GAIA: TKNIKA • ESPERIENTZIA: IHINTZA ALDIZKARIA .... hh.pdf · aurkibidea 8 gaia TKNIKA Lanbide...

hhGAIA: TKNIKA • ESPERIENTZIA: IHINTZA ALDIZKARIA • EKARPENAK:BUSTURIALDEKO ESKOLA TXIKIAK ETA ARTAZIAK • GALDEIDAZUE: IÑAKI EIZMENDI • EKAINBERRI • ATZEKO ATETIK: TERESA LOPEZ DE MUNAIN

142hik hasi4 EURO • 2009KO AZAROA EUSKAL HEZIKETARAKO ALDIZKARIA

Itziar PlazaolaGenevako (Suitza) hizkuntza ikerlaria

ELKARRIZKETA

aurkibidea8gaia

TKNIKALanbide heziketaren helburua, ikasleak gizartean etaenpresetan eskaerarik handiena eta etorkizunik oparoenaduten lanpostuetara iristeko prestatzea da. Eta horretandihardu Tnikak, bere alorretik, berrikuntzaren bidetik.

15elkarrizketa

ITZIAR PLAZAOLAGenevako (Suitza) Hezkuntza Zientzien Fakultatean ari dahizkuntza ikerketa lanetan. 1985ean joan zen hara tesia egiteraeta han geratu zen lanean. Aurtengo udan, Hik Hasi UdakoTopaketetan aritu da hainbat aurkezpen egiten.

Argitaratzailea: XANGORINErrekalde hiribidea, 59. Aguila eraikina, 1. solairua. 20018 DONOSTIA GIPUZKOA. Tel: 943/ 371 408 ; www.hikhasi.com; Posta Elektronikoa:[email protected]; Lege Gordailua: SS-1001/95. ISSN: 1135-4690. Erredakzioa: Joxe Mari Auzmendi,Ainhoa Azpiroz, Izaskun Beraza eta Arantxa Urbe. Erredakzio batzordea: NereaAgirre, Miren Guilló, Mari Karmen Irastorza, Pello Jauregi,Aritz Larreta, Josi Oiarbide, Maite Saenz, Xabier Sarasua. Aholkulkariak: Nerea Alzola,Abel Ariznabarreta, Felix Basurko, Be-goña Bilbao,Mariam Bilbatua, Aines Dufau,Luis Mari Elizalde,Lore Erriondo,Gurutze Ezkurdia,Idoia Fernandez,Xabier Isasi,Irene Lopez-Goñi,Izaskun Madariaga,Karmele Perez Urraza,Amaia Vazquez,Lontxo Oihartzabal,Fito Rodriguez eta Matilde Sainz. Administrazioa:Arantxa Goiburu. Diseinua:TRAM•Graf!k. Maketazioa: Xangorin. Inprimategia:ANtzA S.A.L. Azalekoirudia:Hik Hasi. Hezkuntza,Unibertsitate eta Ikerketa Sailak onetsia (2009-10-21). Kopurua:3.600 ale.

hik hasiko artikuluez edonon eta edonoiz balia zaitezke. Kasu horietan iturria aipatzea eskertuko genizuke. hik hasik ez ditu beregain hartzen bertan plazaratutako iritziak ezta bat etorri ere derrigorki haiekin.

5 editoriala

6 kronika

8 gaiaTKNIKALANBIDE HEZIKETARAKO BERRIKUNTZA ZENTROA

16 elkarrizketaITZIAR PLAZAOLA

24 esperientziakIhintza aldizkari digitala. Usurbilgo ikastola.

26 ekarpenakBusturialdeko eskola txikiak

28 ekarpenakARTAZIAK arte hezkuntzako taldea

32 galdeidazueFamiliak euskararen transmisioan. Zer egin daiteke gurasoek eta irakas-leek norabide berean jardun dezaten?Iñaki Eizmendi

35 berriak

40 nora joango gara?EKAINBERRI

42 Atzeko atetikTeresa Lopez de Munain

www.hikhasi.com

Euskarak merezi du,hezitzaileentzat ona da eta HIK HASIk behar du.

hik hasiren harpidedun izan nahi dut, urtean 10 ale eta atera daitezkeen ale bereziak etxean jasoz

Izena 1. Deitura

Telefonoa

Posta Kodea

2. Deitura

Helbidea

Herria Herrialdea

Lantokiaren herriaLantokia

IFZ-NAN

Entitatea Sukurtsala K.D. Zenbakia

Sinadura

hik hasi Euskal heziketarako aldizkariaErrekalde hiribidea, 59 Aguila eraikina, 1. solairua

20018 DONOSTIA. GIPUZKOA Tel: 943/37 14 08 Faxa: 943/37 21 54

HARPIDETZA SARIAK (BEZ barne) 50 euro

Prezio horren barruan 10 aldizkari, ale monografikoaketa Euskal Herriko baliabidepedagogikoen gida.Horrez gain, prezio bereziakUdako Topaketetan etaargitararatzen ditugungainontzeko materialetan

hik hasik zure parte-hartzeaezinbestekoa du,harpide zaitez!50 euro urtean

Posta elektronikoa

Harpidetu eta

HIK HASI egitasmoa

bermatu

142. zenbakia. 2009ko azaroa • hik hasi • 5

e d i t o r i a l aa z a r o a

IInnddaarrrreeaann ddaa jjaaddaa KKaattaakkuunniiaakkoo HHeezzkkuunnttzzaa LLeeggeeaa

Kataluniako Hezkuntza Legea(KHL) indarrean sartu zen joan denirailean. Aurretik, uztailaren 1ean, Ka-taluniako parlamentuak UnibertsitatezKanpoko Hezkuntza Sistema katalanaerregulatuko duen araua onartu zuen.

Arau horrek, beste berrikuntzenartean, ikastetxeei autonomi pedago-giko zabalagoa eta zuzendariei ahal-men handiagoa eskaintzen die; ikasleetorkinen banaketa zuzenagoa hitze-maten du sare publikoaren eta dirupublikoarekin finantzatutako sare pri-batuaren artean; irakasle talde propioaeratzen du; eta ikastetxe kontzertatuta-ko eta ikastetxe publikoetako irakasle-en soldatak berdintzen ditu.

Bestalde, erregimen linguistikoakKHLren tituluetako bat bereganatzendu. Bertan, katalana Hezkuntza Siste-mako eskolako hizkuntza dela xeda-tzen du, eta ikasleek derrigorrezko hez-kuntzaren amaieran katalana eta gaz-telania guztiz menderatu behar dituz-tela. Neurri horiek PPk eta Ciutadans-ek soilik kritikatu dituzte, gainera.

narrizko Akordioa. Hura ere, jendar-teko eta hezkuntzako hainbat kidekbabestu zuten.

Hala ere, eta aitortu behar da, akor-dio horrek nekez lortu du bidean aurre-ra egitea.

Aztertu beharko genuke, hezkun-tza munduan egiten diren hausnarke-tetan eta eztabaidetan zenbaterainoegiten diren herritar ikuspuntutik etahezkuntza jendarte kohesionatu, bate-ragile eta juxtua lortzeko tresna gisaikusiz, eta noraino egiten diren norbe-rak mementuko interesei eta bere zil-borrari begira.

Euskal Herrian hezkuntzaren gai-nean burutu gabeko eztabaida zabalaeta irekia dugu egiteko. Hezkuntza jen-dartea hobetzeko bitarteko baliotsuaeta ezinbestekoa dela sinestuz lehenik,eta norberak bere jarrerekin bidehorretan zertan laguntzen duen, edooztopatzen duen, aztertuz.

Bartzelonan entzun genuen: “Bes-telako mundua posible da, bestelakohezkuntza beharrezkoa da!”

KHL zortzi urteko epean zabaldukoda eta epe hori igarotakoan, hezkun-tzan egiten den inbertsioa BPGren % 6izan beharko du.

Lege horren aurrekaria, 2005ekootsailean kataluniako jendarteko hain-bat kidek Bartzelonan, HezkuntzarakoForo Sozialean, aurkeztutako manifes-tua izan zen. Dokumentu hartan jaso-tako ideia bat izan da jendarteko hain-bat eragileren artean lortutako akor-dioa lege bilakatu bitartean egindakoibilbidean erreferentzia: hezkuntza es-kubide unibertsala eta ondare publi-koa dela, hain zuzen.

Era berean, aitortu eta aldarrikatuzuten Hezkuntza Sistemaren hobe-kuntzan jendarte eragile guztien inpli-kazioa beharrezkoa dela.

Hortik aurrera, Kataluniako Hez-kuntza Sistema interes publikoko ere-du gisa hartzeak bidean aurkitutakooztopoak gainditzen, eta ez dira gutxiizan!, lagundu du.

Garai bertsukoa da Euskal Herrianjorratu zen Euskal Hezkuntzarako Oi-

Legeak berrikuntza nabarmenakezartzen ditu orain artekohezkuntza antolakuntzan. Besteak beste, katalana ezartzendu eskolako hizkuntza gisa.

6 • hik hasi • 142. zenbakia. 2009ko azaroa

Hego Euskal Herrian,

ikasturte honetan bertan, Lehen

Hezkuntzako 5. mailako ikasle

bakoitzak ordenagailu bat izango

du ikastetxean. Horixe da Eskola

2.0 programak egingo duena.

Hainbat esparrutan, kezka

sortzen ari da irakasleen

prestakuntza falta, baita Eskola

2.0 izeneko programak

irakasleek duten «lan zama»

handitu baino ez duela egingo

pentsatzen da, prestakuntzarako

ordezkapenak ez baitira jarriko.

Eskola 2.0 programa

ikastetxeetan ezartzeko baliabide

bakarrak agindutako

ordenagailuak omen dira.

kronika

Nafarroako Gobernuko CDN etaUPNren arteko akordioa hautsi ostean,Alberto Catalanek hartu zuen CarlosPerez-Nievasek utzitako Hezkuntzakontseilari kargua. Kargua hartu berri-tan «Nafarroako Gobernuak, euskarasustatzeko, Jaurlaritzarekin laneanjarraituko du», azaldu zuen. NafarroakoParlamentuko Hezkuntza Batzordeanegin zuen bere lehen agerraldia Catala-nek, eta Carlos Perez-Nievas Hezkun-tza kontseilari ohiaren ildo «beretik»jarraituko duela jakinarazi zuen.

Joan den uztailaren 3an, EuskoJaurlaritzaren eta Nafarroako Gober-nuaren arteko harreman protokoloasinatu zuten, eta akordio hori garatzenjarraitzeko asmoa duela onartu zuen

kontseilari berriak. Catalanen arabera,

“bi gobernuek euskara babesteko bo-

rondatea azaldu dute hitzarmenean”.

Hala ere, kontseilariaren ustez, badira

ezberdintasunak: “Nafarroan euskarak

duen egoera, gainontzeko lurraldeeta-

koarekin alderatuz gero, ezberdina

da”. “Nafarroako gune batzuetan eus-

karaz eta gaztelania hitz egiten dituzte;

beste batzuetan, berriz, gaztelaniaz

hitz egiten dute, eta, euskararen alde

egin beharrean, ingelesaren alde egi-

ten ari dira”, azaldu zuen.

Nafarroa Oinez arrakastatsuaBestalde, joan den urriaren 18an,

eguraldi paregabearen laguntzaz, arra-

kasta itzela izan zuen Txikiak Handi

lelopean, Etxarri Aranazko Andra Mari

ikastolak antolatutako Nafarroa Oinez

2009 festak.

Aurten gutxitutako hizkuntzak di-

tuzten Europako hainbat herrialdetako

gonbidatuak izan dira Nafarroa Oine-

zen: Aragoi, Katalunia, Bretaina, Gales

eta Okzitania. Txikiak Handi izeneko

gunean Aragoi, Okzitania eta Herrialde

Katalanetako artisten emanaldiak ikusi

ahal izan ziren.

Nafarroako Hezkuntza

kontseilari kargua hartu

du Alberto Catalanek

Berria


Bi urteko gure alaba "basatiaren" zorionaikusita, pentsatzen dut zibilizatzen den neurrianjasoko dituen beldurrek orain den bezain alaiaizatea eragotziko diotela. Eta pena da.

Jasone Osoro

Datorren urterako, hots,

2010erako, DBHrako,

Batxilergorako eta Lanbide

Heziketarako 451 lanpostuko

eskaintza publikoa egingo duela

jakinarazi du Eusko

Jaurlaritzako Hezkuntza,

Unibertsitate eta Ikerketa Sailak.

Hezkuntza Sailaren arabera,

sektoreko sindikatuekin hitz egin

ostean, azkenean, CCOO eta UGT

sindikatuekin adostu du

eskaintza. Bien bitartean, ELA,

LAB eta EILAS sindikatuek;

hau da, gehiengo sindikalak,

sektorearen egoera kontuan

hartuta Hezkuntza Sailak

egindako eskaintza nahikoa ez

dela salatu dute. Eskainiko diren

lanpostu horietatik %20k ez

dute ezinbesteko baldintza

betetzen, 2. hizkuntza

eskakizuna.

Ipar Euskal Herrirako

euskararen ofizialtasuna

eskatu dute Baionan

Milaka lagun bildu ziren joan denurriaren 24an Baionan. Deiadar mobili-zazioak Euskara, hizkuntza ofiziala!lelopean antolatutako manifestazioanIpar Euskal Herrirako euskararen ofi-zialtasuna eta hizkuntza gutxituen al-deko legea garatzeko eskatu zuten.

Ipar eta Hego Euskal Herriko eragi-le askok egin zuten bat aldarrikapena-rekin, horien artean Seaska, Biga Baieta Euskal Hazia biltzen dituen Hiru Sa-reta hezkuntza elkarteak.

Frantsesa hizkuntza ofizial bakarradelako, Parisen jarrera kritikatu du HiruSaretak. Seaskak (ikastolen elkartea),Biga Baik (hezkuntza publikoko ereduelebiduneko gurasoen elkartea) etaEuskal Haziakek (eskola kristauen sa-

rea), Hiru Saretan bat eginda, Frantzia-

ko Gobernuak euskararekiko duen

jarrera salatu dute.

Frantziako Gobernuak hizkuntza

gutxituen gaineko lege proiektua ira-

garri zuen, eta hitza betetzeko eskatu

diote, besteak beste.

Gameze-Zihigako eskolaren itxieraBestalde, EHBE Euskal Herriak

Bere Eskola herri mugimenduak, Zu-

beroako Gameze-Zihigako eskola txi-

kiaren itxiera salatu du. EHBEren ara-

bera, “iaz Paueko Hezkuntza Ikuskari-

tzak 25 irakasle lanpostu kentzea era-

baki zuen, horietako bat Gameze-Ziga-

ko eskola txikian zegoen lanpostu ba-

karra. Hori dela eta eskolako ateak ixte-

ko agindua jaso dute”. Ondorioz, esko-

la horretan zeuden 6 ikasleek egunero

autobusez joan behar dute beste eskola

batera.

EHBEk erabakiak sortutako egoera

salatu du: “Zuberoa desertifikazio ego-

era larrian dago, geroz eta gutxiago dira

bertan ogibidea aurkitzen ez dutenak.

Badira bertan Zuberoa bizi dadin egini-

ko proposamenak eta lanak, baina ho-

rrelako erabakiek kinka larrian uzten

dute Euskal Herriko lurralde hori”.

G A I A

8 • hik hasi • 142 zenbakia. 2009ko azaroa

TknikaLanbide Heziketarako Berrikuntza Zentroa

Lanbide Heziketa Euskal Herrian

Lanbide Heziketak garrantzia duEuskal Herrian. Gaur egun, asko ari daaurreratzen eta aldatzen. Egokitze etagaratze horretan, sistema hobetzekobide nagusia hau litzatekeela uste da:Lanbide Heziketa, bai hasierakoa bailanean ari direnei zuzendutakoa, modubateratuan antolatzea, helburu komu-nekin, lanbide erreferente berarekin.Gure enpresetan eta administrazioetanzein profesional behar ditugun antze-manda antolatzea ezinbestekoa da.

