FundaciónPazCiudadana,1julio2009
1
PORUNCHILEMÁSSEGUROPARATODOS20MEDIDASPARAUNAESTRATEGIADESEGURIDADCIUDADANAYPAZSOCIAL
PropuestasdelcandidatopresidencialEduardoFreienSeminariodelaFundaciónPazCiudadana,Santiago,julio2009.
Enmateriadeprevenciónyapoyoavíctimasdedelitos
1. PondremosenmarchaProgramasLocalesdeIntervenciónSocialenlas23
comunasdonderesidelamayorpartedeniñas,niñosyjóvenesenconflictoconlajusticiaovulneradosensusderechos.Estopermitiráevitareliniciotempranoylareincidenciaenactividadesdelictivasdeestepequeñonúcleoqueesresponsabledeunaaltaproporcióndelosdelitoscometidosporjóvenes.EstosProgramascontemplanprogramasdenivelaciónescolar,detratamientosdeadiccionesdealcoholydrogas,ydecapacitaciónlaboral,dirigidostantoaprimerizoscomoareincidentesfrecuentes.EstosProgramastendránunfinanciamientoespecialyseránejecutadosencoordinaciónconlosmunicipiosylaparticipacióndeentesacadémicoseinstitucionesprivadassinfinesdelucro.
2. Crearemosunaorganizaciónespecializadaparahacersecargodelosmenoresque
hancaídoenladelincuencia.ElServicioNacionaldeMenores(SENAME),ensuformaactual,estáagotadoysuperado.Haciendounusomáseficientedelosrecursosydelpersonal,nosproponemoscreardosserviciosdistintos:unoacargodelostemasdeprevención,integradoalaReddeProtecciónSocial,yotroacargodelcuidadodelosinfractoresjuveniles.Cadaunodeestosserviciostendráunaorganizaciónyunpresupuestoindependiente,ycadaunodeberádarcuentadelcumplimientodesusmetas.
3. Focalizaremoselnuevoservicioacargodelcuidadodelosinfractoresjuvenilesenlarehabilitaciónefectivadelosmenores.Paraconseguiresteobjetivonosproponemosexternalizarmuchasdelasfuncionesadministrativasdeloscentroscerradosysemicerrados.
4. CrearemosunaAgenciadeApoyoalasVíctimasdeDelitos.EstaAgenciaestaráencargadadedarasistenciasocio‐jurídicaatodaslasvíctimas,cualquieraseaeldelitoqueloshayaafectado;darpatrociniojudicialalasvíctimasparalatramitaciónpenalycivildelascausas;ybrindaralasvíctimasyasusfamiliasunaatenciónintegralparasuperarlosefectostraumáticosqueloshechosdeestanaturaleza.
5. InstauraremosunFondodeAsistenciaparaVíctimasdeDelitosGraves.Éste
Fondoiráenayudadelasvíctimasconmenoresrecursos,parapaliarlaspérdidasylosmenoscaboseconómicosqueestaspersonasenfrentanapartirdelhechosufrido(gastosensalud,atenciónpsicológica,pérdidasdehoraslaborales,pérdidaspormuerteoinvalidezdel(la)sostenedor(a)económicodelafamilia.,etc.)LaadmnistracióndeesteFondoseráresponsabilidaddelaAgenciadeApoyo
FundaciónPazCiudadana,1julio2009
2
alasVíctimasdeDelitos.
Enmateriapolicial,depersecuciónpenal,enjuiciamientoycárceles:6. Crearemos6.000nuevasplazasparaCarabinerosencuatroaños(1.500poraño).
QueremosmásCarabineros,perolosqueremosencontactoconlapoblaciónparabrindarleprotección,norealizandoactividadesburocráticas.Porlomismo,aumentaremosen2.000lasplazasdecivilesquehoyendíaapoyanlaslaboresadministrativasdelpersonal(hoysuman3.000).Aumentaremosenun60%lacantidaddecomisaríasmóvilesdisponiblesenelpaís,acercandoaCarbinerosalosproblemasdelacomunidadymultiplicandosupresenciaencalle.ElpaísestácolocandomuchosrecursosenCarabineros,porloquelaciudadaníatieneelderechoaexigirqueestarespetadainstituciónlebrindemásseguridad.
