“Centro Cultural Marcos Valcárcel” - depourense.es · trastornos do sono e para determinar os...

66
XORNADA DE PREVENCIÓN XORNADA DE PREVENCIÓN DOS TRASTORNOS DO SONO DOS TRASTORNOS DO SONO “Centro Cultural Marcos Valcárcel” Ourense, 8 de outubro de 2013 Deputación Provincial de Ourense Sección de Formación PROGRAMA DE FORMACIÓN CONTINUA - 2013

Transcript of “Centro Cultural Marcos Valcárcel” - depourense.es · trastornos do sono e para determinar os...

XORNADA DE PREVENCIÓN DOS TRASTORNOS DO SONOXORNADA DE PREVENCIÓN DOS TRASTORNOS DO SONO

EQUIPO DOCENTE

• D. Juan Carlos Rodríguez Casmartiño Licenciado en Medicina e Cirurxía. Máster en Xestión Sanitaria. Responsable Médico de Ibermutuamur en Ourense. Coordinador de Urxencias do Centro Médico “El Carmen”.

CERTIFICADOS DE ASISTENCIA

Outorgaráselle o correspondente certificado de asistencia expedido por Ibermutuamur aos alumnos que participen con regularidade no desenvol-vemento da xornada. É obrigatoria a asistencia e a puntualidade a tódas as sesións da xornada. Toda inasistencia deberá ser debidamente xustificada polo interesado sen exceder endexamais o 15% das horas lectivas da xornada; unha inasisten-cia superior ao 15% da duración da xornada, aínda que sexa xustificada, impedirá a expedición do certificado de asistencia correspondente.

INFORMACIÓN

Deputación Provincial de Ourense

SECCIÓN DE FORMACIÓN, CALIDADE E AVALIACIÓN DO DESEMPEÑO

Rúa do Progreso, 30-2º. 32003 Ourense Teléfono: 988 385 142 Fax: 988 385 215

E-mail: [email protected]

XORNADA DE PREVENCIÓN XORNADA DE PREVENCIÓN DOS TRASTORNOS DO SONODOS TRASTORNOS DO SONO

“Centro Cultural Marcos Valcárcel” Ourense, 8 de outubro de 2013

Deputación Provincial de Ourense Sección de Formación

PROGRAMA DE FORMACIÓN CONTINUA - 2013

XORNADA DE PREVENCIÓN DOS TRASTORNOS DO SONOXORNADA DE PREVENCIÓN DOS TRASTORNOS DO SONO

DESTINATARIOS

• Traballadores da Deputación Provincial que desenvolvan a súa

actividade profesional con diferentes quendas de traballo.

• Persoal ao servizo da Administración local da provincia, interesados

na materia obxecto da xornada.

• Delegados de prevención e membros dos comités de seguridade

e saúde das corporacións locais.

OBXECTIVOS DA XORNADA

• Dar a coñecer aos asistentes o ciclo do sono, a súa fisioloxía e a

química do sono.

• Identificar os distintos trastornos do sono e a súa incidencia no

ámbito laboral e persoal.

• Saber diferenciar cando unha alteración do sono é un trastorno ou

ben un síntoma ou consecuencia doutro trastorno.

• Amosar as distintas técnicas para a avaliación e a diagnose dos

trastornos do sono e para determinar os factores que a orixinan.

• Ensinar aos participantes as principais pautas a seguir para previr

os trastornos do sono.

DESENVOLVEMENTO DA XORNADA

Duración da xornada: 2 horas lectivas.

Data de realización: día 8 de outubro de 2013, martes.

Horario da xornada: de 11:00 a 13:00 horas.

Lugar: Aulas de Formación da Deputación de Ourense.

Rúa Progreso, 30. Ourense.

PROGRAMA DA XORNADA

1. DEFINICIÓNS.

2. CICLO DO SONO.

3. FISIOLOXÍA E QUÍMICA DO SONO.

4. CLASIFICACIÓN XERAL.

5. TIPOS DE DISOMNIAS E PARASOMNIAS.

6. O INSOMNIO.

7. REPERCUSIÓN PERSOAL E LABORAL.

8. MEDIDAS PREVENTIVAS.

XORNADA DE PREVENCIÓN DOS TRASTORNOS DO SONOXORNADA DE PREVENCIÓN DOS TRASTORNOS DO SONO

XORNADA DE PREVENCIÓN DOS TRASTORNOS DO SONOXORNADA DE PREVENCIÓN DOS TRASTORNOS DO SONO

EQUIPO DOCENTE

• D. Juan Carlos Rodríguez Casmartiño Licenciado en Medicina e Cirurxía. Máster en Xestión Sanitaria. Responsable Médico de Ibermutuamur en Ourense. Coordinador de Urxencias do Centro Médico “El Carmen”.

