Post on 06-Apr-2018
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
1/24
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
2/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 1
PARTE I LNGUA ESPANHOLA
Contra la pena de muerte
Aquellos que juzgan y que condenan afirman que la1pena de muerte es necesaria. En primer lugar por qu tratarde excluir de la comunidad social a un miembro que la perjudica y que todava podra perjudicarla. Si se tratase4solamente de eso la prisin perpetua bastara. Para qu se
necesita la muerte? Se puede cuestionar que alguien huya dela prisin? Entonces es necesario vigilar mejor. Ningn7verdugo o guardia es suficiente.
Se afirma que la sociedad debe vengarse,castigar. Ni lo uno ni lo otro. Vengarse es propio del10individuo, castigar lo es de Dios. La sociedad est entre losdos: el castigo est por encima de ella, la venganza pordebajo. No le corresponden cosas tan pequeas ni tan13grandes. No debe castigar para vengarse, debe corregirpara mejorar.
Queda la tercera y ltima razn: la teora del16
ejemplo. Hay que dar ejemplo, hay que meter miedomostrando el espectculo de la suerte que les espera a loscriminales a los que pudieran sentir la tentacin de19imitarlos. Pues bien, en primer lugar negamos que se dejemplo, negamos que el espectculo de las ejecuciones produzca el efecto que se espera de l. Lejos de ser22edificante para el pueblo, le hace perder el sentido moral ydestruye su sensibilidad, y por consiguiente toda su virtud.
Traducido del prefacio de Vctor Hugo del libro Le dernier jour duncondamn, Paris, Eugne Renduel, 1832, pp XXII e XXIII.
Juzgue los tems siguientes a partir del texto de arriba.
1 Segn el autor la sociedad tiene derecho de condenar a uncriminal a la pena de muerte porque eso es hacer justicia.
2 La frmula que mejor ilustra la idea del texto para definir lafuncin de la justicia humana es: corregir para mejorar.
3 De acuerdo con el texto, el espectculo de las ejecuciones pblicas es el medio ms eficiente de disuadir a loscriminales potenciales de cometer crmenes.
4 Segn el texto, la pena capital siempre fue unnimementeconsiderada legtima y eficiente.
5
De acuerdo con el autor del texto, el riesgo de que los presospuedan escaparse constituye el argumento serio a favor de lapena de muerte.
6 Segn el autor, la sociedad, as como el individuo, puedelegtimamente vengarse para reparar el dao cometido por elcriminal.
7 La expresin Ni lo uno ni lo otro (R.10) se refiere a lavenganza y al castigo.
8 El vocablo hay (R.17 segunda ocurrencia) puede sersustituido portiene sin alterar el significado.
9 El autor contesta a las tres principales razones defendidaspor los partidiarios de la pena de muerte.
FIFA y el Juego Limpio (Fair Play)
La campaa fair play fue en gran medida el1resultado indirecto de la Copa Mundial de la FIFA de 1986en Mxico, cuando el gol de mano de Diego Maradona provoc la clebre reaccin del entrenador ingls Bobby4Robson. Desde entonces la campaa ha recibido el apoyo
incondicional del antiguo Presidente de la FIFA: JooHavelange as como de su sucesor, Joseph S. Blatter, actual7presidente.
Con objeto de dar una mayor difusin al juegolimpio la FIFA cre un programa que transform una nocin10general en un concepto simple y fcil de entender (un cdigode conducta) que puede ser reconocido y acatado tanto porlos jugadores como por los aficionados.13
La deportividad desempea un papel fundamentalen el ftbol y es necesario aplicarla en todos los mbitos deldeporte, en particular en las actividades infantiles. Los nios16necesitan crecer rodeados de valores slidos y como el ftboles un deporte de equipo su prctica les ayuda a comprender
la importancia que tienen la disciplina, el respeto, el espritu19de equipo y la deportividad, tanto en el deporte como en lavida.
Las diez reglas de oro de fair play son las22siguientes: 1. juega limpio; 2. juega para ganar, pero aceptala derrota con dignidad; 3. acata las reglas del juego;4. respeta a los adversarios, a los compaeros, a los rtibros,25a los oficiales y a los espectadores; 5. promueve los interesesdel ftbol; 6. honra a quienes defienden la buena reputacindel ftbol; 7. rechaza la corrupcin, las drogas, el racismo,28la violencia, las apuestas y otros males que representan unaamenaza para nuestro deporte; 8. ayuda a otros a no cederante instigaciones de corrupcin; 9. denuncia a quienes31intentan desacreditar nuestro deporte; 10. utiliza el ftbolpara mejorar el mundo.
Internet: (con adaptaciones).
Juzgue los siguientes tems a partir del texto precedente.
10 La frase Con objeto de dar una mayor difusin al juegolimpio (R.9-10) expresa la causa del resto de la oracin.
11 Hay una relacin directa entre el cdigo de Fair Play y elcdigo social: jugar y/o vivir sin perjudicar a los dems.
12 Un jugador profesional, ya que es bien pago, debe poner lavictoria sobre cualquier otro objetivo.
13 Jugar en equipo contribuye para el desarrollo social de losnios.
14 El juego limpio puede resumirse en el respeto al adversarioy a las reglas del juego.
15 Bobby Robson expres su admiracin por el gol de mano deMaradona.
16 Se puede inferir del texto que desde el inicio de la campaade Fair Play hasta septiembre de 2010 la FIFA apenas tuvodos presidentes.
17 Si se reemplaza la palabra mayor (R.9) porimportante elsentido de la oracin seguira igual.
18 Los cdigos juega, acata y respeta se encuentran en modoimperativo informal.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
3/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 2
19 Lea el siguiente prrafo.
Si ests seguro de que alguien fomenta el engao, no dudes en delatarlo. Es preferible mostrar al mundo su verdaderacara y expulsarlo del juego antes de que haga ms dao. A menudo es necesario ms valor para acusar lo errneoque continuar con un plan deshonesto. Se admirar tu honestidad pero no tu complicidad. No basta con negarse, hazla querella contra los culpables antes de que logren convencer a alguien.
La regla de oro nmero 9 del cdigo fair play denuncia a quienes intentan desacreditar nuestro deporte es un ttuloadecuado al prrafo de arriba.
.Crimen y castigo en la naturaleza
Usos Ornamental, nidos, sombra
Dispersin Con la ayuda de los animales que comen sus frutos comolas aves, murcilagos y monos.
Polinizacin Por una avispa minscula (de 1 mm a 2 mm) que pone loshuevos dentro del sicono que al moverse poliniza lasflores.
Distribucin En Amrica Latina: desde Mxico hasta Colombia.
Importancia Sus frutos representan una fuente de alimento muy
importante para la fauna silvestre.
Germinacin Las semillas germinan sobre las ramas de otro rbol, elcual se convertir en hospedero.
Higuern:Ficus costaricana Moraceae . Internet: .
Los higos y las avispas que los polinizan presentan uno de los ejemplos favoritos de los bilogos sobre1una relacin beneficiosa entre dos especies diferentes. A cambio del servicio de la polinizacin que ofrece laavispa, la fruta del higuern suministra hospedaje y alimentacin a las cras en desarrollo de la avispa. Sinembargo, stas no siempre polinizan al higo. Los higuerones entonces castigan a las tramposas dejando caer las4frutas que no han sido polinizadas, matando as a las cras de las avispas que estn dentro de la fruta, informancientficos de Instituto Smithsonian de Investigaciones Tropicales (STRI, en ingls).
Sus resultados, publicados en Proceedings of the Royal Society, muestran que las sanciones contra7
tramposos pueden ser crticas para mantener la relacin. Las relaciones necesitan reciprocidad. Queremos saberqu fuerzas mantienen este arreglo de 80 millones de aos entre los higuerones y sus avispas polinizadorascoment Charlotte Jandr, la autora principal del artculo, quien llev a cabo el estudio como becaria pre10doctoral en STRI.
Qu hace que las avispas renuncien a obtener los beneficios de la relacin al no pagar los costos?Algunas especies de avispas portan polen pasivamente, el cual se les pega al cuerpo. Otras colectan el polen13activamente en bolsas especiales. Jandr evala la habilidad de seis diferentes pares de especies de higuerny avispa de higuern para regular las trampas. Charlotte introduce, ya sea una sola avispa sin polen o una avispaque porta polen, dentro de una bolsa de redecilla que contiene un higo sin polinizar. Las avispas entran en los16higos y dejan sus huevos. Jandr encontr que los rboles con frecuencia dejan caer los higos no polinizadosantes de que las jvenes avispas puedan madurar.
Esto se trata realmente sobre un tema muy humano de crimen y castigo. Encontramos que en las19
especies que son polinizadas activamente cuando se gasta tiempo y energa para colectar y depositar el polen aqullas avispas que no proporcionaron el servicio bsico de la polinizacin fueron sancionadas. Sinembargo, en las especies que son polinizadas de forma pasiva cuando las avispas no tienen la necesidad de22esforzarse para polinizar no hubo penalidades asegur Allen Herre, cientfico del cuerpo de investigadoresde STRI. Aunque an debemos entender claramente los costos asociados con la aplicacin de las sanciones,pareciera que las mismas estn presentes solo cuando se necesitan.25
Las sanciones parecen ser una fuerza necesaria para mantener en regla esta, y otras relaciones demutuo beneficio. En nuestro estudio, vimos menos trampas cuando las sanciones eran ms fuertes, agregaJandr. Los mismos resultados se han encontrado tanto para las asociaciones entre los seres humanos que entre28los insectos sociales. Es muy atractivo el pensar que los mismos principios generales pueden ayudar a mantenerla cooperacin tanto dentro como entre especies.
Internet: (con adaptaciones).
A partir del texto precedente, juzgue los tems de 20 a 29.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
4/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 3
20 El fruto del higuern forma parte de la alimentacin deanimales silvestres.
21 A pesar que el higuern y la avispa pertenecen a reinosdiferentes, ellos son solidarios para su reproduccin.
22 Uno tema del texto es la necesidad de cada parte, en unarelacin dada, de cumplir su papel.
23
A pesar de existir diferentes especies de avispas queestablecen una relacin con el higuern, ellas utilizan elmismo mtodo de polinizacin.
