TEMA 1TEMA 1

ANÁLISE DA ANÁLISE DA INFORMACIÓNINFORMACIÓN

Concepto de información

A información ao longo da historia

Análise da información

Fases do procesamento da información

Tipos de análise da información

Fluidez informacional: accesibilidade da información

1. CONCEPTO DE INFORMACIÓN1. CONCEPTO DE INFORMACIÓN

A información pode definirse como un A información pode definirse como un

conxunto organizado de datosconxunto organizado de datos

Pode constituir unha mensaxe cun significado grazas a un código Pode constituir unha mensaxe cun significado grazas a un código

determinado que pode ser, por exemplo, unha linguaxe. determinado que pode ser, por exemplo, unha linguaxe. OO

coñecementocoñecemento supón a integración da información de forma supón a integración da información de forma

organizada polo cerebro humano; ten, polo tanto, unha organizada polo cerebro humano; ten, polo tanto, unha

compoñente subxectivacompoñente subxectiva relacionado coa aprendizaxe e a relacionado coa aprendizaxe e a

reflexión; require da mente humana. reflexión; require da mente humana.

2. A INFORMACIÓN AO LONGO DA HISTORIA2. A INFORMACIÓN AO LONGO DA HISTORIA

A información foi almacenada e procesada ao longo da historia de A información foi almacenada e procesada ao longo da historia de

distintas maneiras. Co paso do tempo, estes medios, curiosamente, distintas maneiras. Co paso do tempo, estes medios, curiosamente,

non desapareceron ou foron substituídos por outros, senón non desapareceron ou foron substituídos por outros, senón

perfeccionados por eles. Podemos distinguirperfeccionados por eles. Podemos distinguir catro etapascatro etapas::

• O nacemento da escritura e dos documentosO nacemento da escritura e dos documentos. O primeiro soporte . O primeiro soporte

para poder transmitir a información foi para poder transmitir a información foi a pinturaa pintura. Os primeiros . Os primeiros

“documentos” eran os grafismos e as pinturas das covas. Reflectían “documentos” eran os grafismos e as pinturas das covas. Reflectían

imaxes da vida dos seus habitantes e das súas ideas ou símbolos. Os imaxes da vida dos seus habitantes e das súas ideas ou símbolos. Os

símbolos ou pictogramas conduciron á símbolos ou pictogramas conduciron á escrituraescritura, que inicialmente se , que inicialmente se

realizaba en pedra ou en táboas de arxila. Os realizaba en pedra ou en táboas de arxila. Os soportessoportes foron foron

cambiando co tempo, dende o rolo de papiro exipcio ou o pergamiño cambiando co tempo, dende o rolo de papiro exipcio ou o pergamiño

ata o papel.ata o papel.

A etapa manualA etapa manual. As follas de pergamiño agrupáronse e coseron . As follas de pergamiño agrupáronse e coseron

para formar os para formar os primitivos librosprimitivos libros. Durante mais de mil anos, na . Durante mais de mil anos, na

Idade Media a información contida nestes documentos copiábase Idade Media a información contida nestes documentos copiábase

á man (manuscritos) nos mosteiros por monxes amanuenses. O á man (manuscritos) nos mosteiros por monxes amanuenses. O

número destes libros é limitado, e, sobre todo, o seu acceso e o número destes libros é limitado, e, sobre todo, o seu acceso e o

seu uso estaban moi restrinxidos. A maior parte da poboación, seu uso estaban moi restrinxidos. A maior parte da poboación,

incluído os nobres e os reis, eran analfabetos.incluído os nobres e os reis, eran analfabetos.

A etapa mecánica e analóxicaA etapa mecánica e analóxica. Aínda que houbo antecedentes en . Aínda que houbo antecedentes en

China, a imprenta de tipos móbiles foi inventada por Guttemberg a China, a imprenta de tipos móbiles foi inventada por Guttemberg a

mediados do século XV. Con ela os libros comezáronse a producir mediados do século XV. Con ela os libros comezáronse a producir

en serie e difundíronse por todo o mundo. en serie e difundíronse por todo o mundo.

Xa no século XX, a rotativa e a impresión en Xa no século XX, a rotativa e a impresión en offset, fixeron , fixeron

dos libros, das revistas e os xornais formas doadas de difundir, e dos libros, das revistas e os xornais formas doadas de difundir, e

polo tanto de “democratizar” a información. polo tanto de “democratizar” a información.

