OS LAGARESOS LAGARES

QUE SON?QUE SON?

Son unhas construcións de planta baixa Son unhas construcións de planta baixa que teñen catro paredes, un tellado e que teñen catro paredes, un tellado e unha porta.unha porta.

Éstas construcións eran obra de xentes Éstas construcións eran obra de xentes doutros lugares que os construían para non doutros lugares que os construían para non ter que ir e vir todos os días dende a casa ter que ir e vir todos os días dende a casa ata a viña. ata a viña.

No seu interior hai unha zona que está adicada ás persoas. No seu interior hai unha zona que está adicada ás persoas. Nunha esquina desta zona faise o lume e na outra hai unha Nunha esquina desta zona faise o lume e na outra hai unha palloza que serve para durmir no tempo que se está no palloza que serve para durmir no tempo que se está no lagar.lagar.

A outra zona do lagar utilízase para gardar ferramenta que se emprega para traballar as viñas, a leña que serve para facer o lume e incluso hai unha esquina que serve para gardar as caballerías, que era o medio de transporte que tiñan as persoas para desplazarse de donde vivían ata o lagar.

DE QUE ANO DATAN?DE QUE ANO DATAN?

Fai aproximadamente 900 anos, unha Fai aproximadamente 900 anos, unha peste chamada Filosera acabou con peste chamada Filosera acabou con tódalas cepas existentes nesta zona. Pola tódalas cepas existentes nesta zona. Pola súa causa, durante uns anos, secáronse súa causa, durante uns anos, secáronse todas as cepas e deixouse fortalecer a todas as cepas e deixouse fortalecer a terra. terra.

Tras varios anos así, as viñas volvéronse a Tras varios anos así, as viñas volvéronse a plantar no ano 1150 aproximadamente e foi plantar no ano 1150 aproximadamente e foi tamén por esa época cando se comezaron a tamén por esa época cando se comezaron a construír os primeiros lagares.construír os primeiros lagares.

ONDE SE CONSTRUÍAN? ONDE SE CONSTRUÍAN? PORQUE?PORQUE? Construíanse nas viñas ou o máis próximo a elas, Construíanse nas viñas ou o máis próximo a elas,

facilitando o paso do carro para poder cargar as facilitando o paso do carro para poder cargar as cousas que se sacaban do lagar. cousas que se sacaban do lagar. Case todos se Case todos se construían pola mesma área segundo a zona.construían pola mesma área segundo a zona.

CAL ERA A SÚA FINALIDADE?CAL ERA A SÚA FINALIDADE? Era unha vivenda para estas xentes, xa que Era unha vivenda para estas xentes, xa que alí durmían e facían a comida, a base de pan alí durmían e facían a comida, a base de pan e touciño, na época dos traballos nas viñas e touciño, na época dos traballos nas viñas (entre 1 ou 2 meses na época das vendimas e (entre 1 ou 2 meses na época das vendimas e entre 15 ou 20 días na época de cavar e podar entre 15 ou 20 días na época de cavar e podar as viñas). as viñas).

Ademais alí gardaban todos os aparellos que se Ademais alí gardaban todos os aparellos que se utilizaban nestas actividades (aixadas, tinas, utilizaban nestas actividades (aixadas, tinas, tixeiras da poda, máquinas de sulfatar, tixeiras da poda, máquinas de sulfatar, salgadeiras, etc.)salgadeiras, etc.)

DE QUE MATERIAL ESTABAN DE QUE MATERIAL ESTABAN CONSTRUIDOSCONSTRUIDOS? ?

Os lagares facíanse de pedra que se Os lagares facíanse de pedra que se sacaba das zonas das viñas, madeira de sacaba das zonas das viñas, madeira de castaño, tella ou xisto no tellado. castaño, tella ou xisto no tellado. Os de Os de xisto eran os lagares de construción máis xisto eran os lagares de construción máis antiga e os de tella eran os de antiga e os de tella eran os de construción máis recente.construción máis recente.

Na parte superior tiña una especie de altillo no Na parte superior tiña una especie de altillo no que durmían, normalmente sobre palla. que durmían, normalmente sobre palla. Ademais, construían no seu interior as tinas de Ademais, construían no seu interior as tinas de madeira nas que se cocía o viño, xa que estas madeira nas que se cocía o viño, xa que estas eran demasiado grandes e non collían polas eran demasiado grandes e non collían polas portas.portas.

QUE FERRAMENTAS E QUE FERRAMENTAS E UTENSILIOS TIÑAN PARA UTENSILIOS TIÑAN PARA

DESEMPEÑAR A SÚA DESEMPEÑAR A SÚA ACTIVIDADE?ACTIVIDADE?

• Para cada traballo empregaban diferentes Para cada traballo empregaban diferentes ferramentas:ferramentas:

-  -  Para a poda empregaban as tesoiras e o pedón.Para a poda empregaban as tesoiras e o pedón.

-  -  Para a cava utilizaban a aixada.Para a cava utilizaban a aixada.

-  -  Para a renda utilizaban o sacho.Para a renda utilizaban o sacho.

