Manual de-buenas-practicas-instalaciones-deportivas-euskera

LAN ARRISKUAK PREBENITZEKO JARDUNBIDE EGOKIEN

ESKULIBURUA, KIROL ZERBITZU ETA EKIPAMENDUETAKO

KUDEATZAILEENTZAT

Pº Pío Baroja 29, Oficina 2020008 DonostiaTel. 902 82 00 28

www.ceiprevencion.net

Camino de la Dinamita s/n48903 Cruces-Barakaldo

(Bizkaia)Tel. 94 403 21 90www.osalan.net

ASOCIACIÓN GUIPUZCOANA DE EMPRESAS GESTORAS DE SERVICIOS Y EQUIPAMIENTOS DEPORTIVOS DE ENTIDADES

PÚBLICAS Y/O PRIVADASC/ Segundo Izpizua, nº 37 – bajo

(20.001 Donostia)Telf.: 943 32 29 01 Fax: 943 28 13 78

http://www.ceiprevencion.net

aurk

ibid

e

13 > 2. ERGONOMIA

18 > 3. LANEKO SEGURTASUNA

orria

orria

orria

04 > 1. GARBITASUNA ETA INGURUMENA LANPOSTUAN

2 LAN ARRISKUAK PREBENITZEKO JARDUNBIDE EGOKIEN ESKULIBURUA, KIROL ZERBITZU ETA EKIPAMENDUETAKO KUDEATZAILEENTZAT

Erakunde publiko edo pribatuen kirol zerbitzuak zein ekipamenduak kudeatzeko enpresen Gipuzkoako elkarteak lan arriskuen prebentzioari buruzko jardunbide egokien eskuliburua egin du kirol zerbitzu eta ekipamenduetako kudeatzaileentzat, sektore horretako langileentzako jardunbide seguruak erraz aurkezteko asmoz.CEI prebentzio zerbitzuaren aholkua eta Laneko Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundearen (Osalan) laguntza izan du lan horretan.

3LAN ARRISKUAK PREBENITZEKO JARDUNBIDE EGOKIEN ESKULIBURUA, KIROL ZERBITZU ETA EKIPAMENDUETAKO KUDEATZAILEENTZAT

1.GARBITASUNA ETA INGURUMENA LANPOSTUAN


1.1 Aireko, uretako edo elikagaietako agente biologikoekin eta jatorri pertsonalekoekin lotutako arriskua.

1.1.1 Arriskua sor dezaketen egoerak edo elementuak (lantokia, jarduerak…):• Aire bidezkoak.

• Uretatik edota elikagaitatik igorriak, eta jatorri pertsonala dutenak.

• Lekuz kanpo dauden gauzak bildu eta kendu.

5

1.1.2 Jardunbide zuzenak• Lantokian, iturrien zein ur andelen

(igerilekuak, dutxak) eta elikagaiak maneatzeko tokien garbitasuna zaindu behar da; behar bezala garbitu, desinfektatu eta tratatu, eta egin beharreko mantenimendu eta kontrol lanak egin behar dira.

• Igerilekuak:

• Igerilekura sartu aurretik eta ondoren dutxa hartu behar da.

• Igerilekuetan betaurrekoak erabili behar dira, klorazioak eragindako konjuntibitisa eta narritadurak saihesteko.

• Igerilekuko txanoa erabili.

• Gomendagarria litzateke belarrietarako tapoiak erabiltzea, batez ere belarrietako sentikortasun haundia dutenentzako, eta entzumen gaixotasunak ekiditeko.

• Ez sartu uretara ebaki ireki edo gaiztotuekin; ezta ere erredurak sorturiko babak badituzu.

• Eskuoihalen erabilera zaindu eta igerilekutik ateratakoan gorputza ondo lehortu beharra dago, batez ere behatz, besape, izterrondo eta belarri artean.

LAN ARRISKUAK PREBENITZEKO JARDUNBIDE EGOKIEN ESKULIBURUA, KIROL ZERBITZU ETA EKIPAMENDUETAKO KUDEATZAILEENTZAT

6

• Igerilekuen inguruan eta dutxetan, sandaliak erabili behar dira beti.

