Energia2ccnn10edit
Transcript of Energia2ccnn10edit
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
IRAKURGAIA
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
IKERTU SAREAN
Energia
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Lehen irakurgaia
XX. mendearen hasieran, emakumeek ikasteadebekatuta zeukaten garaian, Lise Meitnerrek ZientzaFisikoetan doktoratzea lortu zuen. Hogeita hamarurtez, Meitnerrek Alemanian lan egin zuen OttoHahn lagun kimikariarekin batera. Bion interesazen Fermi italiarrak uranio atomoaren nukleoarenhausturari buruzko esperimentuei jarraipenaematea.Hitler boterera iritsi zenean, Lise Meitnerikerketatik kanporatu zuten, judua izateagatik,eta Suediara ihes egin zuen, handik Hahnekinelkarlanean jarraitu zuen eskutitzen bidez. Holakoeskutitz batean, Lisek Hahni esan zion uranioatomoak neutroiekin bonbardatuz gero, energiakopuru handi bat askatzen zela. Prozesu honi fisio nuklear deitu zion.Emaitza hauek Otto Hahnek bakarrik argitaratu zituen, argudiatuz Meitner arazo bat izan zela eta haren ihesak lana erraztu ziola. 1944an, Otto Hahnek Nobel saria jaso zuen fisio nuklearra aurkitu izanagatik, baina Akademiak ez zuen Liseren lana aitortu.Meitnerri fisio nuklearra erabiliz lehen bonba atomikoa ekoiztea helburu zeukan Manhattan proiektuan parte hartzea proposatu zioten. Lisek uko egin zion proposamen honi. Hala ere, Manhattan proiektua aurrera joan zen, eta aurkikuntza horren lehen aplikazioetariko bat izan zen Hiroshima japoniar hiriaren gainean leherrarazi zuten lehen bonba atomikoa. Bonba atomikoaren
ondorioak Hiroshiman
Lise Meitner eta Otto Hahn
Leherketa nuklear batek eragindako onddo
nuklearra
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Edukien eskema
Energia
DefinizioaJatorriaEzaugarriakEtorkizuna
Energia formak
MekanikoaElektrikoaBarnekoaElektromagnetikoaKimikoaNuklearraTermikoa
Iturri ez berriztagarriak
IkatzaPetrolioaGas naturalaUranioa
Energia iturriak
Sailkapena
HASI
Iturri berriztagarriak
HidraulikoaEguzki-energiaHaize-energiaBiomasaGeotermikoaMarea energia
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
HASIERA
Unitatearen azalpenerako baliabideak
Zer da energia? Energiaren jatorria Energiaren ezaugarriak
Energia mekanikoa
Energia elektrikoa
Barne-energia Energia elektromagnetikoa edo erradiatzailea
Energia kimikoa Energia nuklearra
Energia termikoa
Energia-iturri motak
Ikatza Petrolioa Gas naturala
Energia hidraulikoa
Uranioa
Eguzki-energia Haize-energia Biomasa Energia geotermikoa
Marea energia EstekakEnergiaren etorkizuna
Ikertu Sarean
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Zer da energia?
Gorputzean aldaketak sortzeko gaitasuna
ENERGIA
Magnitude fisikoa
Unitatea Ikurra Baliokidetasuna
Kaloria Kal 4,19 J
Kilowatio ordua kWh 3 600 000 J
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energiaren jatorria
Klima egokia bizitzarako Uraren zikloa
Materia organikoa eratzea
Eguzkiak Lurrari ordu bakoitzean 174,4 bilioi kWh-ren baliokidea den energia irradiatzen
dio
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energiaren ezaugarriak
Metatzen da Garraiatzen da Aldatzen da
Transferitzen da Kontserbatzen da Degradatzen da
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energia mekanikoa
Energia mekanikoa, energia potentzialaren eta energia
zinetikoaren arteko batuketaren baliokidea da
IKUSI ANIMAZIOA
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energia mekanikoa
Energia potentziala dute
Bere energia potentziala murrizten da
Energia zinetikoa du, handituz doana
Ez dute energia potentzialikEz dute energia zinetikorik
Energia mekanikoa, energia potentzialaren eta energia
zinetikoaren arteko batuketaren baliokidea da
ITZULI
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energia elektrikoa
Kargaturiko partikulen (elektroiak) mugimendu
ordenatua norabide batean
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Barne-energia
Egoera solidoa Egoera likidoa Gas-egoera
Barne-energia handitu egiten da
Molekulen edo atomoen
mugimendua
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Mikrouhinak
Irrati eta telebista uhinak
Energia elektromagnetikoa edo erradiatzailea
Argia
Espazioan zehar transmititzen da, ez da
degradatzen
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energia kimikoa
Pila
Erreakzio kimikoetan
Energia kimikoa
Elikagaietan
Oxidazio erreakzioakGluzidoak
Lipidoak
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Eguzkia
Energia nuklearra
Fusio nuklearra Energia
Fisio nuklearra
Energia
Atomo-nukleoa
apurtzen da
Atomo-nukleoak
batzen dira
Zentral nuklearraEztanda atomikoa
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energia transferentzia
BEROA
Energia termikoa
Igarotzako energia
Atomo eta molekulen
mugimendua
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Ikatza
Gas naturala
Energia-iturri motak
Iturri berriztagarriak
Iturri ez-berriztagarri eta berriztagarrien parte-hartzea energia elektriko ekoizpenean (2005)
Petrolioa
8,9 %
19,9 %
28,2 %
16,6 %26,2 %
Uranioa
49,1 %45,2 %
4 %
Hidraulikoa Eolikoa
Biomasa % 1 eguzki-energia
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Lehengaia