Ekonomiaren garapenak daramanabiadura eta forma aldaketa direla-eta,gaur egun, lanbide gaitasunak malgua-goak izan behar direla uste da. Irakas-kuntza formala, ez-formala eta infor-mala kontuan hartzea eta egiaztatzea;motibatzea, kalitatea hobetzea, lan be-harrei gehiago lotzea eta abar.

Helburu orokorrakLanbide Heziketako eta Etengabe-

ko Ikaskuntzako Sistemaren helbu-ruen artean hauek egongo lirateke:

- Hasierako Lanbide Heziketakoikasleek gaitasun maila egokia lortzea.

- Biztanleria aktiboaren lanbide-gaitasuna hobetzea, etengabeko eta la-nerako Lanbide Heziketako onuradu-nak gehituz.

- Herritarren etengabeko ikaskun-tza sustatuz, gurea, Ikaskuntzaren He-rria bihurtzea.

Epe motzerako helburu estrate-gikoak

Nagusiki hauek lirateke:- Hezkuntza Sistemaren emaitzarik

onenak lortzea lan-munduratzean etaaurrerapen akademikoan .

- Hasierako eta etengabeko Lanbi-de Heziketaren eskaintzaren errendi-mendua nabarmen hobetzea.

- Irakasleen prestakuntza sustatzea,konpetentzien kudeaketa ongi bidera-tuz.

- Ikastetxeetako kudeaketaren kali-tateari eta erabakitzeko ahalmenari,eta, langileen egonkortasunari bultza-da ematea.

- Jendea Lanbide Heziketan etaEtengabeko Prestakuntza Sistemantxerta dadin, erraztuko duen informa-zioa, bitartekaritza eta aholkularitzaeraginkorrak sortzea.

- Berrikuntzaren aldeko apustu ar-gia egitea.

Zer baliotan oinarritu?Landu beharreko balioak edo prin-

tzipioak honokoak izango lirateke:- Konfiantzan eta empowerment -ean

oinarritutako gidaritza partekatuak.- Elkarlanean, argi jokatzean eta

errespetuan oinarritutako harremanak.- Taldean eta metodologia berritzai-

lekin garatutako ikaskuntza prakti-koak.

G

Lanbide Heziketa enprese-tatik oso gertu egon da beresorreratik. Horregatik,denbo-raren poderioz, praktikak era-kutsitako bideari jarraituz,administrazioak, ikastetxeeketa gizarte eragileek adosta-sunera iritsi behar izan duteikasketa esparru hori ahaliketa ongien gara dadin.

Azken urte hauetan, Erren-teria-Oreretan (Gipuzkoa) ko-katuta dagoen TKNIKA Lanbi-de Heziketako BerrikuntzaZentroa bide berriak jorratzenari da. Hara joan gara egitenari direna ezagutzeko asmoz.



Antolaketa

Lanbide HeziketaHego Euskal Herriko antolaketa

Goi

Mai

lako

Hez

kunt

zaBi

garr

en H

ezku

ntza

Oina

rriz

koa

DBH

4.a

3.a

2.a

1.a

DBHko Graduatu titulua

Borondatezkomoduluak

Modulu profesional

eta orokorrak L.H

.P.

Lanbideprestakuntza

Teknikari titulua Teknikari titulua Teknikari titulua

LHko Erdi MailakoPrestakuntza

zikloak

Arte Plastikoetako eta Diseinuko Erdi Mailako

Gradua

Erdi MailakoKirol Teknikaria

- Zientziak etaTeknologia

- Giza Zientziaketa GizarteZerbitzuak

- Arteak

2.a

Batx

ilerg

oa

1.a

Gradukoikasketak

LHko Goi MailakoPrestakuntza

Zikloak

ArtePlastikoetakoeta DiseinukoGoi Mailako

Gradua

Goi Mailako Kirol

Teknikaria

Batxiler titulua

Gradu titulua Goi MailakoTeknikari titulua

Goi MailakoTeknikari titulua

Goi MailakoTeknikari titulua

Graduondokoikasketak

Doktoretzaikasketak

Master titulua

Doktore titulua

- Musika

- Dantza

- ArteDramatikoa

- ArtePlastikoak

eta Diseinua

Goi Mailako titulua

Unib

erts

itat

eko

irak

asku

ntza

Goi M

aila

ko Ir

akas

kunt

zak

Hizk

untz

en Ir

akas

kunt

zak

Mus

ika

eta

Dant

zako

Irak

asku

ntza

Pro

fesi

onal

a

Hel

duen

Hez

kunt

zaLanbidetitulua

6 ik

astu

rte

- Mailaaurreratua

- Erdi Maila

- OinarrizkoMaila

Sarbide-probaDiagnosi-proba

Sarbide baldintzatuaSarbide zuzena


G A I A TKNIKALanbide Heziketarako Berrikuntza

Tknika zentroaren funtzioaren be-rri eman digute Jose Luis FernandezMaurek, Samuel Triguerok eta Jon La-bakak. Haien esanetan: “berrikuntzabat sortzen den unetik, enpresetaraLanbide Heziketako ikastetxearen bi-dez iristen den arteko epea murriztu da-din lortzea da Tknikaren funtzio nagu-sia”. Orain arte epe hori luzea, “oso lu-zea” izan da. “Azken batean, berrikun-tzak, oraindik berrikuntza izaten jarrai-tu behar du eskolara iristen denean. Ezdaitezela hamar urte pasa ikasleei azal-tzerako. Horixe litzateke Tknikaren la-netako bat”, azaldu digute.

Lanbide Heziketa Zentroek betiizan dute ezaugarri zehatz bat: oso lotu-ta egon dira beren ingurura eta ingu-ruan dituzten enpresetara. Ez da berriaLanbide Heziketako ikastetxe bat alda-meneko enpresarekin lanean ari dela,edo proiektu bat garatzen dabilela esa-tea. Horrek esan nahi du, jatorrizko be-ren lana formazioa eskaintzea denarren, askotan ikastetxeak proiektuakgaratzen aritu direla, beren erara. Bainaune batean jauzia eman nahi izan zen,jakinmin horri erantzuna emateko u-rratsa eman eta hortik sortu zen TknikaLanbide Heziketarako BerrikuntzaZentroa.

Norabide horretan, Tknikaren lana“ikastetxeak berrikuntza proiektuetankoordinatzea” izango litzateke. “Esate-rako Lanbide Heziketako ikastetxe ba-tek, enpresa batekin duen harremana-ren bitartez, berrikuntza bat sortu duela

ikusten duenean, proiektua aurkeztudezake Tknikan. Hemen proiektu horibaloratu egiten da. Berrikuntza proiek-tua dela iruditzen bazaigu aurrera egin-go du. Hala iruditzen ez baizaigu, be-rriz, bidean geratzen da”.

Hainbat arlotako proiektuak –tek-nologiakoak, e-learning mailakoak,ICT Informazioa eta Komunikazio Tek-nologien alorrekoak, prestakuntzaridagozkionak– aurkezten dituzte Lan-bide Heziketako ikastetxeetatik. “Lan-bide Heziketako ikastetxe guztiak bil-tzen dira Tknikan. Ikaslan (Ikastetxepublikoak), Hetel ( Ikastetxe konzerta-tuak) eta IZEA (Ikastetxe pribatuak).Guztiak koordinatzen ditu Tknikak.

Bi urteko lanketaBildutako lan horiek guztiak eba-

luatu egiten dituzte, eta ebaluazio ho-rren arabera egingo dute aurrera edo

TKNIKA Lanbide Heziketarako Berrikuntza Zentroa

Jose Luis Fernandez Maure, Samuel Triguero eta Jon Labaka.

Definizioz, lanbide heziketarenhelburua, ikasleak gizartean etaenpresetan eskaerarik handienaeta etorkizunik oparoena dutenlanpostuetara iristeko prestatzeada. Eta horretan dihardu Tknikak,bere alorretik, noski. Berrikuntza-ren bidetik. Duela lau urte,2005ean Eusko JaurlaritzakoSailburuordetzak ala erabakitasortu zen Tknika. Nolabait, Lan-bide Heziketak berrikuntza arloanaurrera pauso bat emateko beha-rra zuela iritzita. BerrikuntzaBizkaia, Araba eta GipuzkoakoLanbide Hezkuntzaren ardatz na-gusi bilakatzea da Errenteria-Oreretan (Gipuzkoa), garai batekoIES Zamalbide BHIaren instalazio-etan dagoen Tknika zentroan.


TKNIKA

atzera. Aurrera egiten duten lanekineman beharreko hurrengo urratsa“proiektuekin lan egitea da”, azaldudigute. “Lanbide Heziketako irakasletalde batek egingo du lan proiektuareninguruan”. Irakasle talde hori espeziali-tate jakin batekoa izaten da, proiektua-ri dagokion espezialitatekoa, eta biegunez aritzen dira Tknikan lanean.Gainerako egunak, Lanbide Heziketa-ko beren ikastetxeetan egiten dituztelaazaldu dute Tknikako kideek.

Irakasle talde espezializatu horrek,bat, bi edo hiru urte pasatuko dituproiektua lantzen. “Bada, agian, hiruurte iraun dezakeen baten bat, bainasaiatzen gara bi urteko epea betetzen”,esan digute. “Berrikuntza den memen-tutik, berrikuntza izaten jarrai dezan”,nabarmendu dute.

Bi urteren ostean, proiektuarekinamaitzen dutenean, materialak eta be-harrezkoak diren guztiak prestatzendituzte ondoren ikastetxera eramate-ko. Jarraian, Tknikan proiektua lantzenaritu diren irakasleek, gainerako ira-kasleak formatuko dituzte ikastetxean.“Beraz, Tknikan sortzen den materialazuzenean heltzen zaie ikasleei. Ikasleeiburuz ari garenean, lanbide heziketa-ko goi eta erdi mailako ikasleei buruzari gara, baina baita ere etengabeko ira-kaskuntzako ikasleei buruz edota lan-gabezian dauden ikasleei buruz edotaenpresetan ari diren langileei eta ikas-leei buruz. Horixe da, egiten dugun la-na, labur-labur esanda”. Azken batean,Tknikarentzat garrantzitsuena ikaste-txeentzako erramienta bat izatea da.

Proiektu motakLanbide Heziketako ikastetxeeta-

tik Tknikara ailegatzen diren proiek-tuak askotarikoak izaten dira. Azkenurteetan, Tknikaren datuen arabera,

makina erramintaren alorreko bostproiektu jorratu dira, soldadurako bi,automatizazioko beste bots, energiaberriztagarrien alorreko hiru proiektu,automozioko bat, arte grafikoetakobeste bat, telekomunikazioetako bi,eta ekintzailetasunaren inguruko bestebat. “Badira, era berean, gestioaren ku-deaketa lantzen duten proiektu batzukere. Kudeaketa eta berrikuntza uztar-tzen dituzte proiektuek; sarean lan egi-tea, esaterako”.

Eta formazioan, adibidez, orainproiektu eleanitza lantzen ari dira Tkni-kan. Eta Eleanitza esaten denean esannahi da, Lanbide Heziketako zenbaitikastetxek erabaki dutela eskolak inge-lesez, euskaraz eta gaztelaniaz ematea.Horretarako, irakasleak formatu behardira. Besteak beste, Tknikak ingelesaikasteko aukera eskaintzen die; kan-pora joateko, udan atzerrian egonal-diak egiteko… diru-laguntzak ere iza-ten dira.

Hori guztia garatzeko, baina, ez danahikoa ideia bat izatea. Azpiegiturahandia behar da, eta une honetan 25 la-gun ari dira Tknikan. “Hemen garran-tzia handia ematen zaio 25 lagun ho-

rien formakuntzari”, diote “Eta forma-kuntza, batez ere, berrikuntzaren ingu-rukoa izaten da”. Hori dela eta, Tknika-ko lan taldeak berrikuntzaren inguru-ko hainbat ikastaro jasotzen ditu urteanzehar. Baina ez hori bakarrik. Aurrera-go zabalago landuko den Berrikuntza-rako Kultura ezartzeko lanean ari diraTknikan. “Ez dadila bakarrik izan bineuronak txoke egin, eta ideia bat sor-tzea. Baizik eta kulturaren inguruanideiak errazago sortzen direla ohar-tzea”, adierazi du. “Gai horren ingu-ruan saiatzen ari gara, batez ere, zain-keta moduko zerbitzua izaten. Esannahi dut, bai enpresekin, bai teknolo-giako ikerkuntza zentruekin, hemen-go zein atzerriko unibertsitateekin…harremanetan egoten”.


G A I A Internet eta eskolaGero eta aukera gehiagoG A I A TKNIKA

Lanbide Heziketarako Berrikuntza

“Berrikuntzaren inguruan atzerrianzein saltsa dagoen ikustea. Horixe da,be-reziki nire eginbeharra”, azaldu diguMaurek. Nazioartean aliantzak sortzekolan egiten dabil Tknika. “Gure helburuanazioartean indarrean dauden berrikun-tza horien berri izatea da,eta berrikuntzahoriek gurean ere eragina izan dezatenlan egitea”. Azken batean,aliatuak topa-tzea da gure eginbeharra,eta aurten ehu-neko ehun ariko gara lan horretan.

Jendea hona etortzen denean, etaTknikaren aurkezpena ikusten dute-nean sistemarekin liluratuta geratzendira”, adierazi du. Nazioarteko progra-maren arduradunaren ustez, kanpotiketortzen direnak oso sistema indartsuadela ohartzen dira, eta konturatzen diraoso interesgarria izango litzatekeelaantzerako egiturak herri bakoitzeansortzea eta, nork daki, etorkizun hurbi-lean elkarlanerako guneak sortzea.“Horregatik, berrikuntzen transferen-tzien proiektu bat aurkeztu nahi duguEuropan. Hemendik sistemak transfe-ritu, baina, era berean, leku guztietanideia berriak sortzeko aukera eskainieta elkar trukerako laguntza eman”.

Tknikaren kontzeptua Lanbide He-ziketarako Berrikuntza Zentro bezala,berezia dela azaldu digute. Nazioarte-an ez dago horrelako erreferentziariketa bisita ugari jasotzen dituzte. “Orohar, bisitan etortzen direnak, oso gustu-ra joaten dira. Ideiak gustatu egitenzaizkie, harrituta joaten dira… Eta as-kok esaten digute gurea bezalako zen-tru bat izan nahi dutela euren herrialde-

etan. Eta horrek noski, aurrea egiten la-guntzen du”.

Nazioartean egon badaude uniber-tsitateak, ikerketa zentroak, teknologiazentroak… Agian proiektuen mailateknologiari dagozkionez edo patentekopuruari dagokionez, Tknika bainoindartsuagoak direnak. Ezberdintasu-na zein den azaldu digu Labakak: “He-rrialde horietan enpresa handiak iris-ten dira goi mailako teknologia zentrohorietara, baina ikastetxeak eta enpre-sa txikiak ez dira horra iristen, ezin di-tuzte berrikuntza horiek baliatu. Etahorixe da guk hemen egiten duguna,erdiko leku horretan aritzen da Tknika.Berrikuntza horiek, patente horiek,merkatura ailegatzen diren gauza be-rriak… antzematea da gure lana. On-doren, ahalik eta lasterren, enpresa txi-kietara eraman ahal izateko. Beti ere,Lanbide Heziketako ikastetxeen bi-dez”

Besteak beste, hori da beste herrial-deetatik izaten dituzten bisitei gusta-tzen zaiena, eta bereziki, hezkuntzako

jendeari. “Horixe da guk behar dugu-na”, esaten diete Tknikako arduradu-nei. “Tknika berrikuntza zentro bereziadela diogunean horregatik esaten du-gu, ez nazioartean horrelakoak ez dau-delako. Egon badaude, eta mordo bat.Baina ez zuzenean, gu bezala, LanbideHeziketari begira lanean ari direnak”,gaineratu dute.