- Utilizaban a navalla para a vendima, para cortar os - Utilizaban a navalla para a vendima, para cortar os racimes. racimes.

- Os cestos de bimbios para apañar as uvas ata o lagar.Os cestos de bimbios para apañar as uvas ata o lagar.

- Para dar o zufre utilizaban a salgadeira e o fuelle.Para dar o zufre utilizaban a salgadeira e o fuelle.

-  -  Para dar o sulfato utilizaban o cántaro e unha máquina Para dar o sulfato utilizaban o cántaro e unha máquina de cobre.de cobre.

-  -  Para facer a mostada no lagar utilizaban as botas de Para facer a mostada no lagar utilizaban as botas de coiro.coiro.

-  -  Para facer a augardente utilizaban a alquitara, o Para facer a augardente utilizaban a alquitara, o alambique ou a pota.alambique ou a pota.

QUE PRODUTO OU PRODUTOS QUE PRODUTO OU PRODUTOS ENTRABAN E SAÍAN DOS ENTRABAN E SAÍAN DOS

MESMOS?MESMOS?

O produto que entraba no lagar eran as O produto que entraba no lagar eran as uvas, e os produtos que saían eran o uvas, e os produtos que saían eran o viño, a augardente e o bullo, que servía viño, a augardente e o bullo, que servía para abonar as viñas. para abonar as viñas.

Cando o viño e a augardente xa estaban feitos, Cando o viño e a augardente xa estaban feitos, levábanos as súas casas en «botos», unha especie de levábanos as súas casas en «botos», unha especie de bota grande feita cunha pel de cabra sacada enteira bota grande feita cunha pel de cabra sacada enteira á que lle cosían a parte de adiante e a de atrás. á que lle cosían a parte de adiante e a de atrás.

Levábanos en carros ou caballerías ata as súas casas. Levábanos en carros ou caballerías ata as súas casas.

ZONAS RICAS EN LAGARES NA ZONAS RICAS EN LAGARES NA COMARCA COMARCA

• Mendoia, San Fiz, Sobrado, Navea, Rome, Mendoia, San Fiz, Sobrado, Navea, Rome, Manzaneda, A Mata, San Xoan de Barrio, toda a Manzaneda, A Mata, San Xoan de Barrio, toda a zona do Bibei.zona do Bibei.

A AUGA ERA IMPRESCINDIBLE A AUGA ERA IMPRESCINDIBLE NUN LAGAR, COMO SE NUN LAGAR, COMO SE

ABASTECÍAN?ABASTECÍAN? • O abastecemento de auga facíase apañando O abastecemento de auga facíase apañando

cántaros das fontes próximas, moitas das cales cántaros das fontes próximas, moitas das cales xa desaparecidas. xa desaparecidas.

• De manatiais naturaisDe manatiais naturais

A auga abastecíase do que chovía, recollendoa A auga abastecíase do que chovía, recollendoa das abeiras de todo o tellado por un canal. E das abeiras de todo o tellado por un canal. E facían un burato na parede para canalizala a un facían un burato na parede para canalizala a un depósito que había dentro.depósito que había dentro.

• A xente vivía nos lagares en épocas A xente vivía nos lagares en épocas concretas, e xuntánbase os que estaban concretas, e xuntánbase os que estaban próximos para pasar parte da noite próximos para pasar parte da noite contando historias e contos.contando historias e contos.

• Según algunha xente, ao facer viño e Según algunha xente, ao facer viño e metelo nas cubas, había que ter moito metelo nas cubas, había que ter moito coidado xa que as cubas eran moi grandes coidado xa que as cubas eran moi grandes e o tufo que o bullo botaba ao baixalo para e o tufo que o bullo botaba ao baixalo para abaixo era tan forte que podía marear á abaixo era tan forte que podía marear á xente e facer incluso que perdese a vida se xente e facer incluso que perdese a vida se non había ninguén cerca que o axudase.non había ninguén cerca que o axudase.

ANÉCDOTAS, LENDAS, CONTOS ANÉCDOTAS, LENDAS, CONTOS POPULARES....POPULARES....

• Sobre o ano 1900, unha muller de San Sobre o ano 1900, unha muller de San Cristovo de Chandrexa de Queixa caeu Cristovo de Chandrexa de Queixa caeu dentro da tina do viño cando o estaba dentro da tina do viño cando o estaba baixando e morreu afogada no seu lagar baixando e morreu afogada no seu lagar situado na zona da Arreguenga na ladeira situado na zona da Arreguenga na ladeira do Bibey. do Bibey.

• Na época dos escapados, contan que Na época dos escapados, contan que estes abríronlle os cubetos da bodega de estes abríronlle os cubetos da bodega de A Mata e chegou o viño ata o Bibey. A Mata e chegou o viño ata o Bibey.

• Subían o viño feito para as súas casas en Subían o viño feito para as súas casas en cabalos, burros ou carros de vacas.cabalos, burros ou carros de vacas.

ALGUNHAS FOTOS DOS ALGUNHAS FOTOS DOS LAGARESLAGARES