1

FIRSATFIRSATÇÇI MI MİİKOZ KOZ ETKENLERETKENLERİİNNİİ TANIYALIM... TANIYALIM...

Prof. Dr. Prof. Dr. SevtapSevtap ArArııkankanHacettepe Hacettepe ÜÜnivniv. T. Tııp Fak.p Fak.Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji ve Klinik 

Mikrobiyoloji ADMikrobiyoloji AD

2

Bu infeksiyonlara, aslında sürekli birlikte yaşamakta olduğumuz, normal floramızda ya da doğada bulunan mantarlar neden olur.

Bu mantarlar, sağlıklı, herhangi bir nedenle risk taşımayan konakta hiçbir patolojiye yol açmazken, immün sistem baskılandığında, hastalık etkeni olarak karşımıza çıkar.

Fırsatçı mikozlar, immün sistemi baskılanmışolgularda önemli bir morbidite ve mortalitenedenidir.

3

ŞŞimdi, fimdi, fıırsatrsatççıı mikoz etkeni olarakmikoz etkeni olaraken sen sıık kark karşışılalaşışılan mantarlardan bazlan mantarlardan bazıılarlarıınnıın, n,

makroskopikmakroskopik ve ve mikroskopikmikroskopik öözelliklerini zelliklerini tantanııyalyalıımm......

Bunun iBunun iççin, slayt gein, slayt geççiişşlerini yapallerini yapalıım ve m ve yyöönlendirmeleri takip edelim... nlendirmeleri takip edelim...

4Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

Candida, fırsatçı mikozların en sık nedenidir. Gram boyama yöntemiyle, Gram (+), tomurcuklanan maya hücreleri şeklinde görülür. Bu yapılara psödohif eşlik edebilir.

Farklı Candida türleri, mısır unlu tween 80 besiyerinde farklıgörünümler oluşturur.

5

Şimdi, Candida albicans’ın mikroskopik görünümü ile ilgili bilgi edinmek için burayı tıklayalım.

Daha sonra sunuma geri dönelim.

Candida türleri arasında en sık infeksiyon etkeni olan tür, Candida albicans’dır.

1.

6

Şimdi, Candida albicans’ın kromojenik besiyerindeoluşturduğu kolonileri inceleyelim.

İİncelemincelemişş olduolduğğunuz gibiunuz gibi, , klamidosporlarklamidosporlar,, Candida albicans’ın mısır unlu tween 80 besiyerindeki

görünümünde önem taşıyan yapılardır.

7Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

8

Candida albicans, kromojenikbesiyerinde, ELMA YEŞİLİ renginde

koloniler oluşturur.

9

2.

C. albicans’dan sonra, sık infeksiyon etkeni olarak karşımıza çıkan bir diğer Candida türü, Candida tropicalis ’dir.

Şimdi, Candida tropicalis ’in mikroskopik görünümünü incelemek için burayı tıklayalım.

Daha sonra sunuma geri dönelim.

10

Ziyaret ettiğiniz sitede gördüğünüz gibi, mısır unlu tween 80 besiyerinde, psödohif boyunca, oval, goval, göözyazyaşışı bibiççimindeiminde

blastosporların görülmesi, Candida tropicalis için tipiktir.

11

Şimdi, Candida tropicalis’in kromojenik besiyerindeoluşturduğu kolonileri görelim.

12Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

13

Candida tropicalis, kromojenikbesiyerinde, METALİK MAVİ renkte

koloniler oluşturur.

14

Küçük blastosporlar

Psödohif yok!

Candida glabrata’nın, mısır unlu tween 80 besiyerindeki

görünümü. Blastosporlarınküçük oluşu tipik. En önemli

özellik ise psödohifin olmaması!

3.

Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

15

Şimdi, Candida glabrata’nın Sabouraud dekstroz agarda oluşturduğu kolonileri görelim.

16Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

17

Candida glabrata,Sabouraud dekstroz agarda, beyaz, düzgün kenarlı, küçük

koloniler oluşturur.C. glabrata suşları azol grubu

antifungal ilaçlara direndirenççli li olabilir!!

18

Direnç yönünden önem taşıyan bir başka Candida türü Candida Candida kruseikrusei. Flukonazole doğal dirençli.

Candida krusei ile ilgili daha çok bilgi ve mikroskopik görünüm için buraya tıklayalım.

Daha sonra sunuma geri dönelim.

4.

19

Şimdi, Candida krusei’nin Sabouraud dekstroz agardaoluşturduğu kolonileri görelim.

20Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

21

Kuru,

filamentöz kenarlı,

krem renkli

koloniler

22

Bu gördüklerimiz, sık izole edilen Candidatürlerinden sadece birkaçı.

Diğer Candida türlerinin isimlerini görmek için aşağıdaki link’e tıklayalım.Daha sonra sunuma geri dönelim.

Klinikte sık izole edilen Candida türleri

23

5.Fırsatçı mikoz etkeni olan başka mayalar da var.