Proiektu motakAipatu bezala, ikastetxeekin ezezik

enpresekin ere badu harremana Tkni-kak. Eta ez, soilik, nazioartean. “He-mengo enpresetatik ere bisita mordoajasotzen dugu”. Izan ere, Tknikan mar-txan daukaten lanerako sistema beranahiko berritzailea da. “Zenbait taile-rretan, esaterako, oso material garestiadago”, azaldu digute. “Material hori be-harrezkoa da irakasleak trebatzeko,baina garestia da oso. Nondik ateratzendugu material hori? Bada, batzuetanenpresekin negoziatzen aritzen gara”.Zenbaitetan enpresetatik ekarritakomateriala erabiltzen dute Tknikan. Etaondoren, trukean, Tknikak bere langi-leak trebatzeko lekua eskaintzen dieenpresei. “Batzuetan hona etorri etaikastaroak ematen dituzte bertan, bestezenbaitetan guk erabiltzen dugu en-presetako materiala”, azaldu du. “Egiaere bada enpresa horiek interes bereziadutela Tknikan beraien materialekinlan egiteko. Izan ere, ikastetxe ezberdi-netako irakasle mordoa pasatzen dahemendik eta material hori ikusi eta in-teresgarria iruditzen bazaie, gero,agian, euren eskoletara eraman nahiizango dute”, gaineratu du.

Nazioarteko programa


TKNIKA

Tknikan garatzen ari diren berri-kuntzaren kudeaketa ereduari buruzhitz egin digu Samuel Triguero Alvarezkudeaketa berritzeko arloko koordina-tzaileak. “Tknika martxan jarri zenetik,gure helburuetako bat berrikuntzarimesede egitea da. Beti ere, espezialita-te guztietako heziketa zentroei begira”,azaldu du. Baina nola egiten da hori?Beharrezkoa da eredu bat diseinatzeaeta gauzak egiteko modu bat ezartzea.

Eredu horren baitan bi atal bereiz-ten dituzte Tknikan: “Atal bat, errutine-kin edo lan egiteko dugun moduarekindago lotuta; esaterako, zaintzak egite-ko errutina batzuk dituzte ezarritaTknikan. Interesatzen zaien alor bakoi-tzean gertatzen ari denaren inguruanjakinaren gainean egotea beharrezkoadute, eta hori modu sistematikoan egi-tea ahalbidetzen dien prozesu bat duteezarrita. Era berean, Tknikan garatzendiren proiektuak aukeratzeko beste

Berrikuntzarako kultura

hainbat errutina dituzte ezarrita: zeinirizpide ditugun horiek aukeratzeko,nola baloratzen ditugun, zein fasetangaratzen den… Eta bestetik, barnekoerrutinak ere baditugu, edozein era-kundetan ohikoagoak diren proze-suak.

Bigarren atala, kulturari dagokionada: kultura, klima edo testuingurua dei-tzen diote horri. “Izan ere, guretzathainbat errutina izateak, soilik, ez dubermatzen emaitzak izango ditugunik.Izan ere, emaitza horiek, gehienetan,jendearen jarreren araberakoak izatenbaitira, konpromisoaren araberako-ak”, azaldu du Triguerok. “Tknikansaiatu gara testuinguru jakin batean be-rrikuntzak modu sistematikoan sortze-ko lagungarriak izan daitezkeen fakto-reak ikertzen eta identifikatzen”. Az-ken batean, galdera bati erantzutensaiatu dira: Nola sortu berrikuntzarakoklima edo testuinguru hori? Hainbat

faktore aztertu dituzte Tknikan eta ho-riei lotutako ekintza zehatzekin KulturaPlana deitu diotena osatu dute. “Ideiahoriek lantzen baditugu eta ekintza ho-riek guztiak burutzen baditugu, apur-ka-apurka, lehen aipatutako klima edotestuingurua lortuko dugu” dio.

Tknikatik sistema osoraBerrikuntzaren kultura horri lotuta,

Jon Labaka teknologien alorreko ardu-radunaren ustez, alde handia dago pro-zesu baten, sistemaren eta berrikuntzakulturaren artean: “Guk prozesu bat di-seinatu dezakegu proiektuen aukera-keta egiteko. Martxan dago eta munduosoak daki zer egin behar duen bereproiektuak aurrera egin ahal izateko.Baina horrek ez digu ziurtatuko,proiektu horiek berritzaileak, ausartaketa kalitatezkoak izango direnik… Hordago gauzak martxan jartzeko aukeraematen dizun prozesu baten eta berri-tzailea izateko aukera ematen dizun ja-rrera baten arteko ezberdintasuna”.

Hala ere, ez da erraza klima hori za-baltzea. Hasiera batean, Tknikako la-gunentzat dago pentsatua, baina, Tkni-kako langileek lanbide heziketakoikastetxeetako irakasleekin egiten dutelan hainbat proiektutan. Beraz, ikaste-txeetatik datozen irakasleak klima edotestuinguru horretan murgiltzen sai-tzen da Tknika. “Ondoren, irakasle ho-riei dagokie proiektuaren nondik nora-koekin batera, berrikuntzarako kulturahori ere ikastetxeko gainerako lankide-ei helaraztea”, diote.

Pentsatzeko eta ekiteko modu batideitzen zaio berrikuntzarako kultura.Hau da, erakunde baten funtzionamen-duan eta eraginkortasunean hobekun-tzat ekarriko dituzten ideiak eta aldake-tak sustatzeko, onartzeko eta bultzate-ko joera izango duten baloreak, etajarrerak sortzen, garatzen eta ezartzendituen pentsatzeko eta ekiteko modubat da. Nahiz eta modu horrek hausturaekarri tradiziozko beste zenbait molde-rekin. Horixe landu nahian dabiltzaTknikan,horixe bultzatu nahian.


G A I A Internet eta eskolaGero eta aukera gehiagoG A I A TKNIKA

Lanbide Heziketarako Berrikuntza

Ohikoa da, ekintzaile eta ekintzai-letasun kontzeptuak enpresari lotutaerabiltzea: hots, enpresa bat sortzenduen pertsonari edo bere kabuzproiektu bat abiatzen duen pertsonariekintzaile deitzea. Ez gara ekintzaileizango enpresa bat eratzeagatik soilik,eta ekintzaile izateko ez dugu zertanenpresa bat sortu behar. Hala ere, Lan-bide Heziketaren alorrean zenbait ikas-lek bide horri heltzea erabakitzen dute;dagoeneko martxan dagoen enpresabatera lanera joan beharrean, bere en-presa erabiltzen dute. Eta bide hori zail-tasunez beteta egoten denez, laguntzabehar izaten dute sarritan. Babes horieskaintzea du xede Urrats bat progra-mak.

Lanbide Heziketako Ikastetxeak,eta horietako ikasleak garrantzitsuakdira Tknikarentzat. Horregatik, lehenaipatutako proiektuak lantzeaz gain,Tknikak laguntza eskaintzen die Lanbi-de Heziketako ikasle ohiei beren en-presa proiektua garatzeko. Horrela,Hezkuntza, Unibertsitate eta IkerketaSaileko Lanbide Heziketako eta Eten-gabeko Ikaskuntzako Sailburuorde-tzak bultzatzen duen Urrats bat progra-ma koordinatzen du.

Urrats batDuela urte batzuk programa pilotu

gisa jarri zen martxan Urrats batproiek-tua. Labakaren hitzetan, lehenengo ur-teetan esperientzia gutxi eta zailtasunasko izan ziren. Besteak beste, ikaslebatek, ikasketak bukatu bezain laster,ez duelako enpresa bat sortu ahal izate-ko adina esperientzia. Orduan, ikaste-txeak proiektuak gauzatu ahal izatekobaliabideak jartzen hasi ziren. “Azkenbatean enpresa bat sortzerakoan gastubatzuk izaten dira: leku egoki bat, alo-kairua eta ordenagailuak, esaterako.Urtebetez ikastetxeak eskaintzen zienhori guztia. Baita aholkularitza ere, ira-kaslearen laguntza, harremanak…”

Horrela jaio zen Urrats bat progra-ma, eta hasieran bost ikastetxek jarri zu-ten martxan. Ondoren, 2005ean Tkni-ka sortu zenean, jauzi txiki bat emanzuen proiektuak. “Egun 40 ikastetxe di-ra Urrats bat proiektu horretan laneanari direnak”, azaldu digu.

Guztira, 130 enpresa dira ikasleekinbatera sortu direnak ibilbide horretan.

Ekintzailetasuna“Iaz azterketa bat egin zen horietatikguztietatik martxan zenbatek jarraitzenzuten ikusteko, eta 90etik gora daudeoraindik martxan. Datuak oso politakdira”.

Jarrera kontuaPrograma honek, Labakaren hitze-

tan, badu beste kutsu bat ere. “Gela ba-teko bi ikaslek enpresa bat sortzeakeragina du ez soilik bi pertsona horien-gan, baita inguruko jendearengan ere.Beti esan dugu ikasleek, ausardia etagauzak egiteko gogoa dutela, etaproiektu horrek, neurri batean lagunduegiten die”

Ikasle horiengana iristeko sentsibi-lizazio lan handia egiten dute Tknikan.Ezin da gela batera joan eta huts hutse-an enpresa bat nork sortu nahi duengaldetu. Aurretik urrats batzuk daude:jendeari enpresa bat sortzea zer denazaldu behar zaio, zein laguntza dau-den. Ondoren, giro horretan, ikasle ba-tek beharbada erabakiko ez dela uneaenpresa bat sortzeko, edo ez duelaideiarik. Baina hala eta guztiz ere, Laba-kak nabarmendu duenez, enpresamundura joaten denean izango du be-harrezko txispa hori: “azken batean,enpresa barruan ere ekintzaileak behardira. Ekintzailea ez da soilik bere enpre-sa sortzen duena, baizik eta bere lan es-parruan ekarpenak egiteko prest dago-ena, jarrera kontua da.”

Hausnarketa egiten ari dira. Aurrerabegira, ikastetxe barruan normaltasu-nez funtzionatuko duen proiektu bat i-zatea nahi dute, baita ikastetxe guztie-tara zabaltzea ere.

Hezkuntzan, enpresetan eta gizarte-an oro har, gero eta gehiago erabiltzenden terminoa da ekintzailetasunarena.Baina zer da ekintzailea izatea? Ekin-tzaile deitzen zaio aukera bat begiz jo etaberau martxan jartzeko beharrezko ba-liabideak antolatzeko gai den pertsonari.

“Hizkuntza gutxiagotuen kasuan,indartu egin beharko litzatekeahozkotasuneko hainbat genero erasistematikoan lantzeko jarrera.”

Genevako Hezkuntza Zientzien Fakultateko irakaslea eta ikerlaria.

itziar plazaolaE L K A R R I Z K E TA


18 • hik hasi • 142zenbakia. 2009ko azaroa

itziarplazaola

E

“Jabetzen arigara ahozko hizkuntzan

benetako baldintza onbatzuk lortzeko ez dela

nahikoa ahozkoekoizpen egoeretan

ibiltzea. Herri batzuetan, azken

hamar urteetan edo, gaihorri heldu zaio; hau

da, jabetu dirahezkuntzan ez dela

lanketa idatzia soilikegin behar, ahozkoa erelandu beharreko zerbait

dela

”

Villabonako (Gipuzkoa) ikasto-lan hasi zen irakasle lanetan, etagaur egun Genevan (Suitza) dihardu.1985ean joan zen hara tesia egitera,eta han geratu zen lanean. Pasa denuztailean Hik Hasi Udako Topake-tetan Mondragon UnibertsitatekoMIKER taldeak antolatu zuen “Ahoz-ko hizkuntza lantzen:Haur Hezkun-tzan hasi eta Unibertsitateraino”ikastaroan parte hartu zuen. Itzia-rren hitzaldia “Nola lagun dezakeirakaslearen berbaldiak ikaslearenikaskuntzan eta ekoizpenean?”izanzen. Genevako Hezkuntza ZientzienFakultatean (Sciences de l'Éduca-tion) ari da gaur egun. Jean-PaulBronckart irakaslearekin hasi zentesia egiten,eta,ondoren,han geratuzen ikerketa lanetan.

Zer irakasten duzu GenevakoHezkuntza Zientzien Fakultatean?

Hizkuntzen didaktika da nire arloa,zentzu zabalean. Hasieran ama hizkun-tzarena zen gai nagusia, eta, ondoren,bigarren hizkuntzen didaktikaz aritunintzen.

Testu generoen lanketan arituzara.

Bronckart-ekin egindako tesiahorri buruzkoa izan zen. Geneven,1985ean, testu generoen lehenengoereduari forma eman zioten; hau da,diskurtso ekoizpenaren ereduari. Nikneuk, eredu horri eutsiz, euskal testuenazterketari ekin nion. Horrela, hirugenero aztertu nituen: narrazioa, ahoz-ko elkarrizketa edo solasa eta diskurtsoteorikoa.

Hainbat egilerekin batera euskaltestuen azterketaz egindako lanenbilduma Erein-ek argitaratutako libu-ran aurki daiteke, Itziar Plazaola etaMaria Pilar Alonso Fourcade. Testuak,diskurtsoak eta generoak. Euskal tes-tuen azterketa korrontea. 2007.

Ahozkotasuna ere lantzen duzu, eztestu idatzia soilik.

Ahozkotasuna geroago agertu denarazoa da. Eta ez Euskal Herrian soilik,nahiko orokorra da. Irakaskuntzan erearazo gisa ageri da, jabetu baikara ahoz-ko hizkuntzan benetako baldintza onbatzuk lortzeko ez dela nahikoa ahoz-ko ekoizpen egoeretan ibiltzea. Herribatzuetan, azken hamar urteetan edo,gai horri heldu zaio; hau da, jabetu dirahezkuntzan ez dela lanketa idatzia soi-lik egin behar, ahozkoa ere landu beha-rreko zerbait dela.


Zure tesian solasa aztertu zenuelaesan duzu.

Bai, hala da. Baina orduan ez geni-tuen benetako solasak grabatu eta lan-du. Filmetako elkarrizketak hartu etaaztertzen genituen. Ez geunden orain-dik benetako ahozko azterketa egitekoprestatuta, batez ere, ahozko adieraz-pen ez-formala aztertzeko.

Giza zientzia batzuetan, soziolo-gian batez ere, elkarrizketaren ikerketaegin da. Gai horretan jarri dute arreta,alegia, ahozkotasunaren ezaugarriakzein diren ez dugula ezagutzen ohartudira. Beti idatzizkoan ezagutzen ditu-gun eredu horiekin aritu izan gara,ahozkoan horrelako zerbait izango de-lakoan. Baina benetako azterketa, ego-eraz egoera nola sortzen den, hiztunbat baino gehiago ari direnean batezere, beranduago etorri da hizkuntzazientzietara. Eta irakaskuntzara, berriz,geroago iritsi da hori guztia.

Gela barruan ahozkotasuna nolaerabiltzen den aztertu duzue,ezta?

Ahozkotasuna, testu idatzia lantzenden moduan landu behar dela esan de-zakegu. Era berean, azterketa idatziakez digu ahozkotasunari buruz beharadinako informaziorik eskaintzen.

Ahozkora beste bide batetik iritsinaiz ni. Didaktika soiletik baino hel-duen irakaskuntzatik heldu naiz. Hel-duen prestakuntzan ari naiz azken urte-etan. Lanaren azterketa eginez batezere. Hori, hemen gutxi landuta dagoenesparrua da.

Zer esan nahi du lanarenazterketak?

Lanbide guztien lanaren azterketainteresgarria bada ere, irakaslearenlana zertan datzan interesatzen zaiguguri. Irakaslearen zeregina lan moduanikustea. Hori guztia mundu frankofo-noan asko lantzen den zerbait da; bes-teak beste, Ergonomia Kognitiboan.