CERTIFICADOS DE ASISTENCIA

Outorgaráselle o correspondente certificado de asistencia expedido por Ibermutuamur aos alumnos que participen con regularidade no desenvol-vemento da xornada. É obrigatoria a asistencia e a puntualidade a tódas as sesións da xornada. Toda inasistencia deberá ser debidamente xustificada polo interesado sen exceder endexamais o 15% das horas lectivas da xornada; unha inasisten-cia superior ao 15% da duración da xornada, aínda que sexa xustificada, impedirá a expedición do certificado de asistencia correspondente.

INFORMACIÓN

Deputación Provincial de Ourense

SECCIÓN DE FORMACIÓN, CALIDADE E AVALIACIÓN DO DESEMPEÑO

Rúa do Progreso, 30-2º. 32003 Ourense Teléfono: 988 385 142 Fax: 988 385 215

E-mail: [email protected]

XORNADA DE PREVENCIÓN XORNADA DE PREVENCIÓN DOS TRASTORNOS DO SONODOS TRASTORNOS DO SONO

“Centro Cultural Marcos Valcárcel” Ourense, 8 de outubro de 2013

Deputación Provincial de Ourense Sección de Formación

PROGRAMA DE FORMACIÓN CONTINUA - 2013

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Sumario:Sumario:

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• Definiciones.

• Ciclo del sueño.• Fisiología y química del sueño• Clasificación general. • Tipos de disomnias y parasomnias.• El insomnio.• Repercusión personal y laboral.• Medidas preventivas.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Definiciones:Definiciones:

�Sueño, estado de reposo uniforme del organismo. En contraposición con el estado de vigilia, el sueño se caracteriza por los bajos niveles de actividad fisiológica (presión sanguínea, respiración, latidos del corazón) y por una respuesta menor ante estímulos externos.

�El sueño es un estado del organismo, regular, recurrente y fácilmente reversible, que se caracteriza por una relativa tranquilidad y por un gran aumento del umbral o de la respuesta a los estímulos externos en relación con el estado de vigilia. El sueño es un estado biológico y conductual.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Ciclo del sueCiclo del sueñño:o:

� El sueño es un estado relacionado con la conducta.

� Las ondas cerebrales que se registran a través de la electroencefalografía (EEG), corroboran que existe una relación invariable, entre estos registros y el estado del sueño.

� El electroencefalograma propio del estado de vigilia se caracteriza por la presencia de ondas alfa (de 8 a 12 cps) y por una actividad de bajo voltaje y de frecuencia variante.

� El inicio del sueño conlleva la desaparición de la actividad alfa.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

FASES DEL SUEÑO: FASES DEL SUEÑO:

En el transcurso del ciclo del sueño las ondas cerebrales sufren ciertas variaciones rítmicas regulares que se clasifican en cuatro etapas o fases:

FASE 1: Es la más ligera y se caracteriza por el bajo voltaje y la actividad desincronizada y también a veces bajo voltaje y actividad constante (de 4 a 6 cps).

FASE 2: Comienza pasados unos cuantos segundos o minutos, y en el EEG aparece un gráfico con ondas de forma característica, llamadas husos de sueño (de 13 a 15 cps) y algunos picos de alto voltaje, llamados complejos K.

FASE 3: Caracterizada por la aparición de las ondas delta (actividad de alto voltaje y de 0,5 a 2,5 cps).

FASE 4: En la que, algunas veces, las ondas delta ocupan la mayor parte del registro del EEG.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

LOS SUEÑOS: LOS SUEÑOS:

Durante el sueño se alternan periodos de sueño profundo y de sueño ligero; son cuatro o cinco periodos en los que se pasa de las fases 2, 3 y 4 a otra similar a la 1. � Las personas que se despiertan durante esos lapsos de cambio, aseguran haber tenido sueños, en un 60 a 90% de los casos.

� Estos periodos se caracterizan por una gráfica del EEG similar a la de la Fase1 :

Rapid eye movements (REM), � Gran irregularidad en el ritmo cardiaco, el ritmo respiratorio y la

presión sanguínea.