24 La palabra qu (R.9) lleva acento para enfatizar la ideaprincipal de la oracin.
25 Los verbos evala (R.14), encontr (R.17) y asegur(R.23) se encuentran en el mismo tiempo verbal.
26 El trmino Aunque (R.24) puede sustituirse por Noobstante sin alterar el significado en la oracin.
27 La relacin ecolgica descrita en el texto entre el higuern
y la avispa se llama mutualismo y diminuye la variabilidadgentica en las poblaciones del higuern.
28 No hay mucho que el higuern pueda hacer contra la avispasi esta no cumple con su papel polinizador.
29 La relacin higuern y avispa se asemeja a la relacin entrelos miembros de una sociedad con sus reglas.
30 Qu est diciendo la maestra al alumno? Seale la opcinque mejor responda a esa pregunta de acuerdo con la figura.
A Sal del aula ahora mismo.B Piensa en lo que acabas de hacer.C No te olvides de la tarea.
D Voluntarios para ir a la pizarra?
PARTE I LNGUA FRANCESAContre la peine de mort
Ceux qui jugent et qui condamnent disent la peine1de mort ncessaire. Dabord, parce quil importe deretrancher de la communaut sociale un membre qui lui adj nui et qui pourrait lui nuire encore. Sil ne sagissait que4
de cela, la prison perptuelle suffirait. quoi bon la mort ?Vous objectez quon peut schapper dune prison ? Faitesmieux votre ronde. Pas de bourreau o le gelier suffit.7
Mais il faut que la socit se venge, que la socitpunisse. Ni lun, ni lautre. Se venger est de lindividu, punirest de Dieu. La socit est entre deux. Le chtiment est au-10dessus delle, la vengeance au-dessous. Rien de si grand etde si petit ne lui convient. Elle ne doit pas punir pour sevenger, elle doit corriger pour amliorer.13
Reste la troisime et dernire raison, la thorie delexemple. Il faut faire des exemples pour pouvanter par lespectacle du sort rserv aux criminels ceux qui seraient16
tents de les imiter. Eh bien ! Nous nions dabord quil y aitexemple. Nous nions que le spectacle des supplices produiseleffet quon en attend. Loin ddifier le peuple, il le19dmoralise, et ruine en lui toute sensibilit.
Vctor Hugo. Le dernier jour dun condamn. Paris,Eugne Renduel, 1832, pp XXII e XXIII.
En considrant le texte present, jugez les items suivants.
1 La formule qui exprime le mieux la position de lauteur pourdfinir la fonction de la justice humaine est : corriger pouramliorer.
2 Le verbe nuire (R.4) est synonyme de : faire du mal,causer du tort.
3 Pas de bourreau o le gelier suffit (R.7) : cette phraseveut dire que lexcuteur de la sentence de mort na plus deraison dtre puisque seul le gardien de prison est ncessaire.
4 Dans le membre de phrase produise leffet quon enattend (R.18-19), le pronom en reprsente le spectacledes supplices (R.18).
5 Lauteur conteste les trois principales raisons soutenues parles partisans de la peine de mort.
6 Selon lauteur, la socit na pas le droit de condamner mort un criminel parce que punir nappartient qu Dieu.
7 Daprs le texte, le spectacle des excutions publiquesconstitue le moyen le plus efficace de dissuader les criminelspotentiels de commettre des crimes.
8 La peine de mort a toujours t unanimementconsidre comme lgitime.
9 Pour lauteur, le risque dvasion dune prison constitue unargument srieux en faveur de la peine de mort.
10 Selon le texte, la socit, autant que lindividu, peut
lgitimement se venger pour rparer le dommage caus parle criminel.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
5/24
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
6/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 5
La FIFA et le Fair-Play
Le fair-play constitue de manire gnrale un aspect1important du football. Ce concept reflte les valeurs duncomportement conforme aux Lois du Jeu sur le terrain, dubon sens et du respect envers ses co-quipiers, les arbitres,4les adversaires et les supporters. La campagne de promotiondu fair-play est ne indirectement de la Coupe du Monde de
la FIFA, Mexique 1986 et de la raction admirable de7lentraneur anglais, Sir Bobby Robson, lorsque DiegoMaradona marqua son mmorable but de la main. Depuis,cette campagne a bnfici du soutien inconditionnel de Joo10Havelange, ancien Prsident de la FIFA, et de son actuelsuccesseur, Joseph S. Blatter.
Afin que le message du fair-play soit davantage13diffus, la FIFA a mis au point un programme qui atransform cette notion gnrale en un concept simple etfacile apprhender au travers dun code de conduite qui16peut tre reconnu et respect aussi bien par les joueurs que
par les supporters.Le fair-play joue un rle essentiel dans le sport et19
son application est essentielle, en particulier dans lesactivits impliquant les plus jeunes. Les enfants ont besoin devaleurs fortes et le football, sport dquipe par excellence,22leur enseigne limportance de la discipline, du respect, de lacamaraderie et du fair-play, sur le terrain et en dehors.
Les dix rgles dor du code du fair-play sont les25suivantes : 1) Joue fair-play. 2) Joue pour gagner maisaccepte la dfaite avec dignit. 3) Respecte les Lois du Jeu.4) Respecte les adversaires, quipiers, arbitres, officiels et28
spectateurs. 5) Dfends les intrts du football. 6) Honoreceux qui dfendent la bonne rputation du football.7) Rejette la corruption, le dopage, le racisme, la violence,31les paris et tout autre danger qui menace le football. 8) Aideles autres rsister aux tentatives de corruption. 9) Dnonceceux qui tentent de discrditer notre sport. 10) Amliore le34monde grce au football.
Internet: .
Daprs le texte ci-dessus, jugez les items de 20 29.
20 Le joueur professionnel tant trs bien pay doit juger lavictoire plus importante que tout autre objectif.
21 Jouer en quipe contribue au dveloppement social desenfants.
22 Le fair-play peut se rsumer au respect de ladversaire et desrgles du jeu.
23 Sir Bobby Robson a exprim son admiration pour le butmarqu de la main par Maradona lors de la coupe du mondede football de Mexico en 1986.
24 Il existe une relation directe entre le code du fair-play et le
code social : jouer ou vivre sans porter prjudice autrui.
25 On peut conclure du texte que depuis le dbut de lacampagne en faveur du fair-play jusqu septembre 2010, laFIFA a eu seulement deux prsidents.
26 Dans le membre de phrase leur enseigne limportance dela discipline (R.23), le pronom leur reprsente les valeurs fortes (R.22).
27 La premire proposition du deuxime paragraphe Afinque le message ... diffus (R.13-14) exprime la cause dela proposition suivante.
28 Lexpression soutien inconditionnel (R.10) est synonymede : opposition systmatique.
29 Lisez le paragraphe suivant.
Nhsite pas montrer du doigt une personne donttu sais pertinemment quelle cherche faire tricherles autres et les impliquer dans dautres activitstout aussi condamnables. Signale-les et mets-les
hors dtat de nuire avant quelles ne puissentagir. Ne rien dire, cest se rendre complice. Ne tecontente pas de dire non. Rvle le nom despersonnes malhonntes qui tentent de compromettrenotre sport avant quelles ne parviennent subornerdautres personnes.
La rgle dor neuf du code fair-play Dnonce ceux quitentent de discrditer notre sport peut bien servir de titre ce paragraphe.
30 Observez attentivement le dessin ci-dessus. Quelle est laphrase que dit le professeur llve ? Choisissez la phrasela plus approprie.
A Reste en dehors de la salle de classe.B Noublie pas de faire tes devoirs.C Rflchis sur ce que tu as fait.
D Y a-t-il un volontaire pour crire au tableau ?
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
7/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 6
PARTE I LNGUA INGLESA
Against Death Penalty
Those who judge and condemn, say that capital1punishment is necessary. Firstly, because it is necessary toremove from the social community a member who hasalready injured it, and might injure it even more. If that is all,4a life sentence would suffice. What is the use of bringingdeath? You may argue that one might escape from jail keep better watch, then! Let there be no executioner where7the jailer suffices.
One might also say society must avenge itself,society must punish. Neither one nor the other: vengeance is10an individual act, and punishment belongs to God. Society is between the two; punishment is above it, vengeance is beneath it. Nothing so great or so small should be in its13sphere. Society should not punish in order to avenge itself; itshould correct, in order to improve!
The third and last reason remains, the theory of16
examples. It is imperative to set examples. By the sight of thefate inflicted on criminals, we must shock those who mightotherwise be tempted to imitate them! Well; above all, we19deny the power of the example. We deny that the spectacle oftorment produces the desired effect. Rather than edifying thecommon people, it demoralizes them and blunts in them all22sensibility.
Victor Hugo. Le dernier jour dun condamn , Paris,Eugne Renduel, 1832. pp XXII e XXIII (adapted).
According to the text above, judge the following items.
1 The text presents the risk of inmates escaping from prison as
a strong argument against the death penalty.2 The author argues against the 3 main reasons given by
supporters of the death penalty.
3 According to the author, society has no right to condemn acriminal to death because punishment is within Gods sphere.
4 The formula which best expresses the authors position as tothe function of human justice is correct, in order toimprove (R.15).
5 In executioner (R.7) and jailer (R.8), both words presentthe suffix -er, which also appears in teacher, and whichconveys the idea of someone who performs such an
activity or has such an occupation.6 The word Those in the first line of the first paragraph is
used as an element of style. If it were to be deleted, accurategrammar would still be preserved.
7 According to the author, the spectacle of public execution isthe most efficient method of stopping potential criminalsfrom committing crimes.
8 The pronoun It in It is imperative to set examples (R.17)refers to the phrase theory of examples (R.16-17).
9 Historically, capital punishment has been unanimously held
as legitimate and effective.
FIFA Fair Play
The generic concept of fair play is a fundamental1 part of the game of football. It represents the positivebenefits of playing by the rules, using common sense andrespecting fellow players, referees, opponents and fans.4
The Fair Play Campaign was conceived largely as
an indirect result of the 1986 FIFA World Cup in Mexico,when the handball goal by Diego Maradona stimulated the7admirable reaction of the England coach, Sir Bobby Robson.Since then, the campaign has had the unconditional supportof former FIFA President Joo Havelange and his successor,10current President Joseph S. Blatter.
To give fair play more visibility, FIFA created a programme that turned the generic notion into a simple13design and an easy to understand code of conduct that couldbe recognized and respected by players and fans alike.
Fair Play has a fundamental role in sport and there16is a need to apply it to all sporting activities, especiallychildrens. Children need strong values to grow up with, and
football, being a team sport, makes them realize how19 essential discipline, respect, team spirit and fair play are forthe game and for life.