Niri gelara sartzea eta gelan sortzenden jarduera aztertzea interesatzenzait. Gelan sartu aurretik ahozkoa nolalandu behar den ez, baizik eta gelan zer

gertatzen ari den ezagutzea eta hortikabiatzea. Irakasleak lana nola egitenduen jasotzea. Jarduera hori behatzeaeta aztertzea oso garrantzitsua da.

Asko aztertu al duzue gelakojarduera hori?

Bai. Irakas objektua ikusten baino,jarduera bere osotasunean ikustensaiatzea komeni da. Pedagogiaren etadidaktikaren artean egon diren kontra-jartzeak, agian, horrela gaindi litezke.Hau da, osotasunean aztertuz eta irakasjarduera zein den kontuan hartuz. Adi-bidez, eginbeharrak zein diren eta egilekolektiboak nola planteatzen dituenkontuan hartuz, ez irakasle bakoitzabere aldetik; alegia, ataza baten ingu-ruan nola erantzuten duten denek. Nirijardueraren osagai nagusi gisa interesa-tzen zait ahozkoa: irakaslearen berbal-dia, zer egiten den ahozkotasunaren bi-dez irakas lana antolatzeko…

Nola jokatzen da praktikan? Unibertsala izan litekeen zerbait da.

Bizi garen Mendebalde honetan,behintzat, jokaera nagusia hauxe da:irakaslea gelan sartzen da eta hark esa-ten die ikasleei zer egitera doazen. Ha-sierako sekuentzia bakarrizketa bat da,

lana antolatzea helburu duena: nolaarituko diren elkarrekin, zer hartubehar duten, zer den bidezko, antola-keta horren azpian dagoen akordioaeta abar. Jarduera hori da niri aztertzeainteresatzen zaidana.

Hori orokorrean, bainaahozkotasuna landu beharrekoobjektu gisa ere hartzen da.

Hori da. Askok hortik jotzen dute.Pentsatzen dut hori ere egin beharre-koa dela. Komunikazio korronte ba-tzuen interpretazio okerra zuzentzenari gara orain. Ulertu da hitz egiten utzibehar zaiela ikasleei, besterik gabe,inongo pautarik eman gabe. Zer gailantzen diren eta nola irakasten denkontuan hartu gabe. Horrela jokatuz,oso murritzak izan daitezke elkarriz-ketak.

Hainbat genero modu sistemati-koan lantzeko nola bideratu behar di-ren landu dugu guk. Prozesu hori nola-bait kontrolatu beharra dago, gertatzendenaren jarraipena egin beharra dago.

Garai batean komunikatzea aditze-ra zela esaten bazen, ahozkotasunabehar den moduan lantzeko hori ezdela nahikoa ohartu gara. Horregatik,ahozkoa objektu gisa ere tratatzeak

20 •hik hasi • 142 zenbakia. 2009ko azaroa

itziarplazaola

E

“Niri gelarasartzea eta gelan

sortzen den jardueraaztertzea interesatzen

zait. Gelan sartuaurretik ahozkoa nola

landu behar den ez,baizik eta gelan zer

gertatzen ari denezagutzea eta hortikabiatzea. Irakasleak

lana nola egiten duenjasotzea. Jarduera horibehatzea eta aztertzea

oso garrantzitsuada

”

berearrazoiak ditu.

Dena den, curriculumaren besteikasgaietan nola ari garen lanean da nikgehien landu dudana: nola ari den ira-kaslea Matematikan, Zientzietan… Zerbaldintza izan ditzakeen, irakaslearenekitaldiak nolakoak diren, ikasleak no-la jokatzen duen bai gaia eta bai hiz-kuntza hobetu ditzan… Kontuan hartubehar da, bestalde, Europako aldegehienetan ez daudela hizkuntza baka-rreko ikasleak. Askotan, hizkuntza be-reko ikasleak ere ez daude gela berean.Genevako etorkinen kopurua, adibi-dez, % 40tik gorakoa da.

Orduan, hizkuntzen trataera bereosotasunean hartzea komeni da.

Irakaslea ikasleekin batera ari de-nean, une horretan, ezagupenen for-mulazioa, negoziazioa eta bilakaerasortzen dira. Ikuspegi horrekin irakas-kuntza bere osotasunean lantzen da.

Eta hizkuntza gutxiagotua bada?Orduan eta gehiago landu beharko

lirateke bai ahozko genero formalak,eta baita ez-formalak ere, objektu edohelburu gisa landu beharko lirateke.Eskola hizkuntza ama hizkuntza ez ba-da, garbi dago hainbat genero motalandu behar direla. Nik uste dut hizkun-tza gutxiagotuen kasuan, indartu eginbeharko litzatekeela halako era siste-matikoan lantzeko jarrera.

Nola lortu curriculumeko besteikasgaietako irakasleakinplikatzea?

Nola eragin ikasgai guztietan hiz-kuntza zaintzea, ezta? Horrek garran-tzia du. Har ditzagun zientziak: Mate-matika, Kimika… Ikasgai bakoitzakbere hizkuntza mota du, ez terminolo-

gian soilik, hori izaten da identifikatzenerrazena; baita adierazpena, arrazona-mendua… Badira, beraz, hainbat dis-kurtso mota genero horren barruan.

Demagun, gaia lantzean hizkuntza-ri ere kasu egiten diotela irakasleek.Sortzen zaigun galdera honako hau da:zer egin behar dute hizkuntzetako ira-kasleek? Hortik urruti gaude, baina ha-la balitz, beste ikasgaietan egiten denajaso egin beharko lukete hizkuntza ira-kasleek, eta hizkuntza ildoa indartubeharko lukete.

Berriro gai nagusiari helduz,ahozkotasuna ongi lantzeko, zeindira gako nagusiak?

Hizkuntza ongi erabiltzeko ahoz-kotasuna landu egin behar da. Nireustez, ahozkotasuna lantzeko gako na-gusia eta kontuan hartu beharrekoahauxe da: ikaslea zer baldintzatan etaegoeratan jartzen dugu? Ikaslea dioda-nean, ikasle bakoitzaz ari naiz. Alegia,baduen ekoizteko aukerarik, baduenaurkezpenak egiteko denborarik, en-tzuten al diogun ikasleari, erantzuten aldiogun…

Hor dago gakoa. Elkarrekintzarikbadagoen edo ez. Eta ikasle bakoitzadagoen egoeratik aurrera eramatensaiatzen garen edo ez.

Hori litzateke ideia nagusia. Irakas-legaiekin ere horretan aritzen gara: fil-mazioak egin, ikusi, jarduera nolakoa i-zan den aztertu, zer gertatu den haus-nartu, nola hobe litekeen hitz egin…

Hainbeste gauza gertatzen da gelabatean, hain konplexua da irakaskun-tza, oso zaila da dituen alderdi guztieiheltzea.

Dena den, hizkuntzaz ari bagara,eta hizkuntzaren jabekuntzaz ari baga-ra, ikasleen ikuspuntutik, haien erreali-tatetik abiatu behar dugu. Saio batean,bestean eta hurrengoan honako haubehatu eta hausnartu behar dugu: ikas-leak hitz egiteko aukera izan duen edoez, zer esana izan duen edo ez… Horida ahozkotasunaren gako nagusia.

Irakasle asko eta asko beren graba-zioak entzun edo ikusitakoan harritutageratzen dira zenbat hitz egiten duten


ohartuta: “zenbat hitz egiten dudan”esaten dute.

Hezitzaileen prestakuntza moduberria planteatzen duzu zuk.

Bai. Nire ustez, helduen prestatzai-le askoren modura, prestakuntza ez dajakintsu batek esan dezakeena kon-tuan hartzea eta kito. Ez. Nire iritziz,prestakuntza, bitarteko metodologikobaten bidez egiten ari garena behatzeaeta horri buruz hausnartzea litzateke.Prestakuntza norberaren lana egitekoeraren grabazioa eta hausnarketa da.

Ikerketa askok aditzera eman dute-nez, irakasleek ez dakite, benetan, nolairakasten duten. Grabazioak egiteaneta horiek ikustean eta aztertzean jabe-tzen gara.

Hori nahikoa al da? Ahozkotasunari buruzko hainbat

ikerketa daude, eta horien ondorioaketa behaketak ere prestakuntzarako bi-tarteko dira.

Hori guztia taldean egitea ez al dazaila?

Hasieran talde txikian egin beharda. Inork ez du atsegin aztertua izatea.Dena den, hobetzeko bidea dela jakin-da, prest egon beharko genuke taldeanaritzeko. Egokiena ikastetxeko proiek-tuan jasotzea litzateke. Alegia, lantal-

dea edo lanbidea hobetzea, ez pertso-na bakoitzaren lana soilik. Azken fine-an, lanbide batekoak gara eta taldeanegin behar dugu lan. Horrela, emaitzataldearena izango da, proiektuarena.

Erroreari eta horren tratamenduariburuz idatzi duzu.

Ez dut uste asko egin dudanik horriburuz, baina ildo hori nahiko argitutadagoela pentsatzen dut. Hizkuntzakeskuratzearen gaineko ikerketa ugariegin dira, eta irizpide argiak ditugu. Ale-gia, ekoizpenean egindako erroreekadierazten dute hiztun bakoitzak siste-ma bat duela eta sistema hori aldatuzdoala. Bere ama hizkuntzatik abiatuta,atzerriko hizkuntzarantz doanean, sis-tema aldatzen doa ikaslea. Une bakoi-tzean bere sisteman hainbat erregeladauzka. Erregela horiek ez dira erabatikasten ari den hizkuntzarenak. Batzukbere ama hizkuntzarenak dira, bestebatzuk asmatutakoak edo ustezkoerregelak, eta, pixkanaka, ikasten ariden hizkuntza horren erregelak antze-matea izango da bere lana. Horrela, ba-da, memento orotan dauka bere siste-ma. Horregatik, hiztun bakoitzak egi-ten dituen erroreak bere sistemarenadierazleak direla pentsatzen da. Be-raz, irakasle batentzat halako erroreakantzematea pista izan liteke ikasleazein unetan dagoen ulertzeko.

Suitza lau hizkuntza lurraldezosatuta dago. Bakoitzak berehizkuntza nagusia du. Zein dahizkuntzekiko dagoen trataera?

Kantoi bakoitzak autonomia duhezkuntza garatzeko. Eta kantoi bakoi-tzean, hango hizkuntzaz gain, beste lu-rralde bateko hizkuntza irakatsi beharda (frankofonoan alemana, adibidez).Hori izaten da “atzerriko” lehen hiz-kuntza. Eta horrek barne kohesioan la-guntzen du.

Dena den, han ere bada hizkuntzagatazka. Hainbat ekonomia eragilekingelesa irakastea nahi dute atzerrikolehen hizkuntza gisa, eta, horretarako,eskola publikoan diru pribatua jartze-ko prest daude. Horrek hezkuntza sis-temaren zutabe garrantzitsua zalan-tzan jarri du, eta barne kohesioan ereeragin lezake.

Esan duzunez, etorkin asko dagoSuitzan. Nola eskolatzen dira?

Suitza frankofonoan italiar, espai-niar, portugaldar eta albaniar komuni-tate handiak daude. Horiek eskolatze-an ikasle bakoitzari auzoko eskolaizendatzen zaio, eta, tarteka, harreragelara ateratzen dira hango hizkuntza,eta ez soilik hizkuntza, indartzeko.

Horrez gain, hainbat saio egiten di-ra gainerako ikasle guztiek beste hiz-kuntzak ezagut ditzaten. Tailer modu-koak egiten dira, ikasle etorkinen hiz-kuntzak entzuteko eta gutxiengo bate-kin ohitzeko.

Genevan, bestalde, lehen aipatuta-ko etorkinen lau estatu hizkuntzak lan-tzeko irakasleak daude. Kontsulatuekfinantzatzen dituzte irakasle horiek.Lehen, eskolaz kanpo irakasten bazu-ten ere, eskolara hurbiltzen joan dira.Orain, eskola barruan lantzen dira hiz-kuntzak, eta irakasle horiek lehen aipa-tu ditugun tailerrak antolatzen dituzte,etorkinen hizkuntza horien sarrera gisa.

Horrek guztiak irakasleenprestakuntza eskatzen du, ezta?

Bai. Mirariak ez dira berez sortzen.Lana egin behar da, emaitzak lortu nahibadira behintzat.

22 •hik hasi • 142 zenbakia. 2009ko azaroa

Irakasle Elkartean ibilia naizeta oso oroitzapen onak ditut. I-ñaki Zubeldia eta Jesus Mari Mu-jika ziren orduan arduradunak.Eta haiekin,Maite Murua eta bes-te batzuk ere bai. Garai hartakogai nagusia lanean ari ziren titu-lurik gabeko irakasleentzat titu-lua eskuratzeko ikasketak jar-tzea izan zen. Oso emaitza onakeman zituen eta egite on gisa dutgogoan.

itziarplazaola

E

“Ahozkotasunalantzeko gako nagusia

eta kontuan hartubeharrekoa hauxe da:

ikaslea zerbaldintzatan eta

egoeratan jartzendugu? Ikaslea

diodanean, ikaslebakoitzaz ari naiz.

Alegia, baduenekoizteko aukerarik,baduen aurkezpenak

egiteko denborarik,entzuten al diogun

ikasleari, erantzuten aldiogun…

”

Zer funtzio betetzen du Suitzakoestatuak hezkuntzarenantolaketan?

Lau hizkuntza lurralde dira, bakoi-tza bere hizkuntza ofizialarekin. Lurral-de bakoitzeko kantoi horien artekoakordioan oinarritzen da hezkuntzasistema. Kantoi bakoitzak bere antola-keta propioa du, eta, gero, lauen arteanadosten dute egitura orokorra. Antola-keta interkantonala dela esan dezake-gu. Suitzak aspaldidanik du konfedera-zioaren egitura, eta gorabeherak ego-nik ere, badakite arazoak elkarrekinkonpondu behar dituztela.

Hautaproba edo selektibitaterikba al dago Suitzan?

Berez, ez dago. Dena den, derrigo-rrezko irakaskuntza amaitzean azter-ketak daude, eta emaitzen marra mugi-tu egiten dute gora edo behera, uniber-tsitatera zenbat joatea nahi duten kon-tuan hartuta. Nolabaiteko galbaheaegiten da. Unibertsitate bakoitzak ereegiten du berea. Adibidez, Zuzenbide-an edo Medikuntzan oso zorrotzak diralehenengo urtean, eta, ondorioz, hau-taketa handia egiten da, askok lehenikasturtean bertan utzi egiten dituzteikasketak.

Eta irakasle izateko?Irakaskuntzan, zehazki, praktike-

tarako dagoen leku kopuruak marka-tzen du zenbatek ikas dezaketen. Ge-nevan praktika asko egiten dira eskole-

tan. Praktika horiek egiteko plaza edu-kitzeak edo ez baldintzatzen du irakas-leen kopurua.

Askotan, lekurik ez dagoela-eta,praktikak gazteen klubetan eta abaregiten dituzte, dosierra hobetzeko as-moz eta hurrengo ikasturtean irakasleikasketak egiteko.

Irakasle izateak ba al duprestigiorik?

Genevan, adibidez, irakasle izateakprestigioa du. Ongi irabazten da eta ho-ri adierazle bat da. Irakaskuntza, orohar, zailtzen ari dela esan liteke. Arazoberriak sortzen ari dira.

