RENACEMENTO: CINQUECENTO
Cinquecento: primeiro terzo do S. XVI. Unha serie de artistas excepcionais
conseguen unhas obras dunha mestría extraordinaria.
1527 SAQUEO DE ROMA
Tropas imperiais de CARLOS VIsto provoca unha profunda crise de valores
Traerá consigo unha ruptura cos principios clasicista dando inicio a un novo estilo O MANIERISMO
S. XVI Italia será campo de batalla entre as dúas principais monarquías europeas.
ESPAÑA e FRANCIA A liberdade das Repúblicas
independentes italianas, ameazada polos intereses destas potencias
1499: República de MILÁN cae en poder dos franceses
España domina
SICILIA, NÁPOLES e recupera MILÁN fronte os franceses
O Centro artístico desprázase de FLORENCIA a ROMA
1492 Morre Lorenzo de MEDICI e Florencia asiste a un periodo de decadencia
ROMA convértese no principal centro artístico, político e económico no S. XVI
PAPAS reconstruir e engrandecer a cidade
A construción dunha nova basílica de S. Pedro fai que os artistas se encamiñen a Roma para traballar.
Fusión entre a cultura clásica e a cultura cristiá
Os Papas convértense nos principais MECENAS
Outro centro artístico importante foi
VENECIA
Gran pintura que acadará gran influencia noutros artistas
Consideración social do artista: MOI ELEVADA XENIO
NO S. XVI prodúcese a expansión do Renacemento italiano por Europa, chegando tamen a ESPAÑA
Principais obras son da 2ª metade S. XV Pero as súas obras son tan xeniais que
se inclúen no Cinquecento Nace cerca de Florencia. Formación non taller de VERROCHIO En Florencia toma contacto co CÍRCULO
NEOPLATÓNICO da Academia de Florencia
Leonardo encamiña a súa obra cara a investigación e experimentación
Leonardo abandona FLORENCIA, ofrecendo os seus servizos como enxeñeiro ó DUQUE DE MILÁN
LUDOVICO SFORZA En Milán tamén traballará BRAMANTE Leonardo prosegue o seu labor
artístico pero adícase a experimentar Estamos ante un científico
Na ETAPA MILANESA realiza dúas grandes obras:
• A VIRXE DAS ROCAS• A ÚLTIMA CEA
No ano 1499 os franceses invaden Milán LEONARDO VOLTA DE NOVO A FLORENCIA
donde realiza:
• A GIOCONDA
1517 é chamado a Francia polo rei FRANCISCO I
1519 LEONARDO MORRE EN FRANCIA
O nome provén da paisaxe do fondo PAISAXE ROCOSA Tema: encontro entre Xesús e a Virxe,
con S. Xoán, que vai meditar ó deserto As figuras sitúanse no primeiro plano
da composición Lago entre os persoaxes e o espectador Todo se suxire a través de xestos
A Virxe: cunha man en escorzo sobre a cabeza de Xesús e coa outra agarrando a S. Xoán.
Anxo sinalando a S. Xoan O Neno coa man en actitude de
bendicir a S. Xoan. COMPOSICIÓN TRIANGULAR
TRIANGULO EQUILÁTERO
ESQUEMA PECHADO
So temos comunicación entre o Anxo que mira o espectador e sinala a escena da Virxe
LUZ: dous focos lumínicos• Un exterior: que cae frontalmente sobre as
figuras potenciandoas.• O fondo: recorta as figuras.
A LUZ é importantísima:CREA UN AMBIENTE NO CADRO QUE RECORTA AS
FIGURAS. Perfecta fusión entre as figuras e o paisaxe A unión do ser humano e natureza e primordial. Usa a PERSPECTIVA AÉREA, que permite crear
múltiples tonos e matices
Técnica: ÓLEO CON VELADURAS.
