Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e...

56

Transcript of Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e...

Page 1: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que
Page 2: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que
Page 3: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que
Page 4: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que
Page 5: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que
Page 6: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que
Page 7: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público.

Manolo: A historia que se vai contar aquí éimaxinaria e calquera parecido coa reali-dade é pura coincidencia.

Patricia: En efecto, os nomes dos lugares edos personaxes foron variados e as ac-cións alteradas para que non se relacionencos feitos reais nos que está baseada.

Entra vídeo. As imaxes que aparecen pro-xectadas son as do comezo do filme Citi-zen Kane de Orson Welles. Non están alte-radas e chegan ata o momento en que en-tra a enfermeira e tapa o cadáver coa sa-ba.

Manolo: O que acabamos de ver son as se-cuencias iniciais dun dos filmes máis fa-mosos da historia do cine: Citizen Kane. Apelícula conta a historia dun empresarionorteamericano que chegou a ser unhadas persoas máis ricas e poderosas domundo no primeiro terzo do século XX.

Patricia: E nós queremos contar a historiadun empresario galego que se convirtenunha das persoas máis ricas e poderosasdo último terzo dese mesmo século.

Manolo: Pero non queremos contala empe-zando pola súa morte e utilizar o flashback como recurso. Decidimos liala unpouco. Pero pouco: pensamos en contalaempezando pola morte doutro home gale-go rico e poderoso e cara a adiante.

Patricia: E o único home galego rico e pode-roso que atopamos foi Francisco Franco.

Manolo: Certo, non era un empresario, era un

militar. Pero foi rico e poderoso durantecase medio século. Así que empezamos ahistoria no momento máis interesante davida de Franco, que é xusto cando morre.

Patricia: Momento moi interesante porque,poderiamos dicir, nos colaron a todos ungol que paga a pena comentar.

Manolo: Un gol histórico, máis importanteque o de Zarra ou Marcelino. Mesmo máishistórico e importante que os de Torres ouIniesta.

Patricia: E ademais foi en propia meta, un au-togol, porque o que lles contaron a todosos españois daquela, a versión oficial foiesta:

Introdúcese unha cassete nun reproductore óese a inconfundible voz de Arias Nava-rro anunciando a morte de Franco.

Manolo: O que acabamos de oír correspónde-se co momento en que a morte de Francoé comunicada oficialmente ao mundo.

Patricia: O cal non quere dicir que se corres-ponda co momento real no que esta seproduciu.

Manolo: Pero unha cousa si é certa: os mocosde Arias Navarro son sinceros, porque elera o único que non tiña nin puta idea deque Franco morrera aproximadamente unmes e medio antes. O carniceiro de Mála-ga, como cariñosamente era coñecido, eraun tipo sensible, incapaz de controlar assúas emocións en público.

Patricia: Un bocazas co que era mellor noncorrer ningún risco, así que simplementese lle ocultou a verdade.

Manolo: Máis ou menos a cronoloxía dos fei-

Page 8: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

tos é a seguinte: o 27 de setembro de1975 son executados os últimos cincocondenados a morte do réxime franquista.

As reaccións non se fan esperar e a co-munidade internacional, condena unánimeeste xesto agónico do dictador. Como con-secuencia o día 1 de outubro Franco é sa-cado á balconada do Palacio de Orienteante unha multitude enfervorizada, des-quiciada, encirrada, fóra de si.

Introdúcese outra cassete na que se oe aFranco falar dando o seu último discursopúblico.

Manolo: En fin, unha vez que o meten paradentro xa nunca máis se volve ver en pú-blico. Para min que xa chega ás escaleirascadáver. Falamos de principios de outubrode 1975.

Patricia: ¿Por que se ocultou? Manolo: A explicación está nas imaxes que

vimos ao principio: xusto antes de alentarpor vez derradeira e como colofón deseminuto no que viu pasar toda a vida pordiante de si, Franco pronunciou unha últi-ma palabra.

Entra vídeo. As imaxes son de Citizen Kaneuns instantes antes de que Orson Wellespronuncie a palabra «Rosebud», pero can-do chegamos ao primeirísimo plano da bo-ca, o que oímos non é «Rosebud» senón«Globalization» cunha voz que se parece áde Franco.

Patricia: Globalización. Manolo: Si. Un termo incomprensible para a

época. Unha palabra que abría novas por-tas á incógnita.

Patricia: ¿Que quixo dicir? ¿A quen? ¿Por queen inglés? Etc.

Manolo: Esas son algunhas das novas portasda incógnita. A primeira decisión que setoma é a de ocultar a noticia do falece-mento ata atopar respostas para todasaquelas preguntas.

Patricia: E despois, para gañar tempo, tóma-se unha segunda decisión: finxir que Fran-co está enfermo.

Manolo: Así que o día 3 de novembro comu-nícase a necesidade dunha intervencióncirúrxica de urxencia no mesmo Pazo doPardo para atallar unha emorraxia gástricamasiva que fai imposible o traslado dodictador a hospital ningún.

Patricia: E tan preocupados andaban todosen posicionarse debidamente, que a enfer-midade do vello empezou a convertersenun episodio delirante con partes médicosincomprensibles que xa só se atrevían aasinalos un lacónico e impreciso equipomédico habitual.

Manolo: Normal, porque coa cantidade de co-municados e partes que fixeron aqueles dí-as, máis que un equipo médico parecía unequipo de guionistas a tempo completo.

Patricia: Pero isto entre a xente de a pé, tiñaunha repercusión máis ben escasa. Nou-tras palabras: a ninguén lle importaba uncarallo que Franco estivese enfermo, a pi-ques de morrer ou metido xa nunha nevei-ra. Todo Cristo sabía que era un enfermode Párkinson terminal e a cousa estabadun dia para outro. O que todo o mundotiña na cabeza eran cousas coma esta.

Page 9: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

Patricia introduce unha cassete: Feelings.

Patricia: Un temazo. Esta canción era núme-ro un o día en que dixeron que Franco mo-rrera.

Manolo interrumpe este momento recollidoe entrégalle a Patricia unha das cassetesque ten na man para que a poña.

Manolo: Si... Non só aquel día... Estivo denúmero un case todo o mes de novembro.Pero os españois non só escoitaban cou-sas insoportables coma esta na que se fa-laba de tipos que marcharan e melancolí-as varias. Os españois tamén escoitabancousas máis alegres e festivas que dabanun pouco a medida do que lles preocupa-ba o que estaba pasando no país.

Empeza a soar a canción: Saca el guiskicheli

Patricia: ¿Coñecedela non? ¿Pero vós de queano sodes?

Manolo: Isto chegou a número 3 nas listas deéxito. [Soa o estribillo] Toda unha decla-ración de principios. Estes xa se facíanchamar directamente Desmadre del 75, xame dirás ti que preocupados estaban...[Rebusca no resto das k7 que ten etre asmans mentres fala] E seguindo nesta mes-ma liña teño aquí tamén ao que daquelaera un incipiente buscador de éxitos doverán e que a gora é un vello coñecido no-so [a Patricia] pon aí a Georgie, o Bim-bó...

Patricia mira as outras k7 mentres rexeitaa que lle ofrece Manolo.

Patricia: A ver... mellor esta. Estas eran dúasmulleres que se chamaban Nathalie etChristine e que cantaba un tema tituladoFemmes, Femias. Escoitade, escoitade.

Patricia pón a k7. Mentres, Manolo baila.

Manolo: isto chegou a número un. E estivomogollón de semanas. Peor bueno, corta.Isto é todo o tempo así: sete minutos deveña e dálle..

Patricia quita a k7.

Patricia: E mentres os españois malgastabano tempo e os cartos en escoitar cousas co-ma estas, o corpo de Franco empezaba xaa cheirar. En todos os sentidos.

Manolo: Así que, polo menos nunha cousa,empezaban a estar todos dacordo: habíaque facer pública a noticia.

Patricia: Pero o enigma polo que se adiara aoficialidade da noticia da morte permane-cía sen descifrarse: «Globalization». ¿Quequixera dicir con iso? ¡Que cabrón!

Manolo: A día de hoxe sabemos que Francofoi un visionario: sabía que o futuro dasnacións non ía estar guiado por decisiónspolíticas, senón por decisións económi-cas.

Patricia: E como ninguén tiña nin puta idea,os medios puxéronse dacordo en botarlleterra tamén á palabriña.

Manolo: Pero non todos os medios da épocaquedaron calados. Nós localizamos polo

Page 10: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

menos unha publicación na que se inves-tiga sobre esta última palabra pronuncia-da por Franco. O documento en cuestión éun número especial de Lume adicado ámorte do sátrapa.

Patricia: Lume é o boletín editado porE.R.G.A. (Estudiantes Revolucionarios Ga-legos), e o número foi secuestrado poloestado. Pero gracias á colaboración dunantigo militante nós puidemos rescatar unexemplar.

Manolo: Ben, pois aquí aparece un artigo ti-tulado Globalization. O normal en Lume éque os artigos fosen anónimos. Pero poraquela época empezan a asinarse. Esteconcretamente está asinado por unhasiniciais: S.C. Pero ese mesmo antigo mili-tante que nos facilitou este exemplar ase-gurounos que, sen ningunha dúbida, esasiniciais corresponden a Sara Caamaño. Oartigo di o seguinte.

Lese o artigo. «Xa pasou moito tempo den-de que o vello carniceiro morreu. Tanto queparece que xa a naide lle interesa averiguaro que quixo dicir xusto denantes de deixar-nos en paz coa súa morte. ¿Que foi daqui-les revolucionarios de boquilla que dicíanque non ían parar astra desenmascarar aospequenoburgueses que se agochaban detrásdaquil testamento en crave para seguir aso-ballando aos seus semellantes? ¿Onde es-tán os que habían queimar vivos ós herdei-ros do tesouro oculto detrás dunha palabraque naide entendía? O traballo non se podedeixar á metá. Hai que rematar o que se es-comeza. Sobor de todo se o traballo consis-te en instaurar o socialismo e a republica

dende unha base segura e libre de sospeitasde conspirazón, unha sociedade igualitariae limpa de oligarquías e crases domiñantes.A luita non pode ter descanso, nen trégolas,nen concesiós. Se paras, se respiras, se ce-des, convírteste en cómprice. E non hai na-da pior que un converso desfarzado de már-tir dunha causa. Non hai máis que mirararredor para ver que o que os españois de-ron en chamar Transición está levada pornoxentos persoeiros que se gavan de ter lui-tado contra o vello, cando en realidade oque fixeron foi deixalo morrer na cama. Eagora nen xiquera se atreven a ademitir quenon foron capaces de averiguar o que quixodicir cando dixo Globalisation. Globalisationestá perto de ser explicado. ¿Que sabedesvós revolucionarios de boquilla dun talA.O.? A.O. estaba entre vós e non o recoñe-céstedes. E millor así, porque non é il o oculpábel da nosa ineititude. Somos nós osque debemos arder na pira do noso inmobi-lismo, culpabeis de crear a A.O. Dentro depouco verase eiquí, nunha intervista, comoA.O. consigue o que a revolución soamentepersegue: a atención das masas. A.O. somostodos. O mau é que non o sabemos».

Patricia: Pois aquí está a clave de todo.¿Quen é A.O.?

Manolo: Nós, para chegar ata el, tiramos dofio de Sara Caamaño. O pouco que puide-mos averiguar sobre ela é que se tratadunha moza que daquela tería vinteun ouvintedous anos, militante de E.R.G.A., queestaría estudiando no Colexio Universita-rio da Coruña, probablemente Filosofía eLetras.

Page 11: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

Patricia: Pero a través dese mesmo militantede antes do que non imos dicir o nome...

Manolo: Bueno pero podemos dicir as súas ini-ciais, non creo que a Celso lle importe: C.P.

Patricia: Pois ben, a través de C.P. consegui-mos un documento excepcional que nospode ofrecer un retrato de Sara.

Pónse cinta con audio da entrevista de Sa-ra a A.O. «O panorama moi apetesible noné. Alí á xente váiselle a vida esperando. Ecando digho xente, digho as mulleres. Queviven esperando que volvan os seus homes.Están casadas e levan a vida de viúvas. Enon disfrutan das ventaxas de ninghunhadas dúas cousas. A única riquesa que teñené o tempo. Pero se aparasese alghén conalgho para enchelo, inda llo reghalaban.Eu aghora xa o vexo todo desde fóra. É queme parese outra vida...

Patricia: Esta é a voz da auténtica Sara.Manolo: É o que nos queda dela: o audio dun-

ha entrevista que Sara mantivo con A.O.,encontro ao que se facía referencia no ar-tigo, e que vai ser o desencadeante dahistoria que queremos contar.

Patricia: A do noso citizen particular, o gale-go que chega a ser un dos homes máis ri-cos e poderosos do mundo.

Patricia e Manolo levantan as cintas quehai pegadas no chan ata deixar o debuxodo plano dunha tenda.

Manolo: O encontro ten lugar o 29 de novembrode 1975 na Coruña, na rúa Torreiro nº 28...

Patricia: [Corrixindo] Toxeiro, Rúa Toxeiro, nº

28. Enfrente xusto, hai uns grandes alma-céns: Almacéns Lamas

Manolo: Ese día Sara participa, xunto cun parde decenas de compañeiros da ANPG, nun-ha manifestación en favor da constitucióndun Governo Provisorio Galego.

Patricia vai dando as consignas típicas envoz alta.

É obvio que non está autorizada asíque a esperada carga policial disolve aosparticipantes a golpe de porra, botes defume e pelotas de goma. A xente corre en-tre berros e insultos diante das luces e osdisparos. Sara corre ata resgardarse nunhaespecie de portal encaixado entre dous es-caparates tapados por papel de estraza.Oe como uns cantos grises se acercan coaorde de buscar aos desperdigados. Instin-tivamente empurra a porta do negocio áque pertencen aqueles escaparates cegos.Está aberta. Sen pensalo, entra.

Manolo vai situando as posicións de Sara nochan da tenda con xiz. Primeiro pón un X.

Así que temos a Sara aquí. Dentro datenda. Está sofocada, pero aínda así repa-ra no local: é unha tenda de roupa. Avan-za un par de pasos e promuncia un tímido«ola».

Escribe a palabra OLA. Despois levántase epasea polo plano do local.

Unha ollada rápida é máis que sufi-ciente para concluír que hai algo nela que

Page 12: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

a fai distinta ás demais. A roupa está ca-se toda colgada en perchas e as perchasestán á súa vez colgadas en estructurassimples, formadas por un ferro horizontalque une dous verticais montados sobre ro-das. Algunha destas estructuras mesmo écircular. E o máis rechamante: non estánsituadas detrás de ningún mostrador; pó-dese pasear entre elas; e tocar as prendas;e collelas. Finalmente deténse un momen-to a mirar.

Escribe a palabra MIRA. E debuxa unha fre-cha que sinala a unha das burras. Patriciaentón interrómpeo.

Patricia: Espera, a ver, Sara entra, pecha trasde si aquela porta de cristal que acaba deabrirse accidentalmente, pecha tamén osollos nun xesto reflexo de alivio. Avanzapolo local...

Patricia vai seguindo as liñas de xiz dochan que debuxou Manolo, respira sofoca-da diante da primeira palabra, di o «ola»que está escrito e segue andando ata asburras, introducindo ese estilo decimonóni-co para continuar a narración da escena.Ela vai escribir no chan máis palabras queliñas.A visión daquela estancia en penumbra, naque se recortan en claroescuro siluetas deprendas suspendidas, suxire unha inquietudemaior que o perigo certo que agarda fóra. Silencio. Cos ollos máis afeitos xa á aquelaluz mortecina, inspecciona o territorio an-tes de avanzar: o local é amplo, alto, diá-fano. Opresor.