“Ikastetxeetatik abiatuta euskararen erabilera areagotzen”Hezkuntza arloko jardunaldia

Eguna: azaroak 6Ordua: goizeko 9:15Lekua: Donostian,

Miramar Jauregian

EGITARAUA 9:15. Sarrera ekitaldia. Xabier Mendiguren (Kontseiluko IdazkariNagusia)

9:30. “Euskararen erabilera areagotzeko estrategiak eskolatik abiatuta”liburuaren gakoak. Arantxa Urbe (Kontseiluko lantaldea)

10:00. Ikastolen Hizkuntz Proiektua. Planteamendu teoriko-praktikoa.Irune Urbina eta Kristina Boan (Ikastolen Elkartea)

11:00. Atsedenaldia.

11:30. Herri-mailan, esparru ezberdinetan eragiteko estrategiak:- 11:30. Familia. Iñaki Eizmendi (Ebete)- 12:00. Kirola. Naia Inza eta Nerea Gonzalez (Ttakun)- 12:30. Astialdia. Jaime Altuna (Urtxintxa)

13:00. Hezkuntza-eragileen iritzia. Mahai-ingurua, Kontseiluko hez-kuntza bazkideekin. (EHI, Kristau Eskola, EHIGE, Sortzen-Ikasbatuaz).

13:30–15:30. Bazkaltzeko tartea.

15:30. Euskararen erabilera tresna informatikoetan, (Blogak, Wikiak…).Maite Goñi (euskaljakintza.com)

16:00. Katalanera eskolako hizkuntza. Josep Vallcorba (KataluniakoGeneralitateko “Llenguas i Entorn”eko zuzendariorde orokorra).

17:00. Hitzaldiaren ondorengo galde-erantzunak.

Parte hartzeaDOAKOAizango da

Izen ematea [email protected]


e s p e r i e n t z i a k

Duela urte batzuk, UsurbilgoUdarregi ikastolak IHINTZA izenazuen aldizkaria argitaratzen zuen,paper euskarrian. Azken urteetan,berriz, ez zuen ezer argitaratzen.Orain, prentsa lantegia abian jarridute, eta izen bereko aldizkari digi-tala argitaratzen hasi dira.

“Argia”astekariak egin zien pro-posamena, eta ikastolak aukera az-tertu, bideragarritasuna bilatu etaaurrera eramatea erabaki zuen.Ikasleek aldizkaria egiten duten bi-tartean kazetaritza lana ezagutzeada helburu nagusia.

Elkarlana bideratzenHasieran, “Argia”-ko kazetari bat

joan zen ikus-entzunezko eta informa-tikako irakasleekin egitasmoa eta ha-ren antolaketa partekatzera. Hirurenartean ikasleekin egin zitekeen planadiseinatu zuten.

Horrela, DBH-ko 3. mailako ikasletaldearen banaketa egin zen, egutegiaprestatu zuten, kazetariaren egitekoazein izango litzatekeen zehaztu zuten,ikasturtean zehar zer laguntza eskaini-ko lukeen erabaki zuten… Eta, horrela,aldizkariaren ideia bideratzen hasiziren.

Hasieran, ikasleek saio bat egin zu-ten kazetariarekin. Alde batetik, hitzal-di bat antolatu zen, aldizkaria gauzatze-ko ikasleen egitekoa zein izango litza-

tekeen komentatzeko; hau da, ikasleekkazetari gisa zer lan egin beharko zutenaztertu eta erabaki zuten. Azken finean,helburua ikasleak kazetaritzaren siste-man jabetzen joatea zen: artikuluak,berriak, erreportajeak, elkarrizketak…Nola egin, genero bakoitzaren ezauga-rriak, epeak bete beharra…

Lau aldizkari argitaratzen diraikasturtean

Gelakideak bi taldetan banatu di-tuzte. Talde batek ikasturtearen lehe-nengo erdian (irailetik urtarrilera) lan-tzen du gaia, eta bi aldizkari argitara-tzen ditu. Beste taldeak, berriz, biga-rren erdian (otsailetik ekainera) bestebi aldizkari argitaratzen ditu.

Aldizkari horiek guztiak ikastolakoweb orrialdean zintzilikatuta daude,zehazki, www.ihintza.com helbidean,nahi duenak ikus ditzan.

Han ikus daitekeenez, albisteak,erreportajeak, elkarrizketak... jasotzendira. Ikasleek erabakitzen dute zer ida-tzi, irakasleen eta kazetariaren ahol-kuak entzun ondoren. Horren ondo-rioz, ikasleentzat interesgarriak direngaiak lantzen dira.

DBH-ko 3. mailako ikasleek eginaPrograma 3. eta 4. mailakoentzat

dago prestatua, ikasleek idazteko etaantolatzeko gutxiengo trebeziak beharbaitituzte. Kazetariaren aholkuei jarrai-tuta, trebatzen joan dira, teknikak eza-gutu dituzte pixkanaka… Baina, esanbezala, oinarrizko trebezia behar da.“Guk aldizkaria 3. mailara mugatu du-gu, lehendik ere, ikus-entzunezko etainformatikako lantegiak maila horre-tan lantzen genituelako”, diote ikus-en-tzunezko Nerea Zinkunegi eta infor-matikako Joxerra Oiarbide irakasleek.

Ihintza aldizkari digitalaUsurbilgo Udarregi ikastolako ikasleak kazetari

Joxerra Oiarbide eta Nerea Zinkunegi irakasle arduradunak.

Ikasle guztiek lantzen dute kazeta-ritza

Lantegi horiek ez dira libreak. Fran-tsesa ikasten ez duten DBH-ko 3. maila-ko ikasle guztiak aritzen dira bi lantegihorietan. Informatikako gelan, make-tatzen ikasten dute. Ikus-entzunezko-an, berriz, idatziak, grabazioak, filma-ketak eta horien muntaketa egiten ikas-ten dute.

Talde bakoitzak hiru saio izaten di-tu kazetariarekin:

1.- Hasierako hitzaldia: kazetaritza-ren gaineko hainbat arau eta gomen-dio.

2.- Erredakzio bilera: gaiak zerren-datu, aldizkarian azalduko diren edu-kiak eta azala erabaki, lanak banatu…

3.- Itxierako bilera: egindako lana-ren balorazioa egin eta aldizkaria itxi.

Horrez gain, zalantzak eta ahol-kuak posta elektronikoz bideratzen di-tuzte.

Helburu nagusiakIkastetxearen aldizkaria lantzen la-

guntzea da xede nagusia, ondorengohelburu pedagogikoak bultzateko:

- Talde lanean aritzeko aukera, ko-munikazioa eta lankidetza lantzen la-guntzeko. Bestalde, taldean helburubakarra bilatzeak ikasleari bere lanarengarrantziaz jabetzen lagunduko dio,hartutako kompromisoak epearen bar-nean betetzeko, eta abar.

- Hainbat kazetari erregistro ezagu-tzea, elkarrizketen bidez ikaslea jende-arekin harremanetan jartzea bultzate-ko.

- Interneteko informazioaren auke-raketa, ikaslearen sintesi eta analisi gai-tasunak lantzen laguntzeko.

- Hizkuntzaren lanketa, euskarasendotzeko.

- Tresna informatikoen erabilera,aldizkaria lantzeko.



e k a r p e n a k

Joan den maiatzaren 22an, bos-

garrenez ospatu zuten Busturialde-

ko (Bizkaia) eskola txikiek euren

jaia. Aurten Gautegiz Arteagako

Montorre eskolak izan du festa anto-

latzeko ardura, eta herriko plazan

koplak kantatuz egin zieten ongi eto-

rria Busturiko,Mundakako eta Muxi-

kako eskola txikietako ikasleei.

Bosgarren jaia gagozHasteko zorianAurten elkartzen garaArtia herrian

Edozer baino lehenOndo etorri danokOndo pasatu daigunAlkartu garenok

Ai zapotxinEz dago zer eginEskola bako herri txikiekin

Nerbioekin dardarGu gagoz artegaJai antolatzaileaDelako Arteaga

Honelako egunak Nahi doguz gehiagoEskolatik kanpo taKlase gutxiago

Ai zapotxin…

Mundakako lagunak Hurbildu dira gaurMuxika ta UzelaiArtian hainbat haur

Hitz egiterakoan Hor dago ahoaGuk abestuko doguHor doa bertsoa

Ai zapotxin…

Gu Busturialdeko Ikasleak garaUrte honetan goazMontorre eskolara

Montorrek prestatu duJai bat nahiko gatzaDenok egingo duguKanta eta dantza

Ai zapotxin…

Eskola eguna daEz goaz gelaraNeska-mutilak gaurJolas eta algara

Ondo egongo gara guZuekin bateraAhalegindu gaitezenOndo pasatzera

Kantuan eman zioten, beraz, hasie-ra Busturialdeko eskola txikien V. jaiari.Busturialdean lau eskolek dute “eskolatxiki” izendapena: Mundakako Mun-daka eskolak, Busturiko Uzelaik, Mu-xikako Urretxindorrak eta GautegizArteagako Montorrek, hain zuzen. JoseLuis Bardón Montorre eskolako zuzen-dariak azaldu duenez, lau eskola horie-tako hezkuntza komunitateko kideekhainbat ekimen bateratu bultzatzendituzte urtean zehar. Eta horietako batda urtero egiten duten festa.

Busturialdeko eskola txikiak Eskola txikien festa handia

Orotara, 300 ume baino gehiagodituzte lau eskoletan, eta hainbat ekin-tza antolatzen dituzte horiei zuzenduta.Bardónek azaldu duenez, ekintza ho-riek prestatzeko beharrezkoa da ikasle-en adina kontuan hartzea, baita herribakoitzak eskaintzen dituen aukereiegokitzea ere. “Hori aurrera eramatekoirakasleen arteko koordinazioa da ga-rrantzitsuena, baita zailena ere”.

Egiten dituzten ekimen horien guz-tien artean, Busturialdeko eskola txi-kiek elkarrekin antolatzen duten jaialdihorren garrantzia handia da. “Ezinbes-tekoa da gure eguneroko lana gizarte-ratzeko, baita gure herrietan dagoenbizitasuna nabarmentzeko ere”, dioBardónek. Jaiaren garrantziaz jabetze-ko “azken urteetan gure inguruan itxidiren eskoletako herriei begiratu beste-rik ez dago”, dio Montorre eskolakozuzendariak. Besteak beste, Arratzu,Belendiz, Santa Luzia, Axpe, Foru,Nabarniz, Sukarrieta, Ereño, Elantxo-be, Ibarrangelu, Natxitua eta Ea geratudira eskolarik gabe. Bardónen hitzetan,“eskolarik ez duen herriak, egunerokobizitasunari dagokionez, asko galtzendu”. Horregatik, hauxe da beraien lelonagusia: “Eskola txikiak zabalik, herritxikiak bizirik”.

Egun osoko festa antolatzen duteurtero, eta egitaraua oso korapilatsuaez bada ere, gauza mordoa hartu beharizaten dute kontuan. Megafonia, publi-zitatea, pankartak, autobusak, trafikoarazoak, baimenak, egitaraua, egural-dia, otorduak, umeen adina… “Lanaeskatzen du, baina merezi duelakoangaude”. Bardónek azaldu duenez, urte-ro ia egitarau bertsua antolatzen dute.Lehenik eta behin, umeei harrera egi-ten zaie eskolaka banatuta. Ondoren,adinaren arabera antolatuta eta eskolaguztiak nahasturik egingo diren musi-ka saioen entseguak egiten dituzte.Eguerdiaren bueltan izaten dira musikaeta dantza saioak. Denbora libre apur

baten ostean kalejiran joaten dira hau-rrak jolastokira, eta prestatutako jola-sak amaitzean denok bazkaltzera. Arra-tsaldean denbora izaten dute nork bereolgeta edo solasaldiak egiteko. “Jaiariamaiera emateko biribilketa egiten du-te urtero, Bernardo Atxagak, bereziki,eskola txikietarako idatzi zuen kantua-rekin eta guk asmatutako bertso bate-kin”, dio Bardónek. Ondoren, lekukoapasatzen diote hurrengo eskolari. “Da-goeneko badugu datorren ikasturtera-ko antolatzailea, Muxikako Urretxindo-rra eskola; soka ez da eten, eta segi de-zala urte askoan”, amaitu du Bardónek.

Aurten ondorengo bertsoekin joanda lekukoa Arteagatik Muxikara:

Urretxindorran hasi genuenerronka honen aferagero Mundakan, baita Busturinizan genuen bilerata azkenean etorri garaherriko eskuin alderaba Montorreko topagunetikbidearen hasiera,poztasun handiz berriro eretxanda Urretxindorrera(Mutil koxkor bat)

Gure eskoletan duguhainbat oztopo ta trababerrikuntzaren aldetikorain txikiak ez garalaurehun lagun Artian gaurbatu garelako zer ba?elkarrekin lau eskolahainbeste poza ta algaragero ta hobeto gabiltzelkarren ondoan harakonturatu barik aurtonbosgarren urtean badaospatu gabe festa hauinoiz ez dezagun lagadatorren urtean denok falta barik Muxikaradatorren urtean denokfalta barik Muxikara (Habanera)



Zer da, baina, arte hezkuntza?Arrizabalagaren hitzetan, orain artehezkuntza nola ulertu izan den aztertubehar da lehenik. “Urteetan, heziketa,transmititzen den zerbait dela pentsatuizan da. Artearen kasuan, obra bat era-kusten da, egilea nor den azaldu, datazehaztu… Informazioa eskaintzen daeta kito. Ez da ezer zalantzan jartzen”,azaldu du. ARTAZIAK ekimenarenabiapuntua, ordea, guztiz bestelakoada. “Guk ez dugu artea Egia absolutugisa ikusten. Ez zaigu iruditzen buruzikasteko zerbait denik. Guk artea kon-takizun moduan ulertzen dugu, gizar-

Artea tresna gisaMargolan bat norena den, zer urte-

tan egina dagoen eta zer izen duen jakingabe ere etekina atera diezaiokegu.Horixe uste dute, behintzat, ARTAZIAKtaldeko hiru kideek. Artelan bat kolore-ak, lanbideak, animaliak… lantzekoerabil daiteke. “Aurrean duzun lanetikabiatuta hainbat bide jorra ditzakezu,interpretazio ugari eman. Artelan batenaurrean aukera bat da garaia eta egileaikastea”. Arrizabalagaren ustez aukerabat da, baina beste batzuk bezain balia-garria. “Esaterako, lan horri aurre egite-ko beste modu bat izango litzateke iru-dikatuta dagoen emakumeak zureamama gogorarazten dizunez, familiaharremanei buruz hitz egitea”. Agiangazte talde batean gai hori lantzeabeharrezkoa izan daitekeela uste duARTAZIAK taldeko kideak.

ARTAZIAK taldearen ustez, irakas-

teko gaiei buruz hitz egiten ari zaigunzerbait gisa”. Horregatik, ARTAZIAKtaldeko kideek, ikaskuntzarako tresnagisa erabiltzen dituzte arte ekoizpenak.“Gauzak zalantzan jartzeko, egungogaiak jorratzeko… Artearekin lotutaegon daitezkeen gaiak edo bestela-koak lantzeko. Artelanak horretarakotresna dira guretzat”.

Revueltaren hitzetan, arte ekoizpe-nak baliagarriak dira lan horretarako,beste begirada bat eskaintzen dutela-ko. “Adibidez, publizitatean emaku-mea beti modu jakin batean ikustendugu. Argazki edo koadro batek ema-kumearen beste ikuspegi bat eman die-zaguke”, azaldu du. “Horrek eramangogaitu gure izaera zalantzan jartzera, al-bokoari beste modu batean so egite-ra… Azken batean, kritikotasuna lan-tzera. Zergatik, zergatik eta zergatikbehin eta berriz galdetzera”.

e k a r p e n a k

Duela bi urte hasi ziren ARTA-ZIAK izenarekin lanean. MaiderUrrutia, Ana Revuelta eta AndreaArrizabalaga dira. Dantza Garaiki-detik, Artearen Historiatik eta ArteEderretatik datoz, hurrenez hurren.Sormenarekin harreman zuzena du-te hirurek, eta hutsune batzuei eran-tzuteko sortu zuten taldea. Batetik,lan munduan murgildu zirenean artehezitzaileen baldintza eskasak eza-gutu zituzten. Eta,bestalde,urteetanikasi eta barneratutakoa eurenproiektuen bidez landu nahi zuten.Horrek eraman zituen ARTAZIAK sor-tzera. Orain, Gasteizko Monteher-moso kulturunean,Artiumen eta Bil-boko Rekalde aretoan ari dira jo etasu ikasle eta hezitzaileekin lanean.