Esta técnica produce un efecto de difuminato, recibe o nome de SFUMATO
Tema: represéntase nun primeiro plano a unha muller sentada que apoia o seu brazo esquerdo sobre o brazo dun asento
RETRATO: corto o busto a altura da cintura permitindo ver as mans
A figura aparece en tres cuartos ( non perfil)
Mira directamente o espectador, entablando comunicación
Técnica: ÓLEO CON VELADURAS Tamén SFUMATO PERSPECTIVA AÉREA As sombras nos ollos e nas comisuras
dos labios acrecentan o misterio. UTILIZA UNHA LIÑA DE HORIZONTE
DIFERENTE PARA CADA PARTE DA PAISAXE:• ESQUERDA: a liña de horizonte está mais
cerca ó espectador.• DEREITA: a liña está máis lonxe
BRAMANTE nace en URBINO. Inicia a súa labor artística no círculo
de FEDERICO DE MONTEFELTRO. Traballará en Milán onde realiza
algunhas construcións. Gusto por PLANTA CENTRALIZADA
planta de cruz grega con cúpula central
Coa invasión de Milán polas tropas francesas, BRAMANTE MARCHA A ROMA
Nesta etapa en Roma realiza dúas grandes obras:
• TEMPLETE DE S. PIETRO IN MONTORIO• PROXECTO PARA A PLANTA DA BASÍLICA DE
S. PEDRO DO VATICANO.
TEMPLETE DE S. PIETRO IN MONTORIO
AUTOR: BRAMANTECRONOLOXÍA: 1502MATERIAL: PEDRA,
MÁRMORE E GRANITOESTILO: RENACEMENTO
CINQUECENTOLOCALIZACIÓN: ROMA
Templo de reducidas dimensións Equilibrio, proporción, mesura,
valoración dos elementos arquitectónicos.
Ausencia de decoración, planta centralizada con cúpula.
Esta obra foi encargada polos REIS CATÓLICOS non lugar onde a tradición dicía que S. Pedro morrera martirizado
Descrición formal:• Planta circular. Segue os modelos dos
templos clásicos.• Levantado sobre unha escalinata (influxo
grego), pero enriba coloca un pequeno zócalo liso (influxo romano)
• Templo períptero (grego) pero o zócalo impide o seu acceso por tódalas partes ( romano)
• Usa orde clásica TOSCANA (romana)• Sobre as columnas aparece un entablamento
cuio friso presenta división en TRIGLIFOS e METOPAS decorados con relevos alusivos a símbolos relixiosos
No interior das columnas aparece o templo propiamente dito (naos ou Cella)
Templo rodeado por muro decorado con pilastras.
O primeiro corpo remata nunha balaustrada.
O segundo corpo formado pola cúpula semiesférica, que se coloca enriba do primeiro corpo cun diámetro inferior
• Destaca a cúpula ó situalo sobre un alto tambor decorado con hornacinas
• Cúpula constitúese en símbolo da divinidade.
BALAUSTRADA
FRISO: TRIGLIFOS E METOPAS
ORDE TOSCANA
ZÓCALO
ESCALINATA
TAMBOR
CÚPULA SEMIESFÉRICA
Bramante proxectou unha planta de cruz grega inscrita nun cadrado.
Cruceiro CÚPULA SEMIESFÉRICA
Debaixo da cúpula estaría a tumba de S. Pedro
Nos espacios situados entre os brazos da cruz colocaríanse catro pequenas cúpulas semiesféricas
Os brazos da cruz prolongaríanse fora do cadrado a través de catro ábsides semicirculares.
Espazo EQUILIBRADO, SIMÉTRICO, PROPORCIONADO.
Sería un espazo perfectamente CLÁSICO.
Bramante morre antes de poder realizar a obra.
O PROXECTO FOI MODIFICADO
AUTOR: BRAMANTEESTILO: RENACEMENTO
CINQUECENTOOBRA: PROXECTO
PARA A BASÍLICA DE S. PEDRO DO VATICANO
CRONOLOXÍA:1º TERCIO DO S. XVI
Orixinario de URBINO, onde inicia a súa formación como pintor.
Trasládase a FLORENCIA, onde coincide con LEONARDO, MIGUEL ANXO.
