X U Â N 2 0 1 240 N H Â M T H Ì N

MINH ĐỨC

1.“Kính thưa cậu mợ, conbất hiếu Nguyễn PhươngHùng trở về nước sau

hơn 36 năm tha hương biệt xứ.Ngày cậu mất thì chưa có quanhệ ngoại giao và chưa cóphương tiện đi về. Ngày mợ mấtthì than ôi “vì cái cộng đồng bátnháo hải ngoại” con đã tâmnguyện không trở về khi nào đấtnước còn Cộng sản. Thưa cậumợ, nếu không có một cơ duyênđầy ngẫu nhiên có lẽ con sẽ suốtđời bị mù mắt vì “thiên đườngcộng đồng hải ngoại”. Những gìcon được “học hỏi” tại hải ngoạichỉ là những viên thuốc chốngcộng “bọc đường” của một thiểusố người muốn khuynh loát đờisống bà con hải ngoại cho mộtchủ nghĩa quốc gia. Nhưng hômnay dù sao con cũng đã mãnnguyện được sáng mắt và nhìnđược 2 ngôi mộ thân yêu củacậu mợ bên cạnh nhau. Cám ơncác em con đã thay anh để chutoàn chữ hiếu. Con xin cậu mợcó linh thiêng phù hộ cho consáng suốt và can đảm để vượtqua khoảng thời gian còn lại.Người ta nói với con “thiênđường mù Cộng sản” nhưngthực tế con đã bị mù trong 36năm tại “thiên đường dân chủBolsa”. Đất nước sau ngày30.4.1975 có thể tệ vì hậu quảchiến tranh, nhưng 5, 10 nămsau đó chắc không tệ và ngàynay bằng chứng con đã thấy rấtnhiều thay đổi. Con chỉ vì 2 chữquốc gia cực đoan mà khôngnghe lời khuyên của nhữngthằng bạn con từng về ViệtNam nhiều lần. Nếu trong cõivô hình cậu mợ có biết đượcngày hôm nay con đã trở về,chắc cậu mợ cũng hài lòng vàtha thứ tội bất hiếu. Con kínhcẩn vái lạy vong linh cậu mợ”.

Trên đây là nguyên văn bàikhấn của nhà báo NguyễnPhương Hùng trong ngày giỗbố mẹ (24.9.2011), khi ông vềLong Khánh, Đồng Nai đểthắp nhang trên bàn thờ vàthăm mộ song thân sau 36năm xa Tổ quốc.

57 năm trước, cậu bé 8 tuổiNguyễn Phương Hùng theogia đình rời Hà Nội di cư vàoSài Gòn. Rồi năm 1975, mộtlần nữa ông di cư qua Mỹ, làmnghề báo ở phố Bolsa (LittleSaigon) thuộc Quận Cam,California, nơi được mệnhdanh là “trung tâm chính trịcủa người Việt tị nạn”. Để rồi,ở đó, như ông nói “tôi lao mìnhvào những tổ chức đấu tranh,tung tiền qua cửa sổ, chốngnhững người Cộng sản một cách

cực đoan”. Sự cực đoan có thểthấy qua một hành động rấtnhỏ, theo lời ông là dù trongthâm tâm rất thích nhạc TrịnhCông Sơn, nhưng bề ngoài“Tôi tỏ ra dị ứng với nhạc Trịnh,luôn chống đối các ca sĩ từ trongnước sang Mỹ biểu diễn”…Đỉnh điểm của sự cực đoan ấylà ông từng “thề” sẽ không vềlại Tổ quốc khi còn nhữngngười Việt cộng, dù đó là nơichôn nhau cắt rốn và ấp ủ cảcốt nhục của song thân...

2.Phải đến 36 năm sau,nhờ cơ duyên mà ôngmới có dịp “sáng mắt”,

khi được mời và quyết định vềViệt Nam dự hội thảo "Bảotồn bản sắc văn hóa Việt Namvà giữ gìn tiếng Việt" do Ủyban Nhà nước về người ViệtNam ở nước ngoài - Bộ Ngoạigiao tổ chức (trung tuầntháng 9.2011 - Hà Nội).

Chuyến đi chỉ hơn 1tuần, nhưng ông kể đã 7lần rơi nước mắt trên đấttrời quê hương. “Khi nữtiếp viên hàng không VNloan báo máy bay đang đivào không phận Việt Nam,tự nhiên lòng nao nao vàxao xuyến, tôi cố gắng nénsự xúc động bằng cách cứđịnh thần nhìn lên trầnkhoang phi cơ. Nhưng nướcmắt lại chảy dài từ khinào…”. Đó là lần khócđầu tiên. Để rồi sau đó,

khi lấy hành lý và chuẩn bị lênxe từ sân bay Nội Bài về HàNội, ký ức tuổi thơ ùa về vớicăn nhà đầu đường TrịnhHoài Đức, phố Hàng Đẫy,những lần theo cậu út nhảy xeđiện lên ô Cầu Giấy, cắp sáchđến Trường Lý Thường Kiệt,ăn cháo lòng buổi sáng mùađông, rồi chùa Một Cột, sânbanh Septo… lần lượt hiện ra,khiến ông “nước mắt cứ tựnhiên trào ra”.

