AFRIGA 43

ANO VIII • Nº 43

Vivir do agro

Primeiro ano da EEB

Recrúa o conflictodo saneamento

Mellorando aeficiencia

¿Non recriarpode ser

unha opción interesante?

Mellorando aeficiencia

3editorial

XANEIRO 2002 / AFRIGA

Está claro que nontemos mecanismosefectivos de nego-ciación cas indus-trias. Estamos nassúas mans. Comodicía un gandeirona prensa estesdías pasados, "osector está deses-tructurado e elasfan o que queren".Non pensamos quehaxa que estarnunha confronta-ción permanentepero si ter unhasvías de diálogo,tanto coas indus-trias como caadministración,que neste momen-to semellan nonexistir. Para esofai falla unión enon a desestructu-ración de queantes falaba eseanónimo gandeirocitado.

Nestas semanas tócanos a todosreflexionar a fondo sobre o temada baixa no prezo do leite.Primeiro tema para a reflexión:publicado no "El País" o día 4 defebreiro deste ano: "Los precios enorígen en los últimos meses sesituaron en una media de 55 pese-tas por kilo, 0,33 euros, y el obje-tivo es rebajar ese precio medio aunas 50 pesetas, 0,30 euros. Losindustriales de la leche acordaron,en una reunión celebrada a finalesdel pasado año, una rebaja progre-siva en los precios en origen antela existencia de una oferta abun-dante en el sector y, en segundolugar, por la caída de los preciosexteriores para la leche en polvo yderivados, lo que hacía imposiblela exportación. Las empresas, deacuerdo con esos compromisos,han puesto en marcha esas medi-das, aunque solamente algunas fir-mas las han comunicado. Segúnfuentes del sector, una de lasempresas que estaría cumpliendolos acuerdos al pie de la letra esPuleva. Sus responsables de com-pras han señalado al sector su deci-sión de bajar los precios 3 pesetasen las liquidaciones de enero y unapeseta en marzo, para aumentarlos precios 2 pesetas en abril yotras 2 pesetas en septiembre...Para el sector, los acuerdos de lasempresas son ilegales y similares alos puestos en marcha en 1997 yque supusieron una denuncia porparte de UPA y la posterior conde-na a una multa de 7,21 millones deeuros, 1.200 millones de pesetas".As industrias din que é unha deci-sión que se debe ó exceso de mate-ria prima dispoñible e que non éfroito de ningún acordo.Segundo tema: o prezo do leitenon baixou para o consumidor,senón que máis ben subiu comocalquera pode comprobar.Argumentasenos que hai quebaixa-lo prezo para competir coleite que está entrando deFrancia. Por outra banda nósvemos que xa non hai leites bara-tos nos supermercados, o cal queredicir que non se están a utilizarpermeatos ¿ou non quere dicir iso?.

Lembremos que hai unha denunciaadmitida a trámite pola AudienciaNacional. A ver se tamén aquíaínda que por outras vías está apasar o mesmo que na carne. Afinais de mes de xaneiro declarabaEduardo Navarro, secretario xeralda COAG: "..porque os gandeiroscontemplan atónitos como o prezodos seus productos incrementousenun 5,6% para o consumidor men-tres eles perciben un 17,1% menosdo que ingresaban o ano pasado".Especulación, chámase isto. Istodo leite francés non deixa de seralgo "escamante" porque é detodos coñecido que aquí temos unprezo medio do leite máis baixoque o prezo medio en Europa.Leandro Quintas daba outra explica-ción na Voz de Galicia do 1 deFebreiro: unha baixada de 4 pesetasdurante 2 meses supón que as indus-trias aforren en Galicia preto de1.200 millóns de pesetas, que ven ase-lo importe da multa que llesimpuxo o Tribunal da Competenciae ratificou a Audiencia Nacional.Terceiro tema: ¿Quén negocia oprezo do leite?. Porque segundo ossindicatos presentes naInterprofesional (INLAC), esta deci-sión de baixar "coxunturalmente" 4pesetas o prezo é unha decisiónunilateral das industrias. Ou sexa,que de negociar nada. En Franciaestá negociando neste momento aFederación de Productores de Leite(FNPL) o prezo de leite para o tri-mestre. Aquí cada quen ten quenegociar pola súa conta.Cuarto tema: ¿Cómo se lle podefacer fronte a unha situación comoesta?. Está claro que non temosmecanismos efectivos de negocia-ción cas industrias. Estamos nassúas mans. Como dicía un gandeirona prensa estes días pasados, "o sec-tor está desestructurado e elas fano que queren". Non pensamos quehaxa que estar nunha confrontaciónpermanente pero si ter unhas víasde diálogo, tanto coas industriascomo ca administración, que nestemomento semellan non existir. Paraeso fai falla unión e non a deses-tructuración de que antes falabaese anónimo gandeiro citado.

Sen forza para negociar

4 sumario

AFRIGA / XANEIRO 2002

ENTREVISTAMercedes e Manuel, dous mozos e experimentados gandei-ros de Val Xestoso están metidos de cheo na tarefa de seruns gandeiros eficientes.

ACTUALIDADEA guerra dos prezos semella inminente.

CONTROL E CALIDADE DO LEITEComezamos a debulla-la normativa estadounidense sobrecalidade do leite.

SANIDADE ANIMALRubén Varela fai un estudio sobre a crise da EEB no Estadoespañol no 2001.

COTASTerceira e última entrega sobre o informe do Tribunal deContas europeo e as cotas lácteas.

XESTIÓNMembros do Equipo de Investigación en EmpresasAgroindustriais preséntannos un estudio sobre a renda dosproductores de leite galegos.

TERRASNo último resumo da nova Lei de concentración parce-laria falamos do fondo de terras, do cumprimento doplano de aproveitamento de cultivos e das infraccións.

MERCADOA baixa do prezo do leite ecolóxico causa sorpresa en GranBretaña.

ALIMENTACIÓNA Asociación de Productores de Millo franceses presenta ogran de millo húmido enteiro e inerte coma un novo e inte-resante alimento para as nosas vacas.

TEMA PARA O DEBATERecriar ou non recriar. ¡That�s the question!.

LEXISLACIÓN E RETRINCOS

5

8

11

12

16

17

20

21

22

23

27

Edita: AFRIGA. Asociación Frisona Galega ■ Xunta de Goberno de Afriga:PRESIDENTE, Xoán Novo García. VICEPRESIDENTE, Fernando Couto Silva. SECRE-TARIO, Agustín Pulleiro Bermúdez. TESOUREIRO, Xoán Álvarez Losada. INTER-VENTOR, Xosé R. Pazos Fondevila. VOCAIS, Manuel Berdomás Tejo e XoséRodríguez Berbetoros. ■ Consello de redacción: Xosé R. Anido, CeliaFernández, Gustavo Frog, Antonio María ■ Revisión lingüística: FernandoPereira ■ Deseño e maquetación: Mazaira grafismo, s.l. ■ Publicidade: XoséRamón Anido, Lugar de Cano - Trasmonte, 15689 Oroso (A Coruña) Telf. 981 680575, Fax 981 688 335, [email protected], [email protected] ■ Depósito legal: C-1.292/94. ■ AFRIGA non se responsabiliza do contido dos artigos e colabora-cións asinadas.

5

11

12

17

22

23

Entr

evis

taPM

OPr

imei

ro a

no

da E

EBVi

vir

do a

gro

Nov

o al

imen

toRe

cría

de

xuve

ncas

Mellorandoa eficiencia

5➔


entrevista

Traballando por un manexo máis eficienteNa procura de que as súas vacascumpran a función á que estándestinadas, que é a de producir amaior cantidade de leite de cali-dade, dende hai dous anos estáninvestindo para modifica-lo seusistema de explotación coa inten-ción de conseguir unha substan-cial mellora no manexo dos ani-mais e na súa calidade de vida.En principio toda a actuaciónxirou en torno á construcción haidous anos dunha nova corte. Ataese momento o sistema de explo-tación baseábase na producciónde herba (verde e ensilada) e opastoreo directo na chea de fin-cas de pequena extensión queteñen espalladas no Val Xestoso.Malia que nese intre estamos afalar de produccións de ata 9.400litros (no ano 98) en base a herbaverde e silo de herba dunha grancalidade, o manexo dos animaisera totalmente mellorable.

Como exemplo, e aínda que asvacas practicamente non esta-ban na corte, os problemas coaspatas eran constantes, cousaatribuíble ás grandes distanciasque tiñan que percorre-los ani-mais para ir ó pasto. "Antes tiña-mos que enviar vacas ó matadoi-ro por problemas coas patas.Había meses que unha vaca dabamedias extraordinarias e noutroscaía a producción por culpa daspatas". Agora coa corte nova,

malia que as vacas non saen ópasto, estes problemas remata-ron; sen embargo, e como sem-pre sucede cando se fan cambiosde manexo tan importantes,aínda non están totalmentesatisfeitos. "Tal como está, esta-mos contentos, agás no temadas camas xa que o serrín esta-nos a dar moitos problemas.Pero non lle vemos moita solu-ción. Hai problemas de mami-tes. Non vai ben o serrín. Senembargo estivemos vendo por aíoutros elementos para as camase non vimos cousa mellor". Nun principio, segundo noscomentou Manuel, na corte asvacas deitábanse directa ecomodamente sobre terra, perofacían moitos furados, manchán-dose moito, polo que optaronpolo serrín que é un materialque non mancha e doado demanexar. "Aquí por exemplonótase moitísimo na producciónse teñen as camas cheas deserrín ou non; se están cheas, as

“ Nótase moitísimo na producción se teñen as

camas cheas deserrín ou non

“Segundo o diccionario María Moliner dícese da eficienciacomo "a cualidade da persoa eficiente", e eficiente "aplíca-se ó que realiza cumpridamente a función a que está des-tinado". O destino dun productor de leite galego é producira maior cantidade de leite de calidade, coas importanteslimitacións estructurais á que está suxeito, polo que omanexo eficiente dos recursos dispoñibles fai que sexaunha prioridade e un reto. As melloras no manexo nas nosasexplotacións son primordiais á hora de raciona-los nososrecursos e de mellora-la nosa calidade de vida. Mercedes eManuel, dous mozos e experimentados gandeiros de ValXestoso están metidos de cheo nesta tarefa de ser eficien-tes e semella que o están conseguindo.

6 entrevista


vacas van comer e déitanse; seestán baleiras, van comer e que-dan de pé. E á hora de muxir asvacas atópalas moi limpas, peronon vai ben, polo tema dasmamites, e aínda que botamossuperfosfato non vai ben". Logode descartar posibles problemasno sistema de muxido, aseguranque o problema das mamitesque padecen está nas camas,polo que están pensando encambia-lo serrín por palla. "Apalla non a descartamos e esta-mos pensando en probar conpalla, pero o problema que llevemos é que ten que ser picada.Entón estamos mirando comopodemos facer para picala. Cocarbonato, aínda que non proba-mos, vimos que algúns veciñosprobaron con el e téñeno aítirado, xa que é un problemamoi grande manexalo".