ARTAZIAK arte hezkuntzako taldeaIrakatsi eta ikasi artelanen bidez

Ana Revuelta, Maider Urrutia eta Andrea Arrizabalaga.


leek euren taldeen beharrak ezagutubehar dituzte, eta hortik aurrera arteatresna gisa erabiltzen hasi. Monteher-moson, Rekalden eta Artiumen ikasle-ekin lan egiten du ARTAZIAKek. “Gurehelburu nagusia proposatzen dugunekimenari etekina ateratzea da. Horre-tarako, taldea nondik datorren, zer lan-du nahi dugun… ongi aztertu beharizaten dugu”, azaldu du Revueltak. Eki-men horiek parte hartzaileak izan dai-tezen ere saiatzen dira. “Ez gara gu izan-go erakusketa edo artelanaren ingu-ruan hitz egingo dugun bakarrak. Gureasmoa ez da astunak izatea, eta, horre-tarako, hainbat lantegi antolatzen di-tugu.

HezitzaileentzatIkasleekin ez ezik edozein alorre-

tako hezitzaileekin ere egiten du lanARTAZIAK taldeak. “Une honetanMontehermoso kulturunean “Zentzuaemanez” izeneko programa daukagumartxan. Bi ordu inguruko saio horre-tan hezitzaileei tresnak ematen saia-tzen gara, ondoren, eurek nahi izanezgero, gaia euren kabuz landu ahal izate-ko. Hezitzaile bakoitzak tresna horiekbere testuinguruan erabiltzeko aukeraizan dezan saiatzen gara. Izan ere, kale-ko hezitzaileak ere etortzen dira zen-baitetan. Lana museoan ez ezik, ikasge-letan edo nork bere txokoan egitekoaukera eman behar diegu”, azaldu duArrizabalagak. Lehenik eta behin, ira-kasleek ziurtasuna izan dezaten, do-ssier bat ematen diete. Informazio osa-tua izan dezaten. Eta, ondoren, prakti-ka txiki bat egiten dugu.

Adibide batFlavio de Carvalho artista brasilda-

rraren lan batekin egin zuten lantegia.1960. urtean Brasiliaren inaugurazioegunean Carvalhok jantzi berezi batdiseinatu zuen beretzat. Kalean pasea-tzen aritu zen, beti erreferente berberakdituen modernizazioa zalantzan jartze-


ko. Modernizatzea, Brasilen, Europa-ren antza hartzea zen garai hartan. Go-na motz bat jantzi zuen eta hainbat ar-gazki atera zituen.

“Hezitzaileei testuingurua azaltzendiegu, baina ez dago ikasleei guztiaazaldu beharrik”, esan du Arrizabala-gak. “Azken batean, oso arraro jantzitadagoen gizon bat ikusiko dute, etabarre egingo dute agian gona bat dara-malako. Guk, orduan, barre zergatikegiten duten galdetuko diegu, etahausnartzeko bidea emango digu. Esa-terako, nerabeen artean, modari buruz,markei buruz… hitz egiteko baliodezake. Moda hori nork ezartzen duenpentsatuz, adibidez”.

Baina lan horrek berak beste gai batlantzeko ere balio dezake. “Aurrekobatean etorkin talde batekin landunituen argazki horiek. Afrikarrak zirengehienak eta ia ez zekiten gaztelaniazhitz egiten. Bakoitzak jantzi bat marraz-tu behar izan zuen eta, ondoren, gaine-rakoei azaldu. Kasu horretan hiztegiaikasteko erabili genuen”, azaldu du.Artelan bera hainbat gai lantzekoerabiltzea, horixe izan daiteke artehezkuntza.

Artea ikasgelanBaina zer gertatzen da askotan?

“Eskoletan uste dute horrelako ekime-netara soilik plastikako irakasgaiarekinlotuta etor daitezkeela”, azaldu duUrrutiak. “Edonor etor daiteke, orain-txe azaldu dugunez, hainbat gai landuditzakegulako”. Revueltaren hitzetan,esaterako, irakasgaiak banatzeko mo-dua izan daiteke arazo nagusietako bat.“Badirudi ezin dela matematika gim-nastika egiten ikasi, edo, ingelesa, mar-gotzen dugun bitartean. Arte hezkun-tza irakasgai gehiagotara zabaldu nahi

oharretatik kanpo. Hori artearen bidezlanduz gero –garai bereko egileenhainbat margolan aurkeztuz, esatera-ko–, egia absolutua zalantzan jarri ahalizango dute.

genuke”, azaldu du. Urrutiaren ustez, Historian, Espai-

nia lantzen ari diren bitartean, ez dutepentsatzen zer ikuspuntu aztertzen aridiren, nor geratzen diren eskolako

Familiak paper garrantzitsuabetetzen du euskararen

transmisioan. Zer egin daitekegurasoek eta irakasleek norabide

berean jardun dezaten

Azken urteetan esperientzia askoari dira sortzen eta garatzen norabidehorretan. Esperientzia zehatz batetikabiatuko naiz, egin daitekeenaren osoadibide egokia dela uste baitut.

2008ko ekainean, Bilboko Santu-txu auzoko Karmelo Ikastolan ikastarobat eman nien irakasleei euskararen e-rabilera sustatzeko estrategien ingu-ruan. Horien barruan kokatu nuen,zeharka eragiteko bide gisa, familiekinlan egitea. Karmelo Ikastolako klaus-troak atal hori garatu beharreko bidemoduan ikusi zuen, eta 2008-2009 ikas-turtean aholkulari lanetan aritu naiz fa-miliengan eragitea helburu duen planbat garatzen. Plan hori 2 urtetik 7 urterabitarteko haurren gurasoei zuzenduta-koa da. Ikastolak eta irakasleek intereshandia agertu dute eta lan handia egindute, oso esperientzia aberasgarriaizan da, eta hainbat oinarri eta tresnagaratzeko bide aproposa izan da nire-tzat ere.

Gurasoentzako jolas arrakasta-tsua

Udaberrian jolas bat proposatu zi-tzaien gurasoei. Jolas horretan, hainbatfamilia tipologiatatik abiatuta, zenbait

erronka proposatzen genizkien fami-liei. Aukerakoa zen jolasean parte har-tzea, baina, parte hartzekotan, familiaosoak parte hartu behar zuen jolasean.Aitzakia moduan euskararen asteahartu zen, eta aste horretan zehar betebehar zuten erronka. Hauek ziren pro-posatutako erronkak:

- Euskaraz ez dakiten gurasoei:hainbat esamolde proposatu geniz-kien, euskaraz erabiltzen hasteko esa-moldeak. Adibidez: “Ondo pasa duzu

ikastolan?”, “Jango duzu bokadiloa?”,“Bihar arte”...

- Euskaraz dakiten eta etxean betieuskaraz egiten duten gurasoei: gazte-laniaz erabiltzen dituzten esamoldeenordez euskarazkoak erabiltzen haste-ko proposatu genien. Adibidez: “¡Quépasada!”, “¿A que bai?”, “Sin más”...

- Euskaraz dakiten baina etxean be-ti euskaraz egiten ez duten gurasoei:familia osoa elkarrekin egoten den bitarte aukeratzeko eskatu genien, etahorietan beti euskaraz egiteko (gutxie-nez aste horretan). Adibidez: afalor-duan, erosketak egiterakoan...

- Batek euskaraz dakien eta besteakez dakien kasuetan: aukeran utzi ge-nien biak euskaraz ez dakiten multzo-an aritzeko, edo bat euskaraz ez dakite-nen multzoan eta bestea euskaraz egi-ten dutenen multzoan sartzeko.

Jolasak arrakasta handia izan zuen.Familia gehienek parte hartu zuten.Amaieran, sari moduan guztientzakomerienda egin zen, eta hura ere guraso-ek prestatu zuten.

Ikastolako irakasleek ahaleginarenoso balioespen positiboa egin zuten.Hurrengo ikasturteetan ere jarraitukoda jarduera horrekin.

galdeidazue

?Iñaki EIZMENDIEBETE ELKARTEKO KIDEA



Familiek toki garrantzitsuabetetzen duteeuskararentransmisioaneragiteko

?Gurasoentzako tresnakGurasoentzako jolas hori tresna bat

besterik ez da. Gurasoei hizkuntzaridagokionez hainbat jokabide eskatunahi zaizkienez, hainbat tresna eskainditzakegu, jokabide horiek zein direnulertzea errazagoa izan dadin eta joka-bide horietara iristea errazagoa izan da-din.

Hainbat eta hainbat esperientziadaude norabide horretan. Horietakobatzuk oso ezagunak dira. Adibidez:

- Euskarazko produktuen katalo-goa: Euskal Herriko hainbat eta hainbatherritan banatzen da, Gabonei begira.Euskaraz dauden hainbat produktu be-rri agertzen dira katalogo horretan. Zerlortu nahi da horrekin? Gurasoek eus-karaz zein produktu dituzten jakitea etahorien aldeko hautua egitea, seme-ala-bek euskarazko erreferenteak eta eus-karaz jolasteko aukera izan dezaten.

- Jolas ikastaroak: euskarazko jola-sen inguruko ikastaroak ere asko es-kaintzen dira. Helburua? Gurasoak se-me-alabekin jolasten direnean euska-razko abestiak erabiltzea. Guraso eus-kaldunentzat zein euskaraz ez dakite-nentzat oso aproposa.

- Euskara ikasteko aukerak: euskal-tegietako informazioa, euskara ikaste-ko bekak, euskara ikasteko guraso tal-deak...

- “Mintzalaguna” egitasmoa guraso-entzat: euskara erabiltzeko aukeraematea gurasoei. Bi modutara behin-tzat egin daiteke: euskaldun zaharraketa euskaldun berriak bilduz, azken ho-riek euskara erabil dezaten, edo gehie-nak euskaldun zaharrak izan arren eus-karaz egiteko ohitura dutenak eta egi-teko ohitura ez dutenak bilduz.

Hainbat eta hainbat dira gurasoeizuzenduta eta hizkuntza jarreretan etajokabideetan eragiteari begira sortu di-ren tresnak.

Tresna horiek guztiek eragina izandezaten, komeni da gurasoei argi azal-tzea zergatik eskaintzen zaizkien, zer-gatik aukeratu diren beraientzat. Ba-tzuetan (edo askotan), lan hori behar be-zala egiten ez denez, tresnak beste hain-bat eskaintzaren artean galtzen dira.

Gurasoen kezkak elebitasunarieta hizkuntzen arteko harremanariburuz

Beharrezkoa da gurasoek elebita-sunari eta hizkuntzen arteko harrema-nari buruz dituzten kezka edo zalantzanagusiak argitzea, seme-alabenganeuskararekiko jarrera eta jokabide ego-kiak susta ditzaten. Hainbat gurasorenkasuan, kezka nagusiak argitzen ez di-tugun bitartean, zaila izango da beraienjarrerak eta jokabideak egokitzea.

Koka gaitezen egoera absurdo ba-tean: nire semeak edo alabak igerianikastea oso ona dela esaten didate.Abantaila asko dituela. Nik ez dakit ige-ri egiten, baina, igerilekua hemen ber-tan dagoenez eta irakasleak eta sorosle-ak bertan izango direnez, konforme na-go. Baina, halako batean, zurrumurrubat entzuten hasten naiz, batean etabestean: egunero igeri aritzen direnez,agian ez dutela oinez ondo ibiltzen ika-siko. Eta sinetsi edo ez, zalantza eta bel-durra sortzen dizkit. Bitartean, irakasle-ak hor ari zaizkit esaten itsasora ere era-man behar dudala semea/alaba igeriegitera. Itsasoan asko ibili behar duelaigeri, igeri ondo ikasteko eta erraz egi-teko.

Ez du zentzurik, ezta? Bada, euska-raz ez dakiten guraso askori, adibidez,euskararekin antzeko zerbait gertatzenzaiela uste dut. Gu seme-alabei euskaragehiago eskaintzeko eskatzen, eta, bi-tartean, beraiek gaztelaniarekin kezka-tuta.

Guraso euskaldunen kasuan erebadira kezkak eta zalantzak. Horiekarrazoitzen eta argitzen ez badira, on-dorioak ez dira beti zuzenak izaten, etabilatzen diren irtenbideak ere ez diraegokiak: eskolan hasi arte ez zuen gaz-telaniaz egiten, eta eskolan hasi denetikasko egiten du. Ondorioa? Errua esko-lari botatzea. Egia da, gainera: eskolanhastearekin batera gaztelania erabil-tzen hasi da. Baina eskolara joan gabeere noizbait hasiko zen gaztelania ereerabiltzen, ezta? Bi hizkuntzak ikasteaoso ona da. Baina hizkuntza jokabidee-tan nork du eragin handiena: eskolakala familiak? Horrelako ideiak argi azal-

tzea garrantzitsua da irtenbideak nora-bide egokian bilatzeko: etxean jokabi-deei dagokienez eredu izatea, hizkeraaberatsa eskaintzea, eskola orduz kan-poko jardueretan euskarazkoak auke-ratzea...

Guraso euskaldunen zein euskarazez dakitenen hainbat kezka jaso ditut(eta hainbat argitalpenetan ere aurki di-tzakegu), baina, irakasleon artean hiz-ketan hasten bagara, laster aterako du-gu kezka nagusien zerrenda: eskolakolanak, gaztelaniara jotzea...

Gurasoei eman nahi dizkiegunmezuak: argi al daukagu zer esannahi diegun?

Karmelo Ikastolan gurasoei etxekohizkuntza ohiturekin lotutako jolas ho-ri proposatu zitzaienean, jolas propo-samena egitearekin batera hainbat me-zu ere eman zitzaizkien:

- Euskaraz dakiten gurasoen ka-suan: gurasoak dira eragin handienadutenak seme-alaben hizkuntza ohitu-retan. Eredu izan behar dute, eta ereduizatea modu atsegin batean ere lor dai-teke.

- Euskaraz ez dakiten gurasoen ka-suan: seme-alabei euskararekiko ha-rreman ona eta handia eskaini behardiete. Hori etxetik ere egin dezakete,euskara jakin gabe ere.

Jolasa bera, azken batean, mezu ho-rien adibide edo osagarri bat besterik ezda.

Beraz, garrantzitsuena, eman nahidizkiegun mezuak argi edukitzea da.Mezuak argi baditugu, eta zein kezkarierantzun behar diegun baldin badaki-gu, ez da zaila horiek antolatzea eta ho-rientzat tresna osagarriak bilatzea edosortzea.

Hauek dira Santutxuko KarmeloIkastolan aukeratu ziren mezu nagusiak:


Karmelo Ikastola: mezuetatiktresnetara

Ikusten denez, mezuak landu diralehendabizi: zer mezu eman nahi direneta mezu horien inguruan zer diskurtsogaratuko den (zer azalduko zaien, nolaazalduko zaien...).

Ondoren, haurren adinaren arabe-ra zein kezkari erantzun nahi zaion au-keratu da, eta horietarako diskurtsoaere prestatu da.

Hirugarren pausoa mezuak emate-ko eta kezkak argitzeko zein bide erabi-liko diren aztertzea izan da, hau da, pla-nifikazio bat egitea, ikastolaren eta ira-kasleen ezaugarriak ere kontuan hartu-ta: zer eta nola esango den geletako bi-leretan, banakako bileretan, matrikula-tu aurretik ikastolara gurasoak infor-mazio bila joaten direnean...