• Beherakoa izanez gero, ez da igerilekua erabili behar; batez ere, haur-oihalak erabiltzen dituzten haurren kasuan.

• Igerilekuko ura ez da edan behar, eta, ahal dela, ahoan sartzea ere ez da komeni.

• Komunera joan edo haur-oihalak aldatu ondoren, eskuak xaboiz eta urez garbitu behar dira.

• Lekuz kanpo edo/eta gaizki dauden materialak edo/eta osagaiak jaso (adibidez: galdutako txanoak eta betaurrekoak), gaixotasunak ekar ditzazkete eta.

• Larruazal atopikoa duten langileek edo larruazaleko beste edozein gaixotasun dutenek mediku zerbitzuan eman behar dute horren berri.

LAN ARRISKUAK PREBENITZEKO JARDUNBIDE EGOKIEN ESKULIBURUA, KIROL ZERBITZU ETA EKIPAMENDUETAKO KUDEATZAILEENTZAT

1.2 Instalazioetako agente biologikoekin lotutako arriskua.

1.2.1 Arriskua sor dezaketen egoerak edo elementuak (lantokia, jarduerak…):Instalazioetako agente biologikoekin lotutako arriskuak:

• Plastikozko materialezko zoruak (eskubaloia, saskibaloia, tenisa, padela, hockeya, areto futbola, atletismoa, halterofilia, aerobica, fitnessa...).

• Egurrezko zoruak (eskubaloia, saskibaloia, squasha, esgrima, aerobica, fitnessa...).

• Harrizko zoruak (patinaje artistikoa, hockeya, patinak, guztientzako eremuak eta ibiltzeko guneak…).

• Zeramikazko zoruak (igerilekuetako hondartzak, aldagelak, hezetasun guneak, guztientzako eremuak eta ibiltzeko guneak…).

1.2.2 Jardunbide zuzenakMantenimendu eta garbiketari begira, honako alderdi hauek hartu behar dira kontuan:

• Azaleko zikinkeria garbitu behar da zertxobait bustitako mopa batez, hautsa, ileak eta egunerokoan pilatzen diren zikinkeria partikula txikiak biltzeko.

• Gimnasia edo eskubaloi pistetan, esku-azpietatik eroritako erretxina edo magnesia arrastoak garbitu behar dira, trinkotu eta zoruan sartu baino lehen; izan ere, bestela, orban antiestetikoak eta irristatze koefiziente diferentziala dutenak sortzen dituzte (lehen aipatutako produktuak aparatuen edo pilotaren itsasgarritasuna areagotzeko erabiltzen dira).

• Zorua urez eta ph neutroa duen xaboiaz garbitu beharra dago; arrabola edo antzeko zerbait duten garbitzaile automatikoak erabili behar dira horretarako, zorua xaboidun urez igurzteko eta, ondoren, xurgatzeko.


• Desugertu ere egin behar da, disko ez-urragarria duen makina birakari bat eta zoru mota bakoitzari dagokion desugertzailea erabilita (ondorengo pasta zikina likido xurgatzaile batez jaso behar da, lehortu baino lehen, eta ur garbiz bukatu beharra dago).

• Plastikozko materialen babes-geruza berritu egin behar da, zoru bakoitzari dagokion polimeroa aplikatuta; haiek babestu eta haien balio bizitza luzatzeko, alegia.

• Aldiro-aldiro zoru guztia aztertu behar da, kaltetutako edozein leku edo arazoen seinale izan daitekeen ezohiko edozer deformazio atzemateko (batik bat, termo-soldatutako junturetan; izan ere, edozein pitzadurak juntura kaltetzen du, erraz irekitzen baitira tentsioen eraginez).


1.3 Agente fisikoekin lotutako arriskua.

1.3.1 Arriskua sor dezaketen egoerak edo elementuak (lantokia, jarduerak…):• Tenperatura eta hezetasuna.

1.3.2 Jardunbide zuzenak.• ohiko guneetan, tenperatura eta

hezetasun egokia izateko, beharrezko ekipoak izan behar dira (girogailuak, berogailuak, erauzgailuak, haizagailuak) indarrean den araudiaren arabera (NTP 243: Itxitako tokiak: airearen kalitatea), eta urtaroak eta klimaren beste alderdi batzuk ere kontuan hartuta.