Optimiza-la alimenta-ción: menos traballo e máis rendementoA alimentación é un aspectobásico para estes dous gandei-ros que non queren descoidar, exa dende o primeiro día en quese produciu o cambio de racióncomo consecuencia do cambiode manexo os animais non tive-ron ningún problema. "Antes copastoreo aínda que nun princi-pio chegaban a boas produc-cións, de aí a 15 días baixaban

moito �probablemente por ser aherba máis mala-. Agora as cur-vas de lactación non son tanpronunciadas; e a diferenciamáis grande �aínda que taménas vacas non son as mesmas- é aalimentación, se a fas ben,aínda que sen carro mesturador,penso que vai ben igual, o pro-blema é que o deas feito polonúmero de cabezas.Tamén asmedias de producción estánsubindo moitísimo". No raciona-mento van a ración única (12quilos de mestura, 12 de silo deherba de moi boa calidade, e 18de silo de millo e _-1 de palla)suplementando a partires dos 35litros, con 6 quilos como máxi-mo. Están moi contentos coresultado desta ración que ini-

ciaron hai dous meses dendeque crearon a CUMA Arranxes."En principio baixaron un poucopero agora están a producirigual. ¡Comen todo o que llesbotes!". Un dos aspectos que"miman" é o silo de herba, ó quededican unhas 13 hectáreas."Non deixamos espigar nada,facemos un presecado bo, e nonlle botamos nada para conser-var. Incluso metemos tres cortesnun mesmo silo e da unhas cali-dades boas". A recría dende marzo-abril atasetembro-outubro están nunhafinca, tendo pasto suplementa-do con palla e algún ano se haiseca danlles un pouco de mestu-ra; e despois no inverno danllesmestura e palla.

“ O bo funcionamento

do binomio alimentación-

xenética fai que altas produccións

sexan constantes

“

Dorada da Rocha Storm

7■


Mellora da calidade de vida Paralelamente ó cambio na ali-mentación e no manexo en xeralda explotación, nos últimosmeses puxeron en funcionamentoa CUMA Arranxes, Soc. Coop.Galega, formada xunto a 6 gan-deiros de Cambás (Aranga), e daque Manuel é presidente. "Se nósqueremos que funcione a CUMA,funcionará, e estamos mirando aposibilidade de incorporar anovos socios. De momento a rela-ción entre nós é moi boa". Puidemos comprobar que están moiorgullosos deste paso pois, en xeral,melloraron moitísimo no manexodos animais �sobre todo os socioscon máis animais- e aumentaron asproduccións, e sobre todo, a calida-de de vida, pois todo o racionamen-to faino o persoal encargado docarro mesturador. "Hoxe mesmo,con 7 socios, está facendo 8-9racións diarias, comeza ás 8,30 damañá e remata ás 14,30-15 datarde. E iso que polo de agora nontemos adaptados os silos ó carropois este ano cada un os fixo comotoda a vida sen pensar no carro.Para o ano levarannos menos tempopois xa os faremos todos xuntos".

A alimentación non funcionaría senxenética, e viceversaDentro desta estratexia de mello-ra-lo manexo e a eficiencia, unpunto que tampouco esquecen é oda xenética. O que están a descar-tar son touros negativos en proteí-na, e logo miran se é positivo enleite e que non teña o ubre negati-vo. "En graxa non temos problemaxa que estamos nun 4,30-4,40%,sen embargo en proteína estamosen 3,10-3,20%, e este ano pensa-mos en pasar dos 11.000, xa queestes últimos meses tivemosmedias de 34-36 litros/vaca". O bo funcionamento do binomioalimentación-xenética fai quealtas produccións sexan constan-tes. Exemplos moitos: - Silvia Da Rocha Aproval, chegou

na súa 4ª lactación ós 82 litros

Propietarios: Manuel Filgueiras Freire e Mercedes García Sandá, 34anos, A Rocha (Val Xestoso � Monfero)

Superficie: 20 has., das que 6 de millo e o resto herba; a máis gran-de de 200 ferrados, onde están as xovencas.

Nº de cabezas: 40 vacas, muxindo 35, e 45 xovencas.

Rendemento: Para o 2002 prevén pasar dos 11.000 litros/vaca.3,10%-3,20% proteína, graxa 4,30%-4,40%. Estes últimos meses tive-ron medias de 34-36 litros/vaca.

Instalacións: Nave para vacas en producción para 80 cabezas, enave para 50 xovencas.Limpeza por auga, 2 fosas, están moi contentos co sistema. Nonteñen problemas de decantación. Foi un descubrimento, moitacomodidade.

Alimentación: Ración única (12 quilos de mestura, 12 de silo deherba de moi boa calidade, e 18 de silo de millo e _-1 de palla)suplementando a partires dos 35 litros, con 6 quilos como máximo.Manuel é o presidente da CUMA Arranxes, Soc. Coop. Galega.

Datos da explotación

- Dorada Da Rocha Storm, no seu1º parto chegou a 60 litros (leva273 días de lactación, con14.631 litros)

- Rufina Da Rocha Rudolph, nasúa 2ª lactación chegou ós 70litros.

- Cristina Da Rocha C. Lee, no seu1º parto, no 1º control, acadouos 46,5 litros.

Todo o gando é gando recriado nacasa, procedente de reses impor-tadas hai 10 anos de Alemaña e apartires de aí recriaron practica-mente todo. Agora a recría chéga-lles para repoñer pero como teñena intención de amplia-lo númerode animais non lles chegará. "Émoi difícil saber en que número de

animais nos estabilizaremos. ¿Porqué?. Hai moitísimas cousas: Enprincipio a idea é de conseguir 80vacas en producción como límite,cunha cota de 800.000 litros. Coneste número de animais pódesesacar máis rendemento ó tempo,cambiando as formas de manexo,que ter 100 ou 120". E ante a pregunta de que se lledan máis importancia á alimenta-ción ou á xenética, Manuel foiclaro: "Unha cousa sen a outranon funcionaría, van parellas. Axenética ten moita importancia ealimentación tamén. Son doustemas claves. O asunto é ser efi-ciente no manexo, pois aí pódes-te aforrar moitos cartos".

A Audiencia Nacional vén de ratifi-ca-las multas de 1.184 millóns depesetas a 16 empresas lácteasespañolas que en 1997 impuxo oTribunal de Defensa daCompetencia por pactar prezos. Adenuncia fora presentada en 1992por Unións Agrarias-UPA e acusabaá Federación Nacional de IndustriasLácteas (Fenil) de pacta-los prezosque se pagaban ó productor, poloque o Tribunal chegou a comproba-

A industria láctea comezouhai meses a baixa pactada dosprezos ata chegar ás 5 pesetas(0,03 euros), nalgúns casos.Segundo informacións, orecorte á caída do prezo doleite en po nos mercadosexteriores. Segundo a Feplac,as empresas acordaron haiunhas semanas a baixa dosprezos ante a existencia deexcedentes no mercado e asmaiores dificultades paraexportar. A existencia deexcedentes nestes meses deinverno, cando tradicional-mente había unha menor ofer-ta de leite, deu lugar á aper-tura, hai unhas semanas, daintervención para leite en poe manteiga, así como ó esta-blecemento de restituciónspara a exportación. Senembargo non se entende quenun Estado coma España,onde hai déficit de leite paraa demanda interior, teñamoseste problema. Na opinión daFeplac, esa situación débeseó leite fóra de cota e ásimportacións de permeatos elactosoros, e ameaza cunhaguerra xudicial contra asindustrias por estes recortesde prezos.Tamén o sindicato agrariovasco ENBA iniciou contactoscon grandes cadeas de distri-bución (a maioría francesas)co obxectivo de dignifica-laimaxe do leite como productode calidade, e eliminar doslineais o leite como reclamocomercial para conseguir asíun prezo digno, xa que com-probou que tras uns meses deprezos dignos as grandessuperficies volven utiliza-loleite como reclamo, ó poñeloa unhas 80 pesetas. E moitosse preguntan, ¿onde está aInterprofesional?.

Ratificadas as multas ás industrias

Prezosdignos

8 actualidade


Valoriza-lo noso leiteNo nadal o sector leiteiro desgracia-damente volveu estar nas primeiraspáxinas dos xornais co asunto dospermeatos, e outra vez de xeito"colateral", pois este asunto desuposto fraude alimentario abran-gue exclusivamente ás industriasque procesan o noso leite. Senembargo nos titulares da maioríados xornais falábase da producciónde leite e non da súa industrializa-ción, que é onde se sospeita que seproduzan as irregularidades. Mesmona nota de prensa publicada polaConsellería de Política Agroalimen-taria sobre as análises que se reali-zaron ás industrias, e que non detec-taron a presencia de subproductoslácteos, podíase ler que: "Asímesmo, é preciso subliñar que oleite elaborado en Galicia é un dosde maior calidade dos realizados noconxunto do Estado destacandoneste sentido que máis do quincepor cento dos productores lácteosgalegos están inscritos no sistema deControl Leiteiro que desenvolve aC.P.A.D.R. e que analiza periodica-mente os niveis de salubridade doleite que se produce en Galicia".O que semellaba un problemaexclusivo do sector industrial deu aimpresión, segundo a prensa, dese-lo de todo o conxunto de secto-res, e máis se asegurábase, segun-do a afirmación do parágrafo ante-rior, que o 85% dos productoreslácteos de Galicia non estiveseninscritos no control leiteiro, e polo

tanto non se analizasen periodica-mente os niveis de salubridade doleite que se produce en Galicia. Entón, calquera lector que le o xor-nal volve tira-la mesma conclusiónque co tema da encefalopatía: queos gandeiros son todos uns "delin-cuentes" por produciren leite adul-terado. Sen embargo as industrias,as verdadeiras culpables do supos-to fraude, en moitas das noticiasnon figuraban. Certamente unhadas principais tarefas que debere-mos afrontar nun futuro non moiafastado é valoriza-las nosas pro-duccións directamente ante a opi-nión pública, mostrando non só acalidade e o valor nutritivo do leiteque producimos, senón tamén aimportancia vital que ten o mante-mento das explotacións de leite deGalicia para a conservación do nosomedio rural.

Valoriza-lo noso leite

lo contido dunhas 200.000 facturasde pago ós gandeiros. As empresasmultadas, que operan en Galicia,foron Leche Pascual, multada con836 millóns, Clesa-Lácteas delAtlántico, con 400 millóns, Leyma,con 210, e Queserías Prado, con 27millóns. Sen embargo aínda quedapor resolve-las posibles penas porimpoñer a outras 33 industrias,entre elas Lácteos Lence, Lagasaou Larsa.

9➔


actualidade

O Instituto Galego deEstatística (IGE), organismodependente da Xunta deGalicia, confirmou que o sectoragrario perdeu durante o ter-ceiro trimestre do ano pasadotrinta mil empregos en Galicia,o que representa un descensodo 17,2 por cento na poboaciónocupada na nosa actividade.Malia que a noticia apareceusen demasiadas estridencias

O Senado norteamericanoincluíu 380.000 millóns de pese-tas (dous billóns de dólaresaproximadamente) para o sec-tor leiteiro no proxecto de leide agricultura que se está adebater nesta cámara. Senembargo a administración Bushe algúns republicanos opóñense

Dous billóns para o sector leiteiroa esta "xenerosidade" por partedo Senado, por estimar que pro-vocaría uns excedentes impor-tantes de leite. Esta importantí-sima cantidade estipularíase endous niveis: 95.000 millóns depesetas asignaríanse para garan-tir un prezo mínimo de 70 pese-tas para o leite de Clase I no

Nordés do país, mentres que os310.000 millóns restantes seríanpara contrarresta-los pagoscíclicos no leite de Clase III. Ospagos limitaríanse a unha pro-ducción de 3.600.000 millóns dequilos anuais por granxa e ano,ou aproximadamente de 400 a450 vacas.

nos distintos medios de infor-mación xeral, sen embargo é osuficientemente preocupante,tendo en conta ademais que asituación é a continuación doque xa sucedeu durante os pri-meiros seis meses de 2001, noque a caída do emprego agrariogalego foi a marchas forzadas.Na noticia non se explicitaba odestino de toda esa masa labo-ral, pero supoñemos que a

xubilación e a emigración caraás Canarias ou ás Balearesserán os destinos de todo esteimportante capital humano dosque un día deveceron por tra-ballar no agro, e acadaren unmedio de vida digno para eles eos seus fillos; non obstante ascircunstancias non foron propi-cias e houbo que emigrar dosvilares. Así se escrebe a histo-ria dun pobo.