Dá outro paso e sinte como se avanzase ca-ra ao abismo. Pero continúa. Procurandonin rozar sequera aquelas prendas suspen-didas que, por momentos, teme cobren vi-da. E combate esta visión con un «Hai alg-hén» [fala así porque ela é da Costa daMorte] esta vez si, alto, firme e proxecta-do. Camiña con coidado, moi atenta. Aíndaasí, tropeza cunhas caixas. Apiladas comoestán impídenlle o avance, de maneira quese inclina sobre elas con intención de apar-talas. E de súpeto sinte como as mans secrispan no cartón ao ler a etiqueta daquelbulto. A suor que aínda lle corre pola fren-te cristaliza e advirte, con nitidez, como oseu sangue deixa de circular polas arterias.Atenazada, mira outra das caixas. Despoisoutra. E outra. En todas as etiquetas pón omesmo...

Manolo: Globalization!Patricia: Demasiado evidente. Pode ser glo-

bal... fashion!Manolo: Vale, pero nas etiquetas das caixas

pon globalization porque... é un erroPatricia: [Sinalando as palabras no chan]

GLOBALIZATION, GLOBALIZATION, GLOBA-LIZATION... E a cara de Franco parece gol-pear o seu cerebro pronunciando aquelapalabra nun impacto seco de menos dunsegundo. ¿Onde foi parar? ¿Que é aquellugar? ¿Quen está detrás de todo aquilo?Sara sinte entón como todo o esforzo dacarreira e o desgaste da tensión acumula-da incide na resistencia das súas pernas esenta, sen pensar, naquelas caixas.

Page 13: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

Escribe a palabra CAE e xa queda no chan.Manolo achégase a escribir SENTA. Despoissegue marcando no chan as súas propiasaccións.

Manolo: A O., que oe claramente este segun-do «hai alghén» está no almacén da tendapero tarda un pouco en saír porque estáacabando de facer algo que...

Patricia: Está cagando.Manolo: Si, está cagando. Un pouco despois

de Sara sentar, entra da trastenda apresu-rado, metendo o cinto pola última trabillado pantalón. Sara levántase coma un re-sorte e descúlpase con torpeza prometen-do marchar inmediatamente. Conta de ma-neira inconexa que entrou por casualida-de, que estaba na manifestación...

Patricia: Que non sabía que aquilo estabaocupado...

Manolo: A.O. está enfrente dela entre sor-prendido e temeroso: se estaba na mani-festación pode ser perigosa, pero por ou-tra parte parécelle que sendo muller e tannova é cando menos improbable. Como veque está un pouco sofocada ofrécelle unvaso de auga.

Patricia: Ela acepta Manolo: E el vaino buscar ata o almacén.Patricia: Sara non acerta a comprender como

fora quen de soportar aquela apariciónsen desmaiarse. A expresión daquel homeé a de quen leva unha existencia atormen-tada. Os ollos de quen está afeito a mo-verse na escuridade. A pel de quen evita ocontacto co sol coma unha peste.

Manolo: [Sempre marcando os itinerarios nochan] A.O. entra co vaso de auga e dállo

a Sara. Mentres bebe, faise por primeiravez un silencio que lle permite reparar unpouco máis detidamente na rapaza: do seufísico rotundo e das súas maneiras rudasdeduce inmediatamente que se trata dal-guén con firmeza de carácter e mesmoempeza a aventurar unha nobleza de prin-cipios cando ela remata a auga e devolveo vaso entre agradecementos e desculpas.

Patricia: Ela dálle as gracias e pídelle un se-gundo vaso...

Manolo: El sae de novo cara o almacénPatricia: Sara aínda non o sabe pero xa non

sairá dalí porque nese instante, o desexode saber que se oculta nesas caixas vencepor completo o instinto de fuxir: a forzadun deber baseado no compromiso fixanela a idea de quedar. De averiguar.

Manolo: A.O. avanza co outro vaso. Dállo aSara. Ela bebe con máis calma, e iso a elpermítelle rematar a análise empezada unpouco antes. Hai algo en Sara, non sabe oque, que lle resulta familiar. Ese aire inde-finido que fai recoñecer como xa visto aalguén que en realidade vemos por primei-ra vez. Resumindo: Sara é do montón. Eiso interésalle.

Neste momento deixan de avanzar na his-toria e repiten toda esta escena en perso-naxe, só cos diálogos, as intencións e osmovementos marcados no chan.

Patricia: [A Manolo] Entón: entrada primeirae vasos de auga.

Entra audio: cisterna, porta, pasos, vaso deauga....Manolo entra de vagar por detrás

Page 14: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

de Patricia sincronizando os movementosco audio e chega ata ela. Ela asústase.

Sara: ... Ai! Perdoe é que pensei que non ha-bía nighén, desculpe entrei sen pensarporque habia unha manifestasión e nonsabia onde meterme e...

A.O.: ¿Quieres un vaso de agua?Sara: Ai, si, se fose tan amable, si que llo

quero si...

Manolo vai buscar o vaso de auga e volvecon él

Sara: Ghrasias

Patricia bebe e Manolo queda mirando pa-ra ela.

Sara: Moitísimas ghrasias non tiña por que,ten que disculpar é que estou seca, se ti-vese outro...

A.O.: ¿Quieres otro vaso de auga?Sara: Pois non lle digho que non, pero se non

é molestia, se non deixe...

Manolo vai buscar o segundo vaso de auga,volve, dállo e queda mirando para ela.

Sara: Ghrasias outra ves, non tiña por que efoi moi amable, pois ala eu xa marcho nono quero molestar máis que terá cousas quefaser...

Patricia vai indo cara a porta, pero fai co-mo que se resinte dunha dor na perna

Sara: Ai ai!

Manolo: Que pasou?Sara: É que escordei o nosello... non sei, de-

beu ser cando sain correndo para escaparda polisía... non terá por ai un xeo... un-ha pomada

A.O.: ¿Una pomada? ¿Una pomada analgésicay antiinflamatoria?

Sara: Pois si, si moitas ghrasiasManolo: A.O. vai outra vez cara ao almacén

en busca dunha pomada antiinflamatoriapara calmar a dor de Sara.

Manolo vai de novo ao almacén marcandoo percorrido. Patricia queda no sitio e reto-ma a narración en tereira persoa.

Patricia: Sara acaba de finxir que ten un no-cello inflamado co único obxectivo de fi-car naquel lugar. E proveita para inspec-cionar de maneira máis minuciosa cada re-canto do estraño negocio. Nun dos esca-parates Sara descifra a duras penas unhacama, na cama un manequín e aos seuspés unha muller. Paralízase: a escena é dehospital, o home está morto e a muller éunha enfermeira que tén cabo de si ungran letreiro di: «Y al final dijo GLOBALI-ZATION».

Manolo: [Corrixíndoa] ¡Global Fashion!Patricia: Global Fashion. E despois todo pasa

nun segundo...Manolo: [Interrumpídoa] Enton A.O. sae do

almacén e avanza cara a ela, cóllea polaperna, quítalle a bota campeira, quítalle ocalcetín e exténdelle a pomada na zonadolorida. Con destreza, con moita delica-deza...

Patricia: Si, pero ela dille que non lle gusta

Page 15: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

que lle anden nos pés. [A Manolo] Para,para! E sen embargo, ese contacto quenun principio rexeita por violento, acabapor eliminar os últimos recelos. Entón, porvez primeira, empeza a velo todo doutroxeito.

Manolo: A.O. aproveita este cambio de acti-tude de Sara para facerlle algunhas pre-guntas

Arsenio: ¿De onde eres? ¿Que estudias? ¿Tegusta la tienda? ¿Que te parece como es-tá colocado todo? ¿Cambiarías algo? ¿Ylos presios? ¿Te has fijado en los precios?¿Te parece caro? ¿Barato? Y mira: tu cuan-do vas a comprar, normalmente ¿vas solao vas con tus amigas?

Patricia: En principio a Sara parécelle normalque el lle faga tantas preguntas, ao fin eao cabo ela entrara na súa tenda e podíahaber suspicacias, pero nun momento de-terminado ela decátase de que A.O. a estáabrasando a preguntase xa conseguiu quelle contase a súa vida, toda, porque ela fa-la moito.

Sara: E ti que? Es da Secreta ou que? -pensa-isto que tendes aquí, que é, unha tapadei-ra? a ver, onda tá o jefe da ghobaliseixon?

Manolo: en fin, o caso é que romperon o xeodo primeiro momento e isto permítenos irdirectamente ao que nos interesa.

Patricia: Entón Sara, impetuosa como é, nono pensa dúas veces e espétallo así, direc-tamente

Sara: Oes mira, que eu son de ERGHA, non seise conoses, estudiantes revolusionariosghalleghos, non? Bueno, pois temos unhapublicasión moi interesante dunha revistaque se chama LUME, non conoses? Bueno,

pois para este mes estamos preparando unnúmero moi especial e non fui con poucotraballo que conseghín que me desen amin a contraportada. Entonses, eu tou fa-sendo un traballo de investighasión moiinteresante e non sei por que me dá aocorpo que ighual me podías ser de muitaaxuda. porque queres saber que desde queentrei aquí, estou intrighadísima con estatenda que tés e ese escaparate tan bonitoe o nome que lle puxestes? Sería fasercheunhas poucas preghuntas, no máximo sin-co minutos, dalgunha maneria sería comofaserche unha entrevista, que me dis? si?pois mira o que é a casualidá que teño aghravadora aquí, como viña a manifesta-sión... pois veña.

Sara e ARSENIO están sentados un ao ladodo outro mirando cara a público. No mediodeles hai dúas cámaras que os encadranpor separado e esas dúas imaxes son mes-turadas na proxección en directo que se es-tá a ver na pantalla que hai detrás. Sarapón en marcha o reproductor de K7 en mo-do gravación e empeza a entrevista.

Sara: Espesial morte de Franco. A Coruña 29de novembro de 1975. Falamos con... Per-doa ¿podes disir o teu nome en alto?

Arsenio: ArsenioSara: ¿E o apelido?Arsenio: OrtigueiraSara: ¿E cantos anos tés?Arsenio: Casi cuarentaSara: Moi ben. Estou con Arsenio Ortigheira,

corenta anos, empresario...Arsenio: Un momento. Perdona, si todo esto

Page 16: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

va a quedar grabado, prefiero que no apa-rezca mi nombre.

Sara: Non te preocupes. [Dirixíndose á grava-dora] Arsenio non quere que aparesa o seunome.

Arsenio: Perdona. A lo mejor no me he expli-cado bien. Prefiero que no quede grabado.No es por ti, no te ofendas.

Sara: Entendo, entendo. Paréseme correcto.Non hai problema. Mira, doulle para atráse ghravo por ensima. E en ves do teu no-me, digho as túas inisiais. ¿Paréseche?

Arsenio: De acuerdoSara: Ah! Outra cousa. A revista publícase en

ghallegho. ¿Poderías faser o esforso de fa-lar en ghallegho?

Arsenio: Podría, pero no serviría de nada. Yono sé hablar en gallego.

Sara: ¿Non sabes? Moi ben, non hai proble-ma. Xa traduso eu o que ti dighas.

Sara fai a operacíon e volve empezar.

Sara: A Coruña 29 de novembro de 1975. Es-pesial morte de Franco. Falamos con A.O.Informe de S. C. para Lume.

Sara: Moi ben. A.O. é unha das persoas que,sen ninghunha dúbida, máis sabe sobre oasunto da última palabra que dixo Francoxusto antes de morrer. Empresario coru-ñés, de corenta anos, nada sospeitoso, enprinsipio, de pertenser á oligharquía espa-ñola imperialista, abre unha tenda chama-da Ghlobal Fashion, nome que gharda un-ha relasión fonética evidente con Ghloba-lisation, que foi o que o vello dixo antesde espichar. ¿Por que?

Arsenio: ¿Por que, que?

Sara: ¿Por que lle chamastes á túa tendaGhlobal Fashion?

Arsenio: Lo que quería es que se llamase To-tal. Me gustaba como sonaba: Total Fas-hion. Se podía pronunciar en inglés o enespañol. Estaba bien. Pero ya estaba re-gistrado. Así que busqué algo que se leparecese y apareció Global. Era más o me-nos la misma idea. Y al mismo tiempo lode global te puede llevar a pensar en elglobo terráqueo, en el mundo.

Sara: Nota. Ábrese unha nova perspectiva moiinteresante sobre o asunto: o ditador tivounha última visión acorde coa vella ideade que España é unha unidade de destinono universal e que el resumiu nunha soapalabra que tén que ver co ghlobo terrá-queo, co mundo, coa intensión de recupe-rar o esplendor pasado do Imperio Espa-ñol, o de Felipe II. Ben. A.O. ¿por que eninghlés?

Arsenio: Escuchándote, puede que tenga algoque ver con la idea de universal que aca-bas de dicir, quién sabe. Pero está en in-glés porque tendemos a valorar más lo queviene de fuera y espero que a la gente lepique un pouco más la curiosidad.

Sara: Así que o inghlés sería como unha más-cara utilisada premeditadamente paraocultarlle as verdadeiras intensións ás cla-ses populares...

Arsenio: No creo que se pueda ocultar que laverdadera intención de un negocio es ven-der.

Sara: Xa, xa. No escaparate da túa tenda pó-dese ver unha estampa que me ghustaríaque explicases. Permíteme que che descri-ba o panorama: Franco antes de morrer, e

Page 17: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

diante dunha enfermeira, pronunsia unhapalabra, ghlobalisation; e no teu escapa-rate hai un maniquí tumbado nunha camade hospital e unha enfermeira que nos es-tá disindo: «y al final dijo Global Fas-hion». Non me dirás que non hai unha re-lasión. Dinos, A.O. ¿Que quixo disir o ve-llo? ¿E por que esperou ao final para disi-lo, como dis ti?

Arsenio: Es algo que también se me ocurrió ami. Es una idea muy simple: es como sidespúes de darle muchas vueltas a lo de adonde vas a ir a comprar la ropa, al finalcaes en la cuenta y dices: Global Fashion.Si lo del escaparate tiene algo que ver ono con eso que cuentas de Franco no losé, porque es responsabilidad de Pep, uncatalán que acabo de contratar. Lo contra-té porque es bueno y en el escaparate ra-dica el 80% de las ventas.

Sara vólvese un pouco máis agresiva no seuton. Non moito, pero si o suficiente paradarnos a entender que se farta un pouco deque ARSENIO teña resposta para todo.

Sara: Deixémonos de rodeos e de evasivas efalemos claro. A.O., na túa tenda hai api-ladas unha serie de caixas que teñen es-crita a palabra Ghlobalisation que, creoque xa cho dixen varias veses, foi presisa-mente a ultima palabra que dixo Franco noleito de morte ¿Como o explicas? ¿Que sa-bes ti diso?

Arsenio: Eso es un error del proveedor... Sara: ¿Que ten que ver o proveedor neste

compló?Arsenio: ...pero como la dirección es correc-

ta, las cajas llegaron a destino. Sara: Si, pero ¿a que prezo?Arsenio: Disculpa, pero no creo que esta en-

trevista tenga el más mínimo interés.Sara: Eu sen embargho penso que si. Estou

tratando de averighuar cal é a túa posi-sión dentro de todo este entramado noque se están xestando os ghrandes cam-bios políticos...

Arsenio: Mira, de política no entiendo. Asíque si te parece, lo podemos dejar aquí.

Sara: ¿Que é iso de que non entendes de po-lítica? Todo o mundo entende de política.A todo o mundo lle afecta.

Arsenio: A mi no.Sara: Voucho plantexar doutra maneira. O ve-

llo morreu, inevitablemente vai habercambios, ou para mellor ou para pior, e tiestás no medio queiras ou non. ¿Onde teposisionas?

Arsenio: Te lo acabo de decir. No va conmi-go, no tengo posición, como tú dices.

Sara: Mao di que a nosa posisión vén das ac-titudes espesíficas que adoptamos respec-to ás cousas espesíficas e esas actitudescolócante, aínda que ti non o queiras, nundos tres grhupos de persoas que tamén diMao que hai: os inimighos, os aliados oua nosa propia xente, que son as masas po-pulares.

Arsenio: Ni soy enemigo ni aliado de nadie.Sara: ¿Ves? Logho xa tés unha posisión.

