)%#)'-/" "" )-"( &' !# /)'$$#.
UNIDAD " DIERIDAD 0UMANA
S""( )-&))&"(, '(4')' 7 (")'& #! )(" /)'4". N'(/$# )&'-/)&
)-&))&#!, #(")# # -'(/$# )&'-/)& "" '(4')' 7 !# )&'-/)& (")#! "-*"$#-
- /$)-")" 4$"4)" &' !# $'#!)& #-#.
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
10/21
L# '&#)+- '!#$># 4"$8' !# )&'# &' -)& &' !# '(4')' #-# -" "$$'
!# &' ( &)'$()& 7 8' !# &)'$()& -" "$$' !# -)&. D' "&" 8' #$>#
8' conce$ir la unidad de lo ,2lti-le ' la ,ulti-licidad de lo 2nico '- /"&"( !"(
#4"(:
• E! #4" )-&))&#!, &"-&' #7 -# -)& &)'$()& %'-9/)#
• E! #4" (")#!, "- -# -)& &)'$()& &' !'-%#(, &' !#( !/$#( 7 &' !#(
"$%#-)=#)"-'( (")#!'(.
• E! #4" !/$#! 7 !# &)'$()& &' )-&))&"(. N" #7 (")'& #-# 8' -"
/'-%# !/$#, 4'$" # !/$# '( ()-%!#$, &' "&" 8' !# !/$# -" '5)(/' ()-"
# /$#9( &' !#( !/$#(. E- # !/$# #7 - #4)/#! '(4'>*)" &' $''-)#(,
)&'#(, #!"$'(, )/"(K 8' !)%#- -# "-)& # (( #-'(/$"(, /$#&))"-'( 7 ((
'$/"(. P"$ '!!" '( 4'$/)-'-/' "-')$ -# -)& 8' #('%$' !# &)'$()& 7
-# &)'$()& 8' (' )-($)# '- -# -)&.
E- &'*)-)/)#, '! ('$ #-" '( "4!'?" 7 !!'# '- (> #$#/'$'( #-/#%+-)"(:
$#)"-#!)& ('-/))'-/" /$##?#&"$ !&)" '"-+)" &)!#4)&"$ 4$"(#)"
4"9/)". E- '! ('$ #-" '! &'(#$$"!!" &'! "-"))'-/" $#)"-#!@'4>$)"@/9-)"
-" # #!#&" --# '! "-"))'-/" ()+!)", >/)", ;%)" " 4"9/)".
P"$ '!!", !# '&#)+- &''$># "(/$#$ ' )!(/$#$ '! De&tino "- !#( !/)4!'(
*#'/#( &' !" #-" 7 -# &' !#( "#)"-'( '('-)#!'( &' !# '&#)+- &'! */$" '(
4$')(#'-/' !# co,-le3idad 4u,ana.
D''"( '-/'-&'$ 8' '! &'(/)-" &' !"( ('$'( #-"( /)'-' !# *#'/# &'!
&'(/)-" &' !# '(4')' #-#, '! &'(/)-" )-&))&#! 7 '! (")#! '-/$'!#=#&"( '
)-('4#$#!'( 7 8' /'-'"( - &'(/)-" 7 -# "-&))+- "- "" )-"( &' !#
/)'$$#.
5. ENE/AR LA IDENTIDAD TERRENAL
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
11/21
• El reconocimiento de la identidad terrenal de!e convertirse en uno de los
principales o!#etos de la educación.
• Ha!ra que ense(ar la historia de la era planetaria y mostrar cómo se volvieron
intersolidarias todas las partes del mundo sin ocultar las opresiones y
dominaciones, que a&n hoy no han desaparecido.
• )e(alar la comple#idad de la crisis planetaria ya que todos los seres humanos
vivimos en una misma comunidad de destino.
E( -''(#$)" "4$'-&'$ /#-/" !# condici#n 4u,ana en el ,undo, ""
!# condici#n del ,undo 4u,ano 7# 8' '(/#"( ('$%)&"( '- !# "4!'?)& &'!