O sector agrario galego perdeu 30.000 empregos

Sen responsabilidadesprocedemento penal está paraliza-do non se sabe moi ben porqué.Como ben dicía Roberto García,secretario xeral de UU.AA., "non seentende por que a un gandeiro queenterra ilegalmente unha vaca llepoden multar con dez millóns depesetas, pero non pasa nada candoquen enterra é a Xunta".

Pagar pola recollidaComo consecuencia destes feitos, ea cercanía das eleccións galegas, oPresidente Fraga reorganizou o seugabinete dando paso a Juan MiguelDíz Guedes, quen intentou lava-lacara da consellería (pois nun prin-cipio semellaba que a perda devotos ía ser importante) cunhadotación importante de cartos e demedios materiais e humanos,potenciando medidas de cara ágalería, como a creación do Centrode Información ó Agro Galego(CIAG), o certificado gratuíto ou arecollida de animais mortos taméngratuíta. Tamén neste pasado anocoidouse bastante a actuación ins-pectora para intentar non empeo-

Hai un ano Galicia enteira arrepia-ba coas imaxes do enterramentomasivo de centos de reses mortasna canteira de Lanzá, no concellocoruñés de Mesía, por mandamen-to da Xunta de Galicia. Duranteeses días os veciños de Lanzá esti-veron de garda día e noite paraevita-lo paso de camións cheos devacas mortas e de fariñas animais,que pretendían vertelos nunha fosacomún preto dun colexio e dunregato. Esta barbaridade "repug-nante" (polo cheiro que desprendí-an os cadáveres en descomposi-ción) provocou unha crise nogoberno galego, coa dimisión doconselleiro de Agricultura, CástorGago, do Secretario Xeral destaConsellería, Angel Bernardo, e dodirector xeral de ProducciónAgropecuaria, Antonio Crespo, asícomo un replantexamento da polí-tica da Xunta con respecto á crisedas EET. Neses días presentousepor parte de Unións Agrarias unhadenuncia contra a actuación destesaltos cargos da Xunta. Sen embar-go un ano despois semella que o

O pasado mes de decembro o pro-pietario dunha plantación deeucalipto no lugar de VilamartínGrande (San Xulián de Cabarcos-Barreiros), denunciou o arranquede 6.500 plantas de sete mesesvaloradas en un millón de pesetas(6.010,12 euros). Dáse a circuns-tancia de que a familia propietariadesta finca xa fora obxecto haianos dun incidente semellante. AGarda Civil investiga os feitos paratratar de esclarece-lo ocorrido. Moitas das terras dedicadas a pastono concello de Barreiros, eminente-mente gandeiro, veñen sendo obxec-to de plantacións indiscriminadas deeucalipto, segundo opinión de moi-tos veciños, o cal se traduce enaccións que intentan preserva-lo usoque tivo o terreo durante tantos anose evita-la proliferación desta praga.

gonzalo

ra-lo clima de crispación existenteno noso agro. E semella que estasmedidas pagaron a pena. Agora,cen días despois do proceso electo-ral, xa nos comezan a quita-lo dóceda boca: primeiro coa entrada envigor da lei de sancións, e segundocoa eliminación da gratuidade darecollida de reses mortas.O pasado 22 de xaneiro o consellei-ro Diz Guedes anunciou que a par-tires do vindeiro 15 de febreiro arecollida de reses mortas nasexplotacións correrá a cargo dosgandeiros, polo que se volve pasarfactura pola crise das encefalopatí-as por un concepto no que os pro-pios gandeiros son as víctimas, eoutros, incluída a administración,os culpables. Pero, para que "nonsexa tan dura a caída", o titular dePolítica Agroalimentaria recomen-dou subscribir unha póliza de segu-ros, "a cal será subvencionada nun80 por cento polas administracións(50 por cento a central e 30 porcento a autonómica)". Nas vindei-ras semanas veremos como trans-corre a xestión desta nova taxa.

Arranquede eucalipto

10 actualidade


■


11■control e calidade do leite

PMO (II)Seguindo coa normativanorteamericana de calidadedo leite, a PMO, nesta oca-sión centrámonos nos pri-meiros apartados das follasde inspección dos puntos deobrigado cumprimento porparte do gandeiro. Comoveremos nos puntos seguin-tes, por moi sorprendenteque pareza, nos EstadosUnidos un leite de calidadeven avalado por unha ins-pección da explotación queabrangue aspectos moisemellantes ós que se reco-llen nas inspeccións que serealizan en Galicia; a dife-rencia radica, sen embargo,non nos aspectos técnicos acontrolar, senón no feito deque no noso país pode che-gar a ser un simple trámitede cumprimento, o que nosEstados Unidos vai máis aláe, supón en teoría, un avalou garantía de salubridade.Ademais, estas inspecciónsserven como notificación daposibilidade de suspensióndo permiso de producción seos incumprimentos sinala-dos non se emendan antesda vindeira inspección.

(*) Os números dos puntos corresponden cos requirimentos sanitarios para o Leite cru de Grao A da PMO

Nas inspeccións que realizan ásexplotacións leiteiras as autorida-des norteamericanas (polo equiva-lente ó noso Ministerio de Sanidade)para comproba-lo cumprimentodesta normativa incídese en (*):

VACAS1. Leite anormal:- As vacas que segregan leite

anormal móxense ó final ou enequipos separados.

- O leite anormal manipulado éeliminado de xeito apropiado.

- Coidado axeitado do equipo coque se manipula o leite anormal.

CORTES2. Construcción:- Chans, sumidoiros, comedeiros

e bebedeiros de cemento oumateriais igualmente imperme-ables; en bo estado.

- Muros e teitos lisos, pintados ourematados axeitadamente; enbo estado; teitos sen po.

- Cortes separadas para cabalos,cuxos e touros sen que esteanamoreados.

- Luz natural e/ou artificial axei-tada; ben distribuída.

- Ventilación apropiada.3. Limpeza:- Limpas e libre de lixo.- Sen galiñas nin porcos.4. Patios:- Inclinados para que drenen; sen

pozas nin lixos.- Limpos; zonas de aloxamento de

gando e corredores de limpezamantidos apropiadamente.

- Sen porcos.- Esterco almacenado en lugar

inaccesible para as vacas.

SALA DE MUXIDO E LEITERÍA5. Construcción e instalacións:Chans:- Lisos; de cemento ou outros

materiais impermeables; en boestado.

- Inclinados para que drenen.- Drenaxes ben pechadas, se

estivesen conectadas á rede desumidoiros

Muros e teitos:- Material e acabado correctos.- Bo estado de fiestras, portas,

incluíndo.Luz e ventilación:- Luz natural e/ou artificial axeita-

da; distribuídas apropiadamente.- Ventilación adecuada.- Portas e fiestras pechadas

durante épocas de po.- Sistemas de ventilación e alumea-

do instalados apropiadamente.Requisitos varios:- Usos utilizados só para as ope-

racións de muxido: tamañosuficiente.

- Sen apertura directa ás cortes,excepto o permitido pola orde-nanza PMO.

- Refugallos líquidos axeitada-mente eliminados.

- Zonas cubertas apropiadas paracamións de transporte, tal ecomo se require nesta ordenanza.

Instalacións de limpeza:- Depósito de lavado con dous

compartimentos de limpeza esecado de tamaño adecuado.

- Instalacións de auga quenteapropiadas.

- Auga a presión ata a sala de muxido.6. Limpeza:- Teitos, muros, fiestras, mesas,

e superficies semellantes quenon estean en contacto conproductos, limpos.

- Sen lixo, artigos innecesarios,animais ou galiñas.

PMO (II)

200112


sanidade animal

Hai xa uns 15 anos dende que sedescubriu o primeiro caso de EEBno Reino Unido, no ano 1986, edende aquela o número de casosneste país acadou a xa incriblecifra de máis de 181.000 animais.A partir do ano 1989, cando sedescubriron os primeiros casosfóra do Reino Unido, concreta-mente en Irlanda, a EEB foi diag-nosticada ata o ano 2001 en 19países europeos e Xapón. Españasumouse a esta infortunada lista-xe no mes de Novembro do ano2000 coa confirmación do primei-ro caso nun animal dunha explo-tación familiar de oito vacas, naaldea de Enxerto (Carballedo,Lugo). O número de casos che-gou, incluíndo os 2 casos do ano

2000, ata os 84 no ano 2001.O impacto que esta enfermidadetivo e ten na agricultura e gan-dería da Unión Europea (UE) émoi grande. A desconfianza dosconsumidores nos productos cár-nicos fixo que o seu consumodescendese logo da confirmaciónda enfermidade. Aínda que esteconsumo chegou a recuperarseposteriormente, os prezos que osgandeiros reciben polos seus ani-mais segue sendo menor ós aca-dados antes do descubrimentoda enfermidade. Ademais, encanto ós gandeiros con animaisde leite se refire, esta enfermi-dade supón un punto máis depresión pola propia natureza daproducción leiteira e a suposta

transmisión da enfermidade através do consumo de pensoscontaminados co axente da EEB.Hoxe en día as altas producciónsacadadas por animais de altaxenética require dunha alimen-tación que poida cubrir tódalasnecesidades do animal, alimen-tación que inclúe necesariamen-te o uso de pensos concentradoscon altos contidos de enerxía eproteína. Esta proteína procedíanunha grande porcentaxe dasfariñas animais, fariñas que hoxeestán prohibidas na alimentacióndo gando vacún e que agorateñen que ser substituídas porproteínas de orixe vexetal comoa soia, o que supuxo un aumentodo prezo dos pensos.