ARSENIO fai ademán de levantarse e Saraimpidello

Sara: Agharda, agharda. Tés rasón. Deixámo-lo estar así. Perdoa, sei que fostes moi

Page 18: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

amable deixándome quedar e aseptastesque falaramos, e eu non debería... nonquero que te molestes... Veña, imos desdeo prinsipio e fasemos... así... un percorri-do histórico ata cheghar aquí. ¿Parése-che?

ARSENIO non responde pero dá a entenderque lle parece ben.

Sara: Está ben. Cóntame, ¿cando empesachesa traballar?

Arsenio: A trabajar, a los 14 años. Pero si terefieres a cuándo empecé a ganar dinero,entonces a los 16.

Sara: E traballabas para terseiros.Arsenio: Claro. Que remedio.Sara: Que remedio. Moi ben. ¿Significa iso

que ti xa tiñas idea de independisarte?¿Por que?

Arsenio: Pues porque es lo lógico. Supongoque todo el mundo tiene esa misma ideaen la cabeza. Otra cousa es que la puedallevar a cabo.

Sara: Todo o mundo non. Eu non. Eu creo nunsistema de traballo colectivo enfocado aunha produsión que cumpra cuns obxeti-vos que condusan a cubrir unhas nesesi-dades colectivas. E aí non hai patróns ninasalariados. Trabállase polo ben común.

Arsenio: Estás volviendo a la política.Sara: E que todo é política. Outra cousa é que

por falar disto ou do outro me acuses defaser política. É como se dis que por sermuller e falar ghallegho tou fasendo polí-tica. E ti non claro: como es un home enon falas ghallegho, non fas política. Amin, non sei, paréseme que vives fóra da

realidade se pensas que todo o que estápasando ao teu arredor é algho que nonvai contigho. Acabouse unha época, haicambios, a xente está empesando a pensardoutra maneira, é máis libre, ou quere se-lo, e ti dis que a ti non che afecta.

Arsenio: Todo eso que dices está muy bien.Pero mira: yo lo único que sé hacer es tra-bajar. Trabajaba antes de todo esto que túdices que está pasando, estoy trabajandoahora mientras pasa, y cando pase y nadielo recuerde, si puedo, estaré trabajando.Así que no, a mi no me afecta.

Sara: Moi ben. Ti ghanas. ¿Cando desides queé o momento de dar o salto e traballarespara ti?

Arsenio: Non lo decido así de golpe. Ya lleva-ba años en el negocio. Conocía bien elsector y tenía contactos tanto con clien-tes como con proveedores. De hecho lagente para quien trabajaba vendía prendasque yo mismo confeccionaba en el tiempoque me quedaba libre. Así que pensé: silas hago, ¿por que no las vendo?

Sara: Desides deixar de darlle de comer ao in-termediario porque non fai outra cousaque benefisiarse do traballo de terseiros.

Arsenio: No, no. El intermediario es necesa-rio en muchos casos. Hace su trabajo. Yolo único que quería era quedar con los be-neficios de la venta, nada más.

Sara: E estás aquí. Montaches a túa primeiratenda. ¿Que vén despois?

Arsenio: Lo que viene después es otra. Por-que esta ya es la segunda.

Sara: ¿E despois?Arsenio: Si todo va bien la cuarta y después

una quinta. Y así hasta llegar a abrir una

Page 19: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

tienda al día. Por todo el mundo.Sara: Xa. Polo ghlobo terráqueo. Un neghosio

ghlobal, vamos. E cando xa teñas toda aterra chea de tendas irás a Marte.

Arsenio: Tú aún no lo entiendes, pero parauna empresa, crecer es mantenerse.

Sara: Nota. Ghlobalisasion podería ser faserseo dono de todas as fases de produsión evenda aghlutinando a fighura do provee-dor, do intermediario e do vendedor nun-ha soa para eliminalos a todos e cresersen parar... Se cadra tén que ver con dei-xar presensia despois da morte, para Fran-co ghlobalisasión sería o desexo de inmor-talidade. E mira, se non é moito preghun-tar... abrir unha tenda ao día ¿para que?

ARSENIO, por primeira vez, fai unha bromaparafraseando o que dixo antes Sara:

Arsenio: Para... ¿como era? ¿cumplir unosobxetivos que conduzan a cubrir unas ne-cesidades colectivas?

Sara: Aghora vai resultar que es coma MartaHarneker.

Arsenio: ¿Perdón?Sara: ¿Non conoses? Marta Harnecker: para

construír unha sosiedade máis xusta, oproletariado vese obrighado a arrebatarlleo poder ás clases dominantes. O que fixes-tes ti co teu xefe, vamos, quitarlle os be-nefisios da venda para quedar ti coneles... Es un cachondo mental.

Arsenio: Tú si que tienes unha manera de ha-blar bien simpática. Y no lo digo por elgallego.

Sara: Pois non vexo que te tronches. Para minque me estás vasilando. Dis que non cheinteresa a política e aghora sáesme con

que levas á práctica teorías leninistas so-bre a produsión.

Arsenio: Lo que quería decir con tu frase esque para mi lo más importante es el clien-te.

Sara: Ou sexa que fas roupa porque a xente anesesita. Non é por cartos. Aghora son eua que me esmendrello.

Arsenio: Si y no. Hago ropa para ganar dine-ro. Pero el dineiro non es lo más impor-tante. Se necesita, sí: para crear riqueza yconstruír algo entre todos los que forma-mos un equipo. Pero también hago la ro-pa que veo que la gente necesita.

Sara: Como Uri Geller. Non, en serio. O que axente nesesita tén un preso, así que aspersoas teñen que ter os cartos nesesariospara mercar o que ti lles ofreses. Parésemeinteresante o que dis pero iso de que o di-ñeiro non é o máis importante vasmo terque explicar.

Arsenio: Mira te voy a contar algo. En el edi-ficio que había enfrente de donde yo tra-bajaba vivía una señora mayor. Muy sim-pática. Hermitas, se llamaba. Todas lasmañanas bajaba a la calle a dar un paseoy entraba en nuestra tienda para pasar unpoco el rato. La señora Hermitas bajabasiempre vestida con una bata de aquellasque vestían las señoras para estar cómo-das, no sé si sabes de qué te hablo...

Sara: Si, esa bata común, a bata fea esa...que fasía así moita pelusa e que candomarcaba o serquillo non había dios que lloquitara..

Arsenio: Si, esa bata. La que yo llamo bataHermitas.

Sara: ¡A bata Hermitas! ¡Que ghrasioso! Nota:

Page 20: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

A.O. vainos contar a historia da bata Her-mitas.

Arsenio: Pues bien. En la tienda en la quetrabajaba vendiamos batas hechas por mi,batas que yo hacía y que le vendía al jefepara que las vendiese. Batas de boatinéque ahora tanto se ven.

Sara: ¿As bata de ghuata? ¿Non me dighasque as fasías ti?

Arsenio: Yo solo no. Pero eso es otra historia.El caso es que me fijé en que la señoraHermitas, cada vez que entraba en la tien-da, no le quitaba ojo a las batas. Así queun día le pregunté: «Señora Hermitas, veoque se fija mucho en las batas. ¿Le gusta-ría comprar una?» Y ella me contestó porgustar claro que le gustaría, pero que aun-que pudiese pagarla, que no podía, tam-poco se la podría llevar porque no habíatalla para ella. La señora Hermitas era másbien grande, así...

Sara: Estaba ghorda, vamos. Pódelo disir así,non é para averghonsarse.

Arsenio: Se puede decir. Si. Pues bien, des-pois de aquel comentario me quedé pen-sando, y aquel mismo día, al saír del tra-bajo cogí uno de los patrones que tenía-mos y corté una bata de la talla que cal-culaba llevaría la señora Hermitas. Enton-ces al día siguiente me presenté en el tra-bajo con la bata y esperé a que bajase.

Sara: E reghalásteslla.Arsenio: No exactamente. Verás. Cuando en-

tró, le enseñé la bata y le dije que se laprobase.

Sara: Seghuro que quedou sen fala.Arsenio: Se puede decir. Si. Cuando la tenía

puesta, y sólo por curiosidad, le pregunté

cuánto estaría dispuesta a pagar por labata. Ella, despues de mucho insistir, aca-bó por confesarme que podría llegar has-ta 95 pts. Ni una más.

Sara: Moito menos do que valían as que ha-bía na tenda, supoño.

Arsenio: Bastante menos, podes estar segura. Sara: ¿Canto menos? ¿A metade menos?Arsenio: Bastante menos. Aún así le dije que

me parecía razonable. No para cobrársela,pero ella ya no esperó a nada: salió de latienda y se fue corriendo a casa a buscarel dinero. A mi aquel detalle me dió quepensar: ¿cuantas señoras Hermitas habríapor ahí dispuestas a pagar 95 pesetas porunha bata? En su mismo edificio había,por lo menos, otras dos señoras como ella;y en esa misma calle conocía de vista aotras cuatro o cinco con las que me cruza-ba cada día. Así que si en la calle hubiesesólo dos por edificio, contando 50 núme-ros pares y otros tantos impares, estaría-mos hablando de 200 señoras que podríancomprar esa bata. Y sólo en Coruña alre-dedor de 2000. Para hacer 2000 o 3000batas, podía hacer un pedido grande detela y ,como el riesgo era mínimo, podíavenderlas yo directamente, con lo que elprecio de venta se vería reducido aún pordebajo de lo que la señora Hermitas esta-ba dispuesta a pagar. Para cuando volvío,yo ya había calculado en cuanto le podíasalir la bata así que cuando me quiso pa-gar 95 pts. le dije que se la dejaba en 79.De manera que yo no perdí una venta yella se fue contenta con la bata y con 16pts. más en el bolsillo con las que no con-taba. Gané dinero, es cierto. Pero ¿aún

Page 21: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

crees realmente que eso fué lo más impor-tante?

Sara: ¡Que ben! ¡Que ben! Tes rasón. Destamaneira désteslle á señora Hermitas o queela andaba buscando. E aínda dis que tiestás á marxe de todos estes cambios quese están a produsir. Pero se ti creastes abata dos tempos novos, a bata da demo-crasia. Eliminastes dun plumaso a batafranquista, fea, a bata uniforme e inven-tastes a... a... a bata revolusionaria gha-llegha, poderiamos disir. Ti non de tásconta, pero xente coma ti é a que fai fal-ta para educar a outra xente, democrati-sando a moda, democatisas a sosiedade, tiescoitas o que a xente demanda e daslleunha resposta. As masas están empesandoa ser libres e a xente coma ti tén que es-tar aí para que poidan exerser a súa liber-dade ao vestir, por exemplo... etc

Pero Arsenio, ollo que iso tamén tenun perigho...

Nota.

Entra un vídeo na que se ve a Patricia nun-ha imaxe de continuidade coa acción do di-recto dicindo a frase que segue no micro dagravadora, momento que se aproveita pararecolocar as cámaras e as cadeiras para aposición 2.

Atensión, o capitalismo de novo cuñoestá copiando os obxectivos da Interna-sional Sosialista para romper as barreirasnasionais, que eles chaman mercados, pe-ro non coa intensión de emansipar ás cla-ses populares, senón para cheghar a máissitios e a máis xente con máis capasidade

de ghasto. Satisfaser as nesesidades docliente quere disir en realidade estimularo consumo. A democrasia vailles vir quenin diós para que todo cristo poida chejara ser consumidor.

Despois desta frase entra unha cortinilla depublicidade e un anuncio de época. Candoremata, volvemos ao vídeo en directo econtinúa a entrevista.Conversa empezada.

Sara: Penso que o de seghir unha moda ououtra non son máis que nesesidades pe-quenoburghesas creadas a partir dun des-exo superfluo, un desexo que á súa ves,está creado pola xente que quere vender eque presisamente tén que crear esas nese-sidades. En fin, que xoghades coa inoran-sia da xente que pensa que nesesita aque-lo que non tén e acaba empeñándose.

Arsenio: ¿Nunca te cansas?Sara: ¿De que? Ai, de falar de política! Non

home, era só para que vises o pouco queme interesa o asunto da roupa, e que aín-da así fixeime no que chama a atensión oxersei este de Elvira. Por distinto eh, nonpor rechamante.

Arsenio: ¿Lo de que no es rechamante lo di-ces porque no es de un color vivo?

Sara: Non. É ghris. Pero non é soso porquetén as letras en amarelo e asul, e unhasbandas nos brasos tamén en amarelo easul.

Sara: ¿Y lo de distinto?Sara: Pois porque o é, pero non me ghusta só

a min. A case todos os que conosemos aElvira nos ghusta. E cando alghén non a

Page 22: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

conose e che preghuntan «¿que Elvira?» tidis «a do xersei distinto» e enseghida sedan conta.

Arsenio: ¿Tiene elástico en los puños?Sara: Ten! E máis na sintura. Arsenio: ¿Y es de cuello redondo?Sara: Iso mesmo!Arsenio: No te ofendas, pero por como lo des-

cribes parece más bien la parte de arribade un chandal.

Sara: Pois por aí, por aí. Pero non é un chan-dal. E tén aquelas letras ghrandes e boni-tas que paresen así como dunha películado oeste, ¿dáste conta?

Arsenio: ¿Como de grandes?Sara: Moito. Ocupando case todo o peito.Arsenio: ¿Y que ponen?Sara: UCLA. Trouxéronlla dos Estados Unidos,

que que ten alí un irmán. Xa vés que nonteño prexuísos, recoñeso que ás veses ta-mén fan cousas boas.

Arsenio: ¿Su hermano está en Los Ángeles?Sara: Non. ¿Por qué?Arsenio: Porque son las siglas de la Universi-

dad de Los ÁngelesSara: Ah! Claro! Que parva! Pois non, o se ir-

mán ta en Nuark, en Nova Iork. Alá haiunha colonia ghrande de xente de por on-de somos Elvira e máis eu

Faise un pequeno silencio. Non chega a aser incómodo, pero é que Sara non pode es-tar calada.

Sara: Pois fíxate que eu cheghei a pensar un-ha cousa cando vin por primeira vez a El-vira con aquel xersei. Pensei que quedaríaben faser un que en ves de UCLA puxese

ERGA. E aghora non sei que che digha,despois de oírte contar o da bata Hermi-tas e como xa morreu o vello e Ergha dei-xará de ser clandestino... ¡quen sabe! ig-hual me poño a faseche a competensia

Sara ri. Arsenio sorrí. Faise outro pequenosilencio que, agora, rompe el.

Arsenio: ¿Cuántos sois en ERJA?Sara: Aínda che somos. Por aí... des.Arsenio: ¿En toda la universidad?Sara: ¡Non home! ¡Na miña clase! No Colexio

Universitario, somos moitos máis.Arsenio: ¿Cuántos?Sara: Polo menos sincuenta ou sesenta.Arsenio: ¿Y en toda la Universidade?Sara: Eu non sei cantos máis haberá por aí,

pero en Santiagho, Vigho, Ourense... haiuniversidades, bueno, universidade só é ade Santiagho, os outros son Colexios Uni-versitarios

Arsenio: Me refiero a ¿cuántos estudiantescrees que habrá en total?

Sara: ¿Por que? ¿Por se poidese comprar calque-ra o xersei, aínda que non fose de Ergha?

Arsenio: Por curiosidad.Sara: Pois eu que sei. ¿Que poderá haber 15,

20.000? Non sei, é falar por falar. ¿Nonestarás pensando en faselos ti? Mira quese os de Ergha acaban pasando todosaquí...

Arsenio sorrí pero non responde. Sara con-tinúa desbarrando.

Sara: Non, en serio. Pero non me parese tanfantasioso poder faser cousas como fan os

Page 23: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

americanos. E nonb ten que ver que non seche ocurran a ti antes (E cando digho tiquero disir un calquera) Copias e xa está.

Arsenio: Las cosas no funcionan así. La pro-piedad intelectual tiene mucha importan-cia en el mundo de los negocios.

Sara: ¿Propiedade o que? Iso é unha contra-disión. As ideas ocórrenselle a alghén, isoé serto, pero pero cando supoñen un be-nefisio para todos deixan de ter propieta-rio.