-&" 7 !#( )--'$#!'( )-*"$#)"-'( ("$' '! -&" #"%#- -'(/$#(
4"())!)&'( &' )-/'!)%))!)&. E! 4$"!'# 4!#-'/#$)" '( - /"&" 8' (' #!)'-/# &'
)-%$'&)'-/'( !/)4!'(, !"( '-%!"#, !"( #'-/#?# 7 !"( #!)'-/#, &' "&" 8' '!
4!#-'/# -" '( - ()(/'# %!"#!, ()-" - /"$'!!)-" '- "))'-/", &'(4$")(/" &'
'-/$" "$%#-)=#&"$. P"$ '!!", '! 4!#-'/# -''()/# &' - 4'-(#)'-/" 4"!)9-/$)"
#!'?#&" &'! #-/$"4"'-/$)(", '%"'-/$)(", ")&'-/#!)("K #!)'-/#&" 4"$ !#(
!/$#( &'! -&". E&#$ 4#$# '(/' 4'-(#)'-/" '( !# *)-#!)& &' !# '&#)+- &'!
*/$" 8' &''$># /$##?#$ '- !# '$# 4!#-'/#$)# 4#$# !# )&'-/)& 7 !# "-)'-)#/'$$'-#!.
LA ERA )LANETARIA
E! /'("$" &' !# #-)& '(/; '- ( &)'$()& $'#&"$# !'-%#?'(,
!/$#K 4'$" !# *'-/' &' ( $'#/))& '(/; '- ( -)& %'-'$#&"$# /"&"( (""(
!# )(# '(4')'. P#$# !" '?"$ 7 4#$# !" 4'"$, # ('$ #-" !!'# '- (>, ()-
(#'$!", '! 4!#-'/# '-/'$" !# %!"#!)=#)+- '( # !# '= ')&'-/', ("-()'-/' 7
"-)4$'('-/'.
IDENTIDAD " CONCIENCIA TERRENAL
L# -)+- 4!#-'/#$)# '( !# '5)%'-)# $#)"-#! >-)# &' - -&" !))/#&" '
)-/'$&'4'-&)'-/'. T"&"( !"( #-"(, &'(&' '! ()%!" XX, ))"( !"( )("(
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
12/21
4$"!'#( *-'-/#!'( &' ) 7 '$/' 7 '(/#"( -)&"( '- !# )(# "-)&
&' &'(/)-" 4!#-'/#$)". P"$ '!!", '( -''(#$)" 3'(/#$ #>6 '- '! P!#-'/#, '( &')$,
#4$'-&'$ # ))$, # "4#$/)$, # "-)#$('K '( #8'!!" 8' (+!" #4$'-&'"( '- 7
4"$ !#( !/$#( ()-%!#$'(. D' '(/' "&", &''"( )-($))$ '- -"("/$"(:
L# "-)'-)# #-/$"4"!+%)# 8' $'"-"' -'(/$# -)& '- -'(/$#
&)'$()&.
L# "-)'-)# '"!+%)# &' #)/#$ "- /"&"( !"( ('$'( "$/#!'( '- -# )(#
'(*'$# ))'-/'.
L# "-)'-)# >)# /'$$'-#! &' !# $'(4"-(#)!)& 7 ("!)$)& 4#$# !"( )?"(
&' !# T)'$$#.
L# "-)'-)# '(4)$)/#! 8' )'-' &'! '?'$))" "4!'?" &'! 4'-(#)'-/" 7
8' -"( 4'$)/' $)/)#$-"( /#'-/', #/" $)/)#$-"( 7 "4$'-&'$-"( '-/$' (>.
T"( !#( !/$#( /)'-'- (( )$/&'(, (( '54'$)'-)#(, (( (#)&$>#( #!
)(" /)'4" 8' (( #$'-)#( 7 (( )%-"$#-)#(. E( '- '(/' $'-'-/$" "- '!
4#(#&" 8' - %$4" #-" '-'-/$# !# '-'$%># 4#$# '-*$'-/#$ ( 4$'('-/' 7
4$'4#$#$ ( */$".