1.4 Igerilekuetako agente kimikoekin lotutako arriskua.

1.4.1 Arriskua sor dezaketen egoerak edo elementuak (lantokia, jarduerak…):

• Igerilekuetako lanak. (kloroz edo bromoz tratatutako igerilekuak): Igerilekuetan, arrisku higieniko biologikoak saihesteko tratamenduetan, kloroa edo bromoa erabiltzen denez, beste era bateko ondorioak izan ditzake igerilekuetako langileengan. Honako hauek, adibidez:

• Larruazaleko arazoak

• Eztarriko arazoak (narritadurak, lehortasuna)

1.4.2 Jardunbide zuzenak• Eztula, eztarriko legortasun sentsazioa,

gorridurak, azkura, etabar eduki edo igerilekuko beste lagun batek sintoma horien berri eman ez gero, arduraduna jakinaren gainean jarri.

• Edonola ere, arazo hauek edo beste zenbait prebentzio zerbitzuaren lan medikuntza unitateari jakinarazi behar zaizkio, baita beste zenbait alderdi ere; hala nola, larruazal atopikoa edo larruazaleko gaixotasunak dituzten langileen egoera. Medikuek azterketa egingo dute, tratamenduaren beharra dagoen ala ez erabakitzeko.

• Hala eta guztiz ere, oro har, igerilekuko txanoa erabili igerileku-betaurrekoak eta neoprenozko ekipamendua edo antzeko zerbait erabiltzea komeni da.


1.5 Garbiketetako agente kimikoekin lotutako arriskua.


• Garbitze lanak: garbitasunerako produktuak.

1.5.2 Jardunbide zuzenak• Ahal denean, ezaugarri berak izanda

arrisku txikiagoa duten substantziak erabili behar dira.

• Beren segurtasun datuei buruzko fitxek esan bezala erabili behar dira produktuak.

• Larruazala ukitzea saihestu behar da eta nahasgailu, homogeneizagailu, paleta, eskularru eta abar egokiak erabili behar dira.

• Ez da produkturik nahastu behar, baldin eta fabrikatzaileak ez badu propio halakorik adierazi.

• Produktuak jatorrizko ontzietan erabili behar dira. Ez dira, beraz, ontzi batetik bestera pasatu behar.

• Etiketak ondo mantendu behar dira, eta haiek erortzea eta zikintzea saihestu behar da.


• Ontziak ez dira jatorrizko erabilera ez den beste edozertarako erabili behar.

• Produktuak toki egokietan bildu behar dira.

• Itxita eduki behar dira ontziak.

• Nork bere burua babesteko ekipoak (eskularruak, pantailak...) erabili egin behar dira, segurtasun datuei buruzko fitxak dioenaren arabera.

• Aerosolak ez dira zulatu edo bero iturrietara edo sugarretara gerturatu behar.

• Lokalak aireztapen natural egokia izan behar du.

• Behar bezala aireztatutako lokaletan egin behar da garbiketa.

• Garbiketan ez dira nahastu behar gas kaltegarriak isuri ditzaketen produktu bateraezinak (lixiba amoniakorekin, adibidez).


2.ERGONOMIA


2.1 Lan ekipamenduarekin lotutako arrisku ergonomikoa.


• Arropa eta oinetakoak.

• Segurtasunerako eta babeserako elementuak.

2.1.2 Jardunbide zuzenak• Ariketa bakoitzari dagozkion arropa eta

oinetakoak erabili behar dira, bero-kolpe, hozketa, urradura, zaintiratu, tendinitis, ukipen-alergia eta halakoak saihesteko, halaber, lastairatxo, gomazko alfonbra edo ezaugarri berdintsuak dauzkan beste edozein materiala erabili kolpeak, marruskadurak edo sostengu gogorrak ekiditeko.

