Intro_micologia2010

84
Introducción a la Introducción a la Micología Micología MATERIAL COMPLEMENTARIO Cefire Cefire Sagunto Sagunto Curso 2010- Curso 2010- 2011 2011 José Antonio Robles García José Antonio Robles García

description

Breu introducció a la Micologia preparatòria per a l'activitat de recerca al camp i el taller de classificació.

Transcript of Intro_micologia2010

Page 1: Intro_micologia2010

Introducción a la MicologíaIntroducción a la Micología

• MATERIAL COMPLEMENTARIO

Cefire SaguntoCefire SaguntoCurso 2010-2011Curso 2010-2011José Antonio Robles GarcíaJosé Antonio Robles García

Page 2: Intro_micologia2010

ÍndiceÍndiceDiapositiva Contenido

3 Setas y hongos

4 Ciclo reproductor

5-6 Ascomicetos

7-16 Basidiomicetos

17-43 Setas Saprófitas

EXPERIENCIAS: CULTIVO DE CHAMPIÑÓN Y SETA DE CHOPO

43-47 Setas Parásitas

48-54 Setas Simbióticas o Micorrícicas

55 Partes de la seta

56-65 Distintos tipos de Carpóforos(agujas, láminas, pliegues y tubos)

66-69 Caracteres morfológicos de las setas

70 Toxicología en las setas

72-76 Síndromes con periodos de latencia breve

77-80 Síndromes con periodos de latencia largos

81-82 Curiosidades de las setas

83-84 Bibliografía y paginas web recomendadas

Page 3: Intro_micologia2010

• HONGOS• -Los hongos son organismos que pertenecen al

reino FUNGI y se caracterizan por lo siguiente:• -No contienen clorofila. (no realizan la función

clorofílica)• -Se reproducen por esporas• -Contienen en su estructura celulosa y quitina

(componente sólido de la estructura de los insectos) • SETAS

• -Las setas, también llamadas carpóforos son los frutos de los hongos y a su vez se encargan de producir y dispersar las esporas que a través de un complejo ciclo reproductivo generará un nuevo hongo.

HONGOS Y SETASHONGOS Y SETAS

Page 4: Intro_micologia2010

CICLO REPRODUCTORCICLO REPRODUCTOR

ESPORAS

HIFAS (MICELIO PRIMARIO)

MICELIO SECUNDARIO

SETA ADULTA(CARPÓFORO)

Page 5: Intro_micologia2010

Ascomicetos:Ascomicetos:Son los hongos que producen las esporas en el interior de unas vainas o

sacos microscópicos llamados ascos.

Gyromitra esculenta Morchella elata Scutellinia scutellata

Tuber melanosporum Sarcosphaera crassa

Page 6: Intro_micologia2010
Page 7: Intro_micologia2010

BasidiomicetosBasidiomicetos– Producen las esporas sobre unos mazos llamados

basidios donde forman racimos externos de varias esporas. Son la mayoría de los hongos superiores.

Lactarius Sanguifluus( Robelló, Niscalo)

Page 8: Intro_micologia2010

Ciclo de Basidiomicetos

Page 9: Intro_micologia2010

Agrocybe aegerita Agrocybe aegerita

Page 10: Intro_micologia2010

Pleurotus eringii Pleurotus eringii

Page 11: Intro_micologia2010

Amanita caesarea Amanita caesarea

Page 12: Intro_micologia2010

Higrophorus latitabundusHigrophorus latitabundus

Page 13: Intro_micologia2010

Macrolepiota proceraMacrolepiota procera

Page 14: Intro_micologia2010

Agaricus arvensisAgaricus arvensis

Page 15: Intro_micologia2010

Pleurotus ostreatusPleurotus ostreatus

Page 16: Intro_micologia2010

Boletus edulisBoletus edulis

Page 17: Intro_micologia2010

Setas SaprofitasSetas Saprofitas

• Se nutren de materia orgánica en descomposición (plantas, troncos, frutas, hojarasca, estiércol, etc).