E! "$)="-/' 4!#-'/#$)" '( *-'-/#! '- !# '&#)+- &' "7 7 &'! */$": '!
&'(#$$"!!" &' - #/9-/)" ('-/))'-/" &' 4'$/'-'-)# # -'(/$# /)'$$#, "-()&'$# 4"$
M"$>- "" !# !/)# 7 4$)'$# 4#/$)#, '( )4$'()-&)!' 4#$# '! &'(#$$"!!" &' !#
"-)'-)# #-/$"4"!+%)#, '"!+%)#, >)# 7 '(4)$)/#!.
D''"( '-('-#$ ("$' !# %$#' $)()( 4!#-'/#$)# 8' #$" '! ()%!" XX,
"(/$#-&" 8' /"&"( !"( ('$'( #-"(, &' #"$# '- #&'!#-/', 4"(''"( !"( )("(
4$"!'#( &' ) 7 &' '$/', 7 8' "4#$/)"( - &'(/)-" "-.
6. ENFRENTAR LA INCERTIDUM7RE
L# '&#)+- &''$># "4$'-&'$ !# '-('
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
13/21
E-('# &' !# #)+- 7
(' &'('-#&'-# -# ('$)' &' #)"-'( 7 $'#)"-'( 8' #*'/#- #! ()(/'# %!"#! 7 -"
4"&'"( 4$'&')$. P'$" -" (' -"( '&+ 4#$# !# )-'$/)&$' 7 M"$>- #/)=# (
"-*)$#)+-, #(>: 3'5)(/'- #!%-"( -!'"( &' '$/'=#, 4'$" ("- 7 $'&)&"(.
N#'%#"( '- - "9#-" &' )-'$/)&$'( '- '! 8' #7 #!%-"( #$)4)9!#%"( &'
'$/'=#, -" )''$(#6.
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
14/21
E- )$/& &' '(/' *'-+'-" &' )-'$/)&$' "-'$/)&" 7# '- -# "-(/#-/',
M"$>- "-!7' 8' !# '&#)+- &'' #'$ (7" '! 34$)-)4)" &' )-'$/)&$'6 # !#
#-'$# '- 8' !# *>()# !" #()+ # 4#$/)$ &' 100 #-&" ')('-'$% (' !" '--)+ #
!# )'-)#, 4"$8' 7# '- '! ()%!" XX (' # &'$$)&" /"/#!'-/' !# 4$'&)/))& &'!*/$".
LA INCERTIDUM7RE DEL CONOCIMIENTO
L" )-'(4'$#&" -"( ("$4$'-&' 4"$8' -"( '"( )-(/#!#&" "- -# '-"$' 34('&"@
('%$)&6 '- -'(/$#( /'"$>#( 7 !'7'(, 4'$" 9(/#( ("- '5/$'#'-/' $'()(/'-/'( 7
4"" $'()!)'-/'( # !"( #)"( 7 -" /)'-'- '(/$/$# (*))'-/' 4#$# #"%'$ !" -'".
E! "-"))'-/" 8' "" -# #'-/$# 4#$# !# #! !# '&#)+- &'' 4$""'$ !"( ("4"$/'( )-&)(4'-(#!'(.
D''"( )-/'-/#$ ?%#$ "- !# &"!' '-#?'-#)+-, !# &' !#( )&'#( 4"$ -'(/$# '-/' 7
!# &' !# '-/' 4"$ -'(/$#( )&'#(. A"$# )'-, ($%' - 4$"!'# !#': )-(/#$#$ !#
"-)'-)# &' -'(/$#( )&'#( "- -'(/$"( )/"(.
S' &'' &'(#$$"!!#$ - 4'-(#)'-/" 8' $'"-"=# 7 '-*$'-/' !# )-'$/)&$' &'
-'(/$" /)'4" 7 '-('
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
15/21
E- '! "-(" &' )-*"$#)+- '( 7 &)*>)! (#'$ " "-"'$ 8' (' #-
"4$'-&)&" #$)"( /)4"( '5)(/'-/'( &' "4$'-()+- !# )-/'!'/#!"?'/)# 7 !#
#-#)-/'$(?'/)#, ##( '&)( 4"$ !# '54!)#)+-.