Ikatza
Ikatz motakKarbono
ehunekoaBero
ahalmena(MJ/kg)
Antrazita % 86-98 23-33
Harrikatza % 45-86 24-35
Lignitoa % 25-42 10-20
Turba % <25
Aire zabaleko meatzeak
Lurpeko meatzeak
Etxean erabiltzeko
Energia elektrikoa hartzea
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
ErregaiaFintze prozesua
Gordina Itsas mikroorganismo metaketa
Petrolioa
GarraioaOliobidea Lehengaia
Erauzketa
Buztin eta kareharri geruzak
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Gasbidea
Garraioa
Likuatze prozesua
Gas naturalaBuztin eta kareharri geruzak
Itsas mikroorganismo metaketa
Gasa eta petrolioa
Gas erauzketa
Erabilpenak:- Sukaldeak eta berogailua- Erregaia- Zentral termikoak
Bergasifikazio instalazioa
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Uranioa
Hozte-dorrea
Transformadorea
Sorgailua
KondentsadoreaLurrin-sorgailua
Erregaia (uranioa)
Erreaktorearen nukleoa
Turbina
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energia hidraulikoa
Ec maximoaEp minimoa
Zentral hidroelektrikoa
Ec minimoaEp maximoa
Kontsumo guneak
Transformadorea
Sorgailua
Uhatea
Turbina
Abantailak:- Ez du ez hondakinik, ez
kutsatzailerik sortzen
Desabantailak:- Eraikitzeak alterazioak
sortzen ditu ingurunean
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Eguzki-energia
Zentral fotovoltaikoa
Bide termikoa
Bide fotovoltaikoa
Kolektoreak
Ur beroa
Itsas-argia
Etxean erabiltzeko
Energia elektrikoa lortzea
Abantailak:- Iturri garbia eta agortezina da
Desabantailak:- Eskuragarritasuna aldakorra da eta ezin da biltegiratu
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Haize-energia
Abantailak:- Iturri agortezina da eta kostu txikikoa
Desabantailak:- Eskuragarritasuna aldakorra da, biltegiratzen zaila da eta paisaia alteratzen du
Hegalak
Dorrea
Anemometroa eta haize-orratza
Ardatza
Sorgailua
Zierbenako (Bizkaia) haize-
parkea
Aerosorgailua
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Gasa, bero-energia eta elektrizitatea ekoiztea
Biomasa
Abantailak:- Pertsonen jardueren hondakinak aprobetxatzen dituzte eta ez dira oso kutxakorrak
Desabantailak:- Energia-errendimendu baxua eta manipulazio zaila
Eduki energetiko handia duten
espezieak landatzea
Pertsonen jardueretatik eratorritako hondakinen erabilpena
Landare-espezieak erregai bihurtzea
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energia geotermikoa
Beroa sumendi eremuetan
Beroa ur termal eremuetan
Abantailak:- Energia elektrikoa ekoizteko errentagarria
Desabantailak:- Kokapen zaila eta garestia, ingurumen-inpaktua sortzen du
Timanfayako Parke Nazionala, Lanzarote
Berogailu eta igerilekuen
klimatizaziorako
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Marea-energia
Urtegia urez betetzen
Uhate irekia
Abantailak:- Garbia, agortezina, ez du hondakinik sortzen
Desabantailak:- Garestia, errendimendu baxua, ekosistemen alterazioa
IKUSI ANIMAZIOA
Itsasgora
Itsasbehera
Energia zinetikoa elektrizitatea sortzeko
erabiltzen da
WWW
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Turbina
Generadorea
ItsasbeheraUhate irekia
Urez husten ari den urtegia
ITZULI
Uhate itxia
Urez beteriko urtegiaUrtegia urez betetzen
Uhate irekia
Marea-energia
Abantailak:- Garbia, agortezina, ez du hondakinik sortzen
Desabantailak:- Garestia, errendimendu baxua, ekosistemen alterazioa
MAREA-ENERGIAKO ZENTRAL BATEN FUNTZIONAMENDUA
ItsasgoraEnergia zinetikoa
elektrizitatea sortzeko erabiltzen da
Marea-gora
Itsasbehera
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energiaren etorkizuna
SAKATU LUPA ENERGIA AURREZTEKO NEURRIAK IKUSTEKO
Etorkizunean energia hornidura bermatzeko neurriak:
• Teknologien garapena
• Biztanleriaren kontzientziazioa
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energiaren etorkizuna
ITZULI
Itzali erabiltzen ez diren argiak eta argi naturala
aprobetxatu
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energiaren etorkizuna
ITZULI
Tresna elektrikoak erabat itzali
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energiaren etorkizuna
ITZULI
A mailako (kontsumo baxuko) etxetresna
elektrikoak erosi
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energiaren etorkizuna
ITZULI
Garbigailua eta ontzi-garbigailua bete eta ziklo
laburreko programak erabili
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energiaren etorkizuna
ITZULI
Presio-eltzea eta bitrozeramikaren
hondar-beroa erabili
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energiaren etorkizuna
ITZULI
Kontsumo baxuko bonbillak erabili
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energiaren etorkizuna
ITZULI
Paperaren eta beiraren birziklatzea erraztu
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energiaren etorkizuna
ITZULI
Leiho bikoitzak eta zinta isolatzaileak erabili bero
galerak murrizteko
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Energiaren etorkizuna
ITZULI
Garraio publikoa erabili
NATURA ZIENTZIAK DBH 2. MAILAEnergia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET WWW
IRTEN AURREKOA
Esteka interesgarriak
HASI
Energia egoera
WEB GUNEHONETARA JOAN
Energia berriztagarriak
WEB GUNEHONETARA JOAN