¿Que van vir, aquí os da UCLA a disir-che que non podes faser xerseis coma osdeles porque se lles ocurreron a eles? Écomo se veñen os da Michelín a disircheque non podes fabricar rodas. Non poderáspoñerlle Michelín, pero ¿quén é o propie-tario intelectual da roda? ¿Eles?

Arsenio: Es una manera de verlo muy gracio-sa.

Sara: E ¿paréseche unha tolería?Arsenio: Oyéndote, cada vez menos.

Entra un video no que se reproduce a mes-ma frase que Sara di a conticuación, super-poñéndose ata o final imaxe real e grava-da. Despois entra publicidade.

Sara: Pois entonses... ao fin, se a roupa pónErgha ou Universidade Santiagho ou deSalamanca, xa é outra roupa que non a deUCLA ou como se digha en inghlés. ¿E porque non se vai poder faser en Galisia unxersei que doutro xeito non se había verpor aquí nunca na vida?

Acábase vídeo. Conversa empezada. Saraestá acabando de contarlle a ARSENIO un-

ha historia persoal, nun ton marcadamen-te intimista. ARSENIO está escoitandoatentamente.

Sara: ... é que xa me parese outra vida. Comose os recordos que teño de pequena e oslughares nos que pasei a miña infansia, ea xente, os amighos, os conosidos... for-masen parte da vida doutra Sara, dunhaSara que non son eu. Recordo todo comocontado en terseira persoa. Así que xa nonme queda nada a que volver. Volver nosentido de quedar, quero disir. A visitanon é unha volta, non é volver. É estar depaso. Iso é: eu alí estiven de paso. Agho-ra vivo noutro mundo e estou ben.

Faise un silencio. ARSENIO dubida un mo-mento en falar e ao final decídese a facertamén unha confidencia.

Arsenio: Yo... Sara: ¿Si?Arsenio: En fin. Me gustaría contarte algo...Sara: ¿Estás seghuro? Non tés por que. Porque

eu che falase de min non faghas caso...Arsenio: No, no es eso. Sara: ¿É algho persoal ló?

Arsenio: Es algo a lo que le vengo dandovueltas desde hace algún tiempo... Es so-bre el Sistema de Producción de Toyota.

Sara queda un pouco descolocada. Pero en-seguida se mostra amable.

Sara: Pois nada. Ti conta, non te cohibas.Arsenio: Es un poco como la historia de la

Page 24: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

Señora Hermitas. Pero esta vez la señoraHermitas es un hombre, japonés, y denombre Tahiichi Ohno. El sentía que lameta de la empresa era acortar la línea detiempo desde el momento en que el clien-te hace un pedido hasta el momento enque el dinero en efectivo es reunido. Labase de su sistema de producción es la eli-minación absoluta de las pérdidas y paraello localizó el origen de los despilfarros:1, el empleo excesivo de recursos para laproducción; 2, el exceso de producción; 3,el exceso de existencias; y 4, la inversióninnecesaria de capital. ¿Te aburro?

Sara: Non, non. De ninghunha maneira. Tou-no pasando moi ben.

Arsenio: En realidad su método lo que persi-gue es producir solamente el número decoches que el mercado demanda. Así seelimina el stock y se evita comprar másmateria prima que la estrictamente nece-saria para la fabricación del número exac-to de unidades que se necesitan. Just inTime lo llamó.

Sara: Dito así parese moi fásil. Pero supoñoque non o é. ¿Ou si?

Arsenio: Basta con hacer una serie de adap-taciones en el sistema tradicional de tra-bajo en cadena. Por ejemplo, para mejorarel proceso Taiichi decidió que en lugar decolocar todas las máquinas iguales juntasy tener que llevar las piezas de un lado aotro, colocaría las máquinas unas a conti-nuación de otras según el fujo natural dela fabricación. Como ves, llevarlo a lapráctica no es tan complicado. En realidadlo difícil está en que se te ocurra.

Sara: Como cos xerseis.

Arsenio: Exactamente. Y yo algún día aplica-ré este sistema en mis fábricas. y en mistiendas.

Faise un silencio. Despois ARSENIO conti-núa coas confidencias.

Arsenio: Esto nunca se lo he contado a nadieantes. Pero... no sé, contigo me sientomuy a gusto.

Sara: ¿Tas a ghusto si? Mira que ben. Iso ag-hora. Pero ao prinsipio non era así. ¿Equi-vócome?

Arsenio: No. No te equivocas.

Nese momento Sara mira directamente aARSENIO, saltándose a convención das cá-maras.

Sara: E ti cando me vistes aquí, que pensas-tes de min?

ARSENIO non contesta nada

Sara: Algho pensarías.

Arsenio segue sen contestar.

Sara: Pois vouche disir o que pensei eu: pen-sei que home tan juapo, si, porque es oque eu entendo por un home, non como osrapases de hoxe, que paresen sempre ca-breados co mundo. Ti en cambio... fasmerir, eu tamén estou moi a justo... Pero ¿tique pensastes?

Arsenio: Pues yo al principio me asusté ydespués del susto hablabas tanto que nome dio tiempo a nada.

Page 25: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

Sara: Ai, si é que falo moito xa o sei...Arsenio: Si... Un poco si.Sara: ¡Pero a ver! ¿Que pensastes home?Arsenio: Bueno, pues... pensé... qué lástima

¿no?Sara: Que lástima ¿o que?Arsenio: Con lo guapa que es y lo mal vesti-

da que va.Sara: A ver en que quedamos son juapa ou

non?Arsenio: Mira, hay gente que es guapa y gen-

te que lo está. Tu no lo estás pero lo eres.Me refiero a que...

Sara: Bueno, non sijas, non trates de arranxa-lo... Deixa estar. Pero a ver, eu jústocheou non?

Pódelo disir. Ti a min si, xa cho dixen.

El non contesta.

Sara: Mira, mentres o pensas vouche poñeraquí unha cansión. Esta é a música que amin me ghusta de verdade. Porque estoufarta xa de Jaras e de Sosas e de Ataghual-pas... Isto non podo disilo na sélula, peroestou farta de Amandas, de calles mojadase todo iso. A min o que me justa de ver-dade son os cantantes italianos.

Pón a música.

Sara: Isto eu non o podo faser en ergha, nonllo dijas a ninghén...

Levanta, quita os micros, aparta as mesase vaille falar a él.

Sara: Chámase Riccardo Cocciante, o que da-

ría por ir ver un conserto... escoita escoi-ta. Non o conoses, non? ...«es ya in-útil...» «Sin una lágrima»

Ela ponse a bailar soa.

Sara: Ti sabes bailar non? Arsenio: NoSara: Como non? A ver Arsenio, ti a todo dis

que non e despous ers o máximo.

Cólleo pola man e fai que se levante.

Sara: Coidado coas caixas. Móvete para un la-do e para outro, como fajo eu. Ti que es,de 1 e 2 ou de 2 e 2?

Arsenio: No sé... de dos y dos, que sumanmás.

Sara: ¡Que ghrasioso! Ven, ti déixate levar...síjeme a min... así... moi ben... ¿ves co-mo sabes?

A música vai subindo e eles bailan cada vezmáis abrazados ata o final. Despois Patri-cia apártase del, colle unha das sillas, agravadora e senta diante da primeira filade espectadores. Mete unha K7 no aparatoe dálle a gravar. Mirándoos fixamente cón-talles o que segue.

Sara: Empesa el. Estou seghura. Apértamemoi forte contra si e empesa a restreghar-se. E paro o carro. Quero que se fagha co-mo eu quero. Ábrolle a camisa e amásolleo peito que, por serto, está ben duro, econtinúo. Voume cara a abaixo inspesio-nando, acarisiando, atallando as súasmans, que queren condusirme. Non llo

Page 26: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

permito. Sitúome coa cara á altura da en-treperna e penso: ata aquí cheghamos.Desátolle o sinto e ¡que lonxe queda a al-dea! Libérolle o corchete e penso nas mu-lleres que quedaron atrancadas nos cor-chetes das súas saias. Que nunca abrironoutros que nons fosen os seus propios,que deixaron que os seus propios fosenarrincados. Estou con elas. Comigho es-tán, por fin, podendo ser sivilisadas. Bai-xo a cremalleira da bragheta e con ela to-dos os tabús. E busco pouco, porque estáalí, aghardando, apuntando, reventando.Meto a man e aghárrolla con forsa, confirmesa, empuñando o estandarte dunhanova xerasión sen prexuísos. Comprobo afluides da súa membrana, con delicadesa,arrodeando cunha man sen presionar,acompañando as embestidas. Coa outrabusco aos dous acompañantes e alívioosun pouco do seu peso, elevándoos sobre apalma. E sigho un ritmo ighual de atrás adiante, separándoos na viaxe co meu dedocorasón. Canto poder sae daquel sitio,canta xustisa impartida sen outros arghu-mentos. Sei que estou sostendo cos meusdedos o ghrande peso da historia e doulleun bo bocado, controlando apenas o meuímpetu. É todo meu, eu son a dona. Pre-pusios, ghlandes, escrotos... tan esitadosestán que non ven vir os cambios. Tan esi-tados como aghora. ¡Que pouco aghuante!Non llo consinto. Eu tamén quero a miñaparte. Así que me incorporo. Insítoo a queme ispa, a que me probe, a que me molle.E dou a volta. Mentres me inclino voughiando e, aínda así, case nos perdemos.E por fin entra. Acompasamos enseghida

sen un asomo de torpesa. E imos cara aarriba en ritmo e intensidade. E vaiseme acabesa. E deixo que se vaia. Non penso ennada que non sexa disiparme, insendiar-me, insendiar todo o pasado, queimar to-do o que somos, que arda todo ¡LUME!

Despois... o fume, en forma de descul-pas. «Non hai problema. Está todo contro-lado», digho. «E se non é así a quen lleimporta», penso. «¿A el? ¡Arrecarallo! Se-ría o primeiro».

Unha vez que remata, Patricia saca a K7déixaa enriba do aparato, levántase e vai-se. Despois entra Manolo, achégase á ca-deira, colle a K7 e métea no aparato. Escoi-ta as primeiras frase varias veces ata quedecide que o que se conta non foi exacta-mente así e pónse a falar porriba. E contao que segue.

Arsenio: Ella da el primer paso: De pronto sesepara y baja sus brazos desde mis hom-bros hasta el pecho. De un tirón me re-vienta los botones de la camisa. Es nuevay están apena hilvanados. Me desciendesin que yo pueda evitarlo. Como no soymuy de camisetas me hace cosquillas e in-tento retirarla, pero sus manos frenan elintento. Adivino las intenciones, por esome sorprende que se detenga en aflojarlos complementos. Y no me beneficia ennada tanta espera. Me concentro en elacierto que supuso incorporar el corcheteen las prendas masculinas, en las ventajasde la cremallera, en la revolución del slipque ya nadie recuerda. Y me concentroaún más en explicarme como las cosas se

Page 27: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

escapan de las manos en apenas un ins-tante. En ese mismo instante en el queotras manos se hacen cargo de esas cosas.Y todos esos mundos que ignoré por verun sueño realizado se acumulan en un so-lo movimiento. Simple. ¿Qué puede haberde malo en un receso que permite tomarun nuevo impulso? En recesos e impulsosse van los días. Se va la vida. Se va a irtodo. Ella me mira. Y no escasualidad. Seincorpora. No deja que me explique por-que me lleva derecho hacia su blusa. Pren-da incómoda para estos menesteres. Meniego a enfrentarme a sus botones enaquellas circunstancias y opto por dejarmepasear por su superficie. En el rostro queme enfrenta percibo la pericia de mis de-dos y sé que no hay vuelta atrás. Los ha-go descender para abrir otros caminos, si-guiendo la demanda de mi instinto. Y des-cubro más razones para seguir sin vendervaqueros: tan ceñidos, apretados; conaquel botón tan remachado. Aún así aca-bo. Se da la vuelta al tiempo que contro-la que nada que le importe pudiera haber-se ido abajo. Está todo en orden. sólo nosfalta encontrarnos en lo que será un fre-nético contacto. Lo resolvemos ensegui-da. Conseguimos sincronía en poco tiem-po. Y me dejo llevar por entre las perchas,las prendas, las tiendas, las piernas, ¡LASSaraS!

Después... un mecánico lo siento.

A K7 coa voz de Patricia debería acabar unpouco máis tarde que o relato de Manolo.Unha vez que acaba, Manolo déixaa correrun pouco máis en silencio. Despois para o

reproductor, extrae a cinta e dubida que fa-cer con ela. Entra Patricia. E empeza a fa-lar en terceira persoa. Desde atrás.

Patricia: Por un momento Arsenio non sabeque facer con aquela cinta. Mesmo pensaque é mellor tirala. Pero como non é de ti-rar nada, finalmente gárdaa e xira sobre simesmo.

Manolo: Xa é domingo. Sara non está. Sae fó-ra e mira pola rúa. Oe pegadas que sealonxan. Volve entrar. Bota unha olladapola tenda: ten a cabeza coma un bombo.Ao día seguinte abre ao público e nada doque hai alí lle convence.

Patricia: Finalmente chega o luns 1 de de-cembro e abre as portas. E non para de en-trar xente. Nin despois de varios meses,nos que abre outras dúas tendas e adqui-re outro local.

Manolo: Ás veces pensa se sería igual de nonter cambiado o escaparate. Se Pep (o es-caparatista co que aínda traballa) nonchega a atopar, aquel domingo xa lonxa-no, aquela ducia de galiñas para soltalastras do cristal. Algo do que aínda hoxe fa-la todo o mundo.

Entra Patricia cunha bolsade deportes. Ma-nolo, mentres fala, vai sacando roupa delae vai vestindo a Patricia ata deixala coamesma roupa coa que empeza CITIZEN 2.

E non pode imaxinar como lle iría denon substituír aquel nome pseudo ingléspolo que agora pode verse enriba das por-tas dos seus establecementos. Un nomeen honor a aquela rapaza que dubida se

Page 28: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

existiu. E na que pensa algunha vez. So-bre todo ao preguntarse que sería dela.Porque nunca máis a volveu ver. Gustaría-lle atopala para contarlle canto lle apro-veitou aquela conversa.

Cando Manolo remata de vestir a Patriciavemos que está embarazada. Despois saede escena mentres fala.

Manolo: Hai días que pensa en ir buscala. Pe-ro hai tanto que facer: novos locais queadquirir... máis persoal que contratar...novos proveeedores cos que contactar...novas tendas... novos mercados...

Volve entrar empurrando unha máquina decoser. E o son da máquina vai subindo.

Manolo: En fin. O caso é que nunca se deci-de.

Pon a máquina ao lado de Patricia. Despoisfunde a negro. Remata o son da máquina.

FINDA PRIMEIRA

PARTE

Page 29: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que
Page 30: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que
Page 31: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

Antes de empezar, aparecen proxectadosestes textos:

Cada ano prepárase unha lista de nomespara a próxima temporada de furacáns. Alista contén un nome por cada letra do al-fabeto. Estas listas modifícanse cada seisanos.Os nomes de furacáns moi destrutivos retí-ranse, ficando só nos rexistros históricos, eson substituídos por outros que empezancoa mesma letra.Ata 1978 os norteamericanos identificabanos furacáns só con nomes de muller por se-ren únicos, de carácter imprevisible e vio-lento.O 4 de Outubro de 1984 os restos do fura-cán tropical Hortensia baten as costas gale-gas con ventos que superan os 150 km x h.

Faise a luz. Todas e todos están sentadasno lado dereito do escenario. Elas empezana dicir o texto sen moverse do sitio. Candorematan, Patricia colle a bolsa de deportes,levántase e vai ao centro do escenario. Pro-xéctase o nome de Sara na pantalla. Deixaa bolsa no chan, quita os pendentes e em-peza quitar a chupa. Entón levántase Mó-nica e vai cara a Patricia para axudala adesvertirse. Proxéctase o nome de Selia.Lánzase a gravación do mesmo texto queacaban de dicir. Mentres soa, elas irán des-vestindo e manipulando a Patricia.