Primeiro ano daEncefalopatíaEsponxiforme Bovina

RUBÉN VARELA CALVIÑO

Research AssistantDepartamento de InmunoloxíaThe Rayne Institute - Londres

Primeiro ano daEncefalopatíaEsponxiforme Bovina

13➔


Os casos Españois ¿é Galicia realmente a máis afectada?Como xa se comentou anteriormente, o número decasos diagnosticados ata agora foi de 84. A idademedia dos animais afectados é aproximadamente de76 meses (uns 6 anos), idade moi semellante á dos ani-mais diagnosticados no Reino Unido. O animal máisvello diagnosticado coa enfermidade foi un animal deraza frisona nado no ano 1986, que tiña case 15 anose procedente dunha explotación asturiana. Os casosde animais máis novos detectados ata agora son osdaqueles nados no ano 1997 con idades ó redor dos 42meses. Case tódolos animais afectados (93%) nacerona partires do ano 1993, aínda que máis da metade(64%) dos animais naceron no ano 1995 en diante, des-pois de que entrase en vigor a Decisión comunitaria(94/381/EEC) do ano 1994 que prohibía alimenta-logando vacún con fariñas animais. En canto ás razas dosanimais nos que se detectou a enfermidade, a raza fri-sona é a máis afectada pola EEB, con 53 animais (64%do total) pertencendo a esta raza, porcentaxe taménsemellante ó que se ve no Reino Unido. En case tódalas Comunidades Autónomas (CCAA), coaexcepción de Aragón, Canarias, Madrid e aComunidade Valenciana, atopáronse casos de EEB(ver táboa 1). Galicia atópase en primeiro lugar con28 casos, seguido de Castela-Leon (16 casos) eAsturias (11 casos). Na táboa 1 amósanse tamén onúmero de tests feitos en cada CCAA e, outra vez,Galicia atópase en primeiro lugar con máis de110.000 análises feitas (un 30% dos feitos en todaEspaña), sendo Castela-Leon con 77.000 tests aproxi-madamente (un 21% do total) a seguinte CCAA,seguindo o resto das CCAA a bastante distancia.Mirando a táboa 1, Galicia parece se-la CCAA máis afec-tada pola EEB, nembargantes unha análise máis detalla-da amosa unha historia ben diferente. Usando o censodo Instituto Nacional de Estatística (INE, ano 1997), enGalicia hai un total de 1.000.251 animais incluíndo tóda-las idades e produccións (número que non cambioumoito, segundo o censo publicado pola Xunta de Galiciado ano 1999 cun total de 1.127.687). Isto supón queGalicia ten perto do 18% de tódolos animais bovinos deEspaña, con Castela-León (20%) e Cataluña (12%) as úni-cas CCAA que semellan algo a Galicia. Con estes datos(ver táboa 2) vemos que son as Illas Baleares a CCAA conmáis incidencia de casos de EEB (14 casos cada 100.000animais), seguido de Navarra (6 casos/100.000), Murcia(5 casos/100.000) e logo Galicia, con perto de 3casos/100.000 animais, o que significa que temos 5veces menos casos ca nas Baleares. Temos semellantesresultados se mirámo-la incidencia segundo o número detests feitos (ver táboa 2), coas Illas Baleares outra vez aCCAA con maior incidencia (29 casos cada 10.000 tests),seguida de Navarra (12/10.000), Asturias (6/10.000),Cataluña (5/10.000), Murcia (4/10.000), Estremadura(3.5/10.000) e logo Galicia (2.5/10.000), ou sexa unhaincidencia 12 veces menor ca nas Baleares.

TÁBOA 1Casos de EEB e Tests feitos en cada CCAA.O número de tests inclúe aqueles feitos no LaboratorioNacional de Referencia de Algete

Comunidade Autónoma Casos de EEB Tests

Andalucía 1 25808Aragón 0 2754Asturias 11 19259Baleares 7 2413Canarias 0 3096Cantabria 3 32235Castela e León 16 77049Castela A Mancha 1 16086Cataluña 6 12152Estremadura 3 8533Galicia 28 112020Madrid 0 22051Murcia 1 2398Navarra 6 4953Comunidade Valenciana 0 3517País Vasco 1 27250A Rioxa 0 1302

TOTAL 84 372876

TÁBOA 2Incidencia da EEB nas distintas CCAA, cada 100.000vacas e cada 10.000 test feitos

Comun. Autónoma Incidencia Incidencia(casos/100.000 vacas) (casos/10.000 tests)

Andalucía 0,2 0.4Aragón 0 0Asturias 2,6 5.7Baleares 13,7 29Canarias 0 0Cantabria 0,8 0,9Castela e León 1,4 2,1Castela A Mancha 0,3 0,6Cataluña 0,9 4,9Estremadura 0,6 3,5Galicia 2,8 2,5Madrid 0 0Murcia 4,5 4,2Navarra 5,8 12,1Comunidade Valenciana 0 0País Vasco 0,6 0,4A Rioxa 0 0

14


sanidade animal

Galicia e EEB ¿podemos fiarnos dosnosos políticos?

O que estas estatísticas nos din éque en Galicia atópanse máiscasos de EEB simplemente porquehai un maior número de vacas efanse un maior número de tests.Nembargantes, aínda que estasestatísticas son favorables paraGalicia, se miramos a data do anona que foron diagnosticádo-loscasos en Galicia, xorden máispreguntas ca respostas (táboa 3).En Galicia máis da metade doscasos (19 dos 28 da CCAA) foronconfirmados dende o descubri-mento do primeiro caso no mesde Novembro do 2000 ata o mesde Febreiro do 2001. Foi a partirde aquí cando entrou en vigor anormativa de compra por partedo Estado de animais destinadosa destrucción sen seren analiza-dos, normativa que estivo envigor ata o 1 de Xullo do 2001.Isto fixo disminui-lo número decasos en toda España, descensodramático en Galicia onde sepasou dos 13 casos de Febreiro asó 2 en Marzo, e ningún nos mesesde Abril, Maio e Xuño. A partiresdo 1 de Xullo subiu outra vez onúmero de casos pero nunca ónivel de antes da entrada en vigorda normativa. ¿Cal é o motivo?.As estatísticas oficiais ofrecenpoucos datos para poder tirarconclusións ó respecto, aínda queparece difícil pensar que tódolosanimais de risco foron eliminados

durante o período de interven-ción, xa que isto significaría a eli-minación dun grande número deanimais de raza frisona nados apartires do ano 93, que é onde sedetectaron o maior número depositivos á enfermidade ata o deagora. Traducindo este dato entermos económicos significa queas explotacións desfixéronse deanimais con seis ou menos lacta-cións, de feito os nados nos anos95 e 96 andarían sobre a cuarta-quinta lactación, ou sexa, nunhaidade óptima da súa vida produc-tiva. Nembargantes, este descen-so coincide coa denuncia daPlataforma de VeterinariosOficiais de Galicia (ve-lo número37 de Afriga do mes de Xullo), naque se indica que entre 30 e 50análises nunca volveron ós mata-

doiros dende o Laboratorio deSanidade Animal de Lugo, encar-gado das análises en Galicia, epolo tanto ditos animais foron eli-minados sen saberse o resultadodo test.

Conclusións

Estes resultados sinalan claramen-te que alguén non cumpriu coanormativa á hora de loitar contraa EEB, xa que máis da metade doscasos detectados en España nace-ron despois da entrada en vigor, anivel Europeo, da primeira medidaque prohibía a alimentación dasvacas con fariñas animais. Peronon só alguén violou a normativa,senón que o Goberno non fixocumprir esas leis, xa que ata o díade hoxe a penas se coñecen san-cións a fabricantes de pensos ou aintervención dos devanditos pen-sos contendo materias primas ile-gais, ou sexa fariñas de orixe ani-mal, que polo visto neste primeiroano de EEB foron usados en todo oterritorio estatal. Estes feitos uni-dos ás denuncias sobre a posible"maquillaxe" das estatísticas daEEB, levan a pensar que, outravez, os gandeiros son os maioresprexudicados dunha nova crise ali-mentaria, mentres que os verda-deiros culpables seguen sen sercastigados.

xan feb mar abr maio xuño xul ago set out nov dec

MES

CASO

S

14

12

10

8

6

4

2

0

Galicia

Resto de España

TÁBOA 3Casos mensuais de EEB no ano 2001, segundo o mes de confirmación,detectados en Galicia no resto de España

15


■

veterinarios de saneamento reci-biron o apoio ás súas reivindica-cións dun grande número deveterinarios da administraciónpero, para evitar posibles repre-salias contra deles, algúns nonasinaron o documento de apoioanteriormente citado. Así as cou-sas non seria estraño que hoube-ra máis ceses ou despedimentos. Dende principios de xaneiro,unha vez que lles foi rescindido ocontrato a estes veterinarios"díscolos", a empresa Tragsacomezou a face-los labores desaneamento "pouco a pouco" xaque moito do persoal que contra-tou non está experimentado no

Nas pasadas semanas "rolaron" asprimeiras cabezas do conflicto dosaneamento gandeiro. Dous car-gos da Consellería de PolíticaAgroalimentaria foron cesadospor asinaren un documento deapoio ós "campañistas", o quesupón unha volta máis de rosca aeste conflicto que está a poñeren serios apuros un dos progra-mas estrela da Administracióngalega. As consecuencias desteconflicto son moi serias: máis de340.000 vacas están sen saneardende o ano 2000, e miles deexplotacións galegas non dispo-ñen da cualificación sanitaria.Segundo fontes consultadas, os

sangrado dos animais e noncoñece os lugares onde se atopanas explotacións. Ademais, a pre-sión que se exerce sobre estesveterinarios recén contratadospode supor algún tipo de proble-ma á hora de face-los traballos,polo que moitos gandeiros estánpreocupados, non só por non te-lo saneamento feito, senón por-que non se fían da calidade dotraballo e as consecuencias.Para rematar, vese que outra vezos únicos prexudicados das lior-tas entre a nosa administración eun grupo de profesionais son osgandeiros, ós que se lles utilizacomo moeda de cambio.

Na editorial do pasado númeroadiantabamos que as políticas agro-gandeiras dos vindeiros anos dasdistintas administracións ían enca-miñadas, entre outros obxectivos, apotencia-las medidas de sanidadeanimal, e o primeiro paso é o novosistema de alerta sanitaria veteri-naria que ven de artella-lo MAPA cofin, segundo fontes do Ministerio,"de elimina-los riscos sanitarios ecombater con eficacia as epizootiase zoonoses no momento da súa apa-rición no territorio nacional".Neste senso créase un Servicio deIntervención Rápida que actuarádirectamente en situacións deemerxencia participando tamén nocontrol de epizootias e zoonoses,cando sexa solicitado polas CC.AA.

Alerta sanitaria

Nos vindeiros meses comeza-rán as inspeccións que para oano 2002 realizarán funciona-rios da Unión Europea paracomproba-lo estado de cumpri-mento de diversos programasno campo da veterinaria e daalimentación. En España as ins-peccións encadraranse nosseguintes puntos: Sanidade Animal: Programas deerradicación e control deenfermidades animais (bruce-lose bovina).Protección dos animais: Trans-porte dos animais.Seguridade alimentaria: Traza-bilidade, controis de importa-cións en aduanas.Sería interesante que recalaseen Galicia algunha misión des-tas, para estudia-lo cumpri-mento do estado de execucióndo noso programa de erradica-ción e control da brucelosebovina (campaña de sanea-mento gandeiro) para ver queopinión lles merece.

Programa de inspeccións

comunitarias

O sindicato Unións Agrarias(UU.AA.) critica a lexislación quefixa as sancións ós gandeiros pordefectos na identificación animalxa que, "a Administración nonatende con presteza as peticiónsde recambios destas marcas soli-citadas dende as granxas". UU AAdenuncia que os crotais caen acotío e a Administración tardasemanas en recambialos, e cues-tiona que se lexisle sen ter solu-cionado antes situacións reais do

sector nas que os gandeiros nonteñen alternativa. No caso da perda de crotais iden-tificativos, "non ten lóxica falarde sancións dado que levamosanos denunciando que os crotaiscaen a cotío xa sexa polo rocecos ferros da corte, por que seenganchan nas matorreiras oupolo propio desgaste". "O certo éque caen e logo, cando se solici-ta outro, tardan semanas encolocalo no animal", di UU AA.