Những lần khác ông khóc làkhi vào chùa cổ Tây Phương“thắp nhang vái Phật, dù rằngtôi là một người Công giáo”;khi trên tàu thăm vịnh HạLong, bỗng thấy “Quê hươnglà một thứ tình cảm khônghương vị, không thấy, khôngnghe nhưng như là một lời mờigọi quá thiết tha”; khi đặt chânđến phi trường Tân Sơn Nhất,“Nơi mà 36 năm trước tôi đã

giã từ để "Bao nhiêu năm rồicòn mãi ra đi". Tôi khóc vì “TânSơn Nhất giờ quá khác xưa, đãrộng lớn, sang trọng và đẹp hơnso với một số phi trường ngoạiquốc khác như Edmonton,Vancouver, Alberta… mà tôi códịp đi qua”; khi trở về LongKhánh thăm mộ bố mẹ và “cólẽ đây là trận khóc dài nhất củađứa con bất hiếu”. Và ông cũngkhóc khi nghĩ đến buổi chiatay để về lại Mỹ…

Nhiều người nói , kẻ xa quêlâu ngày quay về, có khóc cũnglà thường tình. Cũng có ngườikhi hay chuyện ông khóc, bảorằng đó là “nước mắt giảohoạt”. Còn tôi, tôi tin nướcmắt của một người trướcngưỡng “thất thập cổ lai hy”như ông chứa đựng cả nỗi nhớquê hương, sự thức dậy củatâm thức con dân Việt và cảnỗi ân hận về “lý tưởng hão

huyền” suốt mấy chụcnăm qua nay tỉnh ngộ khiđối diện thực tế. Đi từ ThịNghè qua ngã tư HàngXanh ra xa lộ trực chỉLong Khánh, qua ThủĐức, Biên Hòa, TrảngBom, Bàu Cá, Dầu Giây,Suối Tre… rồi ngược trởlại Sài Gòn trưa chủ nhật25.9.2011, ông không chỉ“thấy tất cả đều mới lạ”, mà“Điều ngạc nhiên suốt dọcđường là nhà thờ, chùachiền đều được trùng tu, mởlớn hoặc mới xây. Không có

tự do tôn giáo sao lại cho xâynhư thế?”. Câu hỏi ông đặt ra,cũng chính là câu trả lời chẳngchỉ cho riêng ông.

3.Ông kể người làm ôngsuy nghĩ và thay đổi tưtưởng nhiều nhất là cựu

Tổng lãnh sự Việt Nam tại SanFrancisco Lê Quốc Hùng. Quatiếp xúc và phỏng vấn ôngHùng, “tôi mới thấy những ngườiCộng sản hôm nay quả thật hiểubiết, trí thức, năng động…”. Dùvậy, ông vẫn tự nhủ “Có lẽ ôngHùng là một nhà ngoại giao đượchuấn luyện chuyên nghiệp”. Chođến khi về Việt Nam, “tôi đãgặp những người trẻ (không phảidân ngoại giao) nhưng vẫn cócung cách như vậy” thì ông thựcsự bị thuyết phục và “Phải nóichuyến đi vừa qua đã thay đổinhận thức của tôi 180 độ. Nhữnggì mình hiểu về Việt Nam quanhững thông tin mạng điện tử,qua chủ quan của người thuyếtgiảng, qua cảm tính của nhữngngười bất mãn đã hoàn toàn sailạc. Việt Nam ngày nay quả thậthoàn toàn lột xác, phát triển trênnền tự do và dân chủ với bản sắcriêng. Tôi cảm thấy hãnh diện vìnhững gì đổi thay hôm nay trênquê hương”.

Không chỉ thay đổi cái nhìnmà ông còn mong muốn “đónggóp chút gì cho đất nước”.Nhưng xem ra tâm nguyện ấycũng không dễ thực hiện. Vừatrở về Mỹ, ông gặp ngay phảnứng của những người gọi ônglà “Việt gian”, “tay sai củaCộng sản”… Họ tổ chức biểutình ầm ĩ ngay trước tòa soạnbáo nơi ông làm việc, khiếncông việc của ông gặp nhiềukhó khăn. Nhưng ông trấntĩnh: “Tôi đã chủ tâm đi tìmmột con đường mới và phươngthức mới hơn để bày tỏ lòng yêuquê hương và góp sức xây dựngđất nước. Tôi không tranh cãikhi những người chống tôi cònquá cực đoan và thiển cận…”,và: “Thời gian sẽ là câu trả lời.Tại sao người Mỹ họ còn ngồiđược với chính quyền Việt Namhiện nay mà chúng ta cùng mộthuyết thống đồng bào, cùng ngônngữ, phong tục, tập quán lạikhông thể ngồi lại với nhau?”.

Hỏi ông có lời nhắn gửi nàocho bà con người Việt trongcộng đồng nơi ông sinh sống,ông bảo “chỉ muốn một lời ngắngọn cho những ai chưa về ViệtNam vì bất cứ lý do gì hãy về đểmắt thấy, tai nghe, dù một lầncho biết”. Phần mình, ôngđoan chắc: “Nếu có dịp, tôi sẽvề lần nữa và nhiều lần nữa”…

M.Đ

Một người ở phố Bolsa✒

Ông Nguyễn Phương Hùng (bìa trái) trong đoàn nhà báo hải ngoại thăm Báo Thanh NiênẢNH: DIỆP ĐỨC MINH

Tại sao người Mỹ họ còn ngồi được với chínhquyền Việt Nam hiện nay

mà chúng ta cùng một huyết thống đồng bào,cùng ngôn ngữ, phong tục,

tập quán lại không thể ngồi lại với nhau?NGUYỄN PHƯƠNG HÙNG

“

”