COGOMELOS Novembro 2009

Darío Burgos Lahuerta 1º ESO “IES Pazo da Mercé”

Uns ao prato, outros nin velos

Que son os cogomelos? Son estruturas producidas por algúns fungos para producir protexer e dispersar as esporas

SOMBREIRO

PÉ

• Hai cogomelos comestibles e outros tóxicos, algúns destes poden ocasionar a morte.

Amanita phalloides

Cacaforra,Amanita da morte,

Amanita cicuta

Poderiamos confundila cun champiñón e nalgúns casos cunha lepiota

“ Unha cacaforra no cesto fai perder o resto”

“ Quen erra coas cacaforras pronto lle chega a hora”

Amanita muscariaRebentabois,

brincaboismatamoscas

TÓXICA

COMO APAÑAR COGOMELOS

• Cortando o pé cun coitelo

• Apañar SÓ os que coñezamos perfectamente

• Fixándonos: Na forma do pé e do sombreiro No cheiro Na cor Debaixo do sombreiro

Debaixo do sombreiro?• Láminas

• Esponxa BOLETUS

• Picos HYDNUM

COGOMELOS

COMESTIBLES

• COGOMELO DE COLOR LARANXA , MÁNCHASE CON TONS VERDOSOS NOS EXEMPLARES MADUROS , CARACTERÍZASE POR TER UN LEITE ALARANXADO , CANDO COLLES UN NÍSCALO COAS MANS , QUEDAS COAS MANS MANCHADAS DE LEITE LARANXA . ATÓPASE BAIXO OS PIÑEIROS. É UNHA SETA MOI COMÚN PERO ENCÓNTRASE EN PERIGO POLA GRAN DEMANDA QUE ATRAE.

Lactarius deliciosus

Fungo da muña, lateiro,carneira, níscalo

“ Sombra de lateiro, fungos da muña no abeiro”

(Cando se consomen os Lactarius deliciosus os ouriños toman unha color vermella, sinal de que os riles están ben.)

“ Ollo á mexada, si fungos da muña, van na empanada”

A MACROLEPIOTA PROCERA É O MAIOR COGOMELO QUE SE PODE ATOPAR NO NOSO PAÍS.

• CARACTERÍZASE POR TER UNHA FORMA PARECIDA Á DUN PARAUGAS .

• CANDO É PEQUENA , TEN O SOMBREIRO CERRADO , LOGO VAI MEDRANDO E ÁBRESE E PODE CHEGAR AOS 50 CM DE DIÁMETRO.

• TEN UNHA COLOR ESBRANCUXADA CON PINTAS MARRÓNS.

• ATÓPASE EN PRADOS, HORTAS , VEIGAS….

Macrolepiota procera

Choupín, Choupeiro,Cogordos, Palote, Zarrota....

Paraugas

“Choupín, choupiñeiro, dime onde está o teu compañeiro”

“Zarrota, zarroteira, dime onde está a túa compañeira”

“ Os palotes do rebusco teñen dobre gusto”

(Este dito refírese a que despois duns días da vendima, dábase permiso a quen quixera, a rebuscar as uvas que quedaban nas viñas e se encontraban ademais das uvas “palotes” a satisfacción era dobre).

“Choupín torgallo, a tixola con beluga e allo”

TEN UN SOMBREIRO ENTRE 5 E 12 CM DE COR BRANCA AO PRINCIPIO OVOIDE DESPOIS APLANADO CUN LIXEIRO UMBÓN.

LÁMINAS DE COR BRANCA, CARNE BRANCA ,GROSA E BRANDA HABITA EN PRADOS, XARDÍNS E ZONAS ABERTAS DE TODO TIPO DE BOSQUES.

Lepiota naucina

Lepiota branca

• COGOMELO DE TAMAÑO PEQUENO, TEN UN SOMBREIRO DE 2 A 15 CM , TEN UNHA COR AMARELA COMO A XEMA DUN OVO E INCLUSO A VECES TIRANDO CARA LARANXA.

• NACE EN SOUTOS, PIÑEIRAIS CARBALLEIRAS E ESPECIALMENTE EN LUGARES CON MUSGO.

• ADOITAN APARECER MOITOS XUNTOS E MOI PEGADOS

Chantarellus cibarius

Cantarela, cacafina

Rebozuelo

Boletus edulisAndoa, madeirudo, viriato

• OS BOLETUS CARACTERÍZANSE POR TER UNHA ESPONXA POR DEBAIXO DO SOMBREIRO. O BOLETUS EDULIS TEN UNHA COR MARRÓN NO SOMBREIRO E O PÉ , MOI GORDO E BRANCO.

• DANSE DEBAIXO DOS PIÑEIROS E TAMÉN EN CARBALLEIRAS E SOUTOS.

Boletus luteus

• UN BOLETUS MOI COMÚN É O BOLETUS LUTEUS (ANELADOS).

• DÁSE AO PÉ DOS PIÑEIROS EN LUGARES SEN MOITA BROZA, COMO TODOS OS BOLETUS TEÑEN UNHA ESPONXA DEBAIXO DO SOMBREIRO , NESTE CASO DE COR AMARELA .

• TEN UN ANEL AMARELO E A CARNE É ROSADA DE SABOR DOCE.

• TEN O PÉ CILÍNDRICO BRANCO OU AMARELO PÁLIDO.