Laugarren pausoa mezuak emate-rakoan tresna osagarririk erabiliko denaztertzea izan da, eta, horrela, tresnahoriek lortzea edo prestatzea: eskuorriak, hitzaldiak, bideoak... Hau da,mezuak ahoz azaltzeaz gain, bestelakoeuskarriak erabiltzea egoki ikusten ba-da, haiek prestatzea.

Azkenik, gurasoei zein tresna eskai-niko zaizkien ere landu da, mezuekineta kezkekin lotura zuzena izango du-ten tresnak. Noski, baliabideen arabe-ra, tresnak asko edo gutxi eta landuakedo xumeak izan daitezke. Karmelo

Ikastolaren kasuan, baliabide materialgutxi dituzten arren, hainbat tresnaprestatu dira: gurasoentzako hizkuntzaoinarri duten jolasak, eskola orduz kan-poko euskarazko jardueren gida, esa-moldeen zerrendak, haur jolasen ingu-ruko ikastaroak, eskolako lanei buruz-ko bilera bereziak, eta abar.

Baina, aritu behar al dugu familiabidezko euskara transmisioari buruzgurasoekin?

Karmelo Ikastolaren kasuan, noski,ondorio horretara iritsi dira: ikastolak(irakasleen bidez nagusiki) familienhizkuntza jarreretan eta jokabideetaneragiten ahalegindu behar du. Bestehainbat eta hainbat ikastetxetan ere on-dorio horretara iritsi dira, eta lan handiaari dira egiten.

Irakasleon zeregin nagusia, zalan-tzarik gabe, haurrekin eta gazteekin ari-tzea da. Euskararen kasuan, adibidez,ezagutza eta erabilera helburu batzuklantzea beraiekin. Horretan jarri behardugu gure ahalegin handiena eta horiondo eta gustura egitea lortu behar du-gu. Haurren eta gazteen euskararenerabileran eta ezagutzan zuzenean era-gin behar dugu.

Ikastetxeetan irakasleek ahaleginhandia egiten dute norabide horretan.Baina etxetik euskara jasotzen dutenhaurrek eta gazteek izaten dute, oro

har, hizkerarik aberatsena eta euskarazaritzeko erraztasun handiena. Aregehiago: seme-alaben hizkuntza jarre-retan eta jokabideetan eragin handienagurasoek dute. Imitazioa da ikastekomodurik eraginkorrena, eta haurrekgurasoen jarrerak eta jokabideak imita-tuko dituzte hizkuntzari dagokionezere.

Beraz, ikastetxeak eta gurasoak no-rabide berean aritzea lortuko bagenu,hizkuntza helburuak lantzeko askozegoera eta aukera hobeak izango geni-tuzke.

Noski, eragina mugatua izango da.Irakasleak eta gurasoak norabide bere-an aritzea gure helburutzat hartzea on-do dagoen arren, baliabide mugatuakditugunez, zeregin horretan egin deza-kegun ahalegina gure ezaugarrietaraegokitu beharko dugu. Gainera, nahiadina baliabide izanda ere, gurasoenaukera izango da gure proposameneikasu egitea edo ez egitea.

Mugak hor daudela ikusita ere, me-rezi du eragiten ahalegintzea. Gutxie-nez gurasoei azaldu beharko geniekezein diren guk beraiengandik nahi ge-nituzkeen jokabideak. Horrek izanbeharko luke gutxienekoa, eta hortikaurrera tresna batzuen bidez norabidehorretan jardun dezaten laguntzerikizango bagenu, askoz hobe. Hainbatguraso lehendik jokabide horietatikhurbil ibiliko dira, guraso batzuenganez dugu inoiz lortuko eragiterik, bainabeste hainbat gurasorengan eraginaizan dezakegu, eta, mezuak ondo aur-kezten badizkiegu, oso gustura har di-tzakete.

Familiak toki garrantzitsua bete-tzen du euskararen transmisioan eragi-teko. Zer egin daiteke gurasoek eta ira-kasleek norabide berean jardun deza-ten? Mezuak argi azaldu, kezkak argitueta hainbat tresna eskaini, norabide be-rean jardun dezaten laguntzeko. Horibehintzat egin dezakegu, eta, duen ga-rrantziagatik, merezi duela uste dut.

Haur Hezkuntza Haur Hezkuntza Lehen Hezkuntza 2-3 urte 4-5 urte 6-7 urte

Euskara eta gaztelania ondo jakingo dituzten ikasleak nahi ditu-gu, eta, etorkizunean, eguneroko harremanetan euskararen alde-ko hautua egingo dutenak. Ikastolatik ahal dugun guztia egingodugu norabide horretan, baina mugak ditugu. Bai elebitasunerabegira baita hizkuntza jokabideetara begira, familiak eskolakbaino eragin handiagoa du.

Non kokatuko gara?Familia barrukoharremanetan kokatu-ko gara: familia ere-duen arabera jokatze-ko moduak, aurreraegiteko moduak,eredu izateko propo-samen zehatzak...

Non kokatukogara?

Gurasoentzakomezuak

Lagunartearibegira jarrikogara: lagunarte-ko harremane-tan eragitekomoduak, ereduizatearen garran-tzia, laguntzekomoduak...

Eskola orduz kanpo-ko jarduerei eta egoe-rei begira jarriko gara:eskola orduz kanpo-ko jarduerak euskarazizatearen garrantzia,kaleko egoeretaneredu izatearengarrantzia...

Bide eginean jarraitzen dugu zuen

ekarpenekin eta parte-hartze

handiagoarekin aberastu nahi dugularik.

Hik Hasi proiektua irekia

den heinean, interesa duen edonoren

parte-hartzea gustu handiz hartzen dugu.

Jar ezazu zure aletxoa euskal

hezkuntzaren

aldeko ekimen honetan.

berriakazaroa

…eta zoriontsu jan zuten

Aniztasun Afektibo-Sexuala

kultateko irakaslea Madrilgo Unibertsi-tate Konplutentsean.

Ordutegia Goizean: 10:00etatik 14:00etaraArratsaldean: 14:00etatik 18:00etara

PrezioaIkastaroa eta bazkaria: 15 euroIkastaroa: 10 euro

Izen ematea943 46 85 16 telefonoan (Koldo-

bike).Astelehenatik ostegunera: 9:00eta-

tik 13:00etaraOstiraletan: 16:00etatik 20:00etaraEman beharreko datuak: Izena,

ikastetxea eta harremanetarako telefo-noa.


MSF Mugarik Gabeko Medikuak erakundeak ...eta zoriontsu jan zuten elkartasun ziber-jokoa jarridu sarean, euskaraz. MSFren arabera, irakasleekberen ikasleen artean zabaltzeko ziber-jokoa da.Haurren elikadura faltari buruzko historia baikorbaten bidez umeen desnutrizioaren errealitatea e-zagutaraztea da jokoaren helburua. Errealitatea za-balduz eta gertatzen dena zabalduz ere laguntzenbaita.

Jolasa 10 urte baino gehiago duten haurrentzategina dago. Umeen elikadura faltaren errealitateaezagutu dezaten, egoeraren jabe izan daitezen etaerrealitatea agertzeko helburuarekin.

Haurrek Mugarik Gabeko Medikuek Nigerren(Afrika) duten elikadura proiektu batera bidaiatukodute jokoaren bitartez. Bidaiaren une bakoitzeandesnutrizioa zer den, nola neur daitekeen eta jateko prest dauden elikagaien bidez elikagai gabezia pairatzen duten 60 milioi hauronik atera eta senda daitezkeela ulertzeko behar duten informazioa jasoko dute pixkanaka.

Jokoa bukatzen denean, arazoa larria den arren, desnutrizioari aurre egiteko irtenbidea dagoela ikasiko dute gaztetxoek. MSFren ...eta zoriontsu jan zuten ziber-jokoa ezagutzeko aukera ondorengo helbidean duzue: http://juega.msf.es/ek/index.html

sun afektibo-sexuala haur eta lehenhezkuntzan izeneko jardunaldia anto-latu du. Datoreen azaroaren 7an, larun-bata, Donostiako Berritzegunean (Ata-rizar kalea, Ategorrieta auzoa).

Egun osoko jardunaldia izango da,eta, besteak beste, ondorengo gaiakjorratuko dituzte: nola landu daitekeensexu aniztasuna heziketa planekohainbat elementuren bidez, osa daitez-keen unitate didaktikoen adibideak,haur eta lehen hezkuntzarako materialbereziak…

Hizlariak Mercedes Sanchez Sainzeta Melani Penna Tosso izango dira.Lehena hezkuntzan doktorea da, etaCómo educar en la diversidad afectivosexual en el sistema educativo liburua-ren koordinatzailea da. Bigarrena, be-rriz, psikologoa da, eta hezkuntza fa-

Gehitu Euskal Herriko Gay, Lesbia-na eta Transexualen elkarteak Anizta-

IKAS euskal pedagogia zerbitzuak 50 urte bete ditu

IKAS euskal pedagogia zerbitzuakUztaritzeko (Lapurdi) Lota Jauregianditu bulegoa eta dokumentazio zen-troa. Bereziki, ikasmateriala eta gai kul-turalei buruzko 21.000 liburu, aldizka-ri, CD-Rom, bideo eta abar ditu. Bertan,kontsulta edo maileguz har daitezkeedozein liburutegi publikotan gisa.Dokumentalistak, berriz, argitasunakeskaintzen ditu.

IKASek ikasmateriala sortzen edoitzultzen, argitaratzen eta zabaltzen di-tu euskal irakaskuntzako ikasleentzateta irakasleentzat.


Geroa marraztera goaz! lelopeaneta Ikasle Abertzaleek antolatuta Arra-saten (Gipuzkoa) egingo da datorren u-rriaren 7an, ikasle eguna. Euskal Herri-ko ikasleen egungo egoera aztertzeaizango da eguneko helburuetako bat.Eta Ikasle Abertzaleek azaldu dutenez,egoera horretan oinarrituta taldearen«alternatiban» sakontzeko asmoa dute.

Goizean hasi eta gauera arte iraun-go duten hamaika ekimen antolatu di-tuzte egun horretarako. Goizeko ha-marretan ekingo diote egungo egoeraaztertzeari eta, besteak beste, ondoren-go gaiak landuko dituzte: “ikasturte ha-sieran ikastetxeetan eta fakultateetangertatu diren eskubide urratzeak etaIkasle Abertzaleen egitasmoari mugakezartzen dizkieten egoerak”. Denaden, egungo egoerari «marra gorriak»ezarri ez ezik, etorkizuna «marrazteko»lerroak ere aztertuko dituzte, Ikasle To-paketetan egindako lanaren bidez.

Ikasle Eguna

Nahi duenak parte har dezake, izan ere,Ikasle Abertzaleek jakinarazi dutenez,Ikasle Egunaren egitaraua bera parte-hartze izatea da helburuetako bat.

Hori dela eta, besteak beste, ikasle-en musika taldeei taula gainera igotze-ko aukera emango zaie. Gainera, goi-zean goizetik umeentzako jolasak, era-kusketak, denda eta bestelako txokoakizango dira topaketetan parte hartzenez dutenentzat. Arratsaldean, IkasleBazkariaren ondoren, antzerkia, batu-kada eta Hezkuntza Sistema Naziona-laren gunea izango dira. 19:30ean, be-rriz, Sebero Altube plazatik hasita ma-nifestazioa egingo dute. Eguna buka-tzeko, unibertsitatean, Des-Kontrol,KOP, Esne Beltza, Zea Mays eta RadioAfu taldeen kontzertuak izango dira.Sarrerak 15 euro balio du, aldez aurretikerosiz gero, eta 18 euro azaroaren 7anbertan erosiz gero.

Iurretako Udal Liburutegiak hama-lau urtetik gorako gazteentzako Ikimatailerrak antolatu ditu Durango etaIurretan, musutruk! Lantegi edo tailerhorietan, idazketa, komikigintza, hip-hopa, poemagintzat, edizioa, photos-hop bidezko ilustrazioa… lantzeko au-kera izango dute apuntatzen diren gaz-te guztiek. Gainera, laburmetraia batgrabatuko dute eta baita ibilaldi litera-rioak egin ere.

Spot dibertigarria grabatu dute tai-lerrak iragartzeko: http://www.youtu-be.com/watch?v=KQooNd2nW5s

Giro onean, eta ondo pasatzekohelburu nagusiarekin hainbat gaireninguruan ikasteko aukera eskaintzendute Ikima tailerrek. Honela dio spo-tak: jende interesagarria ezgutzeko,ondo pasatzeko, lagunak egiteko, gau-za dibertigarriak sortzeko, barre batzukegiteko…

Izena emateko 946 812 [email protected] 030 041 [email protected]

Ikima tailerrak

Irakaskuntzarekin zerikusia dutenikastetxe publiko, pribatu, ikastola edoAEKrekin aritzen da lanean, denentza-ko irekia baita.

Argazkian agertzen da Agnés Du-fau zuzendaria. Lehendakaria, aldiz,Alazne Petuya da.

IKAS 1996 urtetik aurrera diru pu-blikoz hornitzen da %100ean, zentroapedagogia zabaltzeko erakunde gisaizendatua izan baitzen.

Sortu zela 50 urte betetzen ari denhonetan, har dezala euskal hezkuntza-ko kideo zorionak.

Zure helbide elektronikoan Hik Hasiri buruzko azken berriak eta hainbat albiste jaso nahi badituzu, gure buletin elektroni-koan harpidetu besterik ez duzu egin behar. www.hikhasi.com web orrian izena eman, eta etxetik mugitu gabe jasoko duzuHik Hasiren berri!

Gure buletin elektronikoa jaso nahi al duzu?

Eskuartean proiektu interesgarriak izango dituzue, ziur. Maiz, apalen batean ahaztuta geratzen dira, ordea, eta guk, hautsakendu eta horiek partekatzera bultzatu nahi zaituztegu. Ikastetxeetan erabiltzen diren proiektuak, materialak, fitxak, irudiak,gidoiak, powerpointak, unitate didaktikoak... partekatzeko aukera duzue gure web gunean. Guztion artean, hezkuntza abe-rasteko aukera dugu. Anima zaitezte besteekin PARTEKATZERA!

Partekatzeko proiektuak

Datorren hilabeteko eztabaidarako galdera...>>> Oraingo bera mantentzen da.

Hik hasiren web gunean dugun EZTABAIDAGUNEA paperera ekarri dugu. Hilero, web orrian jasoko ditugun iritzienlaburpena izango duzue eta baita hurrengo galdera zein izango den ezagutzeko aukera ere. Hona hemen azkeneztabaidak utzi diguna...

>>> A gripea dela, ekonomiaren krisia dela, erasoak direla... Hezkuntzaren ikuspegirik, nola jokatu beharko genuke halakopresio mediatikoen aurrean? Nola jokatu beharko lukete komunikabideek? Nola...

>Kritikotasuna landu beharra dagoHasteko, esan behar dut, komunikabideen egitekoa komunikatzea dela. Izan behar luke behintzat. Txorakeria badirudi ere, ez

dute objektibotasun minimoaz informatzen, eta, berez, horrek izan beharko luke beraien egitekoa. Berriak ematea, egia bilatzea,ikuspuntu desberdinak agertzea...

Gaurko komunikabide nagusien egitekoa jendea interes batzuen arabera manipulatzea da. Euren interesei indarra ematea etaerrealitatea ezkutatzea. Hau da, beraien interesen araberako informazioa eskainiz, jendearen iritzia bideratzea dute helburu nagusia.Hori ez da informatzea, manipulatzea baizik.

Oso kuriosoa da egunero bizi dugun errealitatea komunikabideek nola kontatzen duten ikustea. Horrela, beste "errealitate"fiktizioa sortzen dute eta egia balitz bezala aurkezten digute. Guk, hezkuntzan, amua irensten dugu askotan, eta errealitate objektiboaaurkeztu beharrean, kontatzen diguten "errealitatea" transmititzen dugu.