Nese mesmo século , a fotografía de emulsión química e as Nese mesmo século , a fotografía de emulsión química e as

fitas de audio e de vídeo en soportes magnéticos adquiriron unha fitas de audio e de vídeo en soportes magnéticos adquiriron unha

grande importancia. Nese período, a comunicación fíxose tamén grande importancia. Nese período, a comunicación fíxose tamén

universal grazas á radio e á televisión. Comezou a xerarse a “universal grazas á radio e á televisión. Comezou a xerarse a “aldea aldea

globalglobal””

A etapa dixitalA etapa dixital. . En relación co procesamento da información, a En relación co procesamento da información, a

finais do século XX, produciuse o gran salto do analóxico ao finais do século XX, produciuse o gran salto do analóxico ao

dixital. A televisión, a música, os textos e todo tipo de documentos dixital. A televisión, a música, os textos e todo tipo de documentos

poden chegar hoxe en día aos cidadáns grazas a unha tecnoloxía poden chegar hoxe en día aos cidadáns grazas a unha tecnoloxía

diferente, diferente, a a tecnoloxía dixitaltecnoloxía dixital, de maior calidade, baseada no , de maior calidade, baseada no

tratamento dixitaltratamento dixital da información, o sinal e a imaxeda información, o sinal e a imaxe. Esta . Esta

tecnoloxía fixo máis accesible a información aos cidadáns, xa que tecnoloxía fixo máis accesible a información aos cidadáns, xa que

os ordenadores, e un conxunto de aparatos nos que se aplicou os ordenadores, e un conxunto de aparatos nos que se aplicou

esta tecnoloxía (televisión, MP3, cámaras, teléfonos, …) están esta tecnoloxía (televisión, MP3, cámaras, teléfonos, …) están

presentes na maioría dos fogares. Nesta fase comézase a falar da presentes na maioría dos fogares. Nesta fase comézase a falar da

sociedade da información ou do coñecemento.sociedade da información ou do coñecemento.

Que é a sociedade da información?Que é a sociedade da información?

En palabras de M. Castells: “En palabras de M. Castells: “A sociedade da información A sociedade da información

é un estadio de desenvolvemento da sociedade é un estadio de desenvolvemento da sociedade

caracterizado pola capacidade dos seus membros para caracterizado pola capacidade dos seus membros para

obter e compartir calquera información dende calquera obter e compartir calquera información dende calquera

lugar e da forma que se prefiralugar e da forma que se prefira”.”.

A consolidación da sociedade da información A consolidación da sociedade da información

sustentouse no desenvolvemento da sustentouse no desenvolvemento da informáticainformática e das e das

telecomunicaciónstelecomunicacións, a evolución dos soportes, a , a evolución dos soportes, a

tecnoloxía detecnoloxía de InternetInternet e a expansión da e a expansión da televisióntelevisión. .

3. ANÁLISE DA INFORMACIÓN3. ANÁLISE DA INFORMACIÓN

Por Por análise da informaciónanálise da información enténdese a enténdese a interpretación dunha serie de interpretación dunha serie de datos datos iniciaisiniciais co fin de obter unhas co fin de obter unhas conclusiónsconclusións..

Hai que diferenciar a análise do Hai que diferenciar a análise do procesamento tendo este tres fases:procesamento tendo este tres fases:

- Almacenamento- Almacenamento

- Búsqueda ou recuperación- Búsqueda ou recuperación

- Análise- Análise

O O almacenamentoalmacenamento é a maneira que se almacenan os é a maneira que se almacenan os

datos. Cando están almacenados nun computador, datos. Cando están almacenados nun computador,

xeralmente están en forma de xeralmente están en forma de bases de datosbases de datos. .

4. PROCESAMENTO DA INFORMACIÓN

A A búsquedabúsqueda ou recuperación ou recuperación comprende todos os comprende todos os

sistemas que nos permiten facer búsquedas dentro sistemas que nos permiten facer búsquedas dentro

desta maraña de computadores que acumulan desta maraña de computadores que acumulan

datos e información, así como os que nos permiten datos e información, así como os que nos permiten

acceder a eles e visualizalos ou recuperalos. acceder a eles e visualizalos ou recuperalos.

Estes sistemas ou aplicacións son independentes Estes sistemas ou aplicacións son independentes

dos sistemas de almacenamento e que incluso dos sistemas de almacenamento e que incluso

trátase de sistemas que están aloxados en trátase de sistemas que están aloxados en

servidores distintos os de almacenamento.servidores distintos os de almacenamento.

A análiseA análise consiste en sacar unhas conclusións consiste en sacar unhas conclusións

mais ou menos sinxelas coma son mais ou menos sinxelas coma son operacións operacións

con datoscon datos, , representacións gráficas, cálculos representacións gráficas, cálculos

estatísticosestatísticos ... ou pode utilizarse para crear ou ... ou pode utilizarse para crear ou

inferir coñecemento facer razoamentos, etc., inferir coñecemento facer razoamentos, etc.,

tarefa que podería realizarse por máquinas tarefa que podería realizarse por máquinas

mediante a chamada mediante a chamada Intelixencia ArtificialIntelixencia Artificial

IntelixenciaIntelixencia artificial artificialA A Intelixencia ArtificialIntelixencia Artificial non sabemos moi ben se se acadou, pois non sabemos moi ben se se acadou, pois

aínda non esta moi clara a súa definición. A tese de Turing, ainda aínda non esta moi clara a súa definición. A tese de Turing, ainda

que na actualidade está descartada, resulta realmente apaixoante. que na actualidade está descartada, resulta realmente apaixoante.