� Presencia de erecciones parciales o totales del pene.

� Bajo tono muscular generalizado, interrumpido por movimientosdepequeños grupos de músculos.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

- Los periodos de sueño ligero se diferencian bastante de la típica fase 1 del sueño.

- Por sus características distintivas y por su química y neurofisiología específica, estos periodos constituyen un estado diferente dentro del sueño.

- La terminología de sueño ligero y sueño profundo ha evolucionado, a estos estados se les denomina respectivamente sueño D (desincronizado

o de ensueños) y sueño S (sincronizado).

- También se les conoce como sueñoREM y sueño NREM o como sueñoparadójico y ortodoxo, o como sueño activo y sueño tranquilo.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

DISTRIBUCIÓN DEL TIEMPO I: DISTRIBUCIÓN DEL TIEMPO I:

Algunas de las características del sueño típico nocturno son universales:

� Los cuatro o cinco periodos del sueño D nocturno ocupan alrededor de 90 minutos, un poco más del 20% del total del tiempo.

� El primer periodo del sueño D aparece pasados 70 o 120 minutos desde el inicio del sueño.

� Este intervalo puede ser más largo en ciertas personas,

�Pero es mucho más corto en algunos casos patológicos y

� En condiciones experimentales como la narcolepsia y este patrón se repite tanto si la persona recuerda algún sueño, como si no.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

DISTRIBUCIÓN DEL TIEMPO II: DISTRIBUCIÓN DEL TIEMPO II:

La edad provoca algunas variaciones en la distribución del tiempo de sueño:

� En todas las especies de mamíferos, los jóvenes necesitan dormir más que los adultos, y el periodo de sueño D también es más largo que en los adultos. � Los niños recién nacidos duermen de 16 a 18 horas al día, de las cuales al menos la mitad, son de sueño D. � Los jóvenes pasan de 16 a 18 horas al día despiertos y 7 u 8 horas durmiendo, de las cuales unas 6 horas son de sueño S y 1,5 horas de sueño D. � El promedio de tiempo empleado, en ambos estados de sueño, va disminuyendo poco a poco con la edad.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

FisiologFisiologíía y Qua y Quíímica del suemica del sueñño:o:

� En el tronco encefálico, se localizan las zonas que controlan los dos estados del sueño (todavía se debate la exactitud de las regiones cerebrales que están implicadas y sobre cómo actúan entre ellas).

� Intervienen ciertas moléculas de señalización que son derivados aminoácidos y que actúan como neurotransmisores y neuromoduladores en las sinapsis de las neuronas (dopamina, norepinefrina o noradrenalina y serotonina).

� La serotonina es necesaria para el funcionamiento normal del sueño, aunque no es el único elemento implicado ni suficiente por sísolo.

� El papel que desempeñan la dopamina y la noradrenalina está

menos claro.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

� La respiración, la temperatura corporal y el funcionamiento de la musculatura, también trabajan de manera diferente durante el sueño.

� Tienen lugar cambios drásticos en el transcurso del sueño D, debido a la dificultad que entraña el control de la temperatura corporal. Por ello, los humanos, y los mamíferos en general, se vuelven poiquilotermos (de sangre fría).

� El estudio de estas diferencias en el control de mecanismos vitales está siendo de gran ayuda para entender y caracterizar las alteraciones del sueño, por ejemplo, la apnea (interrupciones repetidas en la respiración o respiración que se vuelve más superficial).

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

FUNCIONES Y NECESIDADES DEL SUEÑO : FUNCIONES Y NECESIDADES DEL SUEÑO :

� La cuestión más difícil e importante sobre el sueño es conocer su función.

� Esta pregunta no se ha respondido del todo y existen opiniones diferentes: Algunos científicos creen que su misión no es biológica y lo consideran un hábito.

� Parece evidente que cumple dos funciones biológicas relacionadas con los dos estados del sueño.

� El sueño S tiende a incrementar después del ejercicio o cuando se tiene hambre u otras circunstancias en las que aumenta la demanda metabólica. Es probable que juegue un papel importante en la regeneración orgánica y cerebral, facilitando la síntesis de macromoléculas: proteínas y ácidos ribonucleicos.