Internet: (adapted).
According to the text above, judge the items below.
10 One can infer from the text that FIFA has had only twopresidents from the time the Fair Play campaign was createdto when the text was written.
11 The clause To give fair play more visibility (R.12)expresses the cause of what follows it.
12 In Since then, the campaign has had the unconditionalsupport of (R.9-10), the choice of verb tense conveys the
idea that the situation was true in the past and still is in thepresent.
13 If one were to invert the order of the words in handballgoal (R.7), the meaning of the phrase would remain thesame.
14 There is a direct relation between the Fair Play Code and thesocial code: Playing without causing harm to others.
15 Team sports contribute to childrens social development.
16 Fair Play can be summarized as respect for others and for therules of the game.
17 Sir Bobby Robson expressed his admiration for Maradonashandball goal.
18 Read the following paragraph.Do not be afraid to stand up to anybody whoyou are sure is trying to make others cheat orengage in other unacceptable behavior. It isbetter to expose them and have them removedbefore they can do any damage. It is equallydishonest to go along with a wrongful act. Donot just say no. Tell the authorities about thosemisguided persons who are trying to spoil oursport before they can persuade somebody elseto commit an illegal act.
The sentence Denounce those who attempt to discredit
our sport is a suitable title for the paragraph above.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
8/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 7
Punishment Important in Plant-Pollinator Relationship
Uses Ornamental, nests, shade
How its spread With the aid of animals which eat its fruit such as birds, bats andmonkeys
Pollination By a tiny wasp (1 mm to 2 mm long) which lays its eggs inside theflower and, by moving around, pollinates it
Habitat Latin America from Mexico to ColombiaRelevance Its fruit is a very important source of food for forest fauna
Germination The seeds germinate on the branches of other trees, which willserve as their hosts
Fig tree :Ficus costaricana Moraceae Internet: (adapted).
Figs and the wasps that pollinate them present one of biologists favorite examples of a beneficial1
relationship between two different species. In exchange for the pollination service provided by the wasp, the
fig fruit provides room and board for the wasps developing young. However, wasps do not always pollinatethe fig. Fig trees punish these cheaters by dropping unpollinated fruit, killing the wasps offspring inside,4
report researchers working at the Smithsonian Tropical Research Institute.
Their results, published in the Proceedings of the Royal Society, show that sanctions against cheaters
may be critical to maintain the relationship.7
Relationships require give and take. We want to know what forces maintain this 80-million-year-old
arrangement between figs and their wasp pollinators. said lead author, Charlotte Jandr, who conducted the
study as a Smithsonian pre-doctoral fellow. What prevents the wasps from reaping the benefits of the10
relationship without paying the costs?
Some wasp species passively carry pollen that sticks to their bodies. Others actively collect pollen in
special pouches. Jandr evaluated the ability of six different fig tree-fig wasp species pairs to regulate cheating.13
She introduced either a single pollen-free wasp, or a wasp carrying pollen, into a mesh bag containing an
unpollinated fig. The wasps entered the figs to lay their eggs. Jandr found that trees often dropped unpollinated
figs before young wasps could mature.16
This is really about the all-too-human theme of crime and punishment. We found that in actively
pollinated fig species when wasps expend time and energy to collect and deposit pollen wasps that did
not provide the basic service of pollination were sanctioned. However, in passively pollinated species when19
the wasps do not need to make an effort to pollinate sanctions were absent, said Allen Herre, Smithonian
Tropical Research Institute staff scientist. Although we still need to clearly understand the costs associated with
applying sanctions, it seems like they were only present where needed.22
Sanctions seem to be a necessary force in keeping this, and other, mutually-beneficial relationships,
on track, said Jandr. In our study, we saw less cheating when sanctions were stronger. Similar results have
been found among human societies and in social insects. It is very appealing to think that the same general25
principles could help maintain cooperation both within and between species.
Internet: ( adapted).
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
9/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 8
According to the text, judge the items below.
19 The harshness of the punishment does not interfere in howoften the participants follow the rules.
20 Even though the wasps that establish a pollinator relationshipwith fig trees belong to different species, they utilize thesame method of pollination.
21 In the first paragraph, developing young (R.3) and
offspring (R.4) refer basically to the same idea.22 Janders study investigated six species overall.
23 The absence of contractions, such as in wasps do not always pollinate the fig (R.3-4), is one of the features whichcharacterize this text as colloquial.
24 There is not much the fig tree can do against wasps if they donot perform their role as pollinators.
25 Among the animals that contribute substantially to thedispersion of the fruit of the fig tree, one can list a bat thatcan only be found in the Pantanal of south-western Brazil,and a bird that inhabits the plains of Patagonia, in southern
Argentina.26 The ecological relation between the wasp and the fig tree
which is referred to in the text can be described as mutualismand reduces the genetic variability in fig tree populations.
27 Even though the fig tree and the wasp belong to differentnatural kingdoms, they cooperate in each othersreproductive cycle.
28 The relation between fig trees and wasps bears similaritieswith that between members of society and its laws.
29 The central theme of the text is the need for each of theparties involved in a given relationship to perform its role.
30 What is the teacher saying to the pupil? Choose the mostappropriate sentence in accordance with the picture.
A Think about what youve done.B Dont forget to do your homework.C Go stand outside the classroom.D Any volunteers to go to the board?
PARTE II
A relao entre verdade e justia
Gostaria de me deter um instante na relao1verdade-justia, porque, claro, um dos temas fundamentaisda filosofia ocidental. Afinal de contas, um dos pressupostosmais imediatos e mais radicais de todo discurso judicirio,4poltico, crtico o de que existe pertinncia essencial entreo enunciado da verdade e a prtica da justia. Ora, acontece
que, no ponto em que vm encontrar-se a instituio7 destinada a administrar a justia, de um lado, e as instituiesqualificadas para enunciar a verdade, de outro, sendo maisbreve, no ponto em que se encontram o tribunal e o cientista,10onde se cruzam a instituio judiciria e o saber mdico oucientfico em geral, nesse ponto so formulados osenunciados que possuem o estatuto de discursos verdadeiros,13que detm efeitos judicirios considerveis e que tm, noentanto, a curiosa propriedade de serem alheios a todas asregras, mesmo as mais elementares, de formao dos16discursos cientficos, de serem alheios tambm s regras dodireito e de serem, no sentido estrito, grotescos.
Michel Foucault. Os anormais. So Paulo: Martins Fontes, 2002, p. 14-15.
Com base no texto acima, extrado da obra Os Anormais, deMichel Foucault, julgue os itens de 1 a 6 e assinale a opocorreta no item 7.
1 Segundo o texto, o enunciado da verdade precondioessencial para a prtica da justia criminal.
2 correto afirmar, de forma resumida, que o texto trata dadiferena entre teoria e prtica, como evidenciado no trecho[no ponto] onde se cruzam a instituio judiciria e o sabermdico ou cientifico (R.11-12).
3 O sentido que o trecho sendo mais breve (R.9-10) assumeno texto equivale ao das expresses em outras palavras ouem resumo.
4 No texto, o autor questiona o discurso da cincia que vemem socorro da justia, pois, segundo ele, tal discurso
desconsidera as prprias regras legais para poder instituir averdade, o que acaba por constituir um paradoxo, dado quea verdade da lei no deve ser cientfica e os dois discursos seexcluem mutuamente.
5 Ao afirmar que a verdade enunciada no cruzamento entrea justia e a cincia e que, no entanto, esse enunciado sobreo verdadeiro no se submete s prprias regras do discursocientfico ou jurdico, o autor do texto aponta um paradoxo,como evidencia o emprego, entre outros elementos, doadjetivo grotescos (R.18).
6 O texto trata da verdade e ele prprio um discurso que seimpe como verdade, como demonstram o emprego dasexpresses claro (R.2) e Afinal de contas (R.3) e a predominncia da flexo de presente do indicativo dosverbos utilizados, como, por exemplo, (R.2 e 5),existe (R.5), acontece (R.6), vm encontrar-se (R.7).
7 Assinale a opo que est de acordo com as ideiasdesenvolvidas no texto de Michel Foucault.A A percia e a polcia tcnica, ao fornecerem justia
provas concludentes, criam novas formas de se chegar verdade indubitvel.
B Cada novo meio tcnico-cientfico cria uma redediscursiva capaz de fornecer justia elementos neutrosde anlise.
C Com o uso de novos meios tcnicos de percia,pretende-se criar um discurso neutro que incide sobre ajustia, sobrepondo-se, muitas vezes, a seus mtodos.
D O discurso neutro subjacente aos novos meios de perciae polcia tcnica possibilita que a instituio judiciria
evite o discurso subjetivo e, portanto, parcial.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
10/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 9
Para deixar todas essas coisas um pouco na sombra1e poder dizer o que delas julgava, sem ser obrigado a seguirnem refutar as opinies acatadas entre os estudiosos, resolvideixar todo este mundo aqui para suas discusses e falar4somente do que aconteceria em um novo, se Deus criasse,agora, em algum lugar, nos espaos imaginrios, matriasuficiente para comp-lo e agitasse, diversamente e sem7ordem, as vrias partes dessa matria, a fim de compor, comelas, um caos to confuso quanto o imaginado pelos poetase, depois, se limitasse a prestar seu concurso natural 10natureza e a deix-la agir segundo suas leis, que eleestabelecera. A maior parte da matria desse caos deveria,em decorrncia dessas leis, dispor-se e arranjar-se de um13certo modo que a tornasse semelhante aos nossos cus,devendo algumas partes compor uma Terra, outras, planetase cometas, e algumas outras, um Sol e estrelas fixas.16
Ren Descartes. Discurso do mtodo. So Paulo:Martins Fontes, p. 76-77 (com adaptaes).
Considerando o texto acima, extrado da obra Discurso doMtodo, de Ren Descartes, julgue os itens subsequentes.
8 Estudos recentes demonstram que mudanas climticasafetaro de forma homognea todos os povos do nossoplaneta.
9 Considere as seguintes informaes.Segundo o filsofo escocs David Hume, as leis que soencontradas na natureza, tais como as da elasticidade e dagravidade, so princpios gerais e podemos considerarmo-nos suficientemente exitosos se conseguirmos reconduzir osfenmenos particulares a esses princpios, ou, ao menos,aproxim-los tanto quanto possvel.Com base nessas informaes e no texto apresentado econsiderando, ainda, que o homem conhece a natureza a
partir de inferncias ou aproximaes entre fatos naturais eprincpios gerais, correto afirmar que Hume defende umaconcepo de leis da natureza diversa da proposta porDescartes no texto, segundo a qual as leis da natureza so daordem do necessrio e, portanto, continuariam aplicveismesmo se outra natureza fosse criada.
