Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

2

Contenido

Introdución .......................................................................................................................................................... 4

Biografía ............................................................................................................................................................... 5

Obra ..................................................................................................................................................................... 6

Poemas soltos ...................................................................................................................................................... 8

Antoloxías ........................................................................................................................................................ 8

Revistas .......................................................................................................................................................... 10

Sobre o autor ..................................................................................................................................................... 11

Monografías .................................................................................................................................................. 11

Publicacións Periódicas ................................................................................................................................. 14

Recursos multimedia ..................................................................................................................................... 16

Traducións ......................................................................................................................................................... 19

Anexos ............................................................................................................................................................... 21

Outros artigos sobre o autor ......................................................................................................................... 21

Homenaxeados Letras Galegas...................................................................................................................... 22

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

3

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

4

Introdución

Segundo acordo adoptado pola Real Academia Galega (RAG), O Día das Letras Galegas neste

ano 2014 está dedicado á figura do poeta Xosé María Díaz Castro, coincidindo cos 100 anos do

nacemento do autor.

A Biblioteca Provincial de A Coruña quere sumarse á homenaxe que se lle rende a Díaz

Castro con unha pequena achega: unha guía de lectura na que se recolle a súa obra como poeta e

tamén como tradutor. Ademais, resulta de interese aproximarnos á visión que outros autores

teñen da súa obra, e facémolo mediante os diferentes estudos que tratan sobre a súa aportación e,

como non, acorde cos tempos de hoxe, achéganse materiais non librarios tales como vídeos,

arquivos de audio, páxinas web,…

Agardamos que gocen desta guía.

FELIZ DÍA DAS LETRAS GALEGAS 2014!

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

5

Biografía

Xosé María Díaz Castro. Homenaxeado Ano 2014

O Homenaxeado do Día das Letras Galegas 2014 é Xosé María Díaz

Castro (1914 - 1989), poeta orixinario de Os Vilares de Parga, Guitiriz

(Lugo).

Currículo

Ós 17 anos ingresou no Seminario de Mondoñedo e cando saíu en 1936,

exerceu de profesor de Ensinanza Media en Vilagarcía de Arousa

(Pontevedra). En 1948, tras licenciarse en Filosofía e Letras, trasladouse

a Madrid, onde alternou a docencia coa tradución no Ministerio da

Gobernación. Tamén traballou no Instituto de Cultura Hispánica e no Consello Superior Científico.

Obras realizadas

Escribiu os primeiros versos ós 12 anos e o seu primeiro poema publicouno ós 16 na revista "Lluvia

de rosas" (Tarragona) da que foi colaborador. Desde Madrid publicou asiduamente poemas na

revista "Alba". A súa consagración produciuse coa aparición do tomo IV da Escolma da poesía

galega (1955) de Francisco Fernández del Riego. Tamén publicou poemas e artigos de crítica e

ensaio en xornais de Vilalba, Mondoñedo, Viveiro, Lugo, Pamplona, Vigo e nas revistas "Estafeta

literaria" e "Ínsula" de Madrid. En 1946 publicou Nascida dun sono e El cántico de la ciudad, e en

1961 Nimbos, a súa obra máis importante. Publicou, ademais, traducións ó galego e ó castelán de

poetas e prosistas europeos, multitude de poemas e os libros Sombra radiante e Mediodía.

Outros datos de interese

O seu poema "Penélope" foi traducido ó francés na antoloxía Terre d'Espagne de Francoise Pechère

e aparece a referencia crítica á súa obra na revista alemá "Humboldt". En 1946 gañou os primeiros

premios de poesía galega e castelá nos Xogos Florais de Betanzos (A Coruña).1

1 Fonte: http://www.diadasletrasgalegas.com/homenaxeado/xose-maria-diaz-castro_2014

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

6

Obra

Nimbos

Xosé María Díaz Castro Ed. Galaxia, 1961. 74 p. SIG: M/429 Biblioteca de José Mosquera, Consulta en sala

SIG: BM/598 Consulta en sala

SIG: BM/3212 Biblioteca de Luis Seoane Consulta en sala

Xosé María Díaz Castro Ed. La Voz de Galicia, 2002

91 p. ; 23 cm

Colección Biblioteca Galega 120 ; 38

SIG: 821 DIA nim Consulta en sala

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

7

Sombras radiantes y otros poemas.

Luis González Tosar y Armando Requeixo

Ed. Eneida, 2014

130 p.