A súa concepción da arte é completamente diferente os demais artistas
Rafael non se plantea a pintura como unha vía a investigación
Busca na arte representar a BELEZA corrixida pola razón.
A pintura de RAFAEL encarnará os “IDEAIS DO PERIODO CLÁSICO DO RENACEMENTO”
Da súa etapa FLORENTINA destaca os cadros de virxes• SAGRADA FAMILIA DO PAXARIÑO• A VIRXE DO XILGARO
AUTOR: RAFAELOBRA: A VIRXE DO
XILGAROCRONOLOXÍA: 1º TERCIO DO S.XVI
ESTILO: RENACEMENTO, CINQUECENTO
Virxe situada ante unha paisaxe delicada e idealizada e sometida a un ríxido esquema de triángulo equilátero
Sen comunicación co espectador. Figura idealizada de rasgos doces e
belos. Utiliza o SFUMATO leonardesco, pero cun
sentido diferente a Leonardo Sfumato usado para fundir paisaxe e
figuras
Paisaxe idealizado
perspectiva
Sfumato para integrar figura e paisaxe
Sfumato para integrar figura e paisaxe
Figuras no primeiro plano: composición triangulo
equilátero
Figuras no primeiro plano: composición triangulo
equilátero
Comunicación entre persoaxes: non co
espectador
AUTOR: RAFAELOBRA: A ESCOLA DE
ATENASLOCALIZACIÓN:
ESTANCIAS DO PAPA XULIO II NO VATICANO
ESTILO: RENACEMENTO, CINQUECENTO
CRONOLOXÍA: 1º TERCIO S. XVI
A comezos do S. XVI (1508) rafael trasládase a ROMA. Recibe o encargo de decorar as ESTANCIAS DO PAPA XULIO II NO VATICANO.
Pinta tres cámaras ou estancias, das que destacamos a:• ESTANCIA DA SIGNATURA
Nesta estancia o Papa firmaba os documentos.
Nesta estancia pinta dúas esceas cun profundo sentido alegórico:• ESCOLA DE ATENAS• DISPUTA DO SACRAMENTO
A escola de Atenas representa ós sabios da antiguidade e simboliza a racionalidade.
A disputa un tema relixioso e simboliza a fe.
Representa a continuidade do pensamento antigo no pensamento cristiá
DISPUTA DO SACRAMENTODISPUTA DO SACRAMENTO
ESCOLA DE ATENASESCOLA DE ATENAS
Simboliza a sabedoría antiga. Aparecen representados os sabios da antiguidade.
Prescinde da PAISAXE e introduce ás figuras nunha solemne arquitectura
A arquitectura inspírase no proxecto de Bramante para S. Pedro do Vaticano
Planta de cruz grega, cunha inmensa cúpula sobre o cruceiro e nave cuberta con bóveda de canón casetonada
No nivel superior están situados os filósofos
Na parte central, enmarcados polo arco de medio punto, sitúanso os mais importantes:• PLATÓN: retrato de Leonardo, sinala co seu
dedo ó ceo (mundo das ideas)• ARISTÓTELES: retrato de Miguel Anxo) coa
palma da man cara abaixo sinalando a terra (mundo terrenal)
Nas escaleiras está DIÓXENES sentado nos peldaños, une o grupo superior co inferior
No piso inferior represéntanse as CIENCIAS• Esquerda aparecen matemáticos• Dereita aparecen xeómetras e astrónomos.
COMPOSICIÓN: utiliza a PERSPECTIVA LIÑAL para crear profundidade
Desaparece o Sfumato leonardesco Usa dous focos:
• Un na parte superior dereita• Outro no fondo do cadro, para recortar os
persoaxes
Neste momento estaba Miguel Anxo pintando a CAPELA SIXTINA
As figuras adquiren corporeidade, volume.
Pero as diferencias con M. Anxo son evidentes:• M.A. agranda as figuras e reduce o espazo• RAFAEL: establece unha proporcionalidade
entre a figura e o espazo, por iso a pintura de Rafael é mais equilibrada