10 Considere que uma propriedade importante de um sistemacatico seja sua estrita dependncia s condies iniciais, detal modo que, a despeito de esse sistema estar submetido smesmas leis naturais, a sequncia de estados que elepode apresentar no se repete, a menos que as condiesiniciais sejam exatamente as mesmas, em uma ordem infinitade preciso. Nessa perspectiva, servem de exemplo a criseeconmica de 1929 e a de 2009, as quais, emboramantenham semelhanas, no surgiram das mesmascondies iniciais e no produziram as mesmasconsequncias. A partir dessas informaes, corretoafirmar que, segundo a concepo expressa por Descartes,no texto, o mundo um sistema catico.
11 Diferentemente da concepo cartesiana do divino, naconcepo grega, os deuses manifestavam sentimentoshumanos, como paixo, raiva, cime e egosmo, conformeevidenciado nas obras teatrais da Grcia Clssica.
12 No trecho matria suficiente para comp-lo (R.6-7), areferncia do pronome a expresso um novo
[mundo] (R.5).
Banco dos rus no Tribunal Militar Internacional de Nurembergue, em 1945-46.Primeira fileira, de cima para baixo: Hermann Gring, RudolfHe, Joachim von Ribbentrop, Wilhelm Keitel. Segunda fileira, de cima para baixo: Karl Dnitz, Erich Raeder, Baldur von Schirach, Fritz Sauckel.
O privilgio de iniciar o primeiro julgamento da1histria por crimes contra a paz no mundo impe uma grave
responsabilidade. Os crimes que procuraremos condenar epunir foram to premeditados, to malficos e devastadores,4que o mundo civilizado no pode tolerar que sejamignorados, uma vez que este no seria capaz de sobreviver repetio daqueles. Que quatro grandes naes, arrebatadas7pela vitria e ainda ofendidas pela injria, optem por evitara vingana e entreguem voluntariamente lei os seusinimigos capturados um dos mais significativos tributos j10pagos pelo Poder Razo. O senso comum da humanidadeexige que a lei no se restrinja a punir os pequenos crimes dagente mida. A lei deve atingir tambm aqueles que13detenham grandes poderes e que os usem de formadeliberada e articulada para pr em ao males os quais no
deixam ileso nenhum lar deste mundo. um caso dessa16 magnitude que as Naes Unidas apresentaro a VossasExcelncias.
Robert H. Jackson. Opening address for the United States. In: Officeof United States chief counsel for prosecution of axis criminality. Naziconspiracy and aggression. Washington: United States GovernmentPrinting Office, 1946, p. 114 (traduo com adaptaes).
A partir do texto acima, extrado do discurso proferido naabertura do Tribunal Internacional de Nurembergue, em 1945,julgue os itens de 13 a 18.
13 Vrios rus levados Corte Penal de Nurembergue, entre1945 e 1946, foram julgados culpados por crimes contra a
humanidade, condenao que j se havia tornado comum naEuropa, desde a promulgao da Declarao Universal dosDireitos Humanos pela Assembleia Nacional francesa,em 1791.
14 No segundo perodo do texto, h uma sequncia de relaode causa e efeito, como indicam a orao que expressaconsequncia, introduzida pela conjuno que (R.5), e aorao que expressa causa, introduzida pela locuo umavez que (R.6).
15 Est presente no texto a ideia de que os pases quecompuseram o Tribunal de Nurembergue, na condio devitoriosos na Segunda Guerra, poderiam ter adotado
procedimentos de vingana.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
11/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 10
16 Entre os crimes julgados pelo referido tribunal, est o deextermnio sistemtico de milhes de pessoas que pertenciama grupos considerados politicamente indesejveis peloregime nacional-socialista alemo. Os judeus europeus foramas principais vtimas do Holocausto e, em menorescala, tambm foram perseguidos cidados da Polnia e daUnio Sovitica, pessoas com deficincias fsicas,comunistas e social-democratas alemes, homossexuais, bemcomo testemunhas de Jeov.
17 O pagamento, pela Alemanha, das indenizaes estipuladasno Tratado de Versalhes foi concludo apenas em 2010, attulo de comemorao pelo quadragsimo aniversrio dareunificao alem.
18 Entre as causas que levaram o Partido Nacional-Socialista aconquistar o poder na Alemanha no perodo que antecedeua Segunda Grande Guerra, destaca-se o ressentimentogeneralizado da sociedade alem devido s indenizaes deguerra impostas no Tratado de Versalhes. Taisindenizaes inviabilizaram, na dcada de 20 do sculo passado, o crescimento econmico e sacrificaram a vidasocial desse pas fato que marcou todo o perododenominado Repblica de Weimar. A crise econmica e
social da Alemanha, nessa poca, justificou a posteriorofensiva militar nacional-socialista em busca da ampliaodos limites territoriais do terceiro Reich.
O que torna a tortura atraente o fato de ela1funcionar. O preso no quer falar, apanha e fala. sobre essasimples constatao que se edifica a complexa justificativada tortura pela funcionalidade. O que h de terrvel nela a4sua verdade. O que h de perverso nessa verdade o sistemalgico que nela se apoia valendo-se da compreenso, em umjuzo aparentemente neutro, do conflito entre dois mundos:7o do torturador e o de sua vtima.
O poder absoluto que o torturador tem de infligirsofrimento sua vtima transforma-se em elemento de10
controle sobre o seu corpo. No meio da selva amaznica,espancando um caboclo analfabeto que pedia ajuda divinapara sustar os padecimentos, um torturador resumiria sua13onipotncia embutida: Que Deus que nada, porque Deusaqui ns mesmo. A mente insubmissa torna-se vtima desua carcaa, que , a um s tempo, repasto do sofrimento e16presa do inimigo. A dor destri o mundo do torturado, aomesmo tempo que lhe mostra outro, o do torturador, no qualno h sofrimento, mas o poder de cri-lo. Quando a vtima19se submete, conclui-se um processo em que a confisso umaspecto irrelevante. O preso, na sala de suplcios, troca seumundo pelo do torturador.22
Elio Gaspari. A ditadura escancarada. So Paulo:Companhia das Letras, 2002, p. 37-41 (com adaptaes).
A partir dessas informaes, julgue os itens de 19 a 27 e assinalea opo correta no item 28.
19 Na linha 9, a locuo verbal tem de infligir corresponde adeve transgredir.
20 No perodo O preso no quer falar, apanha e fala (R.2), noest estabelecida relao de causa e efeito no nvel sinttico,mas se depreende tal relao no nvel semntico, naordenao temporal das oraes.
21 Nas linhas 14 e 15, na fala atribuda ao torturador, foi usadaa linguagem coloquial. Esse trecho poderia ser expressocorretamente em linguagem formal: No h de se evocar
Deus, porque, aqui, Deus somos ns mesmos.
22 Para que o tema da tortura seja explorada em peas teatrais, necessrio se estabelecer um rgido esquema em que beme mal estejam claramente diferenciados, e tambm a noode justia deve ser predefinida.
23 No Brasil, a publicao do Ato Institucional n. 5 marcou oincremento da represso praticada pelo regime militar contraos seus opositores. A partir dessa data, houve aumento doscasos de tortura, desaparecimento e assassinato poltico.
24 Em Portugal, o jesuta Marqus de Pombal destacou-se, nosculo XVIII, como um dos mais rduos defensores daprtica dos autos de f, eventos ligados inquisio e nosquais a tortura era prtica comum.
25 O termo tortura designa qualquer ato pelo qual dores ousofrimentos agudos, fsicos ou mentais so infligidosintencionalmente a uma pessoa a fim de que ela ou umaterceira pessoa fornea informaes ou faa confisses.
26 Na Amrica Latina, a prtica da tortura e dos castigos cruisfoi introduzida pelos regimes militares que governaram ospases da regio entre as dcadas de 60 e 80 do sculo XX.
27 Na histria europeia, desde pelo menos a Baixa Idade Mdiaat meados do sculo XVIII, era comum que autoridadescivis e eclesisticas, para obterem confisses, torturassempessoas envolvidas em processos judiciais.
28 A prtica conhecida como waterboarding (afogamentosimulado) foi alvo de intenso debate internacional nosltimos anos, especialmente durante o final do governoGeorge W. Bush (2001-2009), nos Estados Unidos daAmrica. Sob o governo de George W. Bush, agentes deinteligncia engajados na preveno e investigao deatentados terroristas receberam sano oficial para a prticado waterboardingem interrogatrios. Nesse contexto, vriosdignitrios oficiais, como o ento vice-presidente Richard
Cheney, chegaram a afirmar que o waterboarding nodeveria ser considerado uma forma de tortura. Em janeiro de2009, o recm-empossado presidente Barack Obama baniu,finalmente, a referida prtica. Considerando o significadotico-poltico da utilizao do waterboardingpelo governoBush e em consonncia com a Conveno da Organizaodas Naes Unidas contra a Tortura, assinale a opocorreta.
A Essa prtica, por no causar danos fsicos imediatamentevisveis, uma forma de tortura menos cruel que outrase, portanto, no deve, necessariamente, ser entendidacomo violao aos direitos humanos.
B A adoo dessa prtica facilmente justificvel comoalternativa, ainda que radical, para o combate a um problema tambm da mais absoluta gravidade: oterrorismo.
C A afirmao de que o waterboardingno uma formade tortura dificilmente concilivel com a definio detortura constante da Conveno da Organizao dasNaes Unidas contra a Tortura.
D A adoo desse meio de tortura eficaz, comodemonstrou a administrao George W. Bush, que, aoadotar essa prtica, logrou extrair de suspeitos deenvolvimento com atividades terroristas informaesrelevantes para a preveno contra atentados similares
ao de 11 de setembro de 2001 nos EUA.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
12/24
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
13/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 12
Texto para os itens 36 e 37
Temos que repudiar a ideia de que s com palavras sepensa, pois que pensamos tambm com sons e imagens, ainda quede forma subliminar, inconsciente, profunda! Temos que repudiara ideia de que existe uma s esttica, soberana, qual estamossubmetidos tal atitude seria nossa rendio ao pensamentonico, ditadura da palavra e que, como sabemos, ambgua.