SIG: Consulte dispoñibilidade

Poesía galega completa

Armando Requeixo Ed. Galaxia, 2014 473 p. SIG: Consulte dispoñibilidade

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

8

Poemas soltos

Antoloxías

Escolma de poesía galega

Ed. Galaxia, 1952-1955.

Colección Pondal.

T. 4. Os contemporáneos, pp. 281 - 285

SIG: BM/3232/4 Biblioteca de Luís Seoane Consulta en sala

SIG: M/444/4 Biblioteca de José Mosquera. Consulta en sala

Os ríos pasan cheos de Deus: poesía relixiosa en galego

Victorino Pérez Prieto

Ed. Toxosoutos, 2007

Colección Nume

Pp. 171 – 175

Victorino Pérez Prieto recolle os poemas de temática relixiosa

de Díaz Castro

SIG: GAL/13082

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

9

Poesía gallega de posguerra (1939-1975): vol. I

Miguel González Garcés

Edicións do Castro, 1976

Antoloxía bilingüe na que se recollen os poemas: Penélope;

Terra achaiada; Coma una escada; Ai, capitán; Polpa dorida;

Monumento á ausencia.

Pp. 299-321

SIG: GAL 285/1

SIG: BM/3399/1 Biblioteca de Luís Seoane Consulta en sala

SIG: BM/645/1 Consulta en sala

Saloucos, 15 poetas da terra nai

Aurora López

Ed. Galaxia, 1999

A compositora Aurora López ponlle música aos poemas de Díaz

Castro (pp. 67-78).

Acompaña CD de música

SIG: GAL/8317

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

10

Revistas

Alba: hojas de poesía

A Revista Alba, editada entre os anos 1948 e 1956, recolle en algúns dos seus números os poemas do poeta Díaz Castro: Nº 3 (1949), pp. 7: Oración pol-os tolos Nº 6 (1950): Nochebuena 1947; In memoriam a Paul Valery ; Horas de soledad Nº 8 (1951): Suena aún su paso SIG: Rev. 198

Dorna

Na revista Dorna danse a coñecer algúns dos poemas de Díaz Castro. Nº 11 (xaneiro, 1987), pp. 8: poema “Oración polos tolos” SIG: Rev. 199

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

11

Sobre o autor

Monografías

Xosé María Díaz Castro: vida e obra.

Armando Requeixo

Ed. Galaxia, 2013

195 p.

Colección Letras Galegas

SIG: GAL /5676

A ascensión de un poeta: Xosé María Díaz Castro.

Alfonso Blanco Torrado

Ed. Fundación Caixa Galicia, 1995

143 p.

Esta obra foi o 9º Premio literario Ánxel Fole

SIG: GAL/5585

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

12

Luces e contraluces na poesía de Xosé María Díaz Castro

Actas del I Congreso Internacional “Adquisición y aprendizaje

de lenguas segundas y sus literaturas”

Ed. Universidade de Santiago de Compostela, 1997

Armando Requeixo, no seu relatorio “Luces e contraluces na

poesía de Xosé María Díaz Castro” (pp. 327-337), fai unha

aproximación crítica integral a Nimbos, único poemario

publicado por Díaz Castro.

SIG: GAL/6881; GAL/7349

A poesía de Xosé María Díaz de Castro: a prehistoria de Nimbos.

Cinguidos por unha arela común : homenaxe ó profesor Xesús

Alonso Montero

Ed. Universidade de Santiago de Compostela, 2000

T.2. Literatura.

Colección Homenaxes

Nesta edición coordinada por Rosario Álvarez e Dolores Vilavedra,

Armando Requeixo (p. 1247 a 1254) fai un percorrido pola poesía de

Díaz Castro.

SIG: GAL/10495/1

SIG: GAL/10495/2

Versión electrónica en Google Books

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

13

Xosé María Díaz Castro tradutor

Homenaxe a Fernando R. Tato Plaza

Ed. Universidade de Santiago de Compostela, 2002.