Aínda que as medidas para atalla-los focos infecciosos estaban xareguladas, para combater periódi-ca ou ocasionalmente as enfermi-dades dos animais, o novo sistemade alerta contará con maioresmedios para planificar, coordinare atallar calquera xérmolo infec-cioso que se puidera detectar,tanto entre os animais de produc-ción, como entre os de compañíaou entre a fauna salvaxe.Todos esperamos que o seu fun-cionamento sexa bastante máisserio có das campañas de sanea-mento, e realmente combata coneficacia as enfermidades dosnosos animais, algo que actual-mente non se está a asegurar porparte das nosas autoridades.

O conflicto do saneamento recrúase

Axilidade na identificación

Para remata-lo resumo doinforme especial sobre ascotas lácteas efectuadopolo Tribunal de Contaseuropeo finalizamos coaopinión do Tribunal sobreos compradores

Autorización e control dos compradoresNa maioría dos Estados membros, omercado está dominado por unhaserie de grandes compradores e acomprobación das súas declaraciónsdo total de leite comprado esixe untempo considerable e un empregode recursos cualificados. Nos distin-tos Estados membros as prácticasvarían considerablemente. En tresdeles (Alemaña, Francia e os PaísesBaixos), examinábase minuciosa-mente a declaración e o inventariode existencias, e posteriormentecotexábase esta información conoutros documentos comerciais daempresa. Noutros Estados membros(Grecia, España e Portugal) os con-trois tiñan un alcance máis limitadoe ás veces baseábanse en rexistroselaborados expresamente para ainspección, sen que se realizasencontrois cruzados coas contas publi-cadas ou con outros rexistros(España, Portugal).A retirada da autorización dun com-prador é a única sanción que podeaplicar un Estado membro en casode que non se respecte a regula-mentación sobre as cotas, e resultauna medida tan drástica que sereserva para os abusos máis fla-

grantes do sistema. Sen embargo,no caso de grandes compradores, aretirada da autorización non consti-túe unha sanción pola súa inciden-cia nos productores de leite.En só tres dos Estados membrosvisitados (Alemaña, Países Baixose Reino Unido) realizáronse con-trois de transporte durante a reco-llida da explotación. A aplicacióndeste requisito ás veces resultoucomplicada (por exemplo, decidirque organismos teñen dereito adeter e inspecciona-los camións).

Prezos do leiteAs sucesivas decisións do Consellode incrementa-las cotas nacionaissen reducir substancialmente osprezos de intervención impediuunha liberalización do sector lei-teiro para equipararse a outrossectores agrícolas. Os consumido-res da UE están pagando practica-mente o dobre polo leite e produc-tos lácteos do que pagarían nunmercado libre, o que lles supóncada ano un custo de preto de20.000 millóns de euros. Ademais,necesítanse 3.000 millóns de eurosanuais do orzamento comunitariopara subvencionar exportacións eutilizacións específicas internas demanteiga e leite destonado en po.

Recomendacións do Tribunal de Contas europeoA Comisión debería:a) a curto prazo:- estudia-la posibilidade de per-

miti-la transferencia de cotas

entre productores que operennos distintos Estados membrose reducir subsiguientemente acota global,

- especificar polo miúdo os con-trois que deben realiza-losorganismos pagadores, paraasegurar unha aplicación epresentación de informescoherente,

- presentar propostas de lexisla-ción que prevexan a aplicaciónde sancións graduadas ás explo-tacións leiteiras que infrinxan oréxime de cotas,

- reforza-las disposicións paraimpoñe-la taxa e responsabili-zar a quen deba pagala, egarantir que se calculen cohe-rentemente e se cobren intere-ses de demora,

- garanti-la dispoñibilidade dedatos fiables sobre productoslácteos para proporcionarinformación de xestión domercado, coma o consumointerno en equivalente deleite ou as porcentaxes deautosuficiencia por Estadomembro;

b) efectuar xa no 2002 propostasdunha reforma fundamental dosector lácteo, os obxectivos dacal sexan conseguir un equilibrioentre a producción de leite glo-bal e o consumo interno nonsubvencionado máis as exporta-cións potenciais non subvencio-nadas. Debería preve-la finaliza-ción do sistema de cotas, garan-tindo ó mesmo tempo un nivelde vida xusto para os producto-res leiteiros.

O Tribunal de Contas e as cotas lácteas (e III)

16 cotas


■

17


➔xestión

Vivir do agro:o leite como negocioo leite como negocio

RUTH Mª RODRÍGUEZ FERREIROS

Licenciada en A.D.E. Lugo

PAULA VÁZQUEZ RODRÍGUEZALBERTO GAYO LÓPEZ

Membros do Equipo de Investigación en Empresas Agroindustriais de A.D.E. Lugo

Dende hai moitos anos, dende asadministracións públicas galegas,españolas e europeas, preténde-se, como fin último, mellora-lacondición e calidade de vida dosgandeiros. A renda dos gandeirosé un dos elementos clave a estu-diar neste punto.Segundo datos da Xunta deGalicia, a finais da pasada déca-da a renda situábase en torno ómillón de pesetas por explota-ción, sen incluí-lo traballo dogandeiro. Como é de imaxinar, apesares de que se mellorousegue sendo bastante reducidapara un sector que trae consigo aloita coa natureza e o sacrificioconstante sen poder descansarnin un só día.

Ademais, hai que observa-la dis-persión, xa que habería unha por-centaxe elevada de explotaciónsa renda das cales rozaría a ridicu-lez, posto que se trata de peque-nas explotacións e a composiciónda renda vén derivada da diferen-cia entre os ingresos e os custos.Se dentro dos primeiros apareceo prezo que se lle paga ó gandei-ro polo litro de leite, que vai enfunción da calidade que, á súavez, está moi correlacionada cotamaño da explotación (pola tec-noloxía no seu sistema e capaci-dade de investimento), prodúce-se un círculo pechado que necesi-ta da inxección de fondos, dosque non se dispón. Por iso, baixande calidade, cobran menos, etc..

18 xestión


Como podemos observar na grá-fica, o prezo do leite non segueunha continuidade a curto prazosenón que sufre oscilacións.Pero, de tódolos xeitos, obser-vando a liña de tendencia vemoscomo a longo prazo é continua-mente crecente, a pesares deque o devandito crecemento enonce anos foi nulo.A explicación da evolución dosprezos é moi sinxela: no ano1989 o prezo situábase nunsniveis moi elevados, a pesares deestarmos xa dentro da U.E. tiña-mos uns prezos superiores ó

resto e a implantación das medi-das ía encamiñada a iguala-losprezos (baixa-los nosos pola con-correncia en prezos). Así, duran-te os anos 89, 90, 91 e 92, oprezo do leite baixaba ata o seumínimo histórico, situándose nas31.64 ptas/lt. (despois de partirdas 50 ptas/lt do 89). Posteriormente, cando xa secoñecían polos gandeiros as cotaslácteas e a supertaxa, o prezo doleite comezou a subir, en grandemedida pola presión dos gandei-ros e pola cada vez menor pro-ducción a nivel galego, posto que

xa se comezaba co peche dasexplotacións. Así, dende entón,por termo medio, o prezo do leitefoi subindo paseniño ata colocar-se a finais do 98 en torno ás 50ptas/lt provocada por unha gue-rra de prezos da industria (nivelde prezos de facía dez anos e sendeflactar). Nos anos seguintes houbo outropequeno ciclo e parecía quecambiaba a tendencia, tirandoos prezos á baixa. Isto provo-couno, en grande medida, odescoñecemento de se Europaseguiría coa política proteccio-nista do sistema de cotas, aca-baba de saírse dunha guerra deprezos, estábase coa Axenda2000 a voltas, non se sabía se oleite galego cumpría as medidasde calidade europeas, ...Ademais, segundo Europa, onoso nivel de prezos volvía serdemasiado elevado para unhaposible competencia en prezospola liberalización do mercadoe do sector. Así, no ano 99 bai-xaron ata situarse en torno ás42 ptas/lt.

1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001Xaneiro 50,18 42,99 39,61 39,95 39,20 45,54 45,29 47,41 46,11 48,58 48,25 46,18 54,49

Febreiro 51,54 42,52 37,86 39,32 38,08 45,11 43,64 47,00 44,93 47,66 47,27 45,62 54,19

Marzo 50,75 38,20 36,51 36,39 36,28 43,65 42,99 45,71 43,58 46,87 46,62 44,95 53,75

Abril 42,80 36,87 34,38 34,44 34,81 41,25 42,60 43,49 43,35 46,59 45,30 44,34 53,65

Maio 41,76 37,08 33,60 31,87 33,43 39,21 42,51 42,53 43,22 46,47 43,78 44,06 52,83

Xuño 42,29 36,69 33,99 31,64 33,91 38,79 42,92 42,05 43,23 46,08 43,14 43,31 52,60

Xullo 42,73 36,27 34,08 32,15 36,37 38,47 43,32 42,12 43,46 46,05 42,82 43,86 52,83

Agosto 42,94 36,22 34,77 33,15 38,13 40,00 43,61 42,49 45,64 46,51 42,83 44,83 52,90

Setembro 47,20 36,31 38,11 34,47 41,56 43,53 44,80 43,39 46,74 48,03 43,28 47,42

Outubro 46,49 38,64 39,85 38,09 43,57 45,97 45,66 45,28 47,47 49,63 44,34 50,33

Novembro 45,82 39,55 40,90 40,11 45,97 46,77 46,41 45,77 48,34 49,57 45,31 51,98

Decembro 45,15 39,51 40,69 39,96 46,27 46,64 47,66 45,96 48,63 49,05 44,95 52,74

Táboa 1. PREZO DO LEITE. SERIE MENSUAL. 1989 - 2001

Fonte: Xunta de Galicia. Instituto Galego de Estatística

Polo tanto, é importante a análi-se da conta dun gandeiro, é dicir,dos seus ingresos e gastos.

INGRESOS: neste apartado apare-cerá como principal ingreso oprezo cobrado polo leite produci-do. A industria prima ou penaliza oprezo base en función da calidade

do leite. O pagador poderá se-laindustria ou a cooperativa, en fun-ción de se o gandeiro está ou nonbaixo dito sistema, e se a coopera-tiva é ou non primeiro comprador.Así, os prezos medios cobradospolos gandeiros por litro de leiteen Galicia foron os que se expre-san na táboa 1:

E, pola outra banda, os seus cus-tos son superiores, unitariamentefalando ó resto das explotacións,derivado das economías que nonson capaces de xerar, a pesaresde estaren inseridas en sistemascomo o cooperativismo -aíndaque si consigan reducilos se nonestivesen nese sistema-.