Page 18: Intro_micologia2010

Coprinus comatus Coprinus comatus

Page 19: Intro_micologia2010

Agaricus arvensis Agaricus arvensis

Page 20: Intro_micologia2010

CULTIVO DE CHAMPIÑONES EN EL INSTITUTO

Page 21: Intro_micologia2010
Page 22: Intro_micologia2010
Page 23: Intro_micologia2010
Page 24: Intro_micologia2010
Page 25: Intro_micologia2010
Page 26: Intro_micologia2010
Page 27: Intro_micologia2010
Page 28: Intro_micologia2010

LEUCOPAXILLUS LEPISTOIDES

Page 29: Intro_micologia2010

Agrocybe aegerita (Bolets de xop, Agrocybe aegerita (Bolets de xop, seta de chopo)seta de chopo)

Page 30: Intro_micologia2010

Pleurotus eringii (Bolet de Panical, Pleurotus eringii (Bolet de Panical, seta de cardo)seta de cardo)

Page 31: Intro_micologia2010

Pleurotus ostreatus (natural)Pleurotus ostreatus (natural)

Page 32: Intro_micologia2010

Pleurotus ostreatus (cultivado) Pleurotus ostreatus (cultivado)

Page 33: Intro_micologia2010

CULTIVO PLEUROTUS OSTREATUS EN EL INSTITUTO

Page 34: Intro_micologia2010
Page 35: Intro_micologia2010
Page 36: Intro_micologia2010
Page 37: Intro_micologia2010
Page 38: Intro_micologia2010
Page 39: Intro_micologia2010
Page 40: Intro_micologia2010
Page 41: Intro_micologia2010
Page 42: Intro_micologia2010
Page 43: Intro_micologia2010

Setas ParásitasSetas Parásitas

• Absorben directamente el alimento de los seres vivos, causándoles enfermedades o incluso la muerte.

Page 44: Intro_micologia2010

Fomitopsis pinicolaFomitopsis pinicola

Page 45: Intro_micologia2010

Ganoderma applanatum Ganoderma applanatum

Page 46: Intro_micologia2010

Laetiporus sulfureus Laetiporus sulfureus

Page 47: Intro_micologia2010

Fistulina hepática Fistulina hepática

Page 48: Intro_micologia2010

Setas simbióticas o micorrícicasSetas simbióticas o micorrícicas

• Estos hongos conviven formando “micorrizas” con diferentes organismos vegetales proporcionando sales minerales a sus raices.

Page 49: Intro_micologia2010

Boletus Edulis( Cep, porro)Boletus Edulis( Cep, porro)

Page 50: Intro_micologia2010

Boletus Aereus.Boletus Aereus.Cep, Boleto negro, PorroCep, Boleto negro, Porro

Page 51: Intro_micologia2010

Lactarius sanguifluusLactarius sanguifluus

Page 52: Intro_micologia2010

Higrophorus latitabundusHigrophorus latitabundus

Page 53: Intro_micologia2010

Cantarellus cibariusCantarellus cibarius

Page 54: Intro_micologia2010

Amanita caesarea Amanita caesarea

Page 55: Intro_micologia2010

Partes de la setaPartes de la seta

Page 56: Intro_micologia2010

Carpóforo con agujasCarpóforo con agujas

Page 57: Intro_micologia2010

Hydnum repandumHydnum repandum

Page 58: Intro_micologia2010

SARCODON IMBRICATUMSARCODON IMBRICATUM

Page 59: Intro_micologia2010

Carpóforo con láminasCarpóforo con láminas

Page 60: Intro_micologia2010

Lactarius deliciosusLactarius deliciosus

Page 61: Intro_micologia2010

Amanita caesareaAmanita caesarea

Page 62: Intro_micologia2010

Carpóforo con plieguesCarpóforo con pliegues

Page 63: Intro_micologia2010

Cantharellus cibariusCantharellus cibarius

Page 64: Intro_micologia2010

Carpóforo con tubosCarpóforo con tubos

Page 65: Intro_micologia2010

Boletus edulisBoletus edulis

Page 66: Intro_micologia2010

Caracteres morfológicosCaracteres morfológicos

Page 67: Intro_micologia2010

Forma del sombreroForma del sombrero

Page 68: Intro_micologia2010
Page 69: Intro_micologia2010
Page 70: Intro_micologia2010

Toxicología en las setasToxicología en las setas

• A) Periodo de latencia breve

• B) Periodo de latencia largo

En función del tiempo transcurrido en la ingesta de setas, tendremos diferentes síndromes que oscilan de un simple malestar a la muerte

Excelente comestible

Comestible

Tóxico

Mortal

Page 71: Intro_micologia2010

• A).- Periodo de latencia breve.