Mónica: Coa melena que tiña Sara de peque-na. Tiña unha melenasa rubia que llecheghaba polo cú. Era ghuapisima ghuapí-sima. Despois cortou o pelo empesou a

poñer os fulares meteuse na política. Mirapaí que vestido largho hasta os pés. Praandar pola Coruña se cadra pero aquí prair prendendo nas silveiras e máis pra darque falar

Levántase Arantza e avanza cara a elas pa-ra axudar a Mónica. Proxéctase o nome dePepita.

Arantza: Pois pra min sempre foi Sara de Pe-pita. Somos visiñas vivimos porta con por-ta De feito súa nai era miña madriña

Mónica: Non sabía.Arantza: E despois xa na vin máis hasta que

volveu da Coruña de estudiar xa co rapás.Mimá quei corría ese rapás cando

cheghou e moito rimos a conta do nomedo neno: Dinís.

Mónica: Pero como é Denís ou Dinís?Arantza: Eu que sei, Sara chama por él así:

Dinís! Que nome tan raro.Mónica: É raro si que é verdá pero a min

ghustame máis que ese que lle puxo Maríado Americano ao seu: Jonathan

Arantza: A min tampouco me ghusta

Levántase Nekane e avanza cara a elas, pa-ra ir metendo todo na bolsa e axudalas.Proxéctase o nome de Lola.

Mónica: Polo menos Dinís é ghallegho.Arantza: Ghallegho de onde?Mónica: Ghallegho de ghalisia.Arantza: E cantos denises conoses ti?Mónica: E que é ghallegho de antes, da épo-

ca dos seltas.Arantza: Dos seltas de vigho?

Page 32: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

Mónica: Dos seltas dos montes Pepita dos queandaban polos castros de Baroña.

Nekane: Ighual Denís era o nome do pai. Nono rapás moi ghuapo non é mira paí.

Mónica: Á nai non se parese é feo.Nekane: E logho vos sabedes quen é o pai?Arantza: Non do pai nunca falou non sei a ti

Selia.Mónica: A min non me falou nin tapouco

preghuntei.Nekane: Pois a min ese rapàs sen pai dáme

unha pena.Mónica: E logho que mal ten?Arantza: Pois mira que non houbo nais soltei-

ras sempre.Nekane: E logho ela por que volvería despois

de tantos anos?Mónica: Muller soa e sen traballo cun neno na

Coruña non debe ser fásil.Arantza: E ademais aqui tiña a casa da nai.Nekane: A ela quedoulle a casa cando a nai

morriu?Arantza: Eló a quen lle ia quedar? Quedoulle

a ela que non tiña irmáns.Mónica: Mira tiña eu un pantalón coma este

pero marrón saliume buenísimo buenísimobuenísimo canseime de poñelo non o da-ba ghastado acabeino reghalando.

Nekane: Pero a ver ela cando cheghou aquimontou un neghosio non si?

Mónica: Si ela andou co das setas e con aque-lo de envasar os ourisos.

Arantza: Pero non lle aquelou ben.Mónica: Claro quen come ourisos? Comémolos

nós por Semanasanta.Nekane: Pero ela cheghou a montar empresa?Mónica: Eu que seiArantza: Quei fas preghuntas!

Nekane: É que me chamou o outro día polodo taller.

Arantza: O da reunión co cura?Nekane: Si seique quere pedir unha subven-

sión e todo.Mónica: E logho que che dixo?Nekane: Preghuntoume si sabia coser.Mónica: E ti que lle dixestes?Nekane: E logho non sei coser eu?Aranzta: Ti?Nekane: E logho non traballei dous anos pa-

ra unha fábrica de Ordes?Mónica: Ti non traballastes na vida.Arantza: Cando estivestes ti en Ordes?Nekane: E logho non fumos pieceras miña cu-

ñada e mais eu?Arantza: Dirás peixeiras.Mónica: Que erades que?Nekane: E logho non nos traían o traballo a

casa nunha furghoneta?Mónica: Ah na casa, na casa tamén traballo

eu!Nekane: A que non traballastes na vida fos-

tes ti.Arantza: Ai falastesMónica: Non traballo eu? Con dez persoas na

casa e miña nai impedida na cama oitoanos!

Arantza: Iso non é traballar, se non cotisasnon é traballo.

Seguen falando todas xuntas unhas por ri-ba das outras ata rematar Nekane.

Nekane: Entón ides ir á reunión si ou non?

Deixan a Patricia sentada, cun cigarroprendido na man e unha cadeira baleira

Page 33: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

frente a ela. Todas volven para o seu sitioe fican sentadas.

Sara: Denís! ¿Que andas estribillando? Nonsaias para fóra!

As respostas de Denís proxéctanse na pan-talla.

Denís: ¡Estou aquí mamá!Sara: ¿Que che dixen? ¡Pasa para dentro ag-

hora mesmo!Denís: Aghora.Sara: ¡Aghora é aghora, non dentro dun pou-

co!Denís: Vaaale!

Despois dun momento Miguel levántase eavanza. Mira para Sara. Despois fala. Pro-xéctase o nome de P. Serxio.

Padre Serxio: Ti has de ser Sara ¿non?Sara: E vostede o Padre Serxio, supoño. Moi-

tas gracias por vir e atenderme. Quere to-mar algo?

Padre Serxio: Non vou tomar nada que andomal do estómago e teño un pouco de pre-sa. ¿Estás ti soa?

Sara: Non. Estou co meu fillo. Denís.Padre Serxio: Denís? Penso que non bauticei

a ninguén con ese nome, aínda. E non haimáis mulleres?

Sara: Acaban de marchar. Ighual se crusoucon alghunha.

Padre Serxio: Igual. Cheguei tan apurado quenon me dei conta, muller.

Faise un pequeno silencio.

Padre Serxio: E sodes moitas ló?Sara: Pois si. Aínda somos unha cantas. Un

ghrupo, pódese disir.Padre Serxio: ¿E onde tedes pensado montar

o taller?Sara: De momento o que nos preocupa non é

onde.Padre Serxio: Pero estades dispostas a mon-

tar un.Sara: Mire padre. Nós estamos dispostas a fa-

ser o que fagha falta. Porque calqueracousa é mellor ca nada.

Padre Serxio: Muller, tampouco é eso. Ás ve-ces é mellor esperar que aceptar calqueracousa.

Sara: ¿Esperar? ¿Paréselle que aquí as mulle-res aínda non esperaron abondo?

Padre Serxio: Coma en todas partes, filla.Sara: Non. Aquí algho máis ca en todas par-

tes. Aquí espérase polo home, que está nomar; espérase polos fillos, que están naescola... Espérase tanto por todo que aalghunhas xa lles parese normal esperarata por un milaghre.

Padre Serxio: Os milagres é mellor non espe-rar por eles.

Sara: Ten ghrasia que o digha vostede. Sobretodo porque hai quen pensa que vostedepodería ser o noso milaghre.

Padre Serxio: Dios nos libre de ser eu milagreningún. Sobre todo porque por min nonesperastes. A min chamástesme.

Sara: Chameino eu porque oín duns amighosque eu teño na Coruña de cando estudia-ba que vostede estaba traballando conghrupos de mulleres dalghúns barrios...

Padre Serxio: Así que viviches na Coruña, eque estudiaches?

Page 34: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

Sara: Nada tres anos Filosofía e Letras, perdero tempo. O que quería saber é se nos po-dería botar unha man tamén ás mulleresde aquí.

Padre Serxio: Se podo, conta con iso. Peroprimeiro terás que contarme ti o que que-redes, para eu facerme unha idea máisexacta.

Sara: O que queremos é saír desta dinámicade estar vendo como pasa a vida sen par-tisipar nela. Aquí o que se presisa é acti-vidade, ter un traballo paghado. Pero un-ha muller non pode ir por aí ela soa bus-cando. E se está casada e xa traballa o seuhome, menos. Así que hai que buscar poroutro lado. E outro lado é buscar traballotodas xuntas.

Padre Serxio: Queres dicir asociándovos.Sara: Iso mesmo. Asosiándonos. Pero o que

non sabemos é o tipo de sosiedade quenos convén. En prinsipio pensamos quemontar unha cooperativa pode ser o me-llor, pero non temos nin idea. Así que poriso o chamamos. Porque vostede pareseque si que sabe.

Padre Serxio: Bueno filla, bueno. A coopera-tiva é unha boa maneira de asociarse. Ninmellor nin peor ca outras, pero eu creoque é a que máis se pode adaptar a vós.Pola parte humana porque na cooperativatodas sodes socias en igualdade de condi-cións; e pola parte económica porque pa-gades menos imposto de sociedades, por-que podedes escoller entre pagar autóno-mos ou polo réxime xeral segundo vosconveña..., en fin. Hai moitas vantaxes.

Sara: Parese que todas.Padre Serxio: Todas todas non. Coma en cal-

quera outra sociedade, para constituíla,hai que facer unha aportación individual.No caso da cooperativa 500.000 pts cadaunha. Parece moito, pero eso recupérasepronto coas subvencións que vos pode dara Xunta.

Sara: Pero primeiro hai que poñelas. Se tive-ramos quinientas mil pesetas cada unhaighual non estabamos falando aghora osdous.

Padre Serxio: Poñelas hai que poñelas. Istoten que quedar claro desde o principio.Unha cooperativa non é cousa de risa.

Sara comenza toser sen poder parar.

Padre Serxio: Estás ben, muller? Sara: Non pasa nada, é o tabaco...Padre Serxio: Algún día haberá unha lei que o

prohiba... Toma un caramelo, son danís, eo resto gárdaos para Denís. Mira, estes car-tos son ben necesarios para afrontar osgastos iniciais, pero se algunha chica des-pois de cinco meses non vale para isto ouquere deixalo, colle as 500.000 pts. e vol-ve para casa. Pero diso xa se falará. Agorao máis importante é saber se podedes xun-tar un grupo suficiente de mulleres: nonmáis de 20, pero tampouco menos de 12.

Sara: Home eu falar falei con alghunhas co-nosidas que tan interesadas, seremos ca-torse, pero non hai nada definitivo. Sobretodo porque as máis delas nin sequera sa-bemos coser.

Padre Serxio: Nin falta que fai. Con que haxaunha que saiba xa está. As de agora sonmáquinas eléctricas moi fáciles de usar. Oimportante é que queirades traballar, por-

Page 35: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

que aí si que vos podo axudar. Pódovosdar traballo. Non eu directamente, perocoñezo varias fábricas da Coruña, aí daparte de Arteixo, que necesitan xente, ta-lleres aos que darlles traballo. Así que di-so encárgome eu. Se queredes, ides tertraballo desde o primeiro día.

Sara: Moi ben. Por falta de ghanas non ha ser.E se hai traballo haberá tamén salario¿non? ¿Canto podemos sacar cada unha denós?

Padre Serxio: Iso depende do que sexades ca-paces de sacar adiante. Unhas veces serámáis e outras menos, claro. Porque horashai que botar. Ás veces moitas, porque sehai algo sagrado son os pedidos. Hai quecumprir os prazos que os marquen, isto éalgo serio.

Sara: Está ben. Se hai que botar horas bótan-se. Iso non nos pón medo. Pero aparte denon saber coser, tampouco ninghunha tenexperiensia en empresas nin no sectortextil...

Padre Serxio: Vós de momento poñédevos deacordo. E do resto podo encargarme eu.

Sara: ¿Do resto?Padre Serxio: Do papeleo para montar a em-

presa, de como e a quen comprarlle as má-quinas, de ir pedir as subvencións á Xun-ta... e se queredes tamén falo cos bancospara negociar un crédito inicial...

Faise un pequeno silencio. Sara parece es-trañada de tanto favor.

Sara: Padre. Non se ofenda pero ¿que sacavostede con todo isto? ¿É sosio doutrascooperativas? ¿Quere ser sosio desta?

Padre Serxio: Eu son un dinamizador, peronon son socio de ningunha. E non queroselo. Eu o que saco disto é moito traballo.

Sara tómase un tempo para dixerir a frase.Despois continúa.

Sara: Non sei se me tranquilisa. Pero bueno,aghradésolle que queira axudarnos a mon-tar a cooperativa porque parese que sabecomo se fai. Sen embargho hai algho quenon me ghusta: vostede fala de talleres epolo que conta paresen cadeas de produ-sión a pequena escala. Isto non cadra moi-to coa idea que eu tiña dunha cooperati-va. E non sei se nos convén, porque poloque di, nin se fixa un soldo nin se deter-mina un horario. Así que non sei se nonhaberá que estudialo todo un pouco máis.

Padre Serxio: Mira filla. Ti de estudiar nondeixes nunca. Pero eu vouche dicir unhacousa: o que tés que facer é pensar nasprioridades. Ti buscas traballo ¿non? Poiseu podo coseguircho. E as fábricas agoraqueren cooperativas. A Xunta tamén e eupenso que é a maneira máis conveniente.

Sara: ¿E que pasa se non montamos unha co-operativa porque atopamos algho mellor?

Padre Serxio: Ás veces o mellor é inimigo dobo.

Sara: Como revolusionario non tiña presio.Padre Serxio: Revolucións hai de moitas cla-

ses.Sara: Non me irá falar aghora de Cristo. Co

meu xa teño dabondo.Padre Serxio: Non fai falta que fales así. Pa-

reces unha rapaza intelixente. O que tesque ter en conta é que hai moitas chicas

Page 36: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

querendo montar talleres. Seino porqueme chaman curas doutras parroquias. E ta-mén alcaldes. Todo o mundo quere apun-tarse o tanto. Eu estou no medio repartin-do xogo. Así que o que tedes que facer édecidir rápido. É unha oportunidade histó-rica... Cando o teñades claro me chamasque hoxe aínda teño pendente un par devisitas en Vimianzo e Camariñas que que-dei cunhas chicas que xa están para em-pezar e despois aínda teño que chegar aCoruña para dar a misa de nove.

Sara pensa un momento antes de respon-der.

Sara: Está ben. Adiante. Peor non imos estar.Poucos cartos sempre serán mellor queninghúns. E eu xa estou farta de disirlleao meu fillo que non.

Padre Serxio: Bueno, ti confía. Xunta ás mu-lleres e busca o local que xa verás comolevantádelo taller. Eu por de pronto vou irfalando co das máquinas. Non hai tempoque perder. Todo ha saír ben.

Sara: Non o entreteño máis, que xa bastantefixo vindo hasta aquí. Eu xa me encargode explicarlle todo isto ás compañeiras ebueno, en canto haxa novedá avíseme.

Patricia e Miguel danse a man, logo collencadansua cadeira e a levan consigo. Patri-cia volve á posición inicial, sentada coasoutras. Miguel avanza ata o lado esquerdodo escenario onde ten os obxectos da se-guinte escena. Fala ao público por un mi-cro. Di que precisa un fondo musical paracrear o ambiente da escena, e pide ao pú-

blico que cante unha canción de misa.Mentres o público canta, el vaino gravan-do. Logo segue gravando outros ruidiños,voces e efectos que vai executando á vistado público, ata completar esta escena. Asecuencia de sons é a seguinte:

*Ambiente de igrexa, unha canción de misacantada polo público.Fai soar un timbre.Fai soar un zapato.Descolga un teléfono.Fai unha voz que soa doutro lado dun telé-fono: «Padre Sergio soy Joseba de máqui-nas Brother, llamo desde Eibar, tienes unmomentito? Es muy rápido, al final teaceptamos todo, serás cabrón mecagoen-dios, los cinco meses de carencia y el 5%de descuento por pronto pago... Nos estássangrando, Sergio, lo que tu pidas, si va-mos contigo a muerte, pero acuérdate enexclusiva.»Colga un teléfono.Abre un sobre efervescente, bota o contidonun vaso de auga. Marca un número de teléfono.Fai a voz que se oe nun contestador auto-mático: «Refrey maquinarias, nuestro hora-rio de oficina es de 9 a 7 de la tarde, siquiere dejar un mensaje hágalo después dela señal.»Colga un teléfono.Bebe o vaso de auga.

*Cando remata de facer toda esta secuenciade son, Miguel levántase e vaise cara atrás.Entón lánzase o audio completo da grava-ción.