60

55

50

45

35

40

301989 1989 1989 1989 1989 1989 1989 1989 1989 1989 1989 1989 1989

EVOLUCIÓN MENSUAL DO PREZO DO LEITE. 1989 - 2001

19


■

Leite mill pts Leite Tm Prezo leite (Ptas/lt)

1977 6.233,80 406,10 15,35

1978 9.584,60 572,20 16,75

1979 11.361,00 627,00 18,12

1980 12.464,10 614,30 20,29

1981 14.242,50 630,20 22,60

1982 15.340,80 638,40 24,03

1983 19.023,60 671,50 28,33

1984 22.832,90 706,90 32,30

1985 24.289,60 714,40 34,00

1986 25.588,80 710,80 36,00

1987 27.709,30 748,90 37,00

1988 31.772,40 722,10 44,00

1989 36.794,70 777,90 47,30

1990 31.522,00 796,00 39,60

1991 27.013,50 783,00 34,50

1992 28.908,70 720,90 40,10

1993 28.649,30 721,10 39,73

1994 30.143,00 701,00 43,00

1995 33.561,20 773,30 43,40

1996 41.099,20 912,10 45,06

1997 42.315,00 852,00 49,67

1998 44.156,00 929,60 47,50

Táboa 2. PRODUCCIÓN DE LEITE E PREZO. LUGO. 1977 - 1998

Para unha correcta avaliación dosingresos dos gandeiros deberia-mos deflactar eses datos, para asíobtérmo-los ingresos en pesetasconstantes, e comproba-la evolu-ción dun compoñente básico darenda dos gandeiros.Como ingresos secundarios nunha�explotación-tipo� galega temosprincipalmente dous puntos: avenda de becerros e vacas de des-velle e as subvencións concedidaspara a explotación. Dentro destes,a principal é a primeira, tendo unsprezos de venda que abalan en fun-ción da raza e idade da cría: desdeas 20.000 Ptas. ata as 80.000 Ptas.de media. Neste apartado, deriva-do da Encefalopatía EsponxiformeBovina (E.E.B.) estes prezos caeronen picado e ata o extremo de quese o animal sae femia non se atopacomprador, e saíndo macho págan-se entre as 1.000 e as 15.000, res-pectivamente. Polo tanto, pódesecomproba-la reducción considera-ble de renda que sufriron os gan-deiros neste apartado, a pesar deque o puideron compensar coaumento que se produce no prezodo leite, tendo que observar esamarxinalidade que desde o nosopunto de vista provocou para o sec-tor leiteiro un lixeiro incremento.De tódolos xeitos, parece que osprezos dos becerros se recupera-ron, aínda que a incerteza seguelatente.

(continuará...)Fonte: Elaboración propia a partires de datos da Xunta de Galicia

No ano seguinte, cando xa sesabía o aumento de cota, a cali-dade do leite galego, etc. pare-cía que o prezo non sufría unhasuba, senón que permanecía nosniveis do ano anterior, é dicir,parecía conseguirse a estabilida-de tan desexada nos prezos.Pero, non foi así, xa que a media-dos do ano 2000, contra o mes deagosto, cando o prezo estabasobre as 43 Ptas/lt, en tresmeses subiu ata as 50 Ptas/lt, édicir, 7 ptas/lt (o 16 por cento).Ademais, nos catro meses seguin-tes o prezo ascendeu ata as 54ptas/lt, sendo o causante destedesaxuste e alza nos prezos aE.E.B.. Posteriormente, nosmeses de Marzo a Xuño do 2001 oprezo descende unhas pesetas enlitro como reaxuste do mercado,sendo esta tendencia a que per-dura.Esta última suba de prezos podeparecer beneficioso para o sec-tor, e a curto prazo pode seloposto que se conseguen com-

pensar outras subas nos custosque provocou a devandita enfer-midade, pero realmente tantoaltibaixo nos prezos e tantabrusquidade será dificilmentesostible, e polo tanto coa baixade prezos inminente os ingresosdos productores vanse verresentidos, xa que se esperanter certos ingresos non podenser adiviños para coñece-lasbrusquidades que un sectorcoma este incuba tan ben.Na gráfica 1 podemos taménobservar uns picos que cada anoacontecen, derivado dos chama-dos "prezos de inverno" e "prezosde verán", que se correspondencoas épocas de menor e maiorproducción, respectivamente.Se nos centramos un pouco, paraa provincia de Lugo os prezos doleite adoitan estar por riba damedia galega. Así, por exemplo,dende o ano 1977 ata o 1998, aproducción e os ingresos dos gan-deiros lugueses foron os que seexpresan na táboa 2.

Lei de concentración parcelaria para Galicia (e III)

20 terras


■

Fondo de terrasConstituirase un fondo de terrasen cada zona que se concentre,que se nutrirá cos sobrantes dasadxudicacións dos lotes de substi-tución e con toda clase de ache-gas ou adquisicións que por cal-quera título se fagan a aquel. Asfinalidades fundamentais dofondo de terras serán:- Facilita-la ampliación das explo-

tacións da zona concentrada. - Estimula-la implantación de

novas explotacións con dimen-sións e estructuras axeitadasque poidan favorece-la creaciónde emprego, dándolles priorida-de ós novos agricultores que seestablezan na zona e ós emi-grantes retornados que así omanifesten e acrediten.

- A mellora das explotacións exis-tentes, procurando promocio-nar aquelas que non acadando adimensión economicamente via-ble poidan demostra-la súafutura eficiencia económica.

Cumprimento do planode aproveitamento decultivosTranscorridos dous e catro anosdesde a finalización do procesoconcentrador, a administracióndeberá realizar unha avaliación dazona de concentración para valora-lo grao de consecución dos obxec-tivos fixados, entre outros o cum-

primento dos planos de aproveita-mento de cultivos, a utilidade eco-nómica e social, así como a fixa-ción de poboación no medio rural.

InfracciónsSon infraccións leves:1. Non coidar ou non cultiva-los

novos predios entregados.2. Dificulta-los traballos de investi-

gación e clasificación de terras.3. Realizar actos que diminúan o

valor das parcelas nun valorinferior ó dez por cento unhavez que o decreto de concentra-ción parcelaria entrase en vigor.

Son infraccións graves:1. Impedir ou dificulta-lo amollo-

amento, a sinalización ou arealización das obras que apro-be a administración, así comoretira-los sinais cando esteaninstalados.

2. Realizar, á entrada en vigor dodecreto de concentración par-celaria, obras ou melloras nospredios sen a correspondenteautorización.

3. Destruír obras, cortar ouderrubar arborado, extraer ousuprimir plantacións ou culti-vos permanentes e esquilma-laterra e realizar actos que dimi-núan o valor das parcelas nunvalor superior ó dez por centounha vez que o decreto de con-centración parcelaria entraseen vigor.

4. Impedirlle ó persoal encargadoda realización dos traballos deconcentración parcelaria oacceso ás parcelas ou predios.

5. A deterioración ou o mal uso decalquera obra de interese xeralincluída nos planos de obras.

6. Non cultiva-los predios confor-me a súa capacidade agrolóxi-ca e o aproveitamento axeita-do dos seus recursos, o cambiodo uso da terra clasificadacomo labradío ou prado e oincumprimento do plano deordenación de aproveitamentode cultivos ou forestal.

Son infraccións moi graves:1. Impedir ou obstaculiza-la toma

de posesión dos novos prediosde substitución.

2. Impedir ou obstaculiza-la reali-zación das actuacións incluídasno plano de obras e mellorasterritoriais.

As infraccións en materia de con-centración parcelaria sanciona-ranse da seguinte forma:a) As infraccións leves, con multa

de 10.000 a 50.000 pesetas.b) As infraccións graves con multa

de 50.001 a 250.000 pesetas.c) As infraccións moi graves, con

multa de 250.001 a 500.000pesetas.

En todo caso, o infractor deberárepoñe-la situación alterada ó seuestado orixinario, así como indem-niza-los danos e perdas causados.

Lei de concentración parcelaria para Galicia (e III)

21■


mercado

A caída do prezo do leite ecolóxi-co en Gran Bretaña non semellaque sexa un problema que teñaunha pronta solución e ós produc-tores non lles está quedando outraopción que vender preto da meta-de do leite ecolóxico coma nonecolóxico, co que isto supón paraos productores británicos. A causamáis inmediata semella se-lasobreestimación que se fixo dademanda, producíndose moitomáis do que en realidade o consu-midor británico pedía. Para os pro-ductores deste tipo de leite, acausa podería estar "na inxenuida-de dos productores, da industria edos vendedores", xa que espera-ban que o nivel de crecementoque se deu ó principio continuase;pero o crecemento da demandaralentizouse e agora teñen quevende-lo seu leite ós consumidoresnon ecolóxicos. Apesares de que ogoberno de Tony Blair di que axu-dará porque "quere apostar porunha agricultura sen productosquímicos", a verdade é que isto

non está a se-la "salvación". Defeito, o leite ecolóxico non é oúnico producto ecolóxico que estáa ver mermada-las súas vendas:coa carne ocorre algo moi seme-llante, xa que está a ter problemasna súa comercialización. Segundoos productores ecolóxicos, un dosmotivos está en que no ReinoUnido, a diferencia do que ocorrenoutros países da UE, as autorida-des non queren pagar subvenciónsás produccións ecolóxicas.En canto ás cifras, dicir que omercado global de productosecolóxicos medrou un 33%. Encanto ó leite, a producciónincrementouse nun 115%, pasán-dose de 32,5 millóns de litros a70 millóns. ¿Significa isto que se ralentizou ademanda deste tipo de productos?.A verdade é que os productoresteñen medo de que isto sexacerto, de feito a CooperativaBritánica de Fornecedores de LeiteEcolóxico (OMSCo) continúa ven-dendo só o 48% do seu leite ecoló-

Caída do prezo do leite ecolóxicoCaída do prezo do leite ecolóxico

2001 2000Leite (ppl) 24,0 29,5Año (£/kg dw) 2,20 2,85Pataca (£/t) 225 290Pavo (£/kg) 7,41 7,01

Dende o ano 1999, estase a pro-ducir un forte enfrontamento naOMC entre os EE.UU e NovaCelandia contra Canadá, porconsideraren os primeiros que éilegal a política comercial destepaís respecto do leite. Nun pri-meiro momento a OMC fallou queCanadá tería que a axusta-la súapolítica comercial, sobre todo noque respecta ós subsidios ásexportacións, tendo de prazo ataxaneiro do 2001. Chegado estemomento, e logo dalgúns cam-bios na súa política comercial,fallouse a prol de Canadá, deses-timando as denuncias dos EE.UUe Nova Celandia. O �culebrón�sen embargo segue, e os EE.UU eNova Celandia volven a "asediar"a Canadá na OrganizaciónMundial do Comercio, xa que afinais de decembro pasado deron

un paso sen precedentes naOMC, solicitando a esta organiza-ción que reexaminase a reclama-ción feita contra Canadá, xa queos cambios feitos por este paísestaría a viola-las normas inter-nacionais do comercio do leite,segundo os denunciantes. Entreoutras cousas, Nova Celandiaasegura que os subsidios ásexportacións canadenses fixeroncae-los prezos mundiais do leite,o que lles custou ós neocelande-ses uns 6.300 millóns de pesetas. Por outra banda, a industriacanadense "non se pode cre-las"últimas decisións adoptadas polaComisión de Leite Canadense(CDC) que, "facendo oídos xordosás preocupacións da propiaindustria e dos consumidores",anunciou unha desorbitada einxustificada suba no prezo do

Aínda así, a maioría dos productosecolóxicos venden máis cós produ-cidos de maneira convencional.Como conclusión poderiamos dicirque as vendas non son as espera-das, pero iso non quere dicir que osconsumidores non merquen estesproductos, quizás o que indican ascifras de vendas é que a ofertaexcede en moito á demanda- asobrevaloración do posible merca-do antes de comezar unha novaxeira ás veces ten estes resultados.