• Energia zinetiko handia hartzen duten elementuak (pilotak, stickak eta abar) edo indarra erabilita sortutako talkaren eragina murrizteko, babes ekipoak erabili behar dira (kaskoak, eskularruak, belaunetakoak, maskarak, arnesak...). Babesgabetasuna eta disfuntzio arriskutsuak ere (tortsio zerbikala...) saihesteko, diseinu egokiari buruzko arauen araberako ‘CE’ marka duten ekipoak eskura eta ondo egotea eta erabiltzea bermatu beharra dago.


2.2 Jardun fisikoarekin lotutako arrisku ergonomikoa.

2.2.1 Arriskua sor dezaketen egoerak edo elementuak (lantokia, jarduerak…):Lokomozio aparatuaren lesioak, arnas eta bihotz aparatuarenak eta abar. Halakoak saihesteko, beroketa ariketak egitea komeni da. Honako abantaila hauek dituzte, oro har:

• Lokomozio aparatuaren lesioak: zaintiratuak, zuntz urradurak, kontrakturak eta abar. muskuluen tenperatura, baita gorputzarena ere, igoarazteko baliagarria da, eta horrek muskuluen elastikotasuna hobetzea eta biskositatea murriztea dakar. Koordinazioa, erritmoa eta arreta hobetuta ere saihets daitezke lesio hauek.

• Arnas eta bihotz aparatuko lesioak saihesten ditu, arnas eta bihotz frekuentzia eta odol zirkulazioa zertxobait igoarazita, eta beraz, gorputza esfortzu handiago baterako prestatzen da.

• Errendimendua: indarra, erresistentzia, abiadura, malgutasuna, bizkortasuna eta abar hobetu egiten dira beroketa behar bezala eginda.

2.2.2 Jardunbide zuzenakLaburpen moduan, zenbait alderdi hartu behar dira kontuan beroketa orokorrean. Beroketa orokorra nahitaezko alderdia da kirol guztietan.

• Ondo zehaztutako edukiak daude: lubrifikazioa, trosta, luzaketa ariketak, malgutasun ariketak eta indar ariketa orokorrak. Lubrifikazioak ondoren trostan parte hartzen duten artikulazioak lubrifikatzeko aukera ematen du. Lubrifikatzea muskuluen eta artikulazioen biskositatea murriztea da.

• Lubrifikatze ariketak mugimendu pendular libreak eta artikulazioen inguruan egin beharreko zenbait zirkulu dira; beroketako trostari ekin baino lehen, tenperatura igoaraztea, geldirik egon izanagatiko gatzak mugiaraztea eta gaur egungo bizimoduko ohiko tentsioak murriztea da helburua. Lau edo sei ariketa pendular eta luzaketa bat edo beste eginda lortzen da hori.

• Trostaren ondoren egiteko ariketa egokiak dira; trosta da, hain zuzen ere, beroketa orokorraren ariketa nagusia, aparatu euskarri-motor osoa mugiarazten duelako, nahiz eta azkeneko hau egin beharreko denboraren arabera erregulatu beharra dagoen.

• Muskuluen eta lotailuen aparatu osoa alde askotatik lantzea prestatzeko ariketak


• Beroketaren helburuaren, prestaketa mailaren, ariketen ezaugarrien, tenperaturaren, beroa gordetzeko arroparen gaitasunaren, denboraren eta beste zenbait faktoreren arabera aldatu ahal izango dira ariketen errepikapenak.

• Ariketak egiteko ordena erabakitzeko –goiko muskuluen planotik behekoetara, edo alderantziz–, kontuan hartu behar da lehenik muskuluen plano txikiak eta gero handiak berotu behar direla.

• Bularreko mina, arnasteko zailtasuna, zorabioak, besoko mina…izan ez gero, jarduera bertan behera utzi berehala eta medikuari berri eman.

ere egin daitezke beroketa orokorrean. Beroketaren alde orokor hau ariketa errazenekin hasten da, trostan nahikoa berotu ez ziren muskulu talde horiek prestatzeko.