Page 37: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

*Ambiente igrexa, a canción de misa canta-da polo público.Riiing Riiing Riiing Riiing Riiing RiiingPadre Serxio: Disculpade un momentiño. Enseguida volvo.Óense pasos.Descólgase un teléfono.Padre Serxio: Si?Voz: Padre Sergio soy Joseba de máquinasBrother, llamo desde Eibar, tienes un mo-mentito?Padre Serxio: Es que me coges en misahombre.Voz: Es muy rápido, que al final te acepta-mos todo, serás cabrón mecagoendios, loscinco meses de carencia y el 5% de des-cuento por pronto pago...Padre Serxio: Y no podría ser el 10%?Voz: Nos estás sangrando, Padre Sergio, loque tu pidas, si vamos contigo a muerte,pero acuérdate en exclusiva.Padre Serxio: Claro, claro.Cólgase un teléfono.Ábrese un sobre efervescente, bótase o con-tido nun vaso de auga. Óese marcar un número de teléfono.Voz contestador automático: Refrey maqui-narias, nuestro horario de oficina es de 9 a7 de la tarde, si quiere dejar un mensajehágalo después de la señal.Padre Serxio: Si hola, é unha mensaxe pa-ra o señor Freire, son o Padre Serxio, mira,teñoche outro pedido para un taller na zo-na da Costa da Morte, van necesitar 14 má-quinas de coser, por alá vai haber coopera-tivas a varrer, pero se ques estar no asuntoteste que adaptar ao que che pido, apun-

ta: cinco meses de carencia e 10% de des-conto por pronto pago, e o da exclusivida-de xa o falaramos, que non depende solode min.Cólgase un teléfono.Bébese un grolo de auga.Padre Serxio: Este estómago vaime matar.

*Mentres aínda soa o audio anterior Miguelvai collendo sacos e os vai sacando a esce-na. Son catro sacos. Cando están todos,Mónica levántase, colle o primeiro deles e oleva ao medio do escenario. Ábreo, vai sa-cando as pezas e as coloca con coidadodiante dela.

*Arantza levántase, colle as pezas que foisacando Mónica e as coloca en dúas filasparalelas. Mónica recolle o saco baleiro evai sentar.Nekane levántase e vai recoller as pezasque Arantza puxo en dúas filas.Patricia recolle o saco baleiro que deixouMónica ao seu carón, levántase e vai axu-dar a Nekane para que meta dentro do sa-co as pezas que foi recollendo. Despois pe-cha o saco e o leva ata a parte de diante.Patricia tamén vai metendo as cadeiras enescena unha a unha ata formar dúas filas.Esta secuencia repítese tres veces.Despois de sacar as pezas do cuarto saco,Mónica vai buscar as máquinas para mete-las en escena. Cando remata o seu, Arant-za tamén vai axudala. A primeira máquinaen entrar é a de Nekane. Nekane senta eponse coser. Patricia mira para ela mentrespon a bata. Logo Nekane vaille ensinandocomo se manipula a máquina a través dun-

Page 38: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

ha secuncia de movementos que se repiteata tres veces.Mónica e Arantza acaban de colocar o res-to de máquinas, sentan e póñense a coser.Todas cosen durante tres ou catro minutos.

Nekane: Por fin, acabamos o primeiro pedido.

Todas deixan de traballar, levántanse, vanrecoller os sacos e os levan para a parte deatrás. Logo volven e Mónica di que ten al-go para celebralo. Cando Mónica chega ásúa máquina, todas quedan paralizadasmenos Patricia, que queda tosendo. Candoacaba, vai cambiar as posicións das outrastres. Primeiro a Arantza, despois a Mónicae logo a Nekane. Ponas xuntas, cun vaso naman cada unha e unha botella de licor ca-fé. Despois Patricia senta e segue tosendo.Todas recuperan o movemento e beben.Convidan a Patricia para que as acompañe,Mónica e Arantza moven as máquinas dafila dereita formando unha especie de me-sa, Nekane colle unha bolsa con comida,todas sentan aos lados, colocan a comida,falan e comen.

Lola: Escoitádeme un momento. Non sei selevades a conta pero hai un ano que abri-mos o taller e a cousa pinta ben. Temosque aghradeserlle a Sara que liase este pa-langhre.

Sara: O qué?Selia: Comprámoste un reghalo.Sara: Como?Selia: Non é para ti, é para Denís, non estivo

de aniversario o outro día? Cantos cum-priu?

Sara: NovePepita: Xa é un home, e que ghuapo que é.Lola: Non che ghusta.Sara: Andades ghastando os cartos...

Arantza vai onda Patricia, colle a súa cabe-za entre as mans. Nekane vai despois. Astres quedan paralizadas, mentres Mónicarecolle todo e vailles sacar unha foto. En-tón todas recuperan o movemento. Patriciacolle a cámara de fotos e as outras posancoa faldiña. Cando Patricia saca a foto,queda conxelada e Nekane tamén. Arantzaocúpase de manipular a Nekane, modifi-cando a súa posición. Mónica a Patricia.Logo prende a radio. Óese a canción de«Voyage, voyage», éxito do ano 87. Recu-peran o movemento, fan como que bailane logo soa a canción dos Pajaritos. Empe-zan o baile e van quedando conxeladas, to-das menos Nekane que vai sentar atrás, co-lle un cigarro e queda inmobilizada. As ou-tras tres recuperan o movemento e seguenco baile dos Pajaritos. Fan outra paradiñaque Nekane aproveita para prender o ciga-rro e quedar paralizada outra vez. Elas dei-xan de bailar, pero a música dos Pajaritossegue todo o tempo. Arantza colle o ciga-rro de Nekane e vai para a súa silla, sentae queda inmobilizada. Patrica e Mónica co-locan a Nekane en posición de traballo. Mi-ran para Aranzta e avanzan cara a ela. Mó-nica colle o cigarro e vai para o seu sitio.Patricia coloca a Arantza en posición detraballo e mira para Mónica. Vai onda ela,quítalle o cigarro, tírao contra o chan e acoloca en posición de traballo. Despois vaionda a radio e move o dial ata deterse

Page 39: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

nunha emisora. Patricia vai para a súa má-quina e queda tosendo. Todas empezan acoser. Mentres, escoitan a radio.

Radio: En fin, concluindo poderiamos resumirque nos últimos anos houbo unha intensaactividade na creación de cooperativastextís de traballo asociado en Galicia,contándose agora no ano 90 máis de 200empresas e arredor de 3.000 socias-traba-lladoras. Unha parte destas cooperativasforon promovidas polo noso convidado dehoxe, xunto a outras asociacións cristia-nas de base como Cáritas Diocesana.

Locutor: Gracias, Uxío, por este traballo dedocumentación tan ben documentado co-ma sempre. E para falar deste auténticofenómeno de masas económico temos ho-xe con nós ao Padre Serxio, un pioneiro eun promotor incansable de man de obrapara o sector téxtil galego. Moi boas tar-de, Padre Serxio!

Padre Serxio: Ola, moi boas!Locutor: Estamos moi agradecidos de que nos

dedique o seu tempo, que seguro que épouco.

Padre Serxio: Bueno, o meu tempo onde vaique xa non é meu.

Locutor: Pero antes de pasar a falar, gustarí-ame que escoitásemos unhas declaraciónsda presidenta da Asociación de Cooperati-vas Textís Galegas, nas que que expón al-gunhas das principais reivindicacións des-te sector emerxente.

Presidenta da Asociación: Desde a Xunta Di-rectiva que presido marcámonos como me-tas principais a defensa e consolidación

dos postos de traballo xa existentes. Paraisto teñen que colaborar tanto a adminis-tración como as empresas que subminis-tran traballo e as que venden maquinaria.

Fai falla esixir ás empresas que confec-cionen un calendario anual de traballo edos tempos de paro, porque quedamos fre-cuentemente folgadas por Xullo-Agosto emáis por Xaneiro-Febreiro. Que constitúanunha mesa de prezos. Que se formalicencontratos estables que garantan o traba-llo. E que participen na formación técnicadas coopertivistas.

E a administración haille que esixirque persiga o traballo sumerxido no sectore que supervise os contratos entre as em-presas e as cooperativas.

Miguel sae durante esta intervención. Vaiao seu sitio, senta, colle os auriculares ecando o locutor fai a pregunta el xa respon-de en directo.

Locutor: Padre serxio, está dacordo con estasreivindacións? Que se pode facer para so-lucionar os problemas que sinala a presi-denta desta asociación?

Padre Serxio: A esta chica non lle falta razón,pero nin tanto nin tan pouco, porque nes-te sector, sobre todo ao principio déronsemoitas puntadas sen fío, as cooperativistasnon eran superexpertas, cantas veces nontirabas dun fío e alá ia a prenda toda, oucamisas que levaban ojales de máis e bo-tóns de menos. Pero as fábricas vendianotodo porque era roupa moi colorida e a boprezo. O problema foi que en pouco tempoestaban todas traballando para o mesmo

Page 40: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

cliente e ás veces non abastecía ben ás co-operativas, algunhas quedaban sen pedidosdurante unha semana ou quince días e cha-mábanme a min queixándose. Entón eubusquei outros clientes, acórdome que funa Barcelona e contratei dunha vez 38.000prendas que repartín entre todas as coope-rativistas. Isto non lle gustou nada aos deaqui e chamoume persoalmente o industrialmáis importante de aí de Arteixo e díxome:Padre Sergio, eres el único que está pute-ando mi empresa, ven a hablar conmigo in-mediatamente. Eu fun falar con el pero dealí aos tres ou catro días, porque son guia-do pero non mandado...

Locutor: Así que tivo oportunidade de falaren persoa con A.O., e como foi esa entre-vista, acórdase?

Padre Serxio: Foi cordial porque Arsenio éeducado, moi austero, pero cando se tra-ta do negocio é moi seco, moi directo. Edíxome: Quiero que las chicas trabajen so-lo para mi y no quiero competencia deningún tipo. Eu entón díxenlle bueno pa-réceme ben, pero por que no me ayudasen un proyecto que yo tengo que serviríapara ahorrar gastos, juntamos a 300 chi-cas de distintas cooperativas en una mis-ma nave y con dotación de servicios comoguarderías, formación empresarial, etc. Yatengo una ayuda de la Diputación para elestudio pero necesito algo más para em-pezar. E el respondeume: ni de broma,cuanto más divididas mejor. Eu creo queno fondo Arsenio ten medo de que as co-operativas se solivianten e lle monten un-ha folga. Se lle fan unha folga as 3.000cooperativas que hai hoxe en día, queda

collido polos guevos.Locutor: Espero que non se estea a meter nun

problema con estas palabras, Padre Ser-xio... E para ir rematando cal é o futuro domovemento cooperativo en Galicia?

Padre Serxio: Desconfío que o futuro vai pa-sar máis por fóra que por aquí. Porqueaínda fai pouco oiamos falar de deslocali-zación, globalización... Pensabamos quenon ia con nós, ai non, pois xa está aquí.Hai industriais que xa están empezando afabricar fóra porque dis que producen máisbarato. E as noas chicas non van podercompetir. Por moito que traballen comochinas non vai haber maneira. Mira, xa es-tá empezando a pasar, as de máis idadeestán traballando só pola jubilación, prac-ticamente xa non levan salario a casa e asoutras están a velas vir. En cambio, as fá-bricas non paran de crecer, van camiño deser unha multinacional e coidado que asmultinacionais teñen estómago pero nonteñen corazón.

Locutor: Moitisimas gracias, Padre Serxio, pe-ro sentíndoo temos que ir rematando a en-trevista porque o tempo na radio valemáis co ouro e temos que dar paso ós in-formativos...

Cando remata a entrevista, Miguel sae. Elasquedan cosendo. Van coser durante variosminutos, sen máis. Mónica é a primeira quequeda sen traballo. Ao cabo dun tempo,empeza a caer da silla de vagariño ata quevai ao chan. Todas miran para ela, pero se-guen cosendo. Arantza entrega o último lo-te a Patricia, vai onda Mónica, recóllea e acoloca de novo na súa silla. De fondo em-

Page 41: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

peza a escoitarse unha música, entra moibaixiña e irá subindo pouco a pouco.Arantza volve para o seu sitio, queda alíparada tamén sen traballo. Despois duntempiño cae da silla ata o chan. Mónica le-vántase para recollela e volvela ao sitio.Despois dun tempo, Patricia tamén remataa súa tarefa, queda sen máis pezas que co-ser. Acaba caendo ao chan. Arantza e Mó-nica levántanse para ir recollela e poñelanoutra silla. Mónica, Arantza e Patricia vanfacendo caídas, pero sempre hai algunhaque as recolle antes de que vaian ao chan.Nekane remata as súas pezas. Ata o saco.E empeza tamén a recoller ás outras queseguen caendo. Ela tamén empeza a caer,pero xa nunca caen ata o chan. Miguel en-tra para ir retirando as máquinas, unha porunha, e logo tamén as sillas, unha por un-ha. Chega un momento en que Patricia xanon se aguanta nin sequera na silla. Todasvan onda ela e acaban por collela e pou-sala no chan. A música para.Na pantalla proxéctanse os textos dos diá-logos, en silencio. Patricia mira para elas.

Sara: Prometédeme que vos ides facer carghode Denís.

Pepita: Conta con nós! Pero debería ser o paiquen se fixese cargo do neno.

Sara: ¡Non hai pai! Denís é meu fillo e punto.Pepita: Non se pode ser tan cabesuda. Faino

polo rapás. Dinos quen é o pai!

Cambian a posición de Patricia.

Sara: ... Houbo un home... na Coruña... era o75, poucos días despois de morrer Fran-

co... Estaba a piques de abrir unha ten-da... Tiña nome de futbolista... A.O., nonsei... Era un home e xa está! Que impor-ta!...

Selia: Sara por dios, tes que disir algho máis.Sara: Coidade de Denís... Aghora só lle queda-

des vós...Lola: Sara...

Patricia inclina a cabeza para abaixo. Saramorre. Todas quedan mirando para ela. En-tra Miguel desde atrás e colle a bolsa quehai alí.

Pepita: Onde vai con iso? É o único que nosqueda.

Padre Serxio: Os pedidos cando están feitoshainos que entregar. Se non, non hai car-tos.

Selia: Quen quere eses cartos. Polo menosdigha para quen traballamos. Quen consu-miu a vida de Sara?

Mónica levántase e colle a bolsa das mansde Miguel.

Padre Serxio: ¡Que máis ten! ¡Traballades pa-ra vós! E Sara estaba doente, ben o sabe-des.

Selia: Traballamos para alghén que vostedeconose. Alghén que está rico co noso tra-ballo.

Padre Serxio: Non. Él é un home feito a símesmo. Empezou cunha tenda na Coruñaao pouco de morrer Franco... Chámase Ar-senio. Coma o futbolista.

Arantza tamén se levanta. E avanza cara a

Page 42: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

Miguel, que vai retrocendendo.

Pepita: Arsenio que máis?Padre Serxio: Arsenio... Ortigueira.Todas: A punto O punto!Selia: Pode marchar. Este pedido xa foi en-

treghado.

Cando rematan as proxeccións de textos,Mónica arrastra o saco, ábreo e empeza asacar toda a roupa que hai dentro, outrasbolsas de plástico, outras pezas de roupa,etc. Arantza colle as bolsas do chan e em-peza a bater con elas. Nekane quítalle abata a Patricia, cubrea con ela e logo le-vántase. Quita a bata e empeza a bater conela no chan. Arantza e Nekane fan un ama-go de pelexa entre elas. Mónica está rom-pendo a roupa coas súas mans. Nekane co-lle anacos de teas do chan e os tira polo ai-re, unha, dúas, tres veces. Arantza seguebatendo as bolsas contra o chan.

Vaise a luz. En escuro seguimos escoitandoos golpes.

FINDA SEGUNDA

PARTE

Page 43: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que
Page 44: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que
Page 45: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

Remata a conversa-chat entre os actores,actrices e convidado, despídeno e seguenfalando entre eles desde o chat.

Iván: Menudo panorama.Patricia: Non sei que será mellor, se a reali-

dade ou a ficción.Manolo: Por moito que nos traten de conven-

cer do contrario, a economía nunca é a re-alidade.