EE.UU e Nova Celandia versus Canadáleite industrial empregado paraa fabricación de derivados lácte-os, como poden se-lo queixo, osiogures ou os xeados. Dende1994, o IPC neste país mostra unincremento regular do 2%, men-tres que o custo de leite indus-trial disparouse por riba do 20%,o que supón unha suba mediaanual do 3%. Estas subas inxusti-ficadas, segundo a opinión dosector industrial, están a impedi-lo seu crecemento e a súa conco-rrencia, a pesares de que estaindustria emprega a máis de214.000 persoas, achega o 12,1%(máis de 415 billóns) do PIB pro-cedente do sector industrial, emerca un 35% dos productos agrí-colas canadenses. Polo que seve, Canadá está a ter frontesabertas, dentro e fóra do seuterritorio.

xico dentro do mercado ecolóxicoa 24,5 ppl, por baixo das 29,5 ppldo ano pasado; a algúns inclusopáganlles menos, como mediapoderían estar a percibir 23,5 ppl. O mesmo está a ocorrer co año, apataca, o pavo, e outras produc-cións biolóxicas.

22 alimentación


■

Unha boa maneira de comproba-la situación do mer-cado dos cereais e leguminosas é botarlle unha olla-da ós prezos no mercado de Chicago, os cales pode-mos ver na táboa. A conclusión que podemos extra-er é que dende logo, no que á soia e ó millo se refi-re, a tendencia para este ano é de que suban e nonque baixen. No caso da soia é importante lembrarque é precisamente o mercado de Chicado o que enrealidade marca os prezos desta leguminosa, espe-cialmente importante para nós porque é un compo-ñente presente sempre nos pensos dos animais,nunha proporción de entre o 15 e o 30%.Os prezos estables da soia de 23-25 pesetas do ano99 deixaron paso a subas progresivas no ano 2000,ano no que chegou a acada-las 37 pesetas/kg noporto, e pouco a pouco os prezos volveron baixar ea situación de agora é de lixeiras pero progresivassubas. Veremos que pasa nos vindeiros meses,sobre todo logo da crise arxentina e as medidassobre dos OXM en China.

Situación do mercado de cereais e leguminosas

Alfalfa Deshidratada

Silo de Maíz Deshidratado

Levadura de Cerveza

Cebadilla de Cerveza

Pulpa de Remolacha

Telf. 93 229 69 09 - Fax 93 229 69 08E-mail: [email protected]

08034 Barcelona - c/ Enric Giménez, 4

Novo alimento para as vacaseste tipo de alimento no que atinxe a conservación,manexo, racionamento, custos, etc, sobre a infor-mación facilitada pola AGPM, o cal publicaremos novindeiro número.

Este novo alimento ó que nos estamos a referir non énada máis ca millo, pero a novidade radica en que setrata do gran do millo húmido, enteiro e inerte.Segundo a Asociación Xeral de Productores de Millofranceses (AGPM) o gran de millo húmido enteiropode ser usado como complemento das racións a basede millo ou de herba, no caso de rabaños de leite oude carne, ben sexa neste caso na ración base para oengorde dos cuxos e das vacas vellas, como se puidodemostrar coa raza Blonde de Aquitania. Se o gran recollémolo húmido coa colleitadora-pica-dora e almacenámolo inmediatamente en silos pecha-dos hermeticamente ó aire, pódese conservar senproblema todo o ano, tal e como indican estes profe-sionais do millo; ademais a asociación considera queé factible facelo en tódolos departamentos do país.Considerado como un alimento de moito valor polosmembros desta asociación, o gran de millo enteiro,húmido e inerte é por outra banda "doado de manexare económico para o gandeiro; e é unha materia primanatural producida e consumida na explotación, unhagrande vantaxe a ter en conta á hora da trazabilidade". Polo interese que pode ter para os nosos lectores,xa estamos a elaborar un completo estudio sobre

Trigo pts./Kgmarzo 20,77maio 20,45xullo 20,16setembro 20,31decembro 21,06

Millo pts./Kgxaneiro 14,66marzo 15,24maio 15,73xullo 16,18setembro 16,55decembro 16,98

Soia (gran) pts./Kgxaneiro 28,69marzo 28,70maio 28,96

MERCADO DE CHICAGO. 2001

A devaluación do peso de seguro vai afectar, e moito,este mercado; hai que pensar que Arxentina é un expor-tador importante de millo e soia, e temos que estar moiatentos ás medidas que se están a tomar neste país paraatalla-la crise e as súas consecuencias. En canto á esperada aclaración das medidas sobre orga-nismos xeneticamente modificados (OXM) por parte dasautoridades chinesas, dicir que afectaría sobre todo ócomercio da soia con este país. China, o país orixinarioda soia, é sen embargo un grande importador deste pro-ducto, que se usa non só para alimentación animalsenón tamén para consumo humano. O pasado ano asautoridades chinesas dictaron unhas leis sobre alimen-tos OXM, que na práctica bloquearon grande parte dasimportacións de soia, a maior parte da cal é transxéni-ca. As regulacións chinesas sobre OXM nada teñen quever, sen embargo, coas precaucións extremas e as pre-sións sociais sobre este tema en Europa, que non exis-ten nese país, que ademais cultiva OXM e ten ambicio-sos programas de biotecnoloxía en agricultura.

¿Pode un gandeiro cuestio-narse non recriar e vendertódalas femias que nazan nasúa granxa? Unha decisióncoma esa obrigaríalle a com-prar xovencas sempre queprecisase repoñer, pero cosproblemas que teñen moitasgranxas en Galicia, proble-mas ós que se está a engadira falta de man de obra, estapodería ser unha alternativainteresante para algunhasgranxas.

?¿23➔


tema para o debate

Non recriarpode ser unha opción

interesante

O obxecto deste artigo e analizardende un punto de vista teórico asconsecuencias desta decisión. Efarémolo a partir dunha serie desupostos e considerando as circuns-tancias concretas dunha "granxatipo". Cada granxa en particulardebe analiza-lo que lle custa produ-cir unha xovenca e as ganancias ouas perdas que se derivan da decisiónde deixar de recriar. Co artigo tra-tamos máis de saca-lo tema a deba-te que de establecer conclusiónsdefinitivas. Cada un deberá tira-lassúas segundo as súas circunstanciase as do seu entorno.Pero dito isto, podemos partirdunha premisa na que todos esta-remos de acordo:1) A cría de xovencas é un investi-

mento moi importante paraunha granxa se valorámo-la ali-mentación, o tempo de traballo,o espacio en instalacións eterras, manexo de residuos, etc.

2) e, en consecuencia, o númerode primeirizas producidas

cada ano nunha granxa reper-cute de forma importante naconta de resultados. Se nonconseguimos cada ano sufi-cientes primeirizas e de cali-dade aceptable, podemosconsiderar que foron cartostirados.

O rabaño de recríaNo CADRO 1 vemos un exemplode como calcula-lo número decabezas de que se compón o

rabaño de recría. Supoñemosunha granxa de 50 vacas, cunintervalo entre partos de 14meses e un número de baixas narecría do 15%. Supoñemos taménque, en termo medio, as xoven-cas están parindo con 26 mesesde idade. Partindo pois destessupostos, vemos nos CADROS 1 e2 que esta granxa tería 39 cabe-zas no seu rabaño de recría esería capaz de producir 17 pri-meirizas cada ano.

CADRO 1

Cálculo do número de cabezas no rabaño de recría

Período 2 anosVacas 50Interv. Partos 14 meses% femias 50%Perdas recría 15%Edade 1º parto 26 meses

2x50x(12/14)x0,5x0,85x(26/24)= 39

CADRO 2

Cálculo do número de primeirizas dispoñibles por ano

Período 1 anoVacas 50Interv. Partos 14 meses% femias 50%Perdas recría 15%Edade 1º parto 26 meses

1x50x(12/14)x0,5x0,85x(24/26)= 17

que sucedeu no rabaño derecría nos dous anos anterio-res. Incluso ten unha maiorflexibilidade á hora de tomardecisións, pois, por exemplo,se precisa 2 xovencas e nonencontra no mercado o quequere pode darlle a dúas vacasun parto máis ata que dea coque busca, etc.

5) Mellora na calidade de vida.Isto é incuestionable, pois noné o mesmo atende-lo rabañode leite exclusivamente queatender tamén o de recríaonde temos becerras con dia-rreas, becerras que hai queinseminar, etc.

6) Temas de medio ambiente.Sacando a carga da recría,pódese calcular nun 30% areducción dos problemasmedioambientais ocasionadospolos residuos.

7) Outros problemas. Metemosaquí outra serie de problemasque se dan en moitas dasgranxas do noso país, candovemos becerras "amoreadas"sobre engrellado, moi malatendidas, cunha grande con-centración de animais quefavorece a propagación deenfermidades infecciosas,como podemos ver moitasveces coas diarreas, que sedan por ciclos, empezanunhas e despois seguen as

24

tema para o debate


primeirizas para repoñer e tería2 sobrantes para vender.

Vantaxes teóricas para a granxa que deixa de recriar1) Mellora no manexo do rabaño

de vacas coa mesma man deobra de que se dispoñía antes,é dicir, melloras a tódolosniveis: alimentación, coidadosdos animais, celos, etc.

2) Liberación de espacio, tantode instalacións como de terra,tendo incluso a posibilidade deaumenta-lo rabaño de vacas.

3) Liberación de recursos finan-ceiros.

4) Axilidade no stock. Ó non terrecría, a granxa compraxovencas unicamente candolle fan falta. Non ten que xes-tiona-lo rabaño de recría edarlle saída as primeirizas,fagan falta nese momento ounon. Ademais, a granxa podeescolle-lo que compra e nonten que cargar necesariamen-te co que ten. En tódalasgranxas temos que recriarxovencas que se cadra non nostivera gustado recriar, porquenon son das mellores vacasque temos etc. En definitiva,o gandeiro toma as decisiónscando máis lle interesa e nonestá condicionado por todo o

Custo dunha xovencade reposiciónTomar unha decisión deste tipoprecisa dunha análise moi deta-llada das súas consecuencias. Oprimeiro que temos que coñeceré cánto nos custa producir unhaxovenca. Nos diversos traballosque temos consultado puidemosver que este custo depende moitodas circunstancias de cada gran-xa, onde entran variables como axenética, a superficie dispoñiblepara pastoreo, etc., e que polotanto se pode situar nun abanoque vai das 100.000 ás 250.000pts., podendo incluso chegar acifras máis altas.No CADRO 5 vémo-lo que noscusta producir unha xovencanesa "granxa tipo" coa que esta-mos a traballar, é dicir, 207.500pts/primeiriza.

Outros supostosNo CADRO 3 vemos outros supos-tos que vamos utilizar. A granxaten una cota de 350.000 litros,dispón de 20 hectáreas de terreoe ten unha taxa de reposición do30%. Tecnicamente adoita utili-zarse o 20% de taxa de reposi-ción, pero nós fixémo-las contasna nosa "granxa tipo" e nalgun-has outras, e saíanos o 30%.Seguindo co CADRO 3, vemosque esta gandería precisaría 15

CADRO 3

Vacas en muxido 50

Cota 350.000

Taxa de reposición 30%

Xovencass necesarias para reposic. 15

Xovencas "sobrantes" 2

Prezo venda becerras 50.000

% de baixas na recria 15%

Custes de producir unha xovenca 207.500

Plus Ingresos + Diminución gastos 3.782.500

Diminucion Ing + Aumento gastos 3.660.000

Diferencia 122.500

Diferencia/litro de cota 0,35

CADRO 4

INGRESOS A MAIORESVenta das becerras17 bec 50.000 pts/bec 850.000Gastos liberados17 nov 15.000 pts/nov 255.000

DIMINUCION DOS GASTOSCuste das xovencas "non" criadas17 nov 157.500 pts/nov 2.677.500

TOTAL 3.782.500

DIMINUCION DOS INGRESOSVenta de xovencas preñadas2 nov 180.000 pts/nov 360.000

AUMENTO DOS GASTOSCompra de xovencas para reposición15 nov 220.000 pts/nov 3.300.000

TOTAL 3.660.000

outras, etc. Ó non ter temponin sitio para atende-la recríanon se pode controlar ben asúa alimentación e o seu cre-cemento, as coxeiras, asenfermidades, os celos etc.Todo isto, a maiores dos gas-tos en veterinarios e medica-mentos, pódenos levar a terunhas xovencas de moi malacalidade, atrasadas, e cantomáis se atrasan máis tempotardan en entraren no rabañode vacas, é dicir, máis tardanen entraren en producciónaumentando o número decabezas do rabaño de recría,cos gastos que iso soporta.Finalmente, engadir outrotema: antes, unha xovencaque non empreñaba, ou collíaunha mamite ou tiña calqueraproblema, ía ó matadoiro epodían ser 100.000 pts.Hoxe, ou a comisan ou case aregalas.