Síndrome coprínico: Consumo de alcohol con determinadas setas. (De 5 a 30 minutos)

Síntomas: Nauseas, vómitos, enrojecimiento de la piel. Arritmias e hipotensión en casos graves.

Coprinus atramentarius Coprinus micaceus

Page 72: Intro_micologia2010

Gastroenteritis agudaGastroenteritis aguda: Consumo de múltiples variedades : Consumo de múltiples variedades de agaricales.(De 1 a 4 horas)de agaricales.(De 1 a 4 horas)

Boletus Satanas Tricholoma pardinum

Otras setas causantes: Entoloma lividum y Omphalotus olearius

Síntomas: Nauseas vómitos y muchas veces dolor de tripa y diarrea.

Page 73: Intro_micologia2010

Intoxicación neurológica: Intoxicación neurológica: Consumo de distintas Consumo de distintas amanitas y otras (Entre media hora y dos horas)amanitas y otras (Entre media hora y dos horas)

Gymnopilus espectabilis Amanita muscaria

Síntomas: En primer lugar vómitos, después borrachera aguda, sonnolencia, depresión , incluso llegar al coma.

Page 74: Intro_micologia2010

Intoxicación hemolítica:Intoxicación hemolítica: Consumo de setas crudas o Consumo de setas crudas o poco cocinadas que contienen hemolisina. (De dos a poco cocinadas que contienen hemolisina. (De dos a

cuatro horas).cuatro horas).

Helvella crispa Morchella deliciosa

Síntomas: Intoxicación leve que produce orinas oscuras.

Nota: Si persiste lo anterior y aparecen dolores lumbares, hipotensión, etc. Estariamos en un grave caso de intoxicación. (Ejemplo paxillus involutus)

Page 75: Intro_micologia2010

Intoxicación por hongos alucinógenos:Intoxicación por hongos alucinógenos: Consumo Consumo de diversas especies de los géneros Psilocybe, Conocybe, de diversas especies de los géneros Psilocybe, Conocybe,

Pluteus, y otros. (Entre media y una hora).Pluteus, y otros. (Entre media y una hora).

Psilocybe S.P.

Síntomas: Alucinaciones, alteraciones de la conducta, taquicardia y otros.

Page 76: Intro_micologia2010

Intoxicación muscarínica:Intoxicación muscarínica: Consumo de distintos Consumo de distintos Inocybe y algunos Clitocybes blancos. (De 15 minutos a Inocybe y algunos Clitocybes blancos. (De 15 minutos a

dos horas).dos horas).

Inocybe Patoullardii Clitocybe dealbata

Síntomas: Presentan el síndrome sudoriano que consiste en sudores, fuerte lacrimeo, vómitos y diarreas, por la acción de la muscarina.

Page 77: Intro_micologia2010

BB).- Periodo de latencia largo).- Periodo de latencia largo..

• Intoxicación hidracinica: Producida por la ingesta de Gyromitras crudas o poco cocinadas. (de 6 a 9 horas)

Gyromitra esculenta (bonete)

Síntomas: Presentan una afección multisistémica (Digestiva, circulatoria, hepática, renal, etc.) que puede llegar a la muerte.

Page 78: Intro_micologia2010

Síndrome orellánicoSíndrome orellánico: Consumo de diferentes Cortinarios, : Consumo de diferentes Cortinarios, normalmente pequeños y de color rojizo o canela. (de 3 normalmente pequeños y de color rojizo o canela. (de 3

días a 17 días).días a 17 días).

Cortinarius cotoneus Cortinarius orellanus

Síntomas: Al aparecer tarde, la orellanina destruye el riñón, pudiendo provocar

la muerte.

Page 79: Intro_micologia2010

Intoxicación por setas hepatotóxicas:Intoxicación por setas hepatotóxicas: Consumo Consumo de algunas amanitas, lepiotas y galerinas.de algunas amanitas, lepiotas y galerinas.

(Entre ocho o nueve horas).(Entre ocho o nueve horas).

Amanita verna Amanita phaloides

Page 80: Intro_micologia2010

Síntomas: Las amatoxinas que tienen pueden provocar envenenamientos mortales por la destrucción del hígado.

Amanita virosa Galerina marginata

Page 81: Intro_micologia2010

CURIOSIDADES SOBRE LAS SETAS

• Existen noticias del conocimiento y uso de los hongos, desde las culturas más antiguas. Los Mayas, por ejemplo, ya utilizaban los efectos alucinógenos de algunas especies.