Amanita rubescensCogomelo do viño, Amanita do viño

DA FAMILIA DAS AMANITAS A RUBENSCENS É MOI COMÚN NA NOSA ZONA, CARACTERÍZANSE POR NON NACER DUN OVO COMO AS DEMAIS AMANITAS .

• O PÉ TEN UNHA COR ENTRE AMARELA E MARRÓN, SOE TER NO NACEMENTO UNHAS TERMINACIÓNS COMO SE FORAN PELOS .

• A COR DO SOMBREIRO É PARDOVERMELLA E TEN COMO VERRUGAS GRISÁCEAS. A CARNE É BRANCA PERO SE SE CORTA AXIÑA TOMA COR VERMELLO VIÑOSO.

Agaricus arvensisCogomelo anisado, bola de neve anisada

• O SOMBREIRO DESTE CHAMPIÑÓN É DE COR BRANCA NOS EXEMPLARES NOVOS E DESPOIS VIRA AO ROSADO.

• TEN UN TAMAÑO ENTRE SETE E QUINCE CM. COMO TODOS OS CHAMPINÓS AS LÁMINAS SON ESBRANCUXADAS AO PRINCIPIO , DESPOIS ROSADAS E FINALMENTE NOS EXEMPLARES MADUROS VÓLTANSE NEGRAS .

A CARNE É BRANCA .

DÁSE NO VERÁN E OUTONO EN GRUPOS, ESPECIALMENTE EN PRADOS

Agaricus augustusCacavainas

Champiñón xigante

O SEU SOMBREIRO PODE CHEGAR ATA OS VINTECINCO CM CANDO ESTÁ ABERTO.

A COR DO SOMBREIRO É CREMA E TEN COMO UNHAS PEQUENAS ESCAMAS DE COR PARDA.

A CARNE É BRANCA E DESPOIS ESCURÉCESE EN CONTACTO CO AIRE.

O PÉ É ALGO OCO , BRANCO PERO POR RIBA DO ANEL ADQUIRE UNHA TONALIDADE ROSADA OU VERMELLA . DÁSE NOS PRADOS E NAS PROXIMIDADES DOS PIÑEIRO EN SOLOS SILÍCEOS COMO OS DA NOSA ZONA.

Russula aeruginea Netorra

• O SOMBREIRO , DE 4 A 10 CM, TEN UNHA COR VERDE CON DISTINTAS TONALIDADES GRISES.

• DE LÁMINAS ESBRANCUXADAS QUE DESPOIS SE VOLTAN OCRES .

• O PÉ É BRANCO MANCHADO DE PARDOGRISÁCEO.

• A CARNE É BRANCA , GROSA E DURA.

• CRECE EN SOLO AREOSO COMO O NOSO , BAIXO PIÑEIROS .

Russula vescaNetorra

• O SOMBREIRO É DE SEIS A DEZ CM, DE COR VARIADA ENTRE ROSA CARNE E PARDO VIÑOSO MANCHADO DE TONS OCRES , PLANO E DESPOIS DEPRIMIDO NO CENTRO.

• PÉ BRANCO.• LÁMINAS BRANCAS E DESPOIS

CREMAS.• CARNE BRANCA CON SABOR A

ABELÁ• MEDRA NOS BOSQUES DE

PIÑEIROS E SOUTOS CARBALLEIRAS E DEMAIS CADUCIFOLIOS.

• COMESTIBLE

“Netorra do carballo, por ela o crego perde o rosario”

“Netorra acelme, que non cha coma o verme”

Coprinus comatusMatacandís, coprino cabeludo

Barbuda

• SOMBREIRO CILÍNDRICO NOS EXEMPLARES NOVOS QUE PODE CHEGAR A 20 CM DE ALTURA.

DESPOIS O SOMBREIRO ABRE E ACABA POR POÑERSE NEGRO, CANDO O SOMBREIRO OU AS LÁMINAS ADQUIREN ESA TONALIDADE NEGRA DEBEN TIRARSE ,XA QUE NON SON COMESTIBLES.

O PÉ E A CARNE SON BRANCAS NOS EXEMPLARES NOVOS

CRECE EN SOLOS SOLTOS E ESTERCADOS E CON MOITA HUMIDADE.

Marasmius oreadesSendeiriñas

Ninfa

• SOMBREIRO DE 2 A 6 CM DE COR COIRO AMARELENTO PROVISTO DUN LIXEIRO UMBÓN.

• O PÉ E DE COR MARRÓN MOI RESISTENTE E ELÁSTICO.

• CARNE DELGADA DE COR MARRÓN CLARA E DE EXQUISITO SABOR.

• DÁSE EN PRADOS E PASTOS ,TAMÉN AO BORDE DOS CAMIÑOS, EN FILEIRAS E EN CÍRCULOS

“Rodromeira, lar da meiga feiticeira”

“Volta e media ao pé, senón rompesendeiriña é”

Fistulina hepaticaFígado de boi, lingua de boi

“Cando as caracochas empezan a pingar, os fígados podes encontrar”

“Cando fales dos cogomelos fala dos malos e non terás preitos cos

aconsellados."

“Vale máis fungo perdido que comido”

“Se queres morrer, a cegas fungos coller”

“Dun erro, faise un enterro”

“Todos os cogumelos pódense comer, algún só unha soa vez”