E- !# "4$'-()+- )-/'!'/#! (' 4#(# 4"$ - 4$"'(" &' $'*!'5)+- '
)-/'!)%))!)&. M)'-/$#( '- !# "4$'-()+- #-# (' '(/; ;( '-*"#&" '- -
4$"'(" &' '4#/>#, &' )&'-/)*)#)+- 7 &' 4$"7')+- 8' &'(!)-- #! (?'/" &' !#
"4$'-()+- "?'/)# # (?'/)#.
@ C"4$'-()+- I-/'!'/#! 7 O?'/)#: &''"( (#!)$ &' !" )4!>)/", #$/)!# !"(
/"( "?'/)"( 8' 4#(#- 4"$ !# )-/'!)%))!)&, &"-&' !# '54!)#)+- '(
-''(#$)#.
@ C"4$'-()+- #-# I-/'$(?'/)#: 8' ("$'4#(# !# '54!)#)+-, &"-&'
"4$'-&'$ )-!7' -''(#$)#'-/' - 4$"'(" &' '4#/>#, &' )&'-/)*)#)+-
7 &' 4$"7')+- 7 -''()/# &' #4'$/$#, ()4#/># 7 %'-'$"()& "4$'-()+-
(?'/" # (?'/", !# )&'# '( "4$'-&'$ #! 4$+?)", '(/" -"( !!'# # '!
"-"))'-/" (?'/)" &'! ('$.@ C"4$'-()+- C"4!'?#: '( !# -)+- &' !#( &"(, /)'-&' # '$ /"&"( !"( #(4'/"(
&'! 4$+?)", '( !/)&)'-()"-#!.
L# "4$'-()+- ()'4$' '(/; #'-#=# 4"$ !"( +&)%"( 9/)"( &' !"( &';((( "(/$'(, (( $)/"(, (( "4)"-'( 4"!>/)#(. D' #>, 8' !"( %$#-&'( '-')%"(
&' !# "4$'-()+- ('#- '! '%">(", '! '/-"'-/$)(" 7 '! (")"@'-/$)(".
3E-('# &' !#
("!)$)& )-/'!'/#! 7 "$#! &' !# #-)&.
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
16/21
L# "-)#)+- /$)-*# '- -'(/$" 4!#-'/# +)!'(, I-/'$-'/, ' #K 7
()- '#$%", !# )-"4$'-()+- ()%' ()'-&" %'-'$#! 7# 8' nin*una t9cnica de
co,unicaci#n a-orta -or &: ,i&,a la co,-ren&i#n.
M"$>- '$)*)+ 8' "-)#)+- -" )4!)# "4$'-()+-. P"$ '(" !#
'&#)+- /)'-' 8' #"$$ !# "4$'-()+- &' #-'$# &)$'/# 7 '- &"( ('-/)&"(:
A. L# "4$'-()+- )-/'$4'$("-#! ' )-/'$%$4#!.
B. L# "4$'-()+- # '(#!# 4!#-'/#$)#.
LA ;TICA DE LA COM)RENIÓN
L# 9/)# &' !# "4$'-()+- '( - #$/' &' ))$ 8' -"( 4)&', '- 4$)'$ !%#$,
"4$'-&'$ &' #-'$# &'()-/'$'(# 4)&' - %$#- '(*'$=" 7# 8' 4'&' -" 4'&'
'(4'$#$ -)-%-# $')4$")&. L" #!" &' '(/# "4$'()+- '( 8' '( E*>'$# 7
!))/#. L# 9/)# &' !# "4$'-()+- -"( 4)&' "4$'-&'$ !# )-"4$'-()+-.