� El sueño D, sin embargo, puede tener una misión más compleja promoviendo la regeneración de procesos mentales, en especial de facultades mentales superiores, como la fijación de la atención, los mecanismos conscientes, las habilidades cognitivas finas y las que tienen que ver con la relación social.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

TRASTORNOS DEL SUEÑO: TRASTORNOS DEL SUEÑO:

Al abordar los trastornos del sueño, sólo hay que considerar tres síntomas básicos o grupos de síntomas:

.Hiposomnias: Insomnio

.Hipersomnias: Hipersomnolencias.

.Parasomnias: Alteraciones episódicasdel sueño.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

TIPOS DE TRASTORNOS CLASIFICACITIPOS DE TRASTORNOS CLASIFICACIÓÓN N GENERAL :GENERAL :

DISOMNIASInsomnio.

Hipersomnia.Prasomnias

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

TIPOS DE DISOMNIAS : TIPOS DE DISOMNIAS :

INSOMNIOLa dificultad de conciliar y mantener el sueño.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

TIPOS DE DISOMNIAS : TIPOS DE DISOMNIAS :

HIPERSOMNIAEs el exceso de sueño diurno o nocturno.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

CARACTERÍSTICAS DE LAS HIPERSOMNIAS : CARACTERÍSTICAS DE LAS HIPERSOMNIAS :

El síntoma predominante es excesiva somnolenciadiurna o crisis de sueño no explicables por una falta de sueño. Se presenta diariamente por lo menos durante un mes, o episódicamente durante prolongados períodos de tiempo y es lo suficientemente grave como para provocar un deterioro en la actividad laboral, en las actividades sociales más frecuentes o en las relaciones con los demás.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

NARCOLEPSIA

Son ataques de sueño incontrolables

acompañados o no de cataplejía.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada Prevención del Trastorno del Sueño

HIPOSOMNIAS :INSOMNIO

La dificultad de conciliar y mantener el sueño.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

TRASTORNOS DE LA RESPIRACIÓN

Los ronquidos y las apneas nocturnas

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

TRASTORNOS DE LOS RITMOS CIRCADIANOS

Por cambios de horarios, Jet Lag, turnos laborales

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

PARASOMNIAS :

Son eventos que ocurren durante el sueño nocturno.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

PARASOMNIAS :

SONAMBULISMO .

Fenómeno de caminar dormido, que se produce al inicio del sueño en las fases 3 y 4

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

PARASOMNIAS :PESADILLAS.

Sueños angustiosos que despiertan sobresaltado al individuo, con sensación de opresión en el pecho. Es de origen psicopatológico o por efecto de drogas o fármacos.Se produce durante el sueño REM

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

PARASOMNIAS :TERRORES NOCTURNOS

Alteración que provoca una gran activación en el sujeto y que generalmente despierta con un fuerte grito y sudando. Este trastorno aparece al inicio del sueño durante el sueño NREM

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

PARASOMNIAS :BRUXISMO

Fenómeno de rechinar los dientes mientras se duerme.Sin explicación definitiva sobre su origen y con el resultado del desgaste grave de las piezas dentales.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

PARASOMNIAS :ENURESIS

�Micción involuntaria durante la noche

� Hasta la edad de 5 ó 6 años, cabe considerarla normal.

� Su persistencia es lo que le confiere valor patológico.

� Se atenúa y frecuentemente desaparece en la pubertad

� Es dos veces más frecuente en niños que en niñas.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

PARASOMNIAS :ESOMNILOQUIA

Fenómeno de hablar durante el sueño.Se encuentra durante las fases del sueño NREM y se puede asociar a movimientos anormales durante el sueño.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

PARASOMNIAS :MIOCLONIAS O MOVIMIENTOS PERIÓDICOS DE LA PIERNA

Alteración que provoca la necesidad de mover las piernas. El movimiento y el roce de las piernas produce un alivio de la molestia. Tras conciliar el sueño el individuo presenta contracciones musculares de las piernas cada 10 a 30 segundos, lo que le produce un despertar.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

PARASOMNIAS :SINDROME DE LAS PIERNAS INQUIETAS

Necesidad imperiosa de mover las piernas y

este fenómeno se puede asociar al anterior.

Frecuente en personas mayores.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

1. Dificultad de conciliar y mantener el sueño

2. Es una valoración subjetiva, donde es el propio individuo el

que considera y se queja de que “no duerme bien” o de “no

dormir lo suficiente”.

3. Resultando una deficiente calidad del sueño y por lo tanto el

descanso nocturno no es adecuado. Se considera un sueño de

“baja calidad reparadora”.

INSOMNIO :INSOMNIO :

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

El resultado es el mismo ……

�Somnolencia diurna excesiva”.