• Parece ser que el testimonio escrito más antiguo, se remonta a unos 1.200 años antes de Cristo, según la literatura Veda.

• Su representación en cambio data del año 1.450 a. C., apareciendo en una pintura mural en la tumba del faraón Amemenhat, perteneciente a la XII dinastía.

• Posteriormente, Echorn identifica al niscalo, Lactarius deliciosus , en un fresco de la ciudad de Pompeya.

• Los antiguos griegos ya cultivaban los hongos de forma artificial, enterraban estiércol de equino bajo una higuera y los regaban abundantemente.

• Cuenta una leyenda, que el griego Perseo, en una de sus largas campañas, sintió una enorme sed, y al no conseguir encontrar ninguna fuente, tomo una enorme "seta" que le permitió sofocarla al beber el agua que contenía al oprimirla. En memoria de este hecho, a la seta se le dio el nombre de "mykes"y al lugar se le llamo Micenas, constituyendo la capital de la civilización Micénica.

• De todos es conocido el envenenamiento del emperador romano Claudio, con Amanita Phalloides. No obstante se sabe que también se le administro un fuerte veneno, coloquíntida, al ver que la mortal seta no producía las consecuencias deseadas. La realidad es que se ignoraba los efectos tardíos de la mencionada amanita.

Page 82: Intro_micologia2010

MAS CURIOSIDADESMAS CURIOSIDADES• Entre las setas subterráneas mas preciadas, se encuentra la trufa negra,

Tuber melanosporum, que para recolectarla se utilizan cerdos y perros amaestrados, sobre todo estos últimos, los cuales tienen que estar sin comer antes de iniciar la jornada trufera. Se conocían en la época romana.

• Se calcula que un champiñón arroja alrededor de 16.000 millones de esporas, lo que muestra la poca facilidad de reproducción de los hongos en general. *

• Es curiosa la fuerza que poseen las setas en su desarrollo. Agaricus bitorquis, un tipo de champiñón, es capaz de levantar la capa de asfalto, ya que suele salir al borde de las carreteras y autopistas. Se han realizado experiencias, y un solo ejemplar ha podido levantar 7kg de peso.

• Determinadas especies de hongos como Agaricus arvensis,Clitocybe geotropa, Marasmius oreades, etc, fructifican formando verdaderas circunferencias, debido al crecimiento radial del micelio. A estas formas de presentarse se les llama "corro de brujas". Se creía que en las noches de aquelarre, estas brujas bailaban en círculos y que al sentarse en corro, nacía una seta en cada uno de los lugares que ocupaban.

• El año 1992, un equipo de la Universidad de Toronto, en Canadá, descubrieron en el Estado Norteamericano de Michigan, que un micelio de la seta Armillariella bulbosa, muy cercana a "nuestra" seta de miel (A. mellea), ocupaba 15 hectáreas, pesaba varias toneladas y tenía una antigüedad de unos 1.500 años.

Page 83: Intro_micologia2010

BibliografíaBibliografía

-Setas para todos-Setas para todos Ed. Pirineo Ed. Pirineo-Hongos de España y Europa-Hongos de España y Europa. Ed. Omega. Ed. Omega-Guía práctica del boletaire-Guía práctica del boletaire Ed. Miniguies natura- Ed. Miniguies natura-porticportic-Bolets de la Vall d’Albaida-Bolets de la Vall d’Albaida Ed Caixa d’estalvis Ed Caixa d’estalvis d’Ontenientd’Ontenient-Gran guía de la Naturaleza -Gran guía de la Naturaleza SetasSetas Ed Everest Ed Everest-Revista Setas y Plantas-Revista Setas y Plantas-Atlas ilustrado de las setas (SUSAETA)-Atlas ilustrado de las setas (SUSAETA)-Guia dels Bolets del Països Catalans. Ed. Pòrtic -Guia dels Bolets del Països Catalans. Ed. Pòrtic NaturaNatura--www.agricolajerez.com-www.guiamichelin.com/setas-www.guiamichelin.com/setas

Page 84: Intro_micologia2010

Páginas web recomendadas.Páginas web recomendadas.

• -www.andoa. net• -www.joramon.com• -www.ual.es• -www.uco.es• -www.aragonesasi.com• -www.valdeorras.com• -www.mykoweb.com• -www.agraria.org• -www.fungi image on the Net