Colección Homenaxes

Nesta obra coordinada por Ramón Lorenzo, Armando Requeixo

amósanos a obra de Díaz Castro como tradutor (pp. 705-713)

GAL/10383

Crítica e autores: artigos e entrevistas publicados en La Voz de Galicia,

Crítica e autores : artigos e entrevistas publicados en La Voz de

Galicia

Ed. La Voz de Galicia, 2002

Colección Biblioteca Galega 120

T. 1, pp. 162 a 165

Esta recompilación contén os artigos sobre o autor Xosé María

Díaz Castro e a súa obra poética Nimbos:

- “Poeta dun so libro”, de Alfonso Blanco Torrado - “Díaz castro, o Ulises dos Vilares”, de Raúl Río Díaz - “Mística e Compromiso”, de Xaime da Pena

SIG: 821 CRI (1,2) Biblioteca Aux Archivo

SIG: S 869.9-43 CRI Biblioteca C.A. MOLINA

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

14

Publicacións Periódicas

Anuario brigantino

“In memoriam”

Xesús Torres Regueiro

Ed. Concello de Betanzos, 1948 –

Nº 13 (1990), pp. 279-282: Xesús Torres Regueiro analiza a vida e

a obra de Xosé María Díaz Castro en “In memoriam”, con motivo

do pasamento do poeta.

SIG: Rev. 170

Grial

“Díaz Castro, nesta hora” Xosé Luís Franco Grande T. 2, n. 6 (out.-dec. 1964), pp. 512-518: Análise crítica da obra de Díaz Castro SIG: Rev. 439

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

15

Dorna

Nº 17 (xaneiro 1991), - Rodríguez Fer, Claudio. “Díaz Castro desde o frío”,

pp. 19-22 - Salgado, Xosé Manuel. “Díaz Castro e Dorna : a

creba dun silencio”, pp. 23-32 SIG: Rev. 199

As 4 aldeas

Revista da Sociedade cultural, recreativa e deportiva Fillos de Ois

Nº 61 (maio 2014) Reseña sobre a vida e a obra de Díaz Castro, co gallo do Día das Letras Galegas SIG: Consulte dispoñibilidade

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

16

Recursos multimedia

Documental O instante eterno

Xosé Antón Cascudo

Youtube. Vídeo dispoñible

Documental Xosé María Díaz Castro: Nimbos de poesía

Xulio Xiz, 1987

Xosé María Díaz Castro [Vídeo] : nimbos de poesía / cámara, Carlos Rodríguez ; realización, Carlos R. Arias ; poemas na voz de Xosé María Díaz Castro ; guión e dirección, Xulio Xiz Ramil ; coa colaboración de, Consellería de Educación e Ordenación Universitaria. — Lugo : Ophiusa, 1991. — 1 videocasete (VHS) (30 min.) : son., col. — LU. 81-1991

Vimeo

Youtube . Vídeo dispoñible en: http://www.youtube.com/watch?v=n3S-MXhB6QE

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

17

Microespazos animados das Letras Galegas 2014

Vimeo. Vídeo dispoñible en http://vimeo.com/94636487

Proxecto nimbos

Dispoñible en: http://actodeprimavera.blogaliza.org/category/proxecto-nimbos/

Penélope, por Fuxan os ventos

Youtube: “Penélope”, por Fuxan os ventos

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

18

Podcast en Ivoox de RLUG sobre el autor

Audio Ivoox.. RLUG sobre el autor

Banda deseñada

Xosé María Díaz Castro, versos guitiricenses. Banda deseñada, unha forma sinxela e lúdica de achegarse á vida e obra deste autor. Pódese descargar en formato pdf.

Webs

Web do autor: http://www.poetadiazcastro.com/

IES Guitiriz: http://poetadiazcastro.blogia.com/

Asociación Cultural Xermolos:

http://www.xermolos.org/index.php/bitacora/xose-maria-diaz-castro

Galipedia:

http://gl.wikipedia.org/wiki/Xos%C3%A9_Mar%C3%ADa_D%C3%ADaz

_Castro

Facebook: https://www.facebook.com/xosemariadiazcastro?ref=hl

Twitter: https://twitter.com/DiazCastro1914

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

19

Traducións Jensen, Johannes Vilhelm

Obras escogidas / Johannes Vilhelm Jensen ; traducción y prólogo de Javier Armada y José Mª Díaz Castro. –

Madrid : Aguilar, 1964. – 1223 p ; 19 cm. – ( Biblioteca premios Nobel). – Contén: Periplo escandinavo ; La

caida del rey ; Los bosques ; Mitos ; Cuentos de Himmerland. – M. 15667-1963

Rommel, Willi

Construyo objetos prácticos de metal / Willi Rommel ; [versión castellana José María Díaz de Castro] . – 2ª

ed. – Madrid : Santillana, 1967. – 110 p. ; 21 cm. – ( Enciclopedia de las aficiones). – M. 9152-1967