8) Poderíase traballar con forne-cedores de xovencas coñeci-dos, que incluso poderíanrecria-las nosas propias bece-rras como veremos máisadiante.

Gastos liberadosA tódalas vantaxes que sinalaba-mos no apartado anterior quixe-mos poñerlle unha cifra. Despoisde facer algúns cálculos, que nonveñen agora ó caso porqueentran aspectos moi subxectivos(¿como valora-lo incremento dacalidade de vida, por exemplo,chegamos á conclusión de que nanosa "granxa tipo" podiamospoñe-la cifra de 15.000 pts/xov.como gasto liberado. É dicir,supoñemos que cada xovencaque deixamos de recriar nossupón un aforro de 15.000pts/xov. en gastos diversos, cifrana que, por suposto, non estáincluída a alimentación nin ocusto da becerra, senón osoutros conceptos sinalados noapartado anterior: melloras nomanexo das vacas, liberación deespacio, axilidade no stock,mellora da calidade de vida, gas-tos veterinarios, etc.

25➔


Desta maneira chegamos ó CADRO4, onde vemos 4 apartados: 1) Ingresos a maiores. Como

non vamos recriar, vendemostódalas becerras e aforramostamén os "gastos liberados".

2) Diminución dos gastos.Temos aquí os custos de ali-mentación da nosa "granxatipo" multiplicados por 17xovencas.

3) Diminución dos Ingresos.Segundo os CADROS 2 e 3sobrábanos 2 xovencas paravender. Normalmente serían

as peores e supoñemos que asvendemos a un termo mediode 180.000 pts.

4) Aumento dos gastos. Comonon temos rabaño de recría,temos que comprar toda areposición. Supoñemos quepoderiamos comprar a untermo medio de 220.000pts/xovenca.

Se volvemos agora ó CADRO 3,vemos que na nosa granxa deixarde recriar suporíamos un incre-mento nos ingresos de 122.500pts, ou 0,35 pts/litro.

CADRO 5

COSTES DA RECRIA DUNHA XOVENCA

Meses días pts/día pts

0 a 1 30 50.0001 a 3 60 300 18.0003 a 8 150 250 37.5008 a 15 210 150 31.50015 a 18 90 250 22.50018 a 26 240 150 36.000A imputar por baixas 12.000

TOTAL 207.500

CADRO 6

Prezos das xovencas Marxe bruta liberadade reposición

191.250 255.000 510.000 765.000

200.000 1,03 1,21 1,94 2,66

225.000 -0,05 0,14 0,86 1,59

250.000 -1,12 -0,94 -0,21 0,52

275.000 -2,19 -2,01 -1,28 -0,55

300.000 -3,26 -3,08 -2,35 -1,62

En pesetas por litro de cota

CADRO 7

Prezos das xovencas Marxe bruta total liberadade reposición (pts.)

191.250 255.000 510.000 765.000

200.000 358.750 422.500 677.500 932.500

225.000 -16.250 47.500 302.500 557.500

250.000 -391.250 -327.500 -72.500 182.500

275.000 -766.250 -702.500 -447.500 -192.500

300.000 -1.141.250 -1.077.500 -822.500 -567.500

En pesetas totais

26

tema para o debate


■

As cousas son máis complexasNaturalmente as cousas son máiscomplexas. Ó deixar de recriarhai moitas variables que deixa-mos de controlar e unha delas é oprezo que van leva-las xovencascando precisemos compralas. NoCADRO 6 fixemos os mesmos cál-culos có CADRO 4 pero conside-rando que os prezos das xovencasvaríen entre 200.000 e 300.000pts, en termo medio, e que os"gastos liberados" varíen entre191.250 e 765.000 pts/ano. Así,as cifras que aparecen no interiordo cadro serían as pesetas porlitro de leite que gañariamos ouperderiamos en función desasdúas variables. O CADRO 7 é omesmo, pero referido á cotatotal.

Granxas especializadasna recríaEn vez de plantar eucaliptos,moitas das granxas que abando-nan poderían trazarse a posibili-

dade de recriar para outros. Agranxa tipo que estamos anali-zando, podería ter una carga de 3cabezas por hectárea, é dicir, unrabaño de 60 cabezas entre bece-rras e xovencas.Estas granxas terían unha serie devantaxes tamén:- é un traballo que se pode com-

paxinar con outras tarefas, poisa estes niveis non se precisaunha dedicación exclusiva.

- Ten moi poucos problemasambientais, pois a maior parte dotempo os animais fan pastoreo.

- Pode lotear segundo tamaños.- As instalacións xa estarían

amortizadas. Pode ser que hou-bese que facer algún investi-mento en cercas e bebedeiros.

- As xovencas que pode ofertarserán, en xeral, mellores cáscriadas nunha granxa quetamén fai leite, porque se dedi-ca exclusivamente a iso e élóxico pensar que as xovencasvan estar mellor atendidas. É oseu negocio.

- Pode traballar con fornecedo-res (gandeiros) e clientes

(gandeiros) xa coñecidos, cosque ademais pode establecercontratos. Estes contratospodían ser de recuperación, édicir, que o gandeiro que llevendeu a becerra ten priorida-de para recuperala, ou derecría. Isto dos contratos seríaun tema clave, pois debe exis-tir unha boa relación e unclima de confianza. Por exem-plo, aínda que se trate duncontrato de recría, o mellor éque o "especialista" compre abecerra e a responsabilidadesobre dela sexa súa mentresestá na súa granxa. Respectodos prezos, habería que esta-blecer uns prezos de referen-cia baseados no prezo do leiteou outros, é dicir, establecerunha especie de "mibor" paraxovencas.

- O custo de producción dasxovencas vai ser máis barato.

- O especialista está metido nesemercado, e poderá máis facil-mente dar saída a xovencas quesaíron malas, xovencas que lleparen na granxa etc.

27


lexislaciónretrincos ■

DOCERegulamento (CE) no 2535/2001 da Comisión, do14 de decembro do 2001, polo que se establecendisposicións de aplicación do Regulamento (CE) no1255/1999 do Consello no que se refire ó réximede importación de leite e productos lácteos e áapertura de continxentes arancelariosDOCE L 341, 22/12/01

Regulamento (CE) no 1/2002 da Comisión, do 28 dedecembro do 2001, polo que se establecen as dispo-sicións de aplicación do Regulamento (CE) no1259/1999 do Consello no que se refire ó réxime sim-plificado aplicable ós pagos efectuados ós agriculto-res en virtude de determinados réximes de axudaDOCE L1, 3/1/02

BOEReal decreto 1377/2001, do 7 de decembro, poloque se modifica o Real Decreto 1980/1998, do 18 desetembro, polo que se establece un sistema de iden-tificación e rexistro dos animais da especie bovina. BOE 28/12/01

Real decreto 1467/2001, do 27 de decembro, poloque se derrogan o Real Decreto 1738/1997, do 20de novembro, polo que se establecen axudas ósprogramas de carne de vacún de calidade, e o RealDecreto 1973/1999, do 23 de decembro, sobredeterminadas axudas comunitarias en gandería. BOE 28/12/01

Real decreto 1416/2001, do 14 de decembro, sobreenvases de productos fitosanitarios. BOE 28/12/01

Real decreto 1470/2001, do 27 de decembro, poloque se modifica o Real Decreto 109/1995, do 27 dexaneiro, sobre medicamentos veterinarios. BOE 28/12/01

Orde do 20 de decembro do 2001 pola que se fixan asdatas de reconto da carga gandeira das explotaciónsde gando vacún para o cobro do pago por extensifica-ción, correspondentes ó segundo semestre de 2001.BOE 28/12/01

Real Decreto 2/2002, do 11 de xaneiro, polo que seregula a aplicación da iniciativa comunitariaLeader Plus e os programas de desenvolvementoendóxeno de grupos de acción local incluídos nosProgramas Operativos Integrados e nos Programasde Desenvolvemento Rural (PRODER).BOE, 12/1/02

Real Decreto 1440/2001, do 21 de decembro, polo quese establece o sistema de alerta sanitaria veterinaria.BOE 14 /1/02

Orde do 18 de xaneiro, pola que se establecen sis-temas de control do destino dos subproductosxerados na cadea alimentaria cárnica.BOE 19/1/02

LexislaciónLexislación RetrincosRetrincos"Galicia é a rexión de España e unha das de Europaque máis leite produce. Se cadra podería produciraínda máis, pero tamén habería que valora-laslimitacións que empeza a te-la carga gandeirasobre a superficie. Non é o mesmo producir leitecon 10.000 gandeiros que con 85.000, e a cotagalega é a que é... Hai que asignar esa cota demaneira que se produzan os maiores beneficios.Para o gandeiro que ten dez vacas están as xubila-cións anticipadas. Se a un rapaz novo lle dis que aexpectativa que ten é traballar con corenta vacasel dirá `a isto non xogo, adícome a outra cousa`.O que non ten ningún sentido é seguir mantendoun nivel de subemprego artificial".

Xosé Manuel Silva Rodríguez, lucense, directorxeral de Agricultura da Unión Europea.

"O Ministerio de Agricultura iniciou un novo exer-cicio dominado pola escaseza de recursos parafacer fronte ós proxectos para o desenvovementodunha nova política agraria plantexada polo seutitular, Miguel Arias Cañete. O departamentobaleirou o último ano as súas reservas...e non tenfondos para executar e complementar algunhasdas medidas plantexadas por Bruxelas...Este axus-te duro das contas de Agricultura interprétase enmedios do sector como un posible paso para ir res-tando poder a este departamento con vistas á súaeliminación".

Vidal Maté, xornalista especializado en temasagrarios.

"Un mercado lácteo libre, coma o de EstadosUnidos, é o peor que nos podería pasar".

Román Santalla, vicepresidente da Interprofesionalláctea.

"O Ministerio de Agricultura, coa pasividade do deSanidade, está intentando modifica-la denomina-ción de iogurts. Na nosa cultura un iogurt é underivado lácteo beneficioso para a saúde. Se acabatodo nunha mesma categoría de postres lácteos,estaremos ante un fraude social, un fraude quepermite o Goberno porque se prega ás presións eós intereses das marcas comerciais".

Isabel Pozuelo, secretaria de Consumidores eUsuarios do PSOE.

p á g i n a 2 8( c o n t r a p o r t a d a )

p u b l i c i d a d e

S E M E X

AFRIGA 43

Documents

Transcript of AFRIGA 43