L# "4$'-()+- -" '5(# -) #(#: '!!# -"( 4)&' ')/#$ !# "-&'-# 4'$'-/"$)#,
)$$''&)#!', "" () -" )(" -" )'$# "-")&" --# !# *!#8'=# -) )'$#
"'/)&" '$$"$'(.
A!%-"( &' !"( #(4'/"( 8' *#"$''- !# "4$'()+- ("-:
E! 3)'- 4'-(#$6. E! "&" &' 4'-(#$ 8' 4'$)/' #4$''-&'$ '- "-?-/" !"
"4!'?" '! /'5/" 7 '! "-/'5/", '! ('$ 7 ( '-/"$-", !" !"#! 7 !" %!"#!, !"
!/)&)'-()"-#!, '- $'('-, !" "4!'?", '( &')$, !#( "-&))"-'( &'!
"4"$/#)'-/" #-". L" 8' -"( 4'$)/' "4$'-&'$ )%#!'-/' !#( "-&))"-'(
"?'/)#( 7 (?'/)#(.
L# )-/$"(4')+-. L# 4$;/)# '-/#! &'! #/"@'5#'- 4'$#-'-/' &' ()
)(" '( -''(#$)", 7# 8' !# "4$'-()+- &' -'(/$#( 4$"4)#( &')!)&'( " *#!/#( '(
!# ># 4#$# !# "4$'-()+- &' !#( &' !"( &';(.
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
17/21
S) &'($)"( 8' (""( ('$'( &9)!'(, *$;%)!'(, )-(*))'-/'(, #$'-/'(,
'-/"-'( 4"&'"( &'($)$ 8' /"&"( /'-'"( -# -''()& /# &'
"4$'-()+-.
E- &'*)-)/)#, 4"&'"( "-!)$ 8' "4$'-&'$ '( #4$'-&'$ 7 $'@#4$'-&'$ &'
#-'$# 4'$#-'-/'. L# "4$'-()+- '-/$' (")'&'( (4"-' (")'&'(
&'"$;/)#(, !" 8' 8)'$' &')$ 8' '! #)-" &' !# "4$'-()+- '-/$' !/$#(,
4'!"( 7 -#)"-'( 4#(# 4"$ !# %'-'$#!)=#)+- &' !#( (")'&'( &'"$;/)#(
#)'$/#(. D# !# )4"$/#-)# &' !# '&#)+- '- !# "4$'-()+- # /"&"( !"( -)'!'(
'&#/)"( 7 '- /"( !#( '&'(, '! &'(#$$"!!" &' !# "4$'-()+- -''()/# -#
$'*"$# 4!#-'/#$)# &' !#( '-/#!)&'( 7, 4$')(#'-/', '(# &''$># &' ('$ !#
'&#)+- &'! */$".
#( )-&))&#!'(, &' !#( 4#$/))4#)"-'( "-)/#$)#( 7 &'! ('-/)&" &'
4'$/'-'-)# # !# '(4')' #-#. E- '&)" &' '(/#( $'!#)"-'( "4!'?#( ($%' !#
"-)'-)# "" ''$%'-)# &'! ('$ #-".
D'(&' #"$#, &''$># "-()&'$#$(' -# 9/)# #-# "" -# 9/)# &' !#
/$)# &' &"-&' ($%' -'(/$# "-)'-)# 7 -'(/$" '(4>$)/ 4$"4)#'-/' #-".
LA 0UMANIDAD COMO DETINO )LANETARIO
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
18/21
D' #!!>, (' '("=#- !#( &"( %$#-&'( *)-#!)&'( 9/)"@4"!>/)#( &'! -'"
)!'-)": '(/#!''$ -# $'!#)+- &' "-/$"! /" '-/$' !# (")'& 7 !"( )-&))&"(
4"$ '&)" &' !# &'"$#)# 7 "-')$ !# #-)& "" "-)& 4!#-'/#$)#. L#
'&#)+- -" (+!" &'' "-/$))$ # -# /"# &' "-)'-)# &' -'(/$# TIERRA – PATRIA, ()-" /#)9- 4'$)/)$ 8' '(/# "-)'-)# (' /$#&=# '- !# "!-/#& &'
$'#!)=#$ !# )-># /'$$'-#!.