Schmidt, Heinz

Encuadernación práctica / Heinz Schmidt ; [versión castellana: José Mª Díaz de Castro]. – Madrid : Altea,

1979. – 92 p. ; 21 cm. – ( Enciclopedia de las aficiones (Altea) ; 16). – ISBN: 84-372-1080-1. – M. 5844-1979

Poemas soltos

Díaz Castro, Xosé María, 1914-1990

Chanson = Canción / (orixinal en francés de Xosé María Díaz Castro e versión galega do texto feita polo

propio autor)

Artigo de: Dorna. — N. 6, (1983). — p. 17-18

Díaz Castro, Xosé María, 1914-1990

Coma brasas = Like embers / Xosé María Díaz Castro

Artigo de: Breogán’s lighthouse : an anthology of Galician literature / edited by Antonio Raúl de Toro Santos .

— London : Francis Boutle, 2010. — P. 389-390. — Texto en galego e inglés

Díaz Castro, Xosé María, 1914-1990

Monumento á ausencia = Monumento a la ausencia / José María Díaz Castro

Artigo de: Insula : revista bibliográfica de ciencias y letras. — N. 152-153 (jul.-ag. 1959). — p. 13

Díaz Castro, Xosé María, 1914-1990

Penélope = Pénélope

Artigo de: Cahiers galiciens = Cadernos galegos = Kaieroù galizek. — Vol. 1 (juin 2001). — p. 111-112

Díaz Castro, Xosé María, 1914-1990

Penélope = Penelope / Xosé María Díaz Castro

Artigo de: Breogán’s lighthouse : an anthology of Galician literature / edited by Antonio Raúl de Toro Santos .

— London : Francis Boutle, 2010. — P. 390-391. — Texto en galego e inglés

Díaz Castro, Xosé María, 1914-1990

Polpa dorida = Sore flesh / Xosé María Díaz Castro

Artigo de: Breogán’s lighthouse : an anthology of Galician literature / edited by Antonio Raúl de Toro Santos .

— London : Francis Boutle, 2010. — P. 389. — Texto en galego e inglés

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

20

Chesterton, Gilbert Keith

El retorno de Eva / por G.K. Chesterton ; tradución de José Mª Díaz Castro

Artigo de: Alba. — Ed. facsímil. — N. 5, (1950). — p. [17]

Rilke, Rainer Maria, 1875-1926

Eros / Rainer María Rilke ; tradución de Xosé María Díaz Castro

Artigo de: Dorna. — N. 8, (1985). — p. 43

Rilke, Rainer Maria, 1875-1926

En la hondísima noche / Rainer Mª Rilke ; [tradución de Xosé María Díaz Castro]

Artigo de: Alba. — Ed. facsímil. — N. 6, (1950). — p. [28]. –Na publicación non figura o nome do tradutor,

mais este é sen dúbida Díaz Castro, pois aclárao expresamente o propio director da revista (cfr. Ramón

González Alegre, Poesía gallega contemporánea, Pontevedra, Huguín, 1954, p. 134) e entre os papeis do

poeta obra tamén copia dos orixinais enviados á publicación.

Rilke, Rainer Maria, 1875-1926

Manchmal geschieht es in tiefer nacht = No mais fondo da noite ocorre ás veces / Rainer María Rilke ;

tradución de Xosé María Díaz Castro

Artigo de: Dorna. — N. 8, (1985). — p. 41

Rilke, Rainer Maria, 1875-1926

Nach den gebeten = Despois das oracións / Rainer María Rilke ; tradución de Xosé María Díaz Castro

Artigo de: Dorna. — N. 8, (1985). — p. 42

Rilke, Rainer Maria, 1875-1926

Maria, du weinst = María, ben sei / tradución de Xosé María Díaz Castro

Artigo de: Dorna. — N. 7, (1984). — p. 14-15

Rilke, Rainer Maria, 1875-1926

María, ya sé __ / Rainer Mª Rilke ; [tradución de Xosé María Díaz Castro]

Artigo de: Alba. — Ed. facsímil. — N. 6, (1950). — p. [28]. –Na publicación non figura o nome do tradutor,

mais este é sen dúbida Díaz Castro, pois aclárao expresamente o propio director da revista (cfr. Ramón

González Alegre, Poesía gallega contemporánea, Pontevedra, Huguín, 1954, p. 134) e entre os papeis do

poeta obra tamén copia dos orixinais enviados á publicación.