Turing dixo que unha máquina será intelixente o día no que sexa Turing dixo que unha máquina será intelixente o día no que sexa

capaz de dialogar cunha persoa e esta non poda determinar se está capaz de dialogar cunha persoa e esta non poda determinar se está

a falar cunha persoa ou cunha máquina. Aínda que este panorama a falar cunha persoa ou cunha máquina. Aínda que este panorama

pareza moi escuro, a IA si ten utilidade pois entre outros moitos pareza moi escuro, a IA si ten utilidade pois entre outros moitos

campos desenvolve os sistemas expertos, os cales sí poden inferir campos desenvolve os sistemas expertos, os cales sí poden inferir

coñecemento. Estes son moi eficaces en sistemas de diagnose nos coñecemento. Estes son moi eficaces en sistemas de diagnose nos

que unha persoa cunha máquina pode obter conclusións máis que unha persoa cunha máquina pode obter conclusións máis

eficaces que a máquina e a persoa por separado.eficaces que a máquina e a persoa por separado.

5. Tipos de análise da 5. Tipos de análise da informacióninformación

Existen dous tipos de análise da información :Existen dous tipos de análise da información :

• Análise cuantitativoAnálise cuantitativo. Neste tipo de análise temos que recoller . Neste tipo de análise temos que recoller

datos numéricos para sometelos a cálculos matemáticos, por datos numéricos para sometelos a cálculos matemáticos, por

exemplo darlles un tratamento estatístico. exemplo darlles un tratamento estatístico.

• Análise cualitativaAnálise cualitativa. Neste tipo de análise temos que respectar a . Neste tipo de análise temos que respectar a

natureza textual da información, non sendo necesario que estes natureza textual da información, non sendo necesario que estes

datos sexan numéricos. datos sexan numéricos.

No caso do No caso do análise cualitativoanálise cualitativo temos varias fases: temos varias fases:

A recollida de informaciónA recollida de información é o primeiro paso é o primeiro paso

Reducción de datosReducción de datos, temos que seleccionar a información , temos que seleccionar a información

para facela manexable. para facela manexable.

Separar a información e agrupalaSeparar a información e agrupala en unidades significativas en unidades significativas

facendo facendo categoríascategorías cos datos. cos datos.

Por último teríamos que Por último teríamos que relacionalos e sacar conclusiónsrelacionalos e sacar conclusións. .

6. Fluidez informacional. Accesibilidade da información

Vivimos nunha sociedade na que a información é a principal moeda de cambio para formar parte da mesma, da economía e da globalización tecnolóxica.

Para formar parte desta sociedade son precisas varias premisas:

Enfrontarse á información de forma crítica. (saber cal é a información importante e fiable)

Implica novas formas de comunicarnos (suscitar interés, ser innovadores, claros e concisos)

Procesar toda a información vai depender do acceso as NTIC (as persoas que naceron nesta época teñen unha capacidade natural para acceder á información)

Empregar ferramentas axeitadas (ferramentas para investigación da realidade, medios electrónicos ou impresos, software, saber como almacenar a información, ferramentas para producir novas informacións,...)

Durante os anos 90 o uso cada vez máis estendido dos ordenadores converteu os medios informativos convencionais (radio, prensa, TV) nun conxunto de servizos dixitais sustentados na facilidade de acceso. Isto veuse en chamar “converxencia dixital”. As novas xeracións comezan a ter un acceso crecente a todo tipo de dispositivos dixitais como telefonía móbil, cámaras dixitais, reprodutores de música,..., que poden conectarse en redes con ou sen fíos para almacenar, compartir e transmitir todo tipo de información. A partir dese momento éntrase na “pos-converxencia dixital”.

Todos estes documentos dixitalizados(sons, imaxes, textos, etc) constitúen a esencia do hipertexto:

Aparece un novo camiño rompendo a linealidade dos soportes tradicionais.Aparece un novo xeito de organizar a información.Abre as posibilidades de novas leturas (distinto grao de profundidade).Abre a posibilidade de interactuarPosibilita os enlaces dun elemento con outro de calquera tipo.A información é accesible desde calquera dispositivo conectado a unha rede

Facilitar o aprendizaxe na sociedade da información

Para desenvolver un programa de fluidez informacional é necesario educar para acceder á información. Hai tres necesidades que solventar:

Alfabetización informacional (como, donde, por que buscar información, como usala, avaliala)Alfabetización telemática (manexo das NTIC)Desenvolver o pensamento crítico ante a grande cantidade de información.

O maior inconveniente para convivir nesta sociedade da información é que o PC e a conexión a Internet son os eixes vertebradores desa convivencia. Deste xeito a posibilidade de que un individuo adquira fluidez informacional desde a súa casa diminúe a medida que os ingresos se reducen.

É importante que este aspecto sexa abordado polos gobernos dos distintos países, incorporando as TIC na educación e mellorando e abaratando os accesos á rede da maior parte da poboación.