7. Abriremosmásde1.500nuevasplazasparaOficialesPolicialesProfesionales
(OPP)paralaPolicíadeInvestigaciones.Estopermitiráreforzaryespecializarlalaborinvestigativapolicial.Asímismo,aumentaremossupresenciaenelterritorio,creando30nuevasBicrim,paraacercaraInvestigacionesalasnecesidadesdelapoblación.
8. Revisaremostodoslosprocedimientospolicialesparaevitarcasosdeabusosde
poder,tráficodeinfluencia,corrupciónoviolaciónalosderechoshumanos.Paraconseguirsusfines,lasinstitucionespolicialesdeberdarunejemploderectitud,crearconfianzaentornoaellasysermotivodeorgullodechilenasychilenos.Porlomismo,seremosintransigentesconlosactosqueenlodenelbienganadoprestigiodeestasinstituciones.Conestefin,vamosapromoverloscambioslegislativosnecesariosparaentregaralámbitodelajusticiaordinariaelconocimientodesituacionesqueahorasólopuedenserinvestigadasatravésfiscalíasmilitaresodeprocedimientosinternos.
9. Vamosacubrirel100%delasciudadesconmásde20milhabitantesconunPlan
Cuadrante.Hoycontamoscon100planescuadrantesdancoberturaal78%delapoblaciónnacional.Enochodecadadiezcasos,estascomunashanbajadosutasadecomisióndedelitos.ParaalcanzarelobjetivodeCobertura100%vamosaimplementarmásde60nuevosPlanesCuadrantesentre2010y2014.JuntoconextenderestosPlanes,crearemoseimplementaremosunmodelodeevaluacióndelmismodemaneradedimensionarsusalcancesentérminosnosolocuantitativos,sinocualitativos.
10. ConstituiremosEquiposLocalesdeControldelDelito,dándolesalosmismos
existencialegal.EstosEquiposestaránformadosporelFiscallocal,elComisarioyPrefectodeCarabineros,elPrefectodeInvestigaciones,elGobernadorprovincialyelAlcaldedelacomuna.EllossecoordinaríanconlaautoridadcentralatravésdelanuevoMinisteriodeSeguridadCiudadana(verpropuesta19).SeráobligacióndeestosEquiposfijarmetascomunalesenmateriadereduccióndecomisiónde
FundaciónPazCiudadana,1julio2009
3
delitos,especialmenteaquellosdemayorconnotaciónsocialyrelacionadosconmateriasdedrogas.Estasmetasseránpúblicas,demodoqueloshabitantesdelacomunapuedanjuzgareldesempeñodeestasautoridades.SerátambiéntareadelosEquiposComunalesdeSeguridadCiudadanafomentarlaparticipacióndelosvecinosenlaconsecucióndesusmetas.
11. CrearemoslosTribunalesJuveniles.Éstosestaránespecializadosenmaterias
infraccionariasqueinvolucranamenoresdeedad(entre14y17años).Contaránconjueces,fiscalesydefensoresespecializadosenestostemas,condedicaciónabsolutapararesolverydarseguimientoaestoscasos,especialmenteenloreferidoalcumplimientoefectivodelasmedidasypenasaplicadasalosjóvenes.LosTribunalesJuvenilessonunmedioparaenfrentareficazmentelaaltareincidenciadeestosmenores.
12. FomentaremoselModelodeTribunalesdeTratamientodeDrogas.Enla
experienciainternacionaléstoshanmostradoungranimpactoenladisminucióndelareincidencia.Porlomismo,entre2010y2014nosproponemoscrearestosTribunalesencadaunadelos91juzgadosdegarantíadelpaís,confiscalesydefensoresespecializados.
13. Aumentaremoslasplazasdefiscales,defensoresyjueces.Ladecisiónalrespecto
seadoptarádespuésderevisarlascargasdetrabajoproductodelosprocesosdeespecialización(TribunanlesdeDrogas)ydelacreacióndenuevosorganismos(TribunalesJuveniles),comoefectodelaprofundareformaquenosproponemosrealizarenelsistemadeenjuiciamientocriminal.