�Relación con la producción de accidentes

� Bajo rendimiento laboral.

� Problemas de salud.

� Apneas nocturnas

� Mayor índice de accidentes.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

TIPOS DE INSOMNIO

INSOMNIO PRIMARIO:

No asociado a otras alteraciones y duración de al menos un mes.

INSOMNIO SECUNDARIO:

TRANSITORIO: de menos de 3 semanas.

PERMANENTE: de más de 3 semanas.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

INSOMNIO ASOCIADOS A OTROS TRASTORNOS

TRASTORNOS PSIQUIÁTRICOS:

•Depresión.

•Ansiedad

•Psicosis.

•Trastornos de la personalidad.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

INSOMNIO ASOCIADOS A OTROS TRASTORNOS

•Alcoholismo

•Tabaquismo

•Consumo de otras drogas.

•Trastornos respiratorios:

- Los ronquidos y apneas nocturnas.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

INSOMNIO ASOCIADOS A OTROS TRASTORNOS

Condiciones ambientales:

•Ruido.

•Luminosidad.

•Temperaturas extremas.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

OTROS POSIBLES CAUSAS DE INSOMNIO

- Dolor o malestar. - Factores dietéticos. - Efectos medicamentosos directos. - Efectos de la retirada de fármacos. - Disfunción tiroidea. - Lesiones del tallo cerebral e hipotalámicas. - Envejecimiento. - Ansiedad. - Depresión. - Cambios ambientales y de fase.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

FORMAS DE PRESENTACIÓN DEL INSOMNIO

DE INICIO. Al comienzo de la Noche tardanza en

conciliar el sueño.

DE MANTENIMIENTO. Despertares durante la noche.

DE DESPERTAR PRECOZ. Despertares en la

madrugada y la imposibilidad de retomar el sueño.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

SIGNOS CLÍNICOS DEL INSOMNIO:

Dificultad para iniciar, mantener el

sueño o un despertar precoz sin poder

volver a dormir.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

SIGNOS CLÍNICOS DEL INSOMNIO:

Sensación de no tener sueño nocturno reparador

con fatiga y somnolencia diurna.

SIGNOS CLÍNICOS DEL INSOMNIO:SIGNOS CLÍNICOS DEL INSOMNIO:

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

MEDIOS Y TÉCNICAS PARA LA DETECCIÓN DEL ISOMNIAS :

MEDIOS Y TÉCNICAS PARA LA DETECCIÓN DEL ISOMNIAS :

Anamnesis correcta y una Historia Clínica detallada.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Una agenda de sueño con autorregistro,

donde deben señalarse los periodos de vigilia y de sueño de día y de noche con diferentes colores y por una duración de un mes como mínimo.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

-Cuestionarios de somnolenica y calidad del sueño nocturno:

El test o escala de Epworth, que valora somnolencia en situaciones diarias habituales, el test de Standford, y el de Spiegel sobre la calidad del sueño nocturno.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Un registro de sueño nocturno o polisomnografía nocturna.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Somnolencia excesiva diurna.

Irritabilidad y nerviosismo.

Déficit de atención.

Dificultades de concentración.

Disminución de la reactividad.

Disminución de la líbido.

REPERCUNSIONES INDIVIDUALES DE LA REPERCUNSIONES INDIVIDUALES DE LA FALTA DE SUEFALTA DE SUEÑÑO:O:

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

•Aumento de los problemas gástricos.

•Cefaleas y migrañas recurrentes.

•Aislamiento social y tendencia a dormirse.

•Alteraciones de la alimentación: bulimia o anorexia con aumento o pérdida de peso.

•Incapacidad para tomar decisiones de

•Responsabilidad.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

•Los trastornos neurovegetativos.

•Los trastornos de conducta.

•El aislamiento social.

•Un bajo rendimiento físico y psíquico.

•El cansancio y la fatiga física diurna.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

Consecuencias Sociales y laborales :Consecuencias Sociales y laborales :

• Una mayor tendencia a los accidentes laborales y de tráfico.

• Disminución del rendimiento físico y psíquico.

• Descenso de la capacidad global de trabajo.

• Conductas agresivas por la irritabilidad.

• Tendencia a la depresión reactiva exógena.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

RECOMENDACIONES GENERALES PARA EVITAR EL INSOMNIO:

RECOMENDACIONES GENERALES PARA EVITAR EL INSOMNIO:

• Manejo y adaptación ambiental.