Ez da hori, nire ustez, hezkuntzaren egitekoa. Alderantziz baizik, errealitatea ulertzeko ahalik eta elementu gehien agertzea etahausnarketa pertsonalaren eta kolektiboaren bidez, errealitate objektiboa hobetzen jakitea.Horrek izan behar luke gure egitekonagusia.

Horrela, kritikotasuna lantzen arituko ginateke. Agian, sortzen ari garen mundu berrirako hezkuntzak egin lezakeen ekarpenikgarrantzitsuena litzateke. Ez al zaizue iruditzen?. Axel. F.

> Beldurra sortzea hobeto kontrolatzekoEzaguna da beldurraren teknika. Lehen, AEBetan, maiz agertzen ziren komunikabideetan barneko sarraskiak, kanpokoen eraso

militarren arriskuak... Hiritarrak beldurtzeko eta iritzi publikoa kontrolatzeko. Gaur egun, oso zabaldua dago teknika hori, baita gureartean ere. Kontua da gero eta irizpide zehatzagoak, jendarteratzeko une aukeratuagoak, hedapen zabalagoaketa teknika sofistika-tuagoak erabiltzen direla.

Nork egin zien ihes behi eroen arriskuei? Nork oiloen...? Nork txerrien...? Nork HIESaren zabalkundeari? Nork sexu...? Komunikabideek erantzukizun handia dute jendea beldurtzeko eta iritzia kontrolatzeko egiteko horretan, baina ezin da beste

modu batez izan. Azken finean, botere erreala dutenek ez al dituzte, bada, komunikabideak kontrolatzen eta jendearen iritzia mani-pulatzen? Beraiek diseinatzen dute eta beraiek zabaltzen dute interesatzen zaien une eta modu zehatzean.

Hezkuntzatik zer egin litekeen? Nik ez dakit. Jexuxmai


argitalpenak

Eskuekin mintza!Angela Fernandez/ J.M Beltran

EUSKO JAURLARITZAEusko Jaurlaritzako Hezkuntza

Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren la-guntzaz Eskuekin mintza! CD-ROM-akaleratu dute Angela Fernandez etaJose Manuel Beltranek. Lanak HeziketaBereziko ikasle eta irakasleei zuzen-dutako zenbat informatika programaeskaintzen ditu, komunikazio arazoakgainditzen laguntzeko xedearekin.•

Azazkalak jaten Amaia Jauregizar

EUSKALRTZAINDIA/BBKOlerki-liburu honekin irabazi zuen2008an Amaia Jauregizarek Euskal-tzaindiak eta BBk antolatutako FelipeArrese Beitia literatur saria. Egunakaurpegi asko izan ditzake, egunhorietako protagonistenak bezainbes-te. Aurpegi horietako zenbait hartzenditu ardatz hiru ataletan banatutakoJauregizarren lan honek.•

Ahalmen partekatuakJansain & Pable Zerda

SAURESoltaren neska gaztea erresuma

berri baten bila abiatzen da bere lagune-kin. Irudimenez betetako komiki libu-rua honek bidaia horretan izango ditzu-ten gora-beherak kontatzen ditu. Ozto-poei aurre egiteko modurik onena lan-kidetza dela konturatuko da. Jasotakoeskarmentuari esker pribilegioekinitsututako gortea eraldatuko du.•

Hala BazanMikel Martinez / Enrique Morente

DESCLÉEIpuinak. Mota guztietako ipuinak

bildu ditu Desclée argitaletxeak HalaBazan bilduman. Bi liburu dira, etabakoitzean hemezortzi istorio bildudituzte. Ipuin laburrak dira, gurasoeketa haurrek batera irakurri ahal izateko,norberak irakurtzeko, edota taldeanahoz gora kontatzeko modukoak.Animaliak orohar, izarrak, printzesak,gazteluak... izango dira protagonista.•

Asier Buruhandiagaren okerrakMaria & Juan Bas / Iñaki Segurola

EREINAsier Buruhandiaga du izena istorio

honetako protagonistak. Ez zaio ohikoabizena egokitu, alajaina. Hamaikaurte ditu, Bilboko Alde Zaharrean bizida, eta abizen hori nondik nora egokituzaion jakin nahian dabil. Naxkak, Txu-litak, Gezurginak eta Plastak osatutakotaldeko burua da Asier. Elkarrekin,ikaskideen jazarpena jasaten duen Ro-sita, Asierren arreba, salbatu nahi dute.•

Ez naiz sirena bat, eta zer?Katixa Agirre / Eider Eibar

ELKARUra sartzen zaio belarritik eta be-

giak gorritzen dizkio. Horregatik Hele-nari ez zaizkio igeriketa-klaseak etaigerilekua, batere gustatzen. GaineraSorkun irakaslea ez du batere atsegin.Ikastaroa errepikatu behar du, bainahurrengo ikasturtean Ibon izango dairakaslea, eta horrek apur bat aldatukoditu gauzak.•


... nora joangogara?

EkainberriErreplika bat baino zerbait gehiago

Madeleinealdiko labar pinturak di-rela-eta da ezaguna Zestoatik kilome-tro eskasera dagoen Ekaingo kobazu-loa. Historiaurreko kokaleku hori1969an aurkitu zuten Azpeitiko (Gi-puzkoa) Andoni Albizuri eta Rafael Re-zabal espeleologoek. Gutxi gorabehe-ra, 70 animalia irudi daude; 64 margo-tuak eta 6 grabatuak. Zaldia da gehienageri dena, baina hartzak, oreinak, ka-pridoak... ere badaude. Horiek guztiakikusteko aukera eskaintzen du Ekain-berriko erreplikak.

Margo horiek guztiek milaka urteegin dituzte ezkutuan. Hots, Ekaingohaitzuloaren mikrokliman babestutaeta behar bezala mantentzeko baldin-tza egokienetan. Nola lortu, ordea, gu-re arbasoen kezka eta jakin-minaren le-kuko diren margo horiei so egotea, kal-terik sortu gabe? Behar horretatik sortuzen Ekaingo kobazuloaren erreplika-ren ideia.

Lurpeko altxor hori behar bezalazaintzeko eta herritarrei zabaltzeko,Ekaingo kobazuloaren kopia egitekoekimena jarri zen martxan. Urteakeman zituzten erreplika behar bezalaprestatzen eta, azkenean, iazko iraileanzabaldu zuten.

Garai hartako gure arbasoen mun-duan murgiltzeko aukera eskaintzendu Ekainberrik. Ikastetxeek bi aukeradituzte: Ekaingo erreplikaren bisita gi-datua egitea, edo, bisita ez ezik, haureta gazteentzat bereziki prestatutakolantegietan parte hartzea. Bigarrenaaukeratuz gero, ikasleak duela 10.000urte baino gehiago Ekaingo marraz-kiak egin zituen eta bertan bizi izan zentaldeko kideak bezala sentitu ahal izan-go dira. Beraien kobazuloan sartu etamarrazkiak egingo dituzte, gure arba-

soen teknikak eta materialak erabiliz.Era berean, Historiaurreko gizakiarenehizarako teknikak ezagutuko dituzte,edo, nahi izanez gero, sua nola egitenzuten ikasiko dute. Ekainberri errepli-ka bat baino zerbait gehiago baita.

Hezkuntza eskaintzaBisita gidatuak Ekaingo kobazulo-

aren erreplikanEkaingo kobazuloko labar artea

ezagutzeko aukera paregabea eskain-tzen dugu Ekainberrin. Orain dela13.000 urte Ekaingo kobazuloan biziizan zirenen marrazki ikusgarriez goza-tzeko aukera izango duzu, eta garaihartako bizimoduaz gehiago ikasikoduzu. LH1etik aurrerakoei zuzenduta.Ikasmailaren arabera egokitutako bisi-tak.


Ekaingo haitzuloaren erreplika daEkainberri. Sastarraingo bailarandago kokatua, jatorrizko haitzulotik600 metrora eta Zestoako (Gipuzkoa)erdigunetik metro gutxira. Gure arba-soen kezken eta jakin-minaren leku-ko diren margo horiek behar bezalazaintzeko sortu zen Ekainberriproiektua. Iazko irailean zabalduzuten jendearentzat, eta ikastetxeen-tzako eskaintza zabala ere prestatudute.


- Ordutegia:Asteartetik ostiralera: 10:00etatik 18:00etara.

Asteburuetan eta udan: 10:00etatik 19:00etara.Astelehenetan itxita (uztailean eta abuztuan izan ezik).

- Prezioa:Sarrera arrunta: 5 euroMurriztua: 4 euroTaldea: 75 euroTalde murriztua: 60 euro

iPortalea kalea 920740 Zestoa (Gipuzkoa)www.ekainberri.comTelefonoa: 943 86 88 11 (erreserbak egiteko)

Oharrak:

Ekainberri Zestoan dago,Gipuzkoa erdialdean. Herrira bi aldetatik hurbiltzekoaukera dago,Zumaiatik eta A-8 autobidetik (iparraldetik) edo Azkoititik eta Azpei-titik (hegoaldetik).

Autobidean 12. irteera hartu behar da, eta, hortik aurrera, GI-634 errepidearijarraitu Zestoara iritsi arte.

Hegoaldetik,Azkoitiko eta Azpeitiko herrietatik pasa eta GI-634 errepidea ipa-rralderantz hartu behar da Zestoara iristeko.

Nola iritsi:

EEKKAAIINNBBEERRRRII

Behin Zestoara iritsita, autoa edo autobusa Ekainberriko aparkalekuan utzibeharko da. Orduan hasiko da Ekainberrira bisita. Herrigunean, Portale kalean,dagoen informazio bulegora joan eta bertan sarrerak eskuratu. Handik oinez eginbehar da Ekainberrirako bidea. Herria zeharkatu,zubia igaro,Lili jauregia ikusi etaerreka ondotik oinez, zuhaitz artean eta uraren hotsak girotuta, 800 metro inguruegin behar dira Ekainberrira iristeko.

Nola hurbildu:

Lantegiak: LH1etik aurrera eta adi-naren arabera hainbat lantegi eskain-tzen ditugu. Horien bidez ikasleakEkaingo kobazuloan bizi zen giza tal-dearen modura sentituko dira.

- Ekain eskura: lantegi honen bi-dez, ikasleek gure arbasoek Ekaingomarrazkiak egiteko erabiltzen zituztenteknikak eta materialak ezagutuko di-tuzte. Aerografoaren laguntzarekin etaokrea erabiliz margotzen ikasiko dute.

LH1, LH2, LH3 eta LH4 mailetakoikasleei zuzendua.

- Ekaingo giza taldea: ikasleakEkaingo giza taldearentzat suak zuengarrantziaz ohartuko dira. Garai hartansua egiteko erabiltzen zituzten materia-lak eta teknikak zein ziren ikasiko dute,eta sua egiten ere ahaleginduko dira.LH4, LH5 eta LH6 mailetako ikasleei zu-zendua.

- Ehiza egun bat: ikasleak ehiztaribihurtuko dira Historiaurreko erremin-tez baliatuta, hala nola arkuz, geziz,bultzagailuz eta azagaiz. DBHko etabatxilergoko ikasleei zuzendua.

Erakusketa gelaIkasleek Euskal Herriko labar artea-

ri buruzko erakusketa interesgarriadaukate beraien esku, gai honetangehiago sakontzeko eta Ekaingo gizataldeari buruz gehiago ikasteko apro-posa dena.


atzeko atetik

*

Eskola biribila

Nik eskola biribila nahiko nuke, nonmaitasuna guztiaren erdigunean lego-keen.

Non haurrak ez liratekeen sekula etainongo arrazoirengatik jatera behartuakizango, ez jantokiko jana ez eta arimakoelikagairik ere. Janaria gosearen eskariadelako eta gizabanakoaren barruan arra-zoi ezkutuak daudelako irekita ala itxitaegoteko.

Denen adreoluz eraikitako eskolabat, denen ametsak azaltzen dituena.Arkitektuak denek esandakoez denen-tzako lekua egin dezala. Eskola biribila,egunero dantza biribilak egiteko, eta ezkarratua ertz baztertzailez betea. Nondaude gure inguruko eskoletako zuhai-tzak? Eta natur txokoak? Nik eguneromusika eta dantza librearekin hasikonuke eskola-eguna, daukagun lehenen-go errealitatea gorputza delako eta hari

jarri behar diogulako arreta, hemen etaorain egoteko. Eta haurrek, helduek be-zala, ideiak fabrikatzeko eta buruko ma-kina baretzeko, gorputzari entzun behardiote.

Eta banan banan taldeko lagun guz-tiak begietara begiratu, bihotzeko gora-beherak azaldu eta besarkadez arindu.Egunero barre egiteko motibo batekinhasi beharko litzateke eguna, edo gutxie-nez saiatu.

Hauxe nik ezagutzen dudan mutikobaten istorioa da:

- Ea bada, seme – esaten dio amak. - Bukatuko al ditugu behingoz di-

txosozko matematikako etxeko lanak?Batuketa eta biderketa xume batzuk bai-no ez dira.

Iganderoko tortura-orduak. Negaregiteraino ailegatzen den erronka, gura-soen negarrak eta etsipena. Badirudiberen 9 urteko semeak ez duela bururikbere ikaskideek menderatuta daukatenaegiteko. Eta semeak 7+2 = ? ariketarenaurrean, begirada tinkoa. Dozena erdibeso-pare jarri dizkio eskuz egindakoplastilinazko munstro baten eskulturari,baina 7+2= ? batukerari berarekin zer iku-sirik ez duen zerbaiti bezala begira gera-tzen da… Une amaigabeak. Idatzi beharduela ematen duenean, zenbakiak tintagehiago markatu eta aho bat gehituta

batuketa robot baten aurpegi bihurtu du!- Mutiko, jaitsi zaitez zauden hodei

horretatik eta zenbatu ... 7, 8, 9! Zenbat igande arratsalde, astelehe-

netik ostiraleraino egin beharreko mate-riala ez egitearren asteburuetara pasa-tzen dena. Eta denek dakite Asierrek gai-tasun nabarmenak dituela plastikarako,antzerkirako, marrazteko, istorioak as-matu eta kontatzeko... Orduan, eskolakolanak ondorengoa behar luke: mutikohau errealitatera erakartzea. Eta errealita-tea curriculum pedagogikoa da: ikasleguztientzat helburu berberak dituena.Kosta ala kosta mundua oso lehiakorradela eta fustrazioa geure-geurea dela.

Zer gertatuko litzateke haur bakoi-tzaren joera eta interesari ondo begiratu-ta, irakasleek, gurasoek eta haurrak be-rak gaitasun eta interes horiek bultzatze-ko plana egingo balute? Eta horiek muti-koaren ikasketen ardatzean ipiniko bali-tuzte, horrela haurrak lan egiteko kon-promisoa har dezan?

Horrek ez al luke aldatuko haurrarenjarrera? Eta haurraren arreta lortuta ez li-tzateke errazagoa beste helburu akade-mikoak zeharka eta ondotik erakartzea?Eskola biribilean, beharbada, lan gehia-go egongo litzateke, baina baita jariakor-tasun gehiago ere.

Frogatzeko dago.

Teresa LOPEZ DE MUNAINANTZEZLEA ETA BIODANTZA IRAKASLEA

Badu bere garrantzia haurrei agertzeak gure asmoen barneko logika,nahiz eta oraindik ilunpean gelditu asmo horien arrazoia.

Imanol Urbieta

GAIA: TKNIKA • ESPERIENTZIA: IHINTZA ALDIZKARIA .... hh.pdf · aurkibidea 8 gaia TKNIKA Lanbide...

Documents

Transcript of GAIA: TKNIKA • ESPERIENTZIA: IHINTZA ALDIZKARIA .... hh.pdf · aurkibidea 8 gaia TKNIKA Lanbide...