E- '(/# $')()+- &' !# &'"$#)# 7 &' !# #&8)())+- &' "-"))'-/"(
%!"#!'( 7 "4!'?"(, '( &"-&' !# '&#)+- -" (+!" !# '('!#, ()-" /#)9- ;)/"(
&' !# '&#)+- -" *"$#! ' )-!(" )-*"$#! &''$># &' ?%#$ - 4#4'! 4$)"$)/#$)",
'-('$)/ 4$"4)#'-/' #-". E(# '( !# #(' 4#$#
'-('
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
19/21
L# -'$")'-)# "-(/)/7' - -'" 4#$#&)%# 8' 4'$)/' #-#!)=#$ 7
'54!)#$ '! "4"$/#)'-/" #-" )-/'!)%'-/' &'(&' /$'( 4'$(4'/)#( /'+$)#(
&)*'$'-/'(, 4'$" 8' #! )(" /)'4" ("- "4!''-/#$)#(, #?" '(/# "$)'-/#)+- -#'
- -'" 4#$#&)%# '&#)"-#!, "- -# #(' '4)(/'"!+%)# 8' -#' &' !#
-'$"*)()"!"%># 7 4'$)/' &'(&' '(/# -'# 4'$(4'/)#, '54!)#$ )'?#( /'"$>#( &'
#4$'-&)=#?'. G$#-&'( )-/'$$"%#-/'( &''- #'$(' 7 /#)9- $'(4"-&'$(', ("$' '(/#
/$#-(*"$#)+- 7 '! !!##&" &' #!'$/# 8' '!!" $'4$'('-/# 4#$# !#( )-(/)/)"-'( &'
'&#)+- (4'$)"$, "" *"$#&"$#( &' !"( 4$"*'()"-#!'( 7 4'$("-#( 8' &' '(/'
-)'! (' $'8'$)$;- '- !"( '('-#$)"( &'! /'$'$ )!'-)", #) '-/# 8' -'(/$"
*/$" &'4'-&'$;, '- %$#- '&), &' ( #4#)& &' 4"/'-)#$ !# %'-'$#)+- &'-'"( "-"))'-/"(, 7 ('$; - '!''-/" '(/$#/9%)" !# #)!)& 8' (' /'-%# 4#$#
$'#$, #/#$ 7 #&"4/#$ -'#( /'-"!"%>#(, /#-/" 4#$# !"%$#$ '! )'-'(/#$ "!'/)"
"" 4#$# )-$''-/#$ !# "4'/)/))& &' /"&"(, '?"$#-&" #(> (( 4"())!)&'(
'- /#! ('-/)&", !# '&#)+- '(/; "!)%# # $'&'*)-)$ (( 4"!>/)#(, 4!#-'(, 4$"%$##(,
)()"-'( "$)'-/#&"$#(, $$>!"(, #4#)& &' %'(/)+-, 7 #-/' /"&" '(/#!''$
"4$")("( "- !# )--"#)+- 7 !# /$#-(*"$#)+- 4$"*- CRESALC
UNESCO, 1. F)-#!'-/' (' 4$'('-/#- #!%-"( &' !"( ;( $'!'#-/'( ##-'(#!#-=#&"( 8' #- 4'$)/)&" )$#$ &'(&' !/)4!'( ' )-/'$'(#-/'( 4'$(4'/)#( # !#
'&#)+-. S' "-!7' 8' '! !)# 4#$# '! #)" '(/; 4$"")&" 7 #"-#&" 4"$
)-&))&#!)&'(, %$4"( 7 "$%#-)=#)"-'( '- '! -&", 4$'('-/;-&"(' -'"(
#)-"( # !# '&#)+-.
N'$")'-)# $'*)'$' # #8'!!#( '(4')#!)&'( 8' #"$- '! *-)"-#)'-/" &'!