Iván: Será que necesitamos ficcións para crerna realidade do que vivimos.

Patricia: Por moi incrible e absurdo que pare-za o que está pasando, o certo é que es-tamos pagando os desfases dunha tropade tolos.

Manolo: Estoume acordando do vídeo aquelque vimos o outro día.

Iván: ¿Cal o dos cómicos ingleses que destri-pan a crise financeira?

Manolo: Si ese... ¿Telo por aí?Patricia: Téñoo eu. Aí vai.

Ponse un anaco do vídeo de John Bird eJohn Fortune.

Iván: Boísimos! Paréceme que é un bo mo-mento para irnos metendo en situación.

Manolo: ¿Que queres dicir?Patricia: Que este espectáculo podería seguir

esa liña disparatada.Iván: Eu diría que é política-ficción.Manolo: En todo caso, o noso informativo po-

de ser tan real como o que din que estápasando.

Patricia: Vexámolo.

Lánzase o segundo vídeo: o Breaking News

From Galicia. Unha vez rematado, retóma-se a conversa do chat outra vez.

Manolo: Perfecto. Xa temos un escenario pa-ra a nosa historia.

Patricia: Pois agora podemos presentar a De-nís.

Iván: ¿Que Denís?Manolo: O fillo de Sara!Patricia: E máis de A.O. Manolo: Cando morreu súa nai por aí tería 13

ou 14 ¿non? Estaría ben saber que foi del.Patricia: Agora debe ter máis ou menos 34.Iván: ¿E como é?Manolo: É alto... non tanto como A.O., pero

case...Patricia: 180 cm concretamenteManolo: De complexión atléticaPatricia: Premeditadamente descoidadoManolo: CasualIván: Dise [KasuAl]Patricia: De cara afiada. Manolo: Non é feo.Patricia: Guapo tampouco.Iván: Quizáis non sexa guapo pero si atracti-

voManolo: Si, e durante estes anos fóronlle

contando cousas.Iván: ¿Cousas?Patricia: MoitasIván: ¿Cales?Manolo: Como era súa nai. Patricia: O que tivo que facer para sacalo

adiante. Manolo: Como deixou a vida no intento... E

tamén quen é seu pai.Patricia: Cousa que lle sentou bastante malIván: Normal.

Page 46: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

Manolo: Fatal. A verdade fixo que medrara nela sede de vinganza.

Iván: Explica iso.Patricia: Preparouse a conciencia para ser un

dos mellores expertos en finanzas.Manolo: Pero o seu obxectivo é outro, forma

parte dunha organización segreda para li-quidar o capitalismo.

Iván: Iso soa a cómic de superheroes. Patricia: Precedido polo seu prestixio, conse-

guiu ser fichado por A.O. e agora acaba deser nomeado vicepresidente.

Manolo: Tal e como están as cousas é a úni-ca persoa na que confía Arsenio Ortiguei-ra.

Iván: ¿Onde está agora?Manolo: Nun dos aeroportos de Nova York.

Está esperando por Arsenio. Patricia: Foron alí nun último intento de in-

xectar confianza nos mercados de WallStreet.

Iván: Pero non había nada que facer, todo es-tá perdido.

Manolo: Agora, xa de volta, están atrapadosno aeroporto polo peche do espazo aéreoespañol.

Patricia: Mentres agarda, Denís escoita músi-ca.

Oímos o comezo dalgunha canción.

Manolo: Non. Non escoita música. Patricia: Escoita a voz de súa nai na entrevis-

ta que lle fixo a A.O. no 1975. El conser-va aquela K7 e dixitalizouna.

Oímos entón a voz de Sara nun momentoda entrevista con A.O. Despois dun momen-

to vemos como no chat se dá outra indica-ción. O diálogo de Sélia vai escrito. O deDenís oímolo.

Manolo: Denís recibe unha chamada de telé-fono. É Selia.

Denís: Ola Celia.Selia: Dinís!! ¿Escoitas?Denís: Perfectamente. ¿E ti?Selia: Moi lonxe. Denís: Claro. Normal. Estou en Nova York.Selia: ¿Cando vés?Denís: Pois non sei. Cando poida. De momen-

to inda non nos deixaron despegar.Selia: ¿Comestes?Denís: Celia. Aquí inda non son as oito mu-

ller...Selia: Entón ¿almorsastes?Denís: Si. Non te preocupes.Selia: Mira que comasDenís: Que si. ¿Como anda todo por aí?Selia: ¿Por aquí? Un desastre. Como ti querí-

as.Denís: [Dálle a risa] Non, muller. Quero decir

Pepita, Lola... todo.Selia: Ai todo iso. Coma sempre. Nada novo.

Mira...Denís: ¿Que?Selia: Vou cortar, que isto ghasta moito.Denís: [Sorrí] Moi ben, porque estou esperan-

do outra chamada. Un bico.Selia: Ala, outro. Non corras.Denís: Nin que fose pilotar eu.

Denís acaba de falar con Selia. Despois dunmomento, Denís recibe unha chamada porvídeo-conferencia, é Arsenio. Vemos a vi-deo-chamada proxectada na pantalla.

Page 47: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

Manolo: ¡Denís!Denís: ¡Arsenio! A.O.: ¿Que tal?Denís: Moi ben. E ti ¿que tal?A.O.: Bien. Cuéntame: ¿Como están las cosas?Denís: ¿As cousas? ¿Por onde queres que em-

pece?A.O.: Me da igual.Denís: O espazo aéreo español segue pecha-

do, así que as nosas opcións son Porto ouLisboa, preferentemente por esta orde; edespois autoestrada ata casa.

A.O.: ¿Entonces? ¿Cuál es el problema?Denís: O problema é que todos os voos que

están no medio do océano pensaron omesmo. Así que agora estamos nunha lis-ta de espera e a orde de petición é un cri-terio inquebrantable.

A.O.: En el mundo no hay nada inquebranta-ble, y menos un criterio.

Denís: Iso mesmo pensaron outros antes cati.

A.O.: Ya. Bueno. Tendremos que esperar. Di-me, entonces, ¿que está pasando allí?

Denís: Na reunión están todos. É dicir, só fal-tamos nós. Agora mesmo alí é a 1.30, asíque xa levan un bo anaco reunidos. Pode-mos enlazar con eles por video conferen-cia antes de que corten para comer.

A.O.: Necesito claridad y no opiniones. Ya ten-drás ocasión de hacerme un resumen. Perono es eso lo que quiero que me cuentes.

Denís: ¿Queres saber como estamos?

Faise un pequeno silencio.

Denís: Estamos fodidos. Desde que pechouMadrid non temos referencias, así que hai

que esperar a que abra Wall Street dentrodun par de horas...

A.O.: [Cortándoo] ¡Cuéntame algo que no se-pa! Dime por qué una empresa que sale abolsa y triplica en año y medio su valorno es capaz de aguantar una simple ven-tolera y ahora mismo está al borde de ladesaparición. Y sobre todo dime qué sepuede hacer para no perderlo todo porqueempiezo a preguntarme a qué hemos veni-do.

Denís: Moi ben. En primeiro lugar: o que es-tá soprando aí fóra non é ningunha ven-toeira. É o furacán máis democrático dahistoria: arrasa con todo. E o que facemosaquí é demostrar que non lle temos medoa ese furacán, que somos fortes e que po-demos enfrontarnos a el. Aínda que demomento non nos crea ninguén.

A.O.: ¿Y por qué no nos creen?Denís: Porque os yankies non nos coñecen. A

ver, Arsenio, cotizar en Nova York era ne-cesario e foi unha decisión meditada, ana-lizada e planificada. Pero nunca nun esce-nario tan radical. Demos un paso que nosfixo vulnerables nas peores condicións.

A.O. cambia de ritmo. Corta a video-confe-rencia, pecha o ordenador e levántase.

A.O.: Supongo que no nos queda otro remedioque esperar. Pero ¿sabes? Estoy pensan-do... Aún así, a pesar de toda esta espera,en medio de todo este desastre... aún asínos queda una cosa.

Denís: ¿O que?A.O.: Tiempo.Denís: Non é moito.

Page 48: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

A.O.: Te equivocas. Es muchísimo. Tiempo pa-ra mí es lo único que no he tenido en to-da mi vida. Y ahora que dispongo de él nome perdonaría desaprovecharlo. Yo lo úni-co que he sabido hacer es trabajar.

Sara: Trabajaba antes de todo esto que dicesque está pasando; trabajo mientras todoesto...

Arsenio colle un dos mandos da wii e con-figura un xogo no monitor. Depois de facertodo isto diríxese a Denís nun ton desenfa-dado. Xogan a wii mentres falan.

A.O.: Te propongo un juego.Denís: ¿Un xogo?A.O.: Sí, un juego. Lo podemos llamar reali-

dad-consecuencia. Denís: Non parece moi divertido.A.O.: Yo propongo una medida para que los

mercados vuelvan a confiar en nosotros ytú analizas sus posibles reacciones.

Denís: Xa dicía eu.A.O.: Por ejemplo: frenar el ritmo de apertu-

ras.Denís: ¿Abrir menos tendas? Queres dicir.A.O.: Si. Eso es.Denís: Podería ser un parapeto temporal, pe-

ro a voracidade do mercado entenderíaocomo outro signo de debilidade. Iso sencontar que se abrimos menos tendas fac-turamos menos en inmobiliarias.

A.O.: Excelente análisis. Deshagámonos en-tonces de las inmobiliarias.

Denís: Unha manobra que (probablemente)sería interpretada como descapitalización.

A.O.: Muy bien. Pues vayamos directamente alajuste de personal.

Denís: ¿Para que? A.O.: Dímelo tú.Denís: É a parte feble da cadea. Os salarios

nin sequera nos deixan marca. Despedirxente é sempre unha resposta de medio-cres.

A.O.: Citröen, Nokia, Microsoft... ¿son medio-cres?

Denís: Citröen, Nokia, Microsoft e moitosmáis, están por debaixo de ti porque de-penden de terceiros.

A.O.: Te refieres a las empresas auxiliares.Denís: Iso mesmo. Ti es o único que é dono

de toda a cadea: produces, distribúes evendes. E de todo sacas beneficio. Se esasempresas necesitan frear o seu ritmo deproducción, moitas das partes afectadasnon teñen nada que ver con eles. No teucaso, calquera decisión que tomes desdeunha parte, aféctalle a todas as demais.

A.O.: Que curioso. Aseguras que estoy por en-cima de toda esa gente por las mismas ra-zones por las que estoy debajo.

Denís: Cando cambian as regras, cambia o xo-go.

A.O.: Muy bien, pues juguemos a otra cosa. Lagente necesita ropa, pero no quiere gas-tar, así que tenemos que darles preciosque venzan su resistencia. Pongamos queen vez de recortar la calidad de las pren-das recortamos en la compra por prenda anuestros proveedores. E inundamos elmercado de ropa de calidad a precio dechinos. ¿Qué te parece?

Denís: Aos proveedores xa non lles quedamarxe.

A.O.: Quizá no a estos.Denís: ¿Que suxires entón? ¿Escravos?

Page 49: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

A.O.: ¡Yo hace tiempo que no sugiero! Perocontigo voy a hacer una excepción: te su-giero que no vuelvas a insultarme utili-zando palabras con las que jamás se meha relacionado. Nosotros trabajamos conproveedores. ¿Entendido?

Denís: XaA.O.: Escúchame bien: cuando no exista la

empresa no quedará nadie, ni siquiera lospobrecitos proveedores por los que tantote preocupas y a los que no quisimos es-tresar con demandas excesivas porque ibaen contra de sus derechos como personas.Cuando todos estén muertos, me gustaríasaber de que les valió su dignidad.

Denís: Mira, en vez de pensar que despedirxente pode reflotar a empresa quizais de-biches desfacerte dos parentes que vende-ron millóns de accións deixando a empre-sa co cú ao aire.

A.O.: ¿Y que crees que los llevó a vender?Denís: O medoA.O.: ¿A que?Denís: A perder, desde logo.A.O.: ¿Por que? Si en ese momento la empresa

era la tercera del mundo en valor bursátil. Denís: Aínda así Moody’s e as demais íanlle

baixar a cualificación.A.O.: Por razones que más tarde se demostra-

ron falsasDenís: Pero máis tarde xa foi tarde. Algo co

que contaba quen propagou a mentira.A.O.: ¿Filtraciones intencionadas?Denís: Simplificando moito, podería dicirse

que si.A.O.: ¿Eso fue lo que pasó?Denís: ¿A que vén esa pregunta? Sábelo igual

ca min.

A.O.: ¿Y de donde crees que pudieron habersalido? ¿De alguien de dentro quizás?

A.O. considera que pillou a Denís e dispón-se a desenmascaralo. Hai un regusto deamargura no empresario, pero tamén sepode ver un aquel de satisfacción ao com-probar que tiña razón.

A.O.: Por una vez en mi vida me hubiese gus-tado equivocarme.

Denís: ¿A respeito de que?A.O.: De ti.Denís: Non entendo.

Arsenio colle o mando de Denís e apaga oxogo da wii.

A.O.: Durante todos estos años has sido elempleado modelo: de sólida formación te-órica y eminentemente práctico. Profundoconocedor de los entresijos del mercado ycon una sesibilidad especial para el arte.Podrías ser tan buen comercial como dise-ñador. Siempre me pareció lógico propiciartu ascenso. Pero había algo en ti que meaconsejaba no perderte de vista. Y por unavez, me hubiese gustado equivocarme. Mehas traicionado.

Denís: Curioso razoamento. Agora es ti quenasegura que os méritos que me puñan envalor eran os mesmos que me condenabaná sospeita.

A.O.: Ahora ya no se trata de sospechas. [Sa-cando do peto un pen drive ou similar]¿Sabes que es esto?

Denís: Non.A.O.: Es el informe detallado de tus movi-

Page 50: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

mientos en los últimos dos años.Denís: Sabes ti máis de min do que che poi-

da contar ninguén.A.O.: Eso creía. Pero desgraciadamente aquí

hay muchas cosas de ti que desconocíapor completo.

Denís: Vaia. Estoume empezando a poñer co-lorado. Se falamos de detectives a saberonde entrarían.

A.O.: Los detectives son sólo el mensajero. Denís: ¿De quen?A.O.: C.I.A., F.B.I., Interpol... Estás muy soli-

citado.

Denís non responde.

A.O.: Ahora mismo deberías estar siendo de-tenido por tu implicación en una trama demanipulación y tráfico de informaciónque, resumiendo, ha tenido como conse-cuencia la caída en picado de mi empresa.Estoy arruinado y aquí se demuestra quetú eres el responsable.

Denís: ¿E por que non me están detendo, en-tón?

A.O.: Digamos que he podido aplazarlo.Denís: Que considerado. A.O.: No lo hago por ti. Lo hago por mi.Denís: Debín supoñelo. ¿Que queres?A.O.: Quiero oírlo de tu boca. ¿POR QUÉ?Denís: A ti gústache o cine ¿verdade?A.O.: SiDenís: ¿Lembras El Halcón Maltés?A.O.: PerfectamenteDenís: Ao final da película un personaxe pre-

gunta, referíndose á estatuiña do falcónque todos crían de ouro e pedras preciosas:«¿De que está feito?» E Bogart responde...

A.O.: «Del material con que se hacen los sue-ños». Si.

Denís: Pois iso. Eu tamén quería saber cal éo material do que está feito alguén queconstruiu o seu soño a prezo de custo. Esó podía sabelo rompendo primeiro a esealguén en pedazos.

A.O.: ¿Pretendes hacerme creer que es sólouna cuestión personal?

Denís: Ao contrario. É unha cuestión univer-sal. Quero que o mundo tamén o saiba pa-ra que ti comprobes que a xente te enve-xa polo que tés e non polo que es.

A.O.: Eres el primero que intenta tomarme porimbécil.

Denís: Desde sempre a historia da humanida-de foi só unha perpetua inmolación de se-res humanos pobres no altar dalgunha en-telequia despiadada: Deus, Estado, Na-ción... E agora tamén Economía, a maiorentelequia de todas. É hora de apoderarsedos ídolos.