Encuantoalosmecanismosdecumplimintodepenas,deRehabilitaciónydeReinsercióndeinfractores:
14. ReorganizaremosGendarmería.VamosaterminarconlaGendarmeríatalcomola
conocemos,paraestablecerdosserviciosdistintosycomplementarios,conmetasypresupuestospropios:unoencargadodelsistemapenitenciario(queesaloquesededicaprimordialmentelaactualGendarmería),yotroencargadodelsistemaextrapenitenciario.Elnuevoservicioextrapenitenciarioestaráacargodelcumplimientodepenasymedidasenlibertad,asícomodetodoslosámbitosrelacionadosconlarehabilitaciónyreinsercióndeinfractoresdeley,enestrechocontactoconlaReddeProtecciónSocial.Ambosservicios(penitenciarioyextrapenitenciario)dependerándelnuevoMinisteriodeSeguridadCiudadana(verpropuesta19).
15. Entregaremoslosrecursosnecesariosparamultiplicarlosprogramasde
rehabilitacióndeinfractores.Losrecursosdestinadosaestefinserán,durantemigestión,superioresal60%deloinvertidoencárceles.LosprogramasserealizaránenasociaciónconUniversidades,CentrosdeFormaciónTécnica,ONGsyotrasinstitucionessinfinesdelucroquehayandemostradovocaciónycompetenciaeneltema.
FundaciónPazCiudadana,1julio2009
4
16. Instauraremoslosbrazaleteselectrónicosparamonitorearelcumplimientodelas
medidasdeprotecciónencasodeviolenciaintrafamiliar.Lapuestaenmarchadeinnovadormecanismoseráresponsabilidaddelservicioacargodesistemaextrapenitenciario.Elmismosistemaseutilizaráparalavigilanciadelcumplimientodepenasenlibertadydemedidascautelares.
17. Instauraremosunmecanismodefast‐trackparalaconstrucciónderecintos
penitenciariosbajosistemadeconcesiones.Elobjetivoesampliarlacapacidaddeencierro,yalmismotiempo,entregarmejoresoportunidadesderehabilitaciónalosreosymejorescondicionesdetrabajoydeseguridadalosgendaremes.
18. DejaremossóloenmanosdeJuecesespecializadoselcontroldelaejecuciónde
laspenas.Serásuresponsabilidad,sinparticipaciónalgunadelasautoridadespolíticas,evaluarelcumplimientodelaspenas,laconductaylasituaciónpersonaldeloscondenados,pararesolversobrelosbeneficiosquepodranotorgárseles.
Enmateriasinstitucionales:19. CrearemoselMinisteriodeSeguridadCiudadana.EsteMinisterioestaráabocado
exclusivamenteadiseñar,monitorearyevaluaractividadesdeprevención,sanciónyrehabilitación.Bajosututelaquedarántodoslosorganismosvinculadosaestamateria,comoCarabinerosdeChile,PolicíadeInvestigaciones,CONACE,ylosorganismosquereemplazaránaSENAMEyGendarmería.Tendráunaunidadespecializadadeapoyoalosmunicipiosconherramientastécnicasyfondosparatransformarlosenactorescentralesenmateriadeseguridadciudadana.TodoslosaltosdirectivosdeinstitucionesvinculadasalaseguridadseránseleccionadosatravésdelsistemadeAltaDirecciónPública,asegurandolaseleccióndepersonalcalificadoeidóneoyevitandolapolitizacióndeltema.
20. Estableceremosmecanismosperiódicosyobligatoriosderendicióndecuentas
públicasparatodaslasinstitucionesinvolucradasenseguridadciudadana,anivelnacional,regionalylocal.Elpaísestácolocandocadavezmayoresrecursosenlaprevención,sanciónyrehabilitacióndeladelincuencia,ytieneelderechoasabersiestosrecursosseestánusandodemaneraeficiente.Lamejormaneradesaberloesmediantelatransparenciaypublicidaddesusactuaciones.