Rilke, Rainer Maria, 1875-1926

Mis primeras canciones / Rainer Mª Rilke ; [tradución de Xosé María Díaz Castro]

Artigo de: Alba. — Ed. facsímil. — N. 6, (1950). — p. [28]. –Na publicación non figura o nome do tradutor,

mais este é sen dúbida Díaz Castro, pois aclárao expresamente o propio director da revista (cfr. Ramón

González Alegre, Poesía gallega contemporánea, Pontevedra, Huguín, 1954, p. 134) e entre os papeis do

poeta obra tamén copia dos orixinais enviados á publicación.

Fonte: http://letrasga2014.wordpress.com/diaz-castro-traductor/

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

21

Anexos

Outros artigos sobre o autor

Armando Requeixo .

Unha aproximación a Nimbos de Xosé María Díaz Castro

Artigo de: Eduga: revista galega do ensino, ISSN 1133-911X, Nº 12, 1996 , págs. 101-120.

Blanco Torrado, Alfonso, Xosé María Díaz Castro, o poeta das terras de Parga

Artigo de: Evohé. — N. 1-2 (inv.-prim., 1997). — p. 30-31.

García López, Xosé Anxo

Xosé María Díaz Castro na revista “Cartel” : dous poemas non recompilados

Artigo de: Madrygal. — N. 2, (1999). — p. 83-84

López Mejuto, Manuel Miguel

Algo sobre o pensamento de Díaz Castro en “Nimbos”

Artigo de: Grial. — T. 16, n. 61 (xul.-set. 1978). — p. 367-369

Requeixo Cuba, Armando

Novoneyra e Díaz Castro

Artigo de: Escrita contemporánea. — (2006). — p. 27-32

Requeixo Cuba, Armando

Xosé María Díaz Castro: moito máis que “Nimbos”

Artigo de: Casa da gramática : revista de creación literaria e cultura. — N. 11 (mar. 2001)

Requeixo Cuba, Armando

Xosé María Díaz Castro poeta de preguerra

Artigo de: Madrygal. — N. 4, (2001). — p. 99-109

Río Díaz, Raúl

No centenario do meu amigo Díaz Castro

Artigo de: Terra e tempo : revista galega de pensamento nacionalista. — N. 163/170 (xullo 2012-xuño 2014).

— p. 60-69

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

22

Homenaxeados Letras Galegas

HOMENAXEADO ANO

Xosé María Díaz Castro 2014

Roberto Vidal Bolaño 2013

Valentín Paz Andrade 2012

Lois Pereiro 2011

Uxío Novoneyra 2010

Ramón Piñeiro López 2009

Xosé María Álvarez Blázquez 2008

María Mariño 2007

Manuel Lugrís 2006

Xesús Lorenzo Varela Vázquez 2005

Xaquín Lorenzo Fernández "Xocas" 2004

Antón Avilés Taramancos 2003

Frei Martín Sarmiento 2002

Eladio Rodríguez González 2001

Manuel Murguía 2000

Roberto Blanco Torres 1999

Martín Codax, Johan de Cangas e Meendinho 1998

Ánxel Fole 1997

Xesús Ferro Couselo 1996

Rafael Dieste 1995

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

23

Luis Seoane 1994

Eduardo Blanco-Amor 1993

Fermín Bouza-Brey 1992

Álvaro Cunqueiro Mora 1991

Luis Pimentel 1990

Celso Emilio Ferreiro 1989

Ramón Otero Pedrayo 1988

Francisca Herrero Garrido 1987

Aquilino Iglesia Alvariño 1986

Antón Losada Diéguez 1985

Armando Cotarelo Valledor 1984

Manuel Leiras Pulpeiro 1983

Luis Amado Carballo 1982

Vicente Martínez Risco 1981

Alfonso X "O Sabio" 1980

Manuel Antonio Pérez 1979

Antonio López Ferreiro 1978

Antón Vilar Ponte 1977

Ramón Cabanillas Enríquez 1976

Xoán Manuel Pintos Villar 1975

Xoán Vicente Viqueira Cortón 1974

Manuel Lago González 1973

Guía interactiva de lectura Biblioteca Provincial da Coruña

24

Valentín Lamas Carvajal 1972

Gonzalo López Abente 1971

Marcial Valladares Núñez 1970

Antonio Noriega Varela 1969

Florentino López Cuevillas 1968

Manuel Curros Enríquez 1967

Francisco Añón Paz 1966

Eduardo Pondal 1965

Castelao 1964

Rosalía de Castro 1963

Fonte: http://www.diadasletrasgalegas.com/homenaxeados