• Karga areagotu egiten da poliki-poliki beroketan: malgutasun, abiadura, indar eta koordinazio ariketak egin behar dira, eta haietan gerri eskapularreko, enborreko eta hanketako muskuluek hartu behar dute parte. Besoetarako eta hanketarako ariketak txandakatu behar dira. Aurrerago, prestaketa ariketa zailagoak jasota daude, gorputzaren hainbat atalaren mugimenduak bateratzen dituztenak (bizkortasunerako eta koordinaziorako ariketak eta beste zenbait). Muskuluak erlaxatzeko ariketak egiten direnean, jarrera zuzena izan beharra dago, uzkurdurak saihesteko.


2.3 Zamak eskuz erabiltzearekin lotutako arrisku ergonomikoa.

2.3.1 Arriskua sor dezaketen egoerak edo elementuak (lantokia, jarduerak…):• Zamak jasotzea eta garraiatzea.

• Besoak altxatuta egindako zama mugimenduak.

• Leku estuetan egiten diren lanak.

• Behin eta berriro mugimendu berak egin beharra.

2.3.2 Jardunbide zuzenak• Oinak tinko bermatu behar dira.

• Hanken artean 50 cm-ko tartea utzi behar da, gutxi gorabehera.

• Aldaka eta belaunak makurtu behar dira karga hartzeko.

• Hura gorputzetik ahalik eta gertuen izanda hartu behar da karga, eta poliki-poliki, hankak zabalduta eta bizkarra zuzen mantenduta jaso.

• Mugimendu horretan, burua altxatuta izan behar da.

• Karga, ahal dela, bi eskuen artean banatu behar da.

• Zamak gorputzari itsatsita, eta zutik egonda, jaso edo garraiatu behar dira.

• Zamak beste pertsona batzuen laguntzaz jaso eta garraiatu behar dira.

• Zamen karga gutxitu behar da.

• Behartutako jarreretan egin beharreko lanetan jarrera aldatzeko eta atseden hartzeko aukera eman behar da.

• Tresnak eta gainerako lan bitartekoak eskura jarri behar dira.


3.LANEKO SEGURTASUNA


3.1 Plano berean erortzeko arriskua.

3.1.1 Arriskua sor dezaketen egoerak edo elementuak (lantokia, jarduerak…):• Zoru irristakorrak.

• Ibiltzeko tokietan eta sarrera-irteeretan oztopoak izatea.

• Zoru irregularrak.

3.1.2 Jardunbide zuzenak• Poliki eta korrika egin gabe ibili behar da.

• Zamak garraiatzen diren bitartean, ikuspegia mantendu behar da.

• Toki irristakorretan, irristaketen kontrako zola erabili beharra dago.


3.2 Altuera jakin batetik erortzeko arriskua.

3.2.1 Arriskua sor dezaketen egoerak edo elementuak (lantokia, jarduerak…):• Eskailerak.

• Ganbarak edo altuera jakin batean dauden lan egiteko guneak.

• Altuera jakin batean dauden biltegiak.

3.2.2 Jardunbide zuzenak• Eskailerak garbi eta lehor mantendu

behar dira.

• Igotzea edo jaistea trabatzen duen oztopo oro jaso behar da.

• Altuera jakin bateko lekuetara iristeko, erabili beharreko bitartekoak erabili behar dira (esku eskailerak….).

• Eskudelari eutsi behar zaio eskaileran.

• Ez da lan egin behar desnibeletan.

• Poliki eta korrika egin gabe ibili behar da.


3.3 Ukimen elektrikoaren arriskua.

3.3.1 Arriskua sor dezaketen egoerak edo elementuak (lantokia, jarduerak…):• Kableak, eroaleak eta banaketa kaxak.

• Konexio gailuak.

• Argiztapen elektriko sistemak.

• Aldaketak, jatorrizko instalazio eta ekipo elektrikoetan.

• Kaltetutako eroaleak (bihurguneak agerian diren kobre hariak eta abar).

• Kaltetutako tresna-kaxak.

3.3.2 Jardunbide zuzenak• Kableak eta konexioak lan egiteko

guneetatik eta ibiltzeko tokietatik urrundu behar dira.

• Ez da erabili behar gaizki dagoen tresnarik, espezialista batek hura aztertu arte; ezta kolperen bat izandakorik ere.