S)(/'# N'$)"(". E! '(/&)" &' '(/' ()(/'# (' 4'&', !+%)#'-/', '-*#/)=#$ '-
&)(/)-/#( '$/)'-/'(, 4"$ '?'4!", !# $'!#)+- /$#('-&'-/#! '-/$' '! '$'$" 7 '!"4"$/#)'-/", /#! "" !" #' !# P()")"!"%>#, " !# $'!#)+- # '= ;(
)-&)(/)!' '-/$' '! '$'$" 7 !# '&#)+- 8' $; 4#(" # -# -'# 4'%"%># #(>
!# /'-&'-)# '-/$' !"( 4$"*'()"-#!'( &' &)'$(#( &)()4!)-#(, /#!'( "" )+!"%"(,
9&)"(, %'-'/)(/#(, )"8>)"( '( #!#$ '- !"( )("( /9$)-"( #-&" )-'(/)%#-
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
20/21
'! *-)"-#)'-/" &'! S)(/'# N'$)"(" 7 !#( "-(''-)#( &' '(' *-)"-#)'-/"
'( 4'(, # '= ;( ')&'-/' 8' !# /'-&'-)# ('# !# '5)(/'-)# &' -# ("!#
-'$")'-)#, 7# 8' !# "4!'?)& &'! "?'/" &' '(/&)" *)-#! &' !# -'$")'-)#: '!
S)(/'# N'$)"(", &'' /'-&'$ #)# -)$ '(*'$="(. P"$ "/$" !#&", #! $')(#$ !#&'*)-))+- &' !# 4'%"%># "" !# &)()4!)-# 8' $'"%' !"( &)'$("( #4"$/'( 8' ('
4$"&'- '- /"$-" # ( "?'/" &' '(/&)": L# '&#)+- B#$$"(", 1.
• E( )4"$/#-/' 8' !"( D"'-/'( &'- - #"$?' "!>(/)" # !"( '(/&)#-/'( 7
"-/'5/#!)'- # 9(/"( "" ('$'( B)"@P()"@S")#!'(. L" 8' 8)'$' &')$, 8'
!"( 4$"'("( &' #4$'-&)=#?' #- " ;( #!!; &' !#( #!#( &' !#('.• L"( -'"( #4"$/'( N'$")'-/)*)"(, #- 4'$)/)&" 4"-'$ #! '$'$" "" !# #('
&' #!8)'$ 4$"'(" &' #&8)())+- &' "-"))'-/"( – #4$'-&)=#?'(. E( 4"$ '(/#$#=+- 8', '- #&'!#-/', !"( 4#$#&)%#( 8' $)%'- !# '&#)+- -" 4'&'- #'$
#(" ")(" &' '(/# )4"$/#-/' *#'/# &'! "-"))'-/" #-".• S) )'- '( )'$/", -" (' 4'&' #!#$ &' '(/&)#-/'( 3&'! ')(*'$)" )=8)'$&"6 "
3&'! ')(*'$)" &'$'"6, '( )4"$/#-/' /"#$ '- '-/# !"( '(/)!"( &' #4$'-&)=#?'
&' # '(/&)#-/' '- 4#$/)!#$: 3# 4'$("-# #4$'-&' &' *"$# &)*'$'-/'6. P"$
!" /#-/", '( $'"'-!' 8' '! D"'-/' #"$&' !"( /'#( &'(&' &)*'$'-/'(
+4/)#(, #(> (' !'( !# "4"$/-)& # /"&"( !"( '&#-&"( &' 4'$))$ '! -'"
"-"))'-/" &'(&' (( 4$"4)#( *"$/#!'=#(.• E( -''(#$)", #'$ - #!/" '- '! #)-" 7 #'$ -# $')()+- &' !#( '/"&"!"%>#(
# /$#9( &' !#( #!'( (' '! 4$"'(" &' '-('
8/17/2019 Los Siete Saberes Necesarios Para La Educación Del Futur...
21/21
• D')&" # 8' '! '$'$" #4$'-&' '- "-/'5/", !#( #/))&'( 8' "*$'' '!
D"'-/' &''- ('$ &)('
Top Related