O pensamento sensvel, que produz arte e cultura, essencial paraa libertao dos oprimidos, amplia e aprofunda sua capacidade deconhecer. S com cidados que, por todos os meios simblicos(palavras) e sensveis (som e imagem), se tornam conscientes darealidade em que vivem e das formas possveis de transform-la,s assim surgir, um dia, uma real democracia.
Augusto Boal. A esttica do oprimido. Rio de Janeiro: Garamond, 2009, p. 16.
36 Augusto Boal, um dos expoentes do Teatro de Arena de SoPaulo, atuou como diretor, dramaturgo e pesquisador, enotabilizou-se com a criao do Teatro do Oprimido, ummtodo dinmico que visa democratizao dos meios de
produo teatrais. Considerando essas informaes e o textoacima, assinale a opo correta.
A O Teatro de Arena desenvolveu-se em um momento deestabilidade poltica, tendo sua atuao centrada narealizao de comdias leves.
B Bastante rgido, o mtodo elaborado por Augusto Boalcaracteriza-se por priorizar a execuo de exerccios depreparao corporal e vocal de atores profissionais.
C Como dramaturgo, Augusto Boal ganhou notoriedadeinternacional com a pea Eles no usam Blacktie.
D A esttica do oprimido prev a atuao direta dos
cidados todos potencialmente atores (espect-atores) no sentido de encontrarem, coletivamente,alternativas para a transformao de uma realidadeopressora.
Plato avalia o valor das produes da escultura e dapintura em funo do conceito de um conhecimento verdadeiro,isto , de uma conformidade com a ideia e acaba,necessariamente, delimitando, de maneira bastante restrita, ocrculo das produes artsticas que ele podia, de seu ponto devista, aprovar.
37
Relacionando essa interpretao de Plato ao que propeAugusto Boal no texto precedente, correto afirmar que
A Boal segue Plato, pois as artes so ligadas ao conceitode ideia, e ambos os autores valorizam a pintura e aescultura produzidas por vrias culturas e classes.
B Boal restringe o conceito de esttica na tentativa deevitar que tudo seja considerado arte e cultura.
C a partir da perspectiva de que no existe uma s esttica,Boal prope que se pense em um crculo bastanteabrangente de formas culturais e artsticas.
D Boal expande seu conceito de esttica ao formul-lo
com base em amplas discusses de temas relacionados pintura e escultura.
Desde meados dos anos 80 de sculo XX, diversos
estudos tm demonstrado que o aumento nas taxas de crimes e a
sua posterior manuteno em nveis elevados, bem como as
transformaes nos padres da criminalidade, no foram
acompanhados de mudanas mais radicais no sistema de justia
criminal, de maneira a possibilitar a sua adequao a essas novas
realidades.A partir dos anos 90, entretanto, com a criao dos
juizados especiais criminais e os resultados por eles alcanados
ao tratarem dos delitos de menor potencial ofensivo de forma
mais simplificada, rpida e negociada, formou-se o consenso
sobre a necessidade de reforma do sistema de justia criminal
como um todo e de sua reestruturao no mbito federal e
estadual.
O principal desafio colocado modernizao do sistema
de justia criminal, no que diz respeito s mudanas tanto
processuais quanto institucionais, harmonizar a efetividade e
celeridade do sistema com a preservao dos direitos e garantias
fundamentais das partes envolvidas. Outro desafio, no menos
importante, o de promover a identificao dos operadores com
os princpios almejados nas reformas, de maneira a fazer com que
tais prticas passem a nortear, de fato, suas prticas profissionais
cotidianas.J. D. Vargas e L. F. Z. Nascimento. O inqurito policial no Brasil uma pesquisa
emprica: o caso da investigao criminal de homicdios em Belo Horizonte.In:
Cadernos Temticos da CONSEG, n. 6, Ministrio da Justia, p.29, 2009.
Considerando as informaes do texto, julgue os itens seguintes.
38 O autor defende que a instituio judiciria deveria ser
receptiva s determinaes da cincia.
39 O texto defende que o sistema de justia criminal brasileiro
tem-se mostrado eficiente no tratamento da criminalidade,
prescindindo de reformas nas suas prticas profissionais.
40 O autor constata que assegurar direitos iguais no acesso
justia criminal requer a supremacia do Poder Executivo
sobre o Legislativo.
Com relao histria cultural da Era Vargas, julgue o
prximo item.
41 O Estado-Novo, ao tentar fortemente promover o valor do
trabalho, entrou em rota de coliso com a cultura da
malandragem, tal como corporificada pelo samba carioca.
Por essa razo, a ditadura Varguista sempre evitou,
deliberadamente, fazer do samba um dos componentes
simblicos da sua ideologia nacional.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
14/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 13
A idade da Terra
no incio nem o incio existiao tempo era antes de antese depois ainda haviaum outro vazio maioro vcuo incompleto
havia gases ares impraticveis
e a se passaram as noites e os anoso tempo foi tomando forma de algasmoluscos rpteis e folhas
o homem era apenasuma tmida ideia de deusque logo o decepcionou(o resto da histria voc conhece)
Nicolas Behr. Peregrino do estranho.Braslia: Pau-Braslia, 2004, p. 13
Com relao ao poema acima e aos mltiplos aspectos que elesuscita, julgue os itens que se seguem.
42 Infere-se do texto que a existncia da atmosfera terrestre sedeve presena humana na Terra.
43 Na ltima estrofe, fica evidenciada a insignificncia dohomem na perspectiva divina.
44 O chamado perodo Paleoltico (Idade da Pedra Lascada) foisucedido pelo Neoltico (Idade da Pedra Polida), perodomarcado por novidades como a introduo da agricultura ea domesticao de animais.
45 A atmosfera, a litosfera, a hidrosfera e a biosfera estointerligadas nos aspectos fsicos, qumicos e, historicamente,no tempo geolgico do sistema Terra.
A histria geolgica, o grande territrio, a extensa costamarinha e o clima tropical viabilizaram a presena e aconcentrao de diversas substncias minerais na atmosfera,hidrosfera, biosfera, crosta continental e ocenica do Brasil.No entanto, mesmo que as caractersticas fsicas do territriosejam importantes, o fator determinante para se conseguiraproveitar os bens minerais o investimento em pesquisa einovao tecnolgica.
Cludio Scliar. Minerao, base material da aventura humana.Belo Horizonte: Geoartelivros, 2004, p. 67 (com adaptaes).
A partir das informaes acima, julgue os itens de 46 a 52 eassinale a opo correta no item 53.
46 Os primeiros vestgios da espcie humana datam de cerca deum milho de anos e estiveram associados a uma pequenafaixa do planeta Terra, constituda por solos, rochas, gua,ar e organismos vivos.
47 Um dos desafios deste sculo o desenvolvimento detcnicas que viabilizem e ampliem a extrao dos bensminerais para que se garanta a riqueza das naes, levando-se em conta a necessidade de uma gesto sustentvel.
48 As flutuaes cambiais nas transaes internacionais noafetam um pas como a China, que, seguindo os passos doBrasil, tornou-se um dos maiores exportadores de minrio de
ferro do mundo.
49 A explorao do hidrocarboneto acumulado no estratogeolgico pr-sal caracteriza-se, principalmente, por noexigir tecnologia sofisticada e de alto custo.
50 As dificuldades tcnicas para se extrair metal das rochas noquadriltero ferrfero de Minas Gerais e as descobertas dedepsitos aurferos na Califrnia, em meados do sculo XIX,contriburam para a desativao de algumas empresas
mineradoras estrangeiras no Brasil, o que refora oargumento apresentado no final do texto sobre o fatordeterminante para se conseguir aproveitar os bens minerais.
51 O consumo de minerais vem diminuindo no mundo, pois,conforme se observa atualmente, graas ao investimento empesquisa e tecnologia, h mais facilidade em se gerar energiacom menor uso de recursos no renovveis e, tambm,renovveis.
52 O conhecimento acerca da dinmica tectnica de placas fundamental para a localizao de recursos minerais.
53 So necessrias aes especficas para que, da atividademineradora, resultem ganhos sociais para o Brasil. Paraalcanar tal resultado, a ao mais importante a ser adotada
A fomentar a dinamizao entre a utilizao de recursosminerais e a ampliao do consumo.
B desenvolver a articulao entre o uso do territrio, aeducao e a cidadania.
C articular as polticas pblicas com as modernas formasde gesto.
D estabelecer ambiente propcio economia mundializada.
Em termos de contribuio para o ordenamento
territorial, sobressai, na Regio de Influncia da Estrada Real, oprocesso de ocupao e de constituio de ncleos pioneiros deatividade econmica como foram os polos de minerao ,e a criao e a organizao de aldeias, vilas e cidades, muitas dasquais incorporavam arruamentos, infraestruturas, servios bsicose tcnicas construtivas do mais elevado nvel tecnolgico,equivalente quele prevalente no Portugal de correspondentepoca.
G.D. Calaes; G.Ferreira (Eds). A estrada real e a transferncia da corte portuguesa.Programa Rumys Projeto Estrada Real . Rio de Janeiro:CETEM/MCT/CNPq/CYTED, 2009, p. 36 (com adaptaes).
A partir das informaes acima, julgue os itens de 54 a 58.
54 Mesmo encerrado no sculo XVIII, o ciclo do ouro deixoumarcas espaciais significativas nas relaes sociais no Brasilcontemporneo.
55 A maneira como houve a formao espacial do territriobrasileiro ajuda a explicar e, ao mesmo tempo, influencia asprticas sociais relacionadas ao comrcio, ao dia a dia e aoexerccio de polticas pblicas. Essa formao vincula-se,tambm, aos recortes da sociedade fundamentados no
conceito de classe social.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
15/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 14
56 Os minrios, recursos no renovveis, exaurem-se devido sua contnua extrao. No Brasil, a ltima dcada foimarcada pela criao de diversas polticas pblicas queobjetivaram a preservao da riqueza mineral do pas para asprximas geraes. O resultado dessas polticas se traduz naalterao da legislao atual, que probe a extrao deminrios para uso industrial, no territrio nacional, queencontram substitutos ditos renovveis.
57
No sculo XVIII, no Centro-Sul do Brasil Colnia, onde seencontram atualmente as cidades de Gois e Pirenpolis,surgiu a capitania de Gois. O modelo de organizaourbana e econmica utilizado nas cidades dessa capitania,que esteve na Regio de Influncia da Estrada Real, serviude base para a criao do Distrito Diamantino, retardatriocom relao ao processo de expanso da atividade deextrativismo mineral no Brasil.