• Ondo isolatutako eta narriadurarik gabeko elikatze kableak erabili behar dira.

• Ez da zuzenean konektatu behar larakorik gabeko kablerik.

• Erabili ondoren edo etenaldietan deskonektatu egin behar dira.

• Tresna elektrikoak deskonektatzeko, ez da kabletik tira egin behar.

• Lapurrak erabiltzea saihestu behar da.

• Ez dira aparatu elektrikoak ekipoaren elikadura deskonektatu gabe garbitu behar.

• Korronte-harguneen, aparatuen edo koadro elektrikoen ondoan ez da likidorik isuri behar.


3.4 Sute arriskua.

3.4.1 Arriskua sor dezaketen egoerak edo elementuak (lantokia, jarduerak…):Ondorengoak erabiliz gero, sutea izan daiteke lantokian:

• Solido sukoiak (papera, kaxak, zapiak).

• Likido sukoiak (disolbatzaileak, alkoholak).

• Su-hartze fokuak (txinparta elektrikoak).

• Gas instalazioak.

3.4.2 Jardunbide zuzenak• Sutea has dadin saihesteko, nahikoa

izango da suaren eragileetakoren bat ezabatzea.

• Material sukoi edo erregaien kasuan, ezinbesteko kopurua baino ez da izan behar.

• Produktu sukoi eta erregaiak bildu eta isolatuta eta lan egiteko guneetatik urrun eduki behar dira.

• Beharrezkoak ez diren kaxak, ontziak, paperak eta abar kendu egin behar dira.

• Gas eroaleen hermetikotasuna egiaztatu behar da.

• Gas sukoien hornitzaile eta instalatzailearen jarraibideak bete behar dira.

• Instalazio elektrikoak bero fokuak sor ditzan saihestu behar da.

• Behin jardunaldia bukatuta, aparatu elektriko guztiak saretik deskonektatuta daudela egiaztatu behar da.

• Ez bada haren erreakzioa ezagutzen, ez da substantzia kimikorik nahastu behar; izan ere, beroa sortu eta sutea eragin dezake.


3.5 Bilketarekin lotutako arriskuak.

3.5.1 Arriskua sor dezaketen egoerak edo elementuak (lantokia, jarduerak…):• Apalategiak, biltegiak eta lan egiteko

guneak gaizki kokatuta eta antolatuta badaude, denbora nabarmen galtzeaz gain, erorketak, kolpeak eta abar izan daitezke. 3.5.2 Jardunbide zuzenak

• Merkantziak behar bezala bildu behar dira era bertikalean.

• Objektuek ez dute atera behar haien multzoetatik edo haiek biltzeko tiraderetatik.

• Goiko apaletara igotzeko ez da armazoietara igo behar; eskailerak erabili behar dira beti.

• Multzoak ez dira goitik ezer botaz edo behetik tira eginda desegin behar.

• Hezetasun edota beroaz salbu eduki behar da materiala.

• Erabiltzen ez dena edo beharrezkoa ez dena lan egiteko guneetatik kendu behar da.

• Zoruan materialak uztea saihestu behar da.

• Gauza bakoitza bere tokian utzi behar da; bere tokia izan behar du gauza bakoitzak.


Pº Pío Baroja 29, Oficina 2020008 DonostiaTel. 902 82 00 28

www.ceiprevencion.net

Camino de la Dinamita s/n48903 Cruces-Barakaldo

(Bizkaia)Tel. 94 403 21 90www.osalan.net

ASOCIACIÓN GUIPUZCOANA DE EMPRESAS GESTORAS DE SERVICIOS Y EQUIPAMIENTOS DEPORTIVOS DE ENTIDADES

PÚBLICAS Y/O PRIVADASC/ Segundo Izpizua, nº 37 – bajo

(20.001 Donostia)Telf.: 943 32 29 01 Fax: 943 28 13 78

http://www.ceiprevencion.net

Manual de-buenas-practicas-instalaciones-deportivas-euskera

Documents

Transcript of Manual de-buenas-practicas-instalaciones-deportivas-euskera