Bunlardan birisi, TRICHOSPORON.

Tesbih tanesi-dikdörtgen şeklinde artrokonidyum

Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

ArtrokonidyumArtrokonidyum oluşturması, en önemli özelliği

24

Şimdi, Trichosporon’un Sabouraud dekstroz agardaoluşturduğu kolonilere bakalım.

25Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

26

Kolonilerin görünümüçok tipik...

Beyaz, kuru, Beyaz, kuru, kkııvrvrıımlmlıı, , kirekireçç

görünümünde

27

6.

maya hücresi

Kapsül boşluğu

Cryptococcus neoformans--çini mürekkebi ile boyanmış. Maya hücresinin çevresinde kapsül boşluğu görülmekte. Şimdi, Cryptococcus neoformans’ın üreaz aktivitesine sahip olup olmadığını görmek için üürelireli besiyerine bakalım.

Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

28Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

29

Cryptococcus neoformans, üreazenzimine sahiptir. Üreli besiyerine

ekildiğinde, üreaz enzimini kullanarak üreyi parçalar. Besiyerinin rengi,

sarıdan pembeye döner.

30

7.

Vezikül (topuz)

Fiyalidler (parmaksı uzantılar)

Fırsatçı mikozların Candida ’dan sonraki en sık nedeni Aspergillus türleridir. En sık infeksiyon etkeni olan Aspergillustürü, Aspergillus fumigatus’dur.

Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

Konidya(sporlar)

Gördüğünüz resim, laktofenol pamuk mavisi ile boyanmış bir A.fumigatus suşuna ait. Vezikül, tüm Aspergillus türlerinde ortak yapı. Fiyalidler, A. fumigatus suşlarında tek sıra ( ‘uniseriate’).

31

Şimdi, Aspergillus fumigatus’un Sabouraud dekstroz agarda oluşturduğu koloniyi görelim.

32Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

33

ÖN YÜZ: ‘MAVİ-YEŞİL’ renkte

‘kadifemsi’

Koloni

ÖN YÜZ: ‘MAVİ-YEŞİL’ renkte

‘kadifemsi’

Koloni

34

8.

Sık infeksiyon etkeni olan bir başka Aspergillus türüAspergillus flavus. A. flavus’un fiyalidleri tek ya da çift sıra

olabilir (‘uniseriate’ veya ‘biseriate’)

Vezikül

Fiyalidler

Konidya

Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

hif

35

Şimdi, Aspergillus flavus’un Sabouraud dekstroz agarda oluşturduğu kolonileri görelim.

36Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

37

ÖN YÜZ: ‘Ç‘ÇİİMEN YEMEN YEŞİŞİLLİİ’’ renginde

‘kadifemsi’

Koloniler

38

9.Fırsatçı mikoz etkeni olan başka küfler de var.

Bunlardan birisi, RHIZOPUS.

Rhizopus’un en önemli yapısal özelliği hifhiflerininseptasseptasıızz olması

Rhizopus ile ilgili merak ettiklerimiz için verilen link’i ziyaret edelim.

Daha sonra sunuma geri dönelim.

39

Şimdi, Rhizopus’un Sabouraud dekstroz agardaoluşturduğu kolonileri inceleyelim.

40Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

41

Rhizopus’un kolonileri ‘pamuk pamuk şşekereker’’e benzer.

42

10.İnceleyeceğimiz son fırsatçı mikoz etkeni mantar

FUSARIUMFUSARIUM

Septalı hif

Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

Makrokonidya(kano şeklinde)

43

Şimdi, Fusarium solani’nin Sabouraud dekstroz agardaoluşturduğu kolonileri görelim.

44Hacettepe Üniv., Mikoloji Lab. Arşivinden

45

‘Pamuksu’ koloniler

ARKA YÜZde belirgin,YAVRU AĞZI renkli pigment

‘Pamuksu’ koloniler

ARKA YÜZde belirgin,YAVRU AYAVRU AĞĞZIZI renkli pigment

46

Sunumumuzun sonuna yaklaştık. Klinik önem taşıyan diğer mantarların da isimlerini görmek

ister misiniz?

Listeyi gözden geçirdikten sonra, devam etmek için sunuma geri dönelim.

Klinik önem taşıyan mantar cins ve türleri

47

A

•Absidia spp.

•Acremonium spp.

•Acrophialophora fusispora

•Actinomadura spp.

•Alternaria spp.

•Apophysomyces sp.

•Arthrinium spp.

•Arthrographis spp.

1.Arthrographis kalrae

•Aspergillus spp.

1.Aspergillus flavus

2.Aspergillus fumigatus

3.Aspergillus glaucus

4.Aspergillus granulosus

5.Aspergillus nidulans

6.Aspergillus niger

7.Aspergillus terreus

8.Aspergillus ustus

9.Aspergillus versicolor

•Aureobasidium spp.

C

•Candida spp.