• Hábitos e higiene del sueño.

• Hábitos alimenticios

• Apoyo y técnicas psicológicas.

• Intervención medicamentosa

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• MANEJO AMBIENTAL .

•Evitar los ambientes ruidosos, con intensidades superiores a 40 db., ruidos o vibraciones de baja frecuencia.

•Atenuar la luminosidad de la habitación al máximo o utilizar gafas de tela oscura.

•Evitar las temperaturas extremas, no superiores a 24ºC ni inferiores a 18ºC.

•No mantenga en la habitación fuentes activas eléctricas radiantes como el televisor, ordenadores o pantallas térmicas.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

•Evitar la presencia de relojes despertadores y objetos ruidosos que originen ansiedad en el individuo con insomnio de inicio.

•Cuide el tipo de cama y colchón, debiendo ser de consistencia suficiente para que no se deforme con su peso.

•Evite el exceso de mantas y ropa para que su temperatura corporal no aumente.

•No vea la televisión en su habitación.

•Prefiera la música o programas de radio.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• HÁBITOS SANOS E HIGIENES DEL SUEÑO

•Regularizar los horarios. Conservando los mismos horarios

de irse a la cama y de despertar permite que la persona

regularice sus ritmos biológicos.

•Mantener un ritual de conductas previas al acostarse, como

por ejemplo dentro del aseo personal: lavarse los dientes,

las manos, preparar la ropa para la cama, ponerse el pijama,

leer...

•Evitar cenas copiosas y el consumo de sustancias excitantes

como el café, alcohol y nicotina en al menos 6 horas antes

de irse a la cama.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

•No permanezca en la cama si no logra dormir en 15 minutos. Levántese y espere al menos una hora y media antes de volver a acostarse.

•No utilice la cama para otras actividades lúdicas como el uso del ordenador portátil ,los juegos electrónicos y las vídeo consolas.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• HÁBITOS ALIMENTARIOS

• NO INGERIR CENAS COPIOSAS

• NO ACOSTARSE CON HAMBRE

• NO INGERIR BEBIDAS EXCITANTES

NI ALCOHÓLICAS

• MODERAR LA INGESTIÓN DE LÍQUIDOS

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• TÉCNICAS DE RELAJACIÓN

RELAJACIÓN PROGRESIVA DE JACOBSON:

Tensión y relajación alternada de 15 grupos musculares. Duración de 20 minutos. Útil en los insomnios iniciales.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• TÉCNICAS DE RELAJACIÓN

ENTRENAMIENTO AUTOGENO DE SCHULTZ:

Con percepción de pesadez y calor en extremidades. Con control del ritmo cardiaco. Se intenta conseguir calor en el plexo solar y de frescor en la zona Cefálica. Sesiones de 15 a 30 minutos, varias veces al día.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• TÉCNICAS DE RELAJACIÓN

RELAJACIÓN PASIVA:

Relajación con focalización en diferentes segmentos del cuerpo. Sin fase de tensión previa.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• TÉCNICAS DE RELAJACIÓN

RELAJACIÓN MEDITACIONAL: Se utilizan técnicas de relajación y concentración.

Se requiere de una manta y del control respiratorio.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

HIPNOSIS:

Con entrenamiento de autohipnosis y sugestión post-hipnótica.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

• TÉCNICAS Y APOYO PSICOLÓGICOS

TÉCNICAS COGNITIVAS:

La intención paradójica: se fuerza al sujeto a no dormirse, se intenta estar despierto el máximo de tiempo posible. Se interrumpe la preocupación por el insomnio.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

TÉCNICAS COGNITIVAS:

El bloqueo del pensamiento:Se bloquean y se interrumpen los pensamientos repetitivos que magnifican el temor a no dormir. Se bloquea la secuencia que realiza el sujeto para justificar su temor al insomnio, orientando la atención a otros temas de interés.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

TÉCNICAS COGNITIVAS:

Entrenamiento imaginativo: Concentración en imágenes y posteriormente secuencias gratas y apetecibles con el máximo de detalles, que serán impermeables a elementos externos y que se evocarán en el momento de estar en la cama.

Programas Sanitarios, Proyectos y Atención Especializada

TRATAMIENTO FARMACOLÓGICOS : TRATAMIENTO FARMACOLÓGICOS :

Administrados solos o en combinación según el

tipo de insomnio.

HIPNÓTICOS

ANSIOLITICOS

ANTIDEPRESIVOS