A.O.: Entonces ¿fue solo por dinero? Me de-cepcionas.

Denís: ¿Aínda podo?A.O.: Te podría ver de cualquier modo excep-

to como un vulgar ladrón.Denís: Non quero o teu diñeiro. A.O.: Sigo esperando la respuesta. ¿Por que?Denís: O diñeiro xa non é respectado en nin-

gures, nin por aqueles que o teñen nin poraqueles que lles falta. E eu quería ver co-mo eras ti sen el. Saber de que estabas fei-to. Arsenio Ortigueira: o empresario quepensa que o diñeiro non é importante.

A.O.: ¿Acaso lo fue mientras lo tuve? Solocuando lo puse en otras manos cobró laimportancia que no tiene. Salí a bolsa y

Page 51: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

perdí mi vida. Pudo más el oro que el tra-bajo.

Denís: ¿O traballo de quen? ¿Da xente quedeixou que o seu tempo se escapase entalleres dos que saía unha mercancía queti pagabas ao peso para vendela por uni-dade? Esa xente si foi o ouro puro quenunca che importou.

A.O.: Esa gente no tenía donde caerse muer-ta y yo les di un proyecto, un trabajo y unfuturo. Es estúpido pensar que fui yo elbeneficiado. Sin mí no existirían. Yo sinellos si.

Denís: ¿E gozaches sendo o dono do seu des-tino?

A.O.: ¿Disfrutas tú sabiendo que al hundirmelos abocas otra vez a la miseria? ¿Te creesmuy diferente?

Denís: Non son eu o que os condena. Xa es-taban afogados sen sabelo, aceptando queti foses o seu único cliente. Unha vez máiso dono de todo o proceso: do volume dospedidos, dos prazos, dos prezos e das vi-das.

A.O.: No es esa la versión de la historia queconozco.

Denís: Coñeces a que queres. E a historia desaxente non che importa porque cres quenon tén que ver contigo. Pero esa miseriada que falas é a ti a quen lle pertence.

A.O.: ¿Que sabes tú de otra miseria que nosea un hotel de cuatro estrellas?

Denís: Ti mesmo dixeches que hai cousas demin que descoñeces por completo.

A.O.: Ya no.Denís: Si. Aínda si. Algunha máis das que sa-

bes.A.O.: ¿Aún te queda algo de verdad?

Denís: Que ironía que che importe tanto averdade sendo a túa vida como é unhamentira completa.

A.O.: Lo que tú llamas mentira no es más quemi posición, que la gente como tú conde-na desde el nulo conocimiento. A ti, quenadie te conoce, te sería muy fácil expli-car donde estás, porque nadie te prejuzga.Pero ¿realmente sabes donde te sitúas?

Denís: Non me fai falta ubicarme para saberquen son.

A.O.: Te equivocas. Alguien me dijo algunavez que nuestra posición viene de las ac-titudes específicas que adoptamos respec-to a las cosas específicas y esas actitudeste colocan, aunque tú no lo quieras, enuno de los tres grupos de personas en losque se divide el mundo: los enemigos, losaliados o nuestra propia gente.

Denís: Si que che aproveitan as conversas...¿E onde me posicionas ti?

A.O.: Hasta hace poco te creía de los míos pe-ro ahora...

Denís: Yo no soy enemigo ni aliado de nadie.A.O.: Repite eso.Denís: Hasta hace poco te creía de los míos

pero ahora...A.O.: Yo no soy enemigo ni aliado de nadie.Denís: Repite eso.A.O.: Non me fagas caso. Esta vez si que men-

tía.Denís: Te he dicho que lo repitas.A.O.: ¿Non che foi abondo con roubarlle a vi-

da? ¿Queres tamén usurpar a súa memoriaapoderándote das súas frases?

Denís saca a K7 da entrevista de Sara eA.O.:

Page 52: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

A.O.: ¿Sabes que é isto?

Denís non contesta.

A.O.: É o detalle dos teus movementos nundía de hai máis de trinta anos.

Denís: ¿De donde la has sacado?A.O.: 29 de novembro de 1975. Denís/A.O.: A.O. repasa os últimos detalles

antes da apertura da súa segunda tenda. Aporta do local está aberta. De súpeto, so-focada e asustada, entra unha rapaza.

Denís: ¿Sabes como acaba?A.O.: Si.Denís: Non. Non tés nin puta idea. Tampouco

iso che interesou nunca. ¿Gustaríache sa-belo?

A.O.: ¿Tengo elección?Denís: A rapaza que ti coñeciches saiu pola

porta con todos os soños intactos. Sen sa-ber que a casualidade cambiaría o seu des-tino. Tivo que voltar á aldea [o lugar doque fuxira, ¿lembras?] e cambiar os des-exos de cambio por unha máquina de coser.E todo por criar un fillo ao que nin seque-ra viu crecer. Esa rapaza era miña nai.

A.O.: Una historia triste. No más que muchasotras. No más que la mía en este momen-to. ¿Y tú? ¿Quién eres tú?

Sara: Ighual non o entendestes todo, Arsenio.Pero a túa empresa nestes momentos nonexiste porque a volatilidade do mercadodestrosouna por causa da informasión fal-sa filtrada por unha persona da túa entei-ra confiansa que, ao fin, resultou ser filloteu. Creo que non me esqueseu nada.

Denís: Se cadra pensabas que todo isto pasa-ra sen que tiveses nada que ver no asunto.

A.O.: Ah! Ya. Disculpa. Son tantos asuntos...Todo esto, según tú, ha pasado por miculpa.

Denís: ¿Culpa? Se queres chamarlle así a ha-bilidade para aproveitarte de cada circuns-tancia persoal, social ou política en bene-ficio propio...

Sara: Ou ao teu instinto animal para vendercalquera ilusión, calquera soño a baixo pre-so... pois entón si, claro que é culpa túa.

Denís: Adoptaches calquera identidade contal de satisfacer a un suposto cliente, ven-diches revolucións politicas, provocaciónspunkis, descontento xuvenil, afirmaciónsfeministas...

A.O.: Todo en ti es resentimiento que no veoa qué conduce. ¿Venganza? ¿El reclamo detu parte? ¿A qué?

Sara: A saber se serías capás de vender a túapropia ruina.

Denís: Só quero comprobar se hai algo nestemundo que non teña un prezo para ti. Eseserá o meu maior éxito.

A.O.: Así que sólo era eso. Has estado jugan-do a ser Dios.

Sara/Denís: Non. Ese es ti.A.O.: Al contrario. Yo jamás he juzgado a na-

die como has hecho tú obsesivamente. Yome he limitado a sacar adelante un pro-yecto mientras tú me condenabas. Jamásme he interesado por nada que no fuesemi trabajo.

Sara: Ninghén pode vivir apartado da histo-ria; xa non se pode non tomar partido,non se pode non entender de política.

Denís: [Irónico] Xa, se cadra tiveches que sa-crificarte como persoa para perpetuartecomo empresario.

Page 53: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

A.O.: ¿Me estás dando la absolución? Parecesun cura. Conocí una vez a uno y Dios meaparte de ellos.

Denís: Podes aparcar ese cinismo. O fin datúa empresa tal e como a concebiches éun feito.

Sara: Xa non se pode seguir crendo na econo-mía como se fose a realidade.

A.O.: Muy bien. Dejémonos de palabras y vaya-mos a los hechos. Denís: te acepto como hi-jo. Te hago partícipe del segundo mayor pa-quete de acciones de mi empresa. En estemismo momento. Es eso lo que querías ¿no?

Sara: Isto si que non o esperaba. Denís: ¿Estasme comprando?A.O.: No. Sé que no podría. Tendrás que dar-

me algo a cambio.Sara: ¡Hai que ter ghüevos! O tipo sempre sae

ghanando.Denís: Lémbroche que acabas de facerme ac-

cionista da nada.A.O.: Hasta ahora hemos estado jugando al

gato y el ratón. Es hora de ser francos. Pe-ro sigamos jugando.

Denís: Xa non me apetece.A.O.: Te recuerdo que el aplazamiento de tu

dentención depende de mí. No te lo estoysugiriendo.

Denís: Xa. Hai tempo que non suxires.A.O.: Siéntate ahí. Supongamos que tú eres

yo y que aquí está tu madre. Quiero hacer-te unas preguntas.

Denís: E quererás que chas responda.A.O.: Estamos en 1975. Cuéntame: ¿cuándo

empezaste a trabajar?Denís: A traballar aos 14 anos, pero se te re-

fires a cando empecei a gañar cartos, en-tón aos 16.

A.O.: Y trabajabas para terceros.Denís: Claro, que remedio.A.O.: Significa eso que ya estabas pensando

en independizarte, ¿por que?Denís: Porque é o lóxico, todo o mundo ten

esa idea na cabeza. Outra cousa é que poi-da chegar a facelo.

A.O.: Perdón. Quizás me has entendido mal.Quiero que te pongas en mi lugar, pero noque me repitas. Esas respuestas ya las co-nozco.

Denís: ¿Tamén conservas a entrevista?A.O.: No me hace faltaDenís/Sara: Como podes acordarte?A.O.: Mejor sería preguntar cómo no puedo

olvidarla. Pero empecemos otra vez. Yahora quiero que me des tus propias res-puestas. ¿Cuándo empezaste a trabajar?

Denís: ¿A traballar? Aos 8 anos, cando pela-ba os fíos das prendas no taller de miñanai.

A.O.: O sea, que trabajabas para tercerosDenís: Eu ao principio pensaba que traballa-

ba para miña nai. Pero máis tarde descu-brín que si, que traballaba para terceiros.É dicir: para ti.

A.O.: ¡No! No quiero que me cuentes tu vida.Quiero que te pongas en mi lugar. Hasabierto tu primera tienda, pongamos queva bien, ¿qué viene después?

Denís: Despóis non vén nada.A.O.: ¿Y por qué pararse? Denís: Porque non é sostible.A.O.: ¿Por qué no es sostenible un crecimien-

to que busca el equilibrio entre ventas ypuestos de trabajo?

Denís: Porque non é un crecemento natural, éforzado polas vendas.

Page 54: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

A.O.: ¿Y qué si está equilibrado?Denís: É un equilibrio de liñas paralelas: aca-

ba no infinitoA.O.: Pues entonces abramos una tienda al

día por todo el mundo hasta el infinitoDenís: O infinito non existe hostia! ¡Todo re-

benta antes!

Iván E Manolo interrompen o seu diálogo,como se Patricia non entrase nese momen-to coa súa intervención.Patricia está mirando as etiquetas da súaroupa.

Manolo: Que pasa?Patricia: O que?Manolo/Iván: Acaba de dicir «todo rebenta

antes»Patricia: Ah, é que non sei como meter a Sa-

ra. Está moi ben todo iso que dicides, con-cordo con todo o que di Denís, co que diArsenio non tanto…, pero eu non sei co-mo meter a Sara.

Manolo: Pero por que?Patricia: Porque todo é unha catástrofe, non? Manolo/Iván: Non sei.Patricia: Eu creo que non podemos seguir así.

É que nós estamos no medio da catástro-fe. En fin, xa que cortei, voume explicarun pouco mellor.

Patricia vai sentar onda Manolo e Iván.

Patricia: Nós nacemos no medio da catástro-fe e non só iso, se non que chegamos aestablecer unha extraña e apacible rela-ción de costume, de intimidade por dicilodalgunha maneira.

Manolo: Coa catástrofe.Patricia: Nós fomos educados como supervi-

vintes, como máquinas de supervivencia.Formóusenos na idea de que a vida consis-te en avanzar ata derrubarse, e iso é o quefacemos, avanzar no medio doutros corposque avanzan de xeito idéntico a nós e queacaban por tropezar e derrubarse na máiscompleta indiferencia.

A novidade da época actual e que xanada disto se pode ocultar máis, dalgun-ha maneira é algo que xa sabe todo omundo.

Iván: Que vivimos na catástrofe.Manolo: E aceptámolo.Patricia: Esta catástrofe é a dun mundo con-

vertido activamente en inhabitable. Todasaquelas cousas vivibles que había na rela-ción entre os humanos e os seus mundosforon estragadas metódicamente. De feitoas técnicas políticas capitalistas precisa-mente perseguen destruir os lazos me-diante os que un grupo de xente atopa osmedios para que se dean as condicións dasúa subsistencia e a súa existencia. Isto é,separar aos humanos da infinidade decousas e seres en compañía dos calesconstitúen os seus mundos, pedras, me-tais, plantas, árbores, deuses, animais sal-vaxes ou domésticos, mediciñas, amule-tos, substancias psicoactivas, máquinas…

Manolo: Entón o capitalismo estaría tratandode romper os vínculos dos humanos co seuentorno?

Patricia: Sí, digámolo así. Pero a verdaderapregunta é por que, sabendo todo isto,por que elexir sempre e en primeiro lugarque non pase nada? Ou que, en calquera

Page 55: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que

caso, non suceda nada susceptible de pro-vocar un estremecemento?

Manolo: Por costume?Iván: Por desesperación?Patricia: Por cinismo? Pois iso, antes eu es-

taba alí pensando en toda esta catástrofee púxenme a mirar as etiquetas da miñaroupa. Resulta que a etiqueta da miñachaqueta pon Bershka, made in Lituania.E logo mirei a etiqueta da saia e pon Bers-hka, made in Turquía. E se me axudas amirar a etiqueta desta blusa, mira ai, quepon?

Iván: Zara Woman made in China.Patricia: E se miramos nas túas, nesta cami-

sola que vende revolucións, a ver quepon? Zara man made in China. E os panta-lóns?

Iván: Zara made in México. Patricia: E ti Manolo? Esa camisa?Manolo: Zara man made in Bangladesh. E os

pantalóns Pull&Bear made in Turquía…Patricia: Vedes? Nós os tres compramos a

roupa no mesmo sitio. E... onde está Li-tuania, a cantos kilómetros de aquí?

Iván: Uns catro mil.Patricia: E Turquía? Ou china?Iván: Outros catro mil ou así. E China polo

menos a catorcemil quilómetros.Patricia: Vale, pois se sumamos os kms. Da

miña roupa serían catro máis catro, oito-mil kilómetros máis outros catorcemil aChina, en total vintedousmil. E da túaIván, serían catorce máis doce, uns vinte-seis mil kilómetros. E da de Manolo…

Manolo: Vinte, vinte, outros vintemil.Patricia: Así que entre os tres sumaríamos

68.000 mil kilómetros, para vestirnos aquí

aos tres houbo que percorreer 68.000 ki-lómetros. Non sei canto mide a Terra?

Iván: O perímetro da Terra polo Ecuador sonuns 40.000 kms.

Patricia: Vedes? Houbo que dar case dúas vol-tas completas á Terra para que nós estea-mos hoxe aquí vestidos. Pois isto a min éo que me dá arrepíos.

Manolo: A ver, nós estamos vestidos para unespectáculo que trata dunha multinacio-nal textil da que non dicimos o nome. Edecidimos comprar a roupa que levamosnas tendas desa multinacional, que tendeslocalizada a súa produción.

Iván: Ademáis nós somos tres, non se podefacer unha enquisa con tres, non é repre-sentativa.

Patricia: non me vale, eu mirei esta mañá to-da a roupa que teño no armario e máis oumenos era igual.

Manolo: Non sei, coincidiría.Patricia: Non creo nas coincidencias. Estou

segura que toda a xente que está hoxeaquí entre o público merca a roupa nomesmo sitio ca nós, e se mirásemos as eti-quetas veríamos que vén de moi lonxe.

Manolo: Vale, vale… Só para que se tranqui-lice Patricia, se non vos importa, miradeas etiquetas da roupa que levades a ver…

Os actores animan ao público a f alar. O es-pectáculo remata cun coloquio entre o pú-blico, moderado polos actores.

FIN

Page 56: Proyecto1 - Rede Nasaredenasa.tv/web/uploads/biblioteca/arquivo/4f0dcde... · Entran Patricia e Manolo e avanzan ata si-tuarse en proscenio. Falan a público. Manolo: A historia que