1.Candida albicans

2.Candida famata

3.Candida glabrata

4.Candida guilliermondii

5.Candida inconspicua

6.Candida kefyr

7.Candida krusei

8.Candida dubliniensis

9.Candida lambica

10.Candida lipolytica

11.Candida lusitaniae

12.Candida parapsilosis

13.Candida tropicalis

14.Other species of Candida

•Chaetomium spp.

•Chrysosporium spp.

•Cladophialophora spp.

•Cladosporium spp.

•Coccidioides spp.

•Conidiobolus spp.

•Cryptococcus spp.

1.Cryptococcus albidus

2.Cryptococcus humicolus

3.Cryptococcus laurentii

4.Cryptococcus neoformans

•Cunninghamella spp.

•Curvularia spp.

B

•Basidiobolus spp.

•Beauveria spp.

•Bipolaris spp.

1.Bipolaris australiensis

2.Bipolaris hawaiiensis

3.Bipolaris spicifera

•Blastomyces spp.

•Blastoschizomyces sp.

•Botrytis spp.

Up

D

•Dermatophytes

Up

E

•Emmonsia spp.

•Epicoccum spp.

•Epidermophyton spp.

•Exophiala spp.

•Exserohilum spp.

1.Exserohilum longirostratum

2.Exserohilum rostratum

F

•Fonsecaea spp.

•Fusarium spp.

1.Fusarium chlamydosporum

2.Fusarium dimerum

3.Fusarium moniliforme

4.Fusarium napiforme

5.Fusarium oxysporum

6.Fusarium proliferatum

7.Fusarium semitectum

8.Fusarium solani

Up

G

•Geotrichum spp.

•Gliocladium spp.

•Graphium spp.

Up

•Helminthosporium spp.

•Histoplasma spp.

•Hortaea werneckii

Up

M

•Madurella spp.

•Malassezia spp.

1.Malassezia furfur

2.Malassezia globosa

3.Malassezia obtusa

4.Malassezia pachydermatis

5.Malassezia restricta

6.Malassezia slooffiae

7.Malassezia sympodialis

•Malbranchea spp.

•Microascus spp.

1.Microascus cinereus

2.Microascus cirrosus

3.Microascus manginii

4.Microascus trigonosporus

•Microsporum spp.

1.Microsporum audouinii

2.Microsporum canis

3.Microsporum cookei

4.Microsporum distortum

5.Microsporum ferrugineum

6.Microsporum gallinae

7.Microsporum gypseum

8.Microsporum nanum

9.Microsporum vanbreusegh

•Mucor spp.

P

•Paecilomyces spp.

•Paracoccidioides spp.

•Penicillium spp.

•Phaeococcomyces spp.

•Phialophora spp.

•Phytophthora ramorum

•Phoma spp.

•Piedraia spp.

•Pichia spp.

•Pneumocystis spp.

•Pseudallescheria spp.

•Pyrenochaeta spp.

S

•Saccharomyces spp.

•Scedosporium spp.

•Scopulariopsis spp.

1.Scopulariopsis acremonium

2.Scopulariopsis asperula

3.Scopulariopsis brevicaulis

4.Scopulariopsis brumptii

5.Scopulariopsis candida - See Microascus manginii

6.Scopulariopsis cinerea - See Microascus cinereus

7.Scopulariopsis paisii - See Microascus cirrosus

8.Scopulariopsis trigonospora - See Microascustrigonosporus

9.Sepedonium spp.

10.Sporobolomyces spp.

11.Sporothrix spp.

12.Sporotrichum spp.

13.Stachybotrys sp.

14.Stemphylium spp.

15.Streptomyces spp.

16.Syncephalastrum spp.

V

•Verticillium spp.

Up

W

•Wangiella spp.

Up

Z

•Zygomycetes

www.www.doctorfungusdoctorfungus.org.org

•Bu sunumda, sadece en sık infeksiyon etkeni olan fırsatçımantarların bazılarını tanıdık

•Teorik olarak, doğada bulunan her mantar uygun konak koşullarında infeksiyona yol açabilir

•...Ve doğada en az yüzbinlerle ifade edilen sayılarda mantar türü var... Bunların herbiri, -çok nadir de olsa-

infeksiyona neden olabilir

•Bu nedenle, klinik örneklerden izole edilen her mantar dikkatle değerlendirilmeli...

VEMantarların morfolojileri iyi tanınmalı...

•Bu sunumda, sadece en sen sııkk infeksiyon etkeni olan ffıırsatrsatççıımantarlarmantarlarıınn bazılarını tanıdık

•Teorik olarak, doğada bulunan her mantar uygun konak koşullarında infeksiyona yol açabilir

•...Ve doğada en az yüzbinlerle ifade edilen sayılarda mantar türü var... Bunların herbiri, -çok nadir de olsa-

infeksiyona neden olabilir

•Bu nedenle, klinik örneklerden izole edilen her mantar dikkatle değerlendirilmeli...

VEMantarların morfolojileri iyi tanınmalı...

MANTAR CMANTAR CİİNS ve TNS ve TÜÜRLERRLERİİ......