58 No sculo XVIII, o desenvolvimento da economiamineradora na regio da Estrada Real foi acompanhadode significativos movimentos populacionais e culminou como deslocamento do eixo administrativo e econmico doBrasil colnia para a regio Centro-Sul. nesse contexto
que se pode entender a transferncia da capital doVice-Reinado do Brasil, de Belm para o Riode Janeiro, em 1763.
Internet:.
A figura acima mostra um recurso usado para conter1um processo natural agravado pelas aes antrpicas, no quala combinao da ao mecnica do ar, da temperatura e dagua, juntamente com as ondas e as correntes marinhas,4envolvidas no transporte de sedimentos, atinge a praia doIcara, no Cear.
Como o problema apresentado envolve os7 moradores do local, a articulao de aes relativas polticagovernamental com o conhecimento tcnico no pode estardesvinculada da participao da comunidade, engajada em10sanar o problema.
Um tipo de engajamento poltico o que ocorre pormeio da cultura, em particular, por meio da arte. Diversos13diretores teatrais j abordaram o tema dos efeitos das aeshumanas sobre a natureza. Antunes Filho, renomado diretorteatral brasileiro, na montagem da pea Medeia, de 2001,16apresenta a personagem Medeia como smbolo de Gaia(a Terra), que se revolta contra sua prpria criao, devidoaos abusos cometidos contra ela. Nessa pea, o19
cenrio compunha-se dos quatro elementos consideradosconstitutivos da natureza na Antiguidade Grega.
Considerando a figura e o texto, julgue os itens de 59 a 65 e
assinale a opo correta no item 66.
59 imprescindvel a participao da comunidade na tentativa
de serem solucionados problemas complexos provenientes
da relao entre os homens e a natureza, porque o uso do
ambiente natural por todos, sem prejuzo aos ecossistemas,
exige maneira cidad de se pensar a formao territorial.60 No mundo ocidental, por influncia de Aristteles, a tcnica
no considerada algo positivo, visto que sua primazia, na
relao com o espao geogrfico, contribui para o aumento
da ao antrpica destrutiva da natureza, como o aludido
na figura.
61 Uma das caractersticas do teatro contemporneo, como
indica o exemplo da pea referida no texto, a busca pela
pureza de estilo, que implica a manuteno de textos em sua
forma e seu contedo integrais, o que coerente com o
carter universal das peas teatrais contemporneas.62 Infere-se do texto que, na encenao da pea Medeia,
Antunes Filho desenvolve tema do teatro grego clssico,
evitando abordar questes polticas e sociais da atualidade.
63 A superfcie terrestre modifica-se continuamente no tempo
geolgico por meio de eventos endgenos, como a
movimentao das placas tectnicas, os terremotos e o
vulcanismo. Tambm alterada por eventos exgenos, como
a eroso, o intemperismo e a ao dos organismos vivos, que
ocorrem na parte superior da crosta terrestre.
64 H ambiguidade no trecho a combinao da ao mecnica
do ar, da temperatura e da gua (R.3-4), visto que a estrutura
sinttica permite duas interpretaes: a combinao da
temperatura, da gua e da ao mecnica do ar; a
combinao das aes mecnicas do ar, da temperatura e da
gua.
65 O segmento envolvidas no transporte de sedimentos (R.5)
acrescenta ao texto informao que caracteriza tipos
especficos de ondas e correntes marinhas cuja ao
transforma o relevo.
66 Com o recurso mencionado no texto e ilustrado na figura,
visa-se impedir o processo conhecido cientificamente como
A eroso costeira ou marinha, que se desenvolve com o
avano das guas do mar sobre o litoral.
B intemperismo, que resulta de modificaes nas
propriedades fsicas e qumicas de minerais e rochas.
C mars, provocadas por ondas do oceano, em razo da
atrao gravitacional da Lua.
D mudana no nvel do oceano, resultante de alteraes
climticas e de correntes marinhas, que transportamsedimentos.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
16/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 15
Morte do LeiteiroCarlos Drummond de Andrade
H pouco leite no pas,1 preciso entreg-lo cedo.H muita sede no pas, preciso entreg-lo cedo.4H no pas uma legenda,que ladro se mata com tiro.
Ento o moo que leiteiro7de madrugada com sua latasai correndo e distribuindoleite bom para gente ruim.10Sua lata, suas garrafase seus sapatos de borrachavo dizendo aos homens no sono13que algum acordou cedinhoe veio do ltimo subrbiotrazer o leite mais frio16e mais alvo da melhor vacapara todos criarem fora
na luta brava da cidade.19
Meu leiteiro to sutilde passo maneiro e leve,antes desliza que marcha.22 certo que algum rumorsempre se faz: passo errado,vaso de flor no caminho,25co latindo por princpio,ou um gato quizilento.E h sempre um senhor que acorda,28resmunga e torna a dormir.
Mas este acordou em pnico(ladres infestam o bairro),31no quis saber de mais nada.O revlver da gavetasaltou para sua mo.34Ladro? se pega com tiro.Os tiros na madrugadaliquidaram meu leiteiro.37Se era noivo, se era virgem,se era alegre, se era bom,no sei,40
tarde para saber.
Da garrafa estilhaada,no ladrilho j sereno43escorre uma coisa espessaque leite, sangue... no sei.Por entre objetos confusos,46mal redimidos da noite,duas cores se procuram,suavemente se tocam,49amorosamente se enlaam,formando um terceiro tom
a que chamamos aurora.52
Com relao ao poema Morte do Leiteiro, de Carlos Drummond
de Andrade, julgue os itens a seguir.
67 O leiteiro um personagem caracterizado no poema
sobretudo em sua dimenso psicolgica, o que aproxima a
estrutura do poema de um texto jornalstico.
68 O narrador enuncia os fatos de forma a aderir ao ponto de
vista do senhor que mata o leiteiro por acidente, como se
verifica na forma sutil com que avalia como imprudente a
ao do personagem que entrega leite em domiclio.
69 Pela maneira como so apresentados sentimentos em um
modelo potico sucinto e inspirado na tradio clssica, o
poema pode ser considerado um dilogo de Carlos
Drummond de Andrade com a poesia do grupo de poetas
brasileiros que ficou conhecido como Gerao de 45.
70 A imagem final do poema extrai sua eficcia esttica do
atrito entre a beleza de uma imagem comumente associada
esperana (aurora) e a condio trgica da inusitada
mistura de cores que resulta do assassinato do leiteiro
(leite e sangue).
71 Nesse poema, foram utilizados recursos literrios
caractersticos do primeiro momento modernista, tais como
o humor e a pardia.
72 Nos seis versos iniciais do poema, a impessoalidade potica
reforada pelo emprego de oraes sem sujeito ou com
sujeito indeterminado. Tal impessoalidade contrasta com aaproximao entre narrador e personagem, marcada,
textualmente, pelo emprego do pronome Meu no verso
Meu leiteiro to sutil (v.20).
73 O autor emprega recursos lingusticos para expressar, de
forma impessoal, a voz da ideologia que fundamenta a
atitude do senhor que atira no leiteiro sem refletir sobre o
real perigo de tal ato.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
17/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 16
I-Juca PiramaGonalves Dias
Meu canto de morte,Guerreiros, ouvi:Sou filho das selvas,Nas selvas cresci;Guerreiros, descendoDa tribo Tupi.Da tribo pujante,Que agora anda errantePor fado inconstante,Guerreiros, nasci;Sou bravo, sou forte,Sou filho do Norte;Meu canto de morte,Guerreiros, ouvi.
Aos golpes do imigo,Meu ltimo amigo,Sem lar, sem abrigoCaiu junto a mi!
Com plcido rosto,Sereno e composto,O acerbo desgostoComigo sofri.
Meu pai a meu ladoJ cego e quebrado,De penas ralado,Firmava-se em mi:Ns ambos, mesquinhos,Por nvios caminhos,Cobertos despinhosChegamos aqui!
Eu era o seu guiaNa noite sombria,A s alegriaQue Deus lhe deixou:Em mim se apoiava,Em mim se firmava,Em mim descansava,Que filho lhe sou.
Ao velho coitadoDe penas ralado,J cego e quebrado,
Que resta? Morrer.Enquanto descreveO giro to breveDa vida que teve,Deixai-me viver!
No vil, no ignavo,Mas forte, mas bravo,Serei vosso escravo:Aqui virei ter.Guerreiros, no coroDo pranto que choro:Se a vida deploro,
Tambm sei morrer.
A partir do trecho apresentado, extrado do clssico poema do
indianismo brasileiro I-Juca Pirama, julgue os itens a seguir.
74 Ao utilizar como recurso de composio a narrativa em
primeira pessoa do singular, o autor potencializa o apelo
romntico do texto, fazendo que o drama do personagem
Tupi seja sublinhado pela perspectiva ntima, a partir da qualos fatos so apresentados.
75 Para conferir dramaticidade ao momento de tenso em que
o ndio Tupi se apresenta tribo que o aprisionou, o poeta
utiliza esquema mtrico e rtmico gil, destacando-se a
redondilha maior e as rimas cruzadas.
76 O ndio, nesse poema de Gonalves Dias e nas demais obras
do indianismo romntico brasileiro, representado segundo
tcnica literria realista, por meio da qual se pretende revelar
o ndio como legtimo dono das terras e da identidade
cultural do pas.
77 Verifica-se, nas ltimas estrofes apresentadas, que o grande
temor do personagem narrador a morte, apesar de a desdita
que a vida reservou a ele e a seu pai ser apresentada em
forma de lamento.
78 O movimento romntico brasileiro, do qual o poema I-Juca
Pirama produo exemplar, procurou estabelecer as bases
literrias da identidade cultural brasileira, objetivando a
superao do cosmopolitismo expresso pela esttica
neoclssica, caracterstica do Arcadismo.
79 Autores do modernismo brasileiro retomaram o tema do
ndio moralmente forte como smbolo da nao, como se
pode verificar na obra Macunama, de Mrio de Andrade.
80 No contexto da literatura brasileira do sculo XIX, era
incomum o recurso a protagonistas amerndios em poemas
picos e romances. Especialmente os autores que se filiavamao romantismo tenderam a dar destaque, nos seus textos a
heris de provenincia europeia, como forma de rejeitar o
projeto de uma identidade brasileira, bem como de restaurar
os laos com a cultura europeia, que haviam sido cortados
desde a independncia.
81 O refro do poema Meu canto de morte,/ Guerreiros,
ouvi remete ao passado do personagem pico I-Juca
Pirama, como indica o emprego da forma verbal ouvi,
flexionada no pretrito do indicativo.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
18/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 17
Atualmente, o perdo laico pressupe uma transformao moral tanto do agressor quanto de quem foi agredido. Para haverperdo, preciso, de um lado, arrependimento sincero e, do outro, disposio para apagar os ressentimentos. A ideia de que perdoarexige um processo de mo dupla empregada com naturalidade nas mais diversas instncias da vida contempornea entre maridoe mulher, entre colegas de trabalho, entre naes, entre empresas e consumidores. De fato, o moderno conceito ocidental de perdo,com o reconhecimento de culpa, arrependimento e disposio do ofendido para absolver o ofensor, se teria materializado nas reflexesticas do filsofo alemo Immanuel Kant (1724-1804), que transferiu do plano divino para o humano a virtude do perdo. O diagramaabaixo mostra as variaes da relao perdo e culpa em diversos culturas.
A partir das informaes do texto, julgue os itens a seguir.
82 No trecho acerca do final da Idade Mdia, a locuo desde que introduz a condio estabelecida para que houvesse perdo daforma prevista por lei em vigor na Europa, ou seja, a converso do ofensor ao cristianismo.
83 No sculo XVI, o telogo alemo Martinho Lutero iniciou a Reforma Protestante, que culminou com a ciso da cristandade
ocidental e com o surgimento de diversas denominaes crists que no se submetiam autoridade papal. Uma das razes quemotivaram Lutero a se indispor contra a ortodoxia catlica foi a prtica da venda de indulgncias pela Igreja.
84 O texto associa a ideia de perdo da sociedade ocidental atual a uma filosofia de base europeia, o iluminismo, retratada no textocomo o pice das conquistas ocidentais de natureza tica.
85 O conceito ocidental moderno de perdo envolve trs requisitos, em um processo bilateral: o reconhecimento da culpa peloagressor, o subsequente arrependimento pelo mal cometido e a disposio do agredido de eliminar o ressentimento causado pelaagresso.
86 As noes atribudas pelo texto ao perdo segundo o cristianismo, na Idade Mdia, e ao perdo segundo os maometanos seaproximam no sentido de que, nos dois casos, o perdo concedido pelo agredido com o intuito de evitar represlias que possamser impostas por autoridades divinas.
87 O Iluminismo, embora fosse, em grande parte, inspirado em ideais da Antiguidade Greco-romana, no que se refere ao
comportamento humano e ao perdo, ops-se viso grega ao considerar o homem como senhor de suas aes e como titular dopoder de perdoar seu semelhante.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
19/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 18
Durante sculos, os escravos afro-americanos
aprenderam a ler em condies extraordinariamente difceis,
arriscando a vida. Aqueles que quisessem se alfabetizar eram
forados a encontrar mtodos tortuosos de aprender. Aprender a
ler, para os escravos, no era um passaporte imediato para a
liberdade, mas uma maneira de ter acesso a um dos instrumentos
poderosos de seus opressores: o livro. Os donos de escravos (tal
como os ditadores, tiranos, monarcas absolutos e outros
detentores do poder) acreditavam firmemente no poder da palavra
escrita. Como sculos de ditadores souberam, uma multido
analfabeta mais fcil de dominar; uma vez que a arte da leitura
no pode ser desaprendida, o segundo melhor recurso limitar
seu alcance. Os livros, escreveu Voltaire no panfleto satrico
Sobre o Terrvel Perigo da Leitura, dissipam a ignorncia, a
custdia e a salvaguarda dos estados bem policiados.
Alberto Manguel. Uma histria da leitura. (Trad. Pedro Maia Soares).
So Paulo: Companhia das Letras, 1997, p. 312-15 (com adaptaes).
A partir do texto acima, julgue os prximos itens.
88 No texto, so apresentadas duas maneiras de um ditador
controlar o acesso leitura: manter analfabetos aqueles que
domina ou controlar o que leem os que sabem ler. Para
atingir os objetivos no segundo caso, uma estratgia
utilizada, com certa frequncia, impor a leitura de
interpretao nica, reprimindo as vozes dissonantes.
89 Defende-se no texto o carter inequvoco do livro como
instrumento de emancipao poltica, caracterstica que
impede seu uso na dominao de pessoas ou povos.
90 Em Salvador, na rebelio conhecida como a Revolta dos
Mals confronto sangrento entre escravos africanos
seguidores do islamismo e tropas do governo brasileiro ,
destaca-se o fato de muitos revoltosos estarem aptos para ler
e escrever no idioma rabe, o que contribuiu para a
preparao da insurreio.
91 O texto construdo com base no exemplo da relao com
a leitura que estabelecem escravos afro-americanos e donos
de escravos. Argumentao aplicada para abarcar formas
de dominao e, assim, mostrar que a leitura pode
desestabilizar poderes autoritrios.
Qualquer pessoa que matar outra ou mandar matar,
morra por isso morte natural*. Porm, se algum fidalgo de grande
solar matar algum, no seja julgado morte sem no-lo fazerem
saber, para vermos o estado, linhagem e condio da pessoa,
assim do matador como do morto, qualidade e circunstncias da
morte, e mandarmos o que for de servio de Deus e bem da
Repblica.
O escravo, ora seja cristo, ora o no seja, que matar seu
senhor, ou filho de seu senhor, seja atenazado, e lhe sejam
decepadas as mos, e morra morte natural na forca para sempre;
e se ferir seu senhor sem o matar, morra morte natural. E se
arrancar alguma arma contra seu senhor, posto que no o fira,
seja aoitado publicamente com barao e prego pela vila, e seja-
lhe decepada uma mo.
(*) A expresso morrer morte natural designa a condenao de algum pena
de morte.
Lara, Silvia H. (ed.). Ordenaes filipinas, Livro V.
So Paulo: Companhia das Letras, 1999, p. 143-44; 158.
Considerando o texto acima, que apresenta um extrato das
Ordenaes Filipinas, base do direito portugus do incio do
sculo XVII at meados do sculo XIX, julgue os itens que seseguem.
92 Pode-se depreender do texto que nobres acusados de ter
cometido crime de assassinato dispunham de tratamento
especial por parte da justia portuguesa.
93 As Ordenaes Filipinas, como tal, nunca chegaram a ser
aplicadas no territrio brasileiro.
Com relao histria da Amrica Latina no sculo XIX, julgueo prximo item.
94 O sculo XIX foi marcado, no Mxico, por dois perodos em
que se tentou consolidar um regime poltico monrquico. Os
dois imperadores mexicanos, Augustn de Iturbide e
Maximiliano de Habsburgo-Lorena, compartilharam no s
o fato de terem governado por perodos relativamente curtos,
mas tambm o destino de terem sido executados aps a sua
deposio.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
20/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 19
Ilustrao do interior monumental do estdio estatal de Josef Thorak, emMunique, no perodo nazista.
Nurembergue sediou, em setembro de 1935, as festividades do Partido Nacional Socialista alemo, ocasio em que Adolf
Hitler discursou a respeito do papel da arte na sua poltica de estado. Durante o perodo nazista de 1933 a 1945, o governo alemo
promoveu um estilo de arte oficialmente aprovado, que se embasava em um modelo romntico e realista. Os nazistas constataram que
a arte poderia no somente conter mensagem poltica, mas tambm ser importante meio de criar e induzir desejos e sonhos no povo
alemo, controlando o seu comportamento. Tal providncia, habilmente implementada pelo governo, resultou em uma esttica de
Estado de conceitos estereotipados, antissemita e conservadora. As esculturas foram o melhor meio de expresso da obsesso nazista
com a raa e a biologia. Por intermdio da sua expresso corporal, essas obras ofereciam um modelo de identidade ideal ao povoalemo. Alm disso, ao serem exibidas nos espaos pblicos, as esculturas eram mais suscetveis influncia poltica que as pinturas,
destinadas, principalmente, ao recolhimento dos interiores.
Josef Thorak e Arno Brecker foram os principais artistas representantes da arte oficial do regime nazista. Algumas de suas
obras esto ilustradas nas figuras abaixo.
Arno Breker: O Exrcito (alto esquerda), o Partido (alto direita) e o ptio interno daChancelaria nazista em Berlim.
A partir das informaes apresentadas, julgue os itens a seguir.
95 A monumentalidade das esttuas coadunava-se com os desfiles megalomanacos nazistas, cujo objetivo era impressionar os
espectadores presentes, transmitindo, entre outras mensagens, a sensao de poder do Estado alemo.
96 O carter estritamente pessoal, particular e subjetivo do realismo socialista sovitico uma das caractersticas que diferencia a
arte sovitica do regime stalinista da arte do perodo nazista.
97 Os tipos humanos utilizados como modelos das esttuas nazistas eram pessoas comuns, legtimas representantes da raa ariana,
retratadas de maneira no idealizada.
98 As figuras evidenciam influncia da arte clssica grega e romana na arte do perodo nazista.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
21/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 20
A dupla moral e as santinhas de pau oco
Durante o sculo XIX, continuavam sem punio as1infidelidades descontnuas e transitrias por parte doshomens casados, bem como se toleravam concubinatos deescravas com seus senhores. As regras do celibato eram4abertamente desrespeitadas. Embora no haja estatsticassobre o assunto, de se supor que as relaes extraconjugaisfossem correntes. O adultrio perpetuava-se como7
sobrevivncia de doutrinas morais tradicionais. Fazia-seamor com a esposa quando se queria descendncia; norestante do tempo, era com a outra. A fidelidade conjugal era10sempre tarefa feminina; a falta de fidelidade masculina eravista como um mal inevitvel que se havia de suportar. Erasobre a honra e a fidelidade da esposa que repousava a13perenidade do casal.
Mas seriam elas to santinhas assim? Os amoresadlteros custavam caro para as mulheres de elite. Em 1809,16certo Joo Galvo Freire achou-se preso, no Rio de Janeiro, por ter, confessadamente, matado sua mulher, D. MariaEufrsia de Loiola. Alegando legtima defesa da honra,19
encaminhou ao Desembargo do Pao uma petio solicitandoseguro real para, solto, tratar de seu livramento. A respostados desembargadores no deixa dvidas sobre a tolerncia22que rodeava tais tipos de crimes: a ocasio em que este [omarido] entrou em casa, os achou ambos, esposa e amante,deitados numa rede, o que era bastante suspeitar a perfdia e25o adultrio e acender a clera do suplicante, que, levado dehonra e brio, cometeu aquela morta em desafronta sua,julgando-se ofendido.28
J entre mulheres de camadas desfavorecidas, asoluo era a separao. Algumas mais corajosas outementes a Deus declararam, em testamento, que, por31fragilidade humana, tiveram cpula ilcita durante o
matrimnio.Mary Del Priory. Histria do amor no Brasil. SoPaulo: Contexto, 2005, p. 187-192 (com adaptaes).
Com base no texto acima, julgue os seguintes itens.
99 O texto descreve prticas sociais de forma generalizada. Umdos recursos utilizados pelo autor para atingir esse fim oemprego da partcula se ao longo do texto com o efeito deapagamento de um sujeito bvio, como ocorre em bemcomo se toleravam (R.3), de se supor (R.6), Fazia-seamor (R.8-9) e que se havia de suportar (R.12).
100 O texto pode ser classificado como acadmico, em que a
autora usa tom impessoal e distante, de forma compatvelcom a crena de que textos acadmicos e cientficos devemser objetivos e isentos de marcas de subjetividade do autor.
101 H, no texto, elementos que permitem inferir que o objetivodo casamento, no sculo XIX, era a constituio da prole ea garantia de descendncia, o que est relacionado acasamentos frequentemente acordados por questeseconmicas e de poder.
102 Um dos objetivos do texto mostrar como o comportamentoreferente ao adultrio definido, no sculo XIX, por fatorescomo gnero e classe social dos envolvidos. Nessecontexto, o pior desfecho estava reservado para as mulheres
adlteras de classes trabalhadoras, que eram abandonadaspelos maridos trados.
Na verdade, o mestre fitava-nos. Como era mais1severo para o filho, buscava-o muitas vezes com os olhos,para traz-lo mais aperreado. Mas ns tambm ramos finos,metemos o nariz no livro, e continuamos a ler. Afinal, cansou4e tomou as folhas do dia, trs ou quatro, que ele lia devagar,mastigando as ideias e as paixes. No esqueam queestvamos ento no fim da Regncia, e que era grande a7
agitao pblica. Policarpo tinha, decerto, algum partido,mas nunca pude averiguar esse ponto. O pior que ele podiater, para ns, era a palmatria. E essa l estava, pendurada no10portal da janela, direita, com os seus cinco olhos do diabo.Era s levantar a mo, despendur-la e brandi-la, com a forado costume, que no era pouca. E da, pode ser que, alguma13vez, as paixes polticas dominassem nele a ponto de poupar-nos uma ou outra correo. (...)
Estendi-lhe a mo direita, depois a esquerda, e fui16recebendo os bolos uns por cima dos outros, at completardoze, que me deixaram as palmas vermelhas e inchadas.
Acabou, pregou-nos outro sermo. Chamou-nos sem-19 vergonhas, desaforados, e jurou que, se repetssemos onegcio, apanharamos tal castigo que nos havamos delembrar para todo o sempre.22
Machado de Assis. Contos de escola. So Paulo: Cosac & Naify, 2002, p. 13 e 24.
Considerando o texto acima, extrado de Contos de Escola, e osdiversos temas por ele suscitados, julgue os itens de 103 a 116.
103 Na orao que me deixaram as palmas vermelhas einchadas (R.18), caso fosse inserida a preposio com
para introduzir o termo as palmas, no haveria prejuzopara a correo gramatical do perodo, mas haveria alteraoda funo sinttica desse termo, bem como dopronome me.
104 Os vocbulos vermelhas (R.18) e inchadas (R.18), assimcomo sem-vergonhas (R.19-20) e desaforados (R.20),exercem a funo de predicativo, respectivamente, daexpresso as palmas (R.18) e da forma pronominal nosem Chamou-nos (R.19).
105 A expresso tal castigo (R.21) refere-se aos os bolos unspor cima dos outros, at completar doze (R.17-18).
106 Depreende-se do texto que, na relao entre mestre e alunos, estratgia empregada pelo mestre, no controle da situao,seguiu-se, tacitamente, uma estratgia defensiva dos alunos.
107 Nos segmentos mastigando as ideias e as paixes (R.6) ecom os seus cinco olhos do diabo (R.11), foi empregada alinguagem figurada, o que se coaduna com o carter literriodo texto.
108 A orao buscava-o muitas vezes com os olhos (R.2)mantm relao com duas oraes: uma que inicia o perodoe acrescenta ao trecho a noo adverbial de causa, e outra
que fecha o perodo e tem noo de finalidade.
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
22/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 21
Figura I Ordem e Caos, gravura de M.C. Escher.
109 No trecho No esqueam que estvamos ento no fim da Regncia (R.6-7), o narrador dirige-se aos leitores, utilizando alinguagem em sua funo conativa, como evidencia o emprego do modo imperativo no incio do perodo.
110 Assim como a palmatria, mencionada no texto, serviu de instrumento de opresso aos alunos, a Guarda Nacional, criada peloministro da Justia, o padre Feij, serviu para reprimir as foras anrquicas contrrias s aristocracias locais.
111 O trecho reproduzido acima representativo da esttica realista de Machado de Assis, caracterizada pela observao crtica dasociedade e pelo tratamento no idealista das personagens.
112 Os contos machadianos so conhecidos pela habilidade ficcional narrativa que frequentemente se une aluso a fatos histricosdo sculo XIX, como acontece nos Contos de Escola.
113 A exemplo de Dom Casmurro, romance da segunda fase machadiana, a obra Contos de Escola extrai sua fora ficcional dorecurso narrativo do fluxo de conscincia.
114 A relao entre a poltica e o castigo empregado pelo mestre sublinhada com fina ironia pelo narrador, como se pode perceberno ltimo perodo do primeiro pargrafo.
115 O narrador menciona a possibilidade de o mestre Policarpo ter algum partido. Considerando o perodo da histria brasileira a quea narrativa se refere o fim da Regncia , Policarpo poderia optar por regressistas ou por progressistas.
116 Dentro do contexto histrico contemplado na narrativa, a Cabanagem, a Sabinada e a Balaiada podem compor o quadro daagitao pblica (R.8) a que alude o narrador.
A perspectiva, com seus efeitos visuais e artsticos impressionantes, tem a matemtica como fundamento. A obra reproduzida na figuraI abaixo, intitulada Ordem e Caos, faz parte do acervo do artista holands M. C. Escher. Partindo do centro da circunferncia quedelimita a figura I e recortando-a ao longo de dois raios, obtm-se a figura II a seguir.
A partir dessas informaes, julgue os itens de 117 a 119 e faa o que se pede no item 120, que do tipo B.
117 As gravuras de Escher eram como preparaes para as suas pinturas, o que explica o apego aos detalhes evidenciado nas obrasdesse artista.
118 A multiplicao da realidade visual organizada racionalmente e a continuidade das formas ao infinito so caractersticas da obra
de Escher.119 O atento desenho de observao e o cuidado com os detalhes so elementos constantes no s na obra de Escher, mas tambm
nas obras de alguns dos seus conterrneos flamengos.
120 Tomando 3,14 como valor aproximado paraB e considerando que o comprimento da circunferncia da figura I igual a 15,7 cm,calcule, em mm2, a rea do setor circular representado na figura II. Para a marcao no caderno de respostas, despreze a partefracionria do resultado final obtido, aps efetuar todos os clculos solicitados.
RASCUNHO
Figura II
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
23/24
Caderno Razo
1. Vestibular de 2011 1. DIA 22
REDAO EM LNGUA PORTUGUESA
ATENO: Nesta prova, faa o que se pede, utilizando, caso deseje, o espao indicado para rascunho no presentecaderno. Em seguida, escreva o texto na folha de texto definitivo da prova de redao em lngua portuguesa, no localapropriado, pois no sero avaliados fragmentos de texto escritos em locais indevidos. Respeite o limite mximo de linhasdisponibilizado. Qualquer fragmento de texto alm desse limite ser desconsiderado. Na folha de texto definitivo daprova de redao em lngua portuguesa , identifique-se apenas no cabealho, pois ser atribuda nota zero ao texto quetenha qualquer assinatura ou marca identificadora fora do local apropriado.
Texto 1
Os trotes comearam ainda na Idade Mdia,quando os calouros eram colocados nos vestbulos (da aorigem da palavra vestibular), que antecediam a sala deaula. Ali, eles tinham os cabelos raspados por medidaprofiltica, pois havia a possibilidade de propagao dedoenas, sobretudo da peste.
Internet: .
Texto 2
A lgica que sustenta o trote adominao de um sujeito mais instrudo sobreoutro menos instrudo comea nosprimeiros dias de universidade, mas no acaba naformatura. O sujeito que sofre e depois aplica otrote, durante todo o perodo universitrio,termina o curso convencido dessa verdadenatural e continua aplicando-o nos calouros davida.
Aquelas pessoas que nunca conseguiroconcluir sequer o ensino fundamental sero os
eternos calouros desse exrcito de veteranos.Quem mandou ser analfabeto? Como se v, trgica a primeira lio aprendida nauniversidade: os que sabem mais tm o direitonatural de subjugar os que sabem menos.
M. A. S. Reis. Calouro humano. Internet: (com adaptaes).
Texto 3
O trote uma atividade ldica em que deveriam sempre ser preservadas aintimidade e a honra dos calouros. Os abusos que, esporadicamente, ocorrem nopodem justificar que se estabelea uma norma rgida para coibir essa prticatradicional nas universidades.
Os que desejam acabar com o trote nas universidades esquecem que elepromove, pelas brincadeiras, a integrao entre calouros e veteranos, criandoum ambiente de confraternizao e solidariedade entre os alunos. A brincadeirano pode ser varrida do meio acadmico.
Considerando que os textos das provas objetivas e os fragmentos acima apresentados tm carter unicamentemotivador, redija um texto dissertativo-argumentativo posicionando-se acerca do trote nas universidades erespondendo seguinte pergunta:
Trote nas universidades: uma brincadeira inocente ou um castigo sem crime?
No seu texto, aborde, necessariamente, os seguintes aspectos:
< natureza ambgua do trote;< consequncias para aqueles que passam pelo trote.
Internet: .
8/3/2019 1_VEST_2011_PRIMEIRO_DIA_CADERNO_RAZAO